Υπεύθ. Καθηγήτρια: Γαβαλά Ει. Επιμέλεια: Ιρένα Κιοσάνη 49ο ΓΕΛ ΑΘΗΝΩΝ Σχολικό Έτος 2016 - 17 H BYZANTINH TEXNH Εργασία στο πλαίσιο του μαθήματος Ελληνικός και Ευρωπαϊκός Πολιτισμός Υπεύθ. Καθηγήτρια: Γαβαλά Ει. Επιμέλεια: Ιρένα Κιοσάνη

H BYZANTINH TEXNH Ονομάζεται η καλλιτεχνική παραγωγή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από τον 4ο αιώνα ως την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 , και κατ' επέκταση η τέχνη που ακολούθησε τις ίδιες αρχές έξω από τα χωροχρονικά όρια της συγκεκριμένης κρατικής οντότητας

ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΕΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (7ος αι) ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΕΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (7ος αι) ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ (8ος - 9ος αι) ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗΣ ΔΥΝΑΣΤΕΙΑΣ (10ος αι) ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ( 11ος – 13ος αι) Η ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΕΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (14ος – 15ος )

ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΕΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Κορύφωμα της Πρώιμης βυζαντινής τέχνης υπήρξε η εποχή του Ιουστινιανού A' (527-565). Στη διάρκειά της συντελέστηκε η ουσιαστική σύνθεση των στοιχείων εκείνων που χαρακτήρισαν την καλλιτεχνική δραστηριότητα στους επόμενους αιώνες, δηλαδή της μεγαλοπρέπειας, της αρμονίας και του μέτρου.

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ Είναι η περίοδος (730-843) όπου η βυζαντινή αυτοκρατορία συγκλονίζεται από τη διαμάχη για την προσκύνηση των εικόνων και τη δυνατότητα απεικόνισης των θείων μορφών, ιδιαίτερα της μορφής του Χριστού, στην τέχνη . Πολλές εικόνες και τοιχογραφίες καταστρέφονται ή αντικαθίστανται από άλλες, με αποκλειστικά διακοσμητικά θέματα, που περιλαμβάνουν την απεικόνιση ζώων, πτηνών, ή γεωμετρικών μορφών καθώς και σταυρών.

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗΣ ΔΥΝΑΣΤΕΙΑΣ ((867-1057) ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗΣ ΔΥΝΑΣΤΕΙΑΣ ((867-1057) Μετά την περίοδο της ύφεσης που παρατηρήθηκε στα χρόνια της εικονομαχίας, ακολουθείη μεγάλη ακμή της βυζαντινής τέχνης στα χρόνια της Μακεδονικής δυναστείας. Σε αυτή την περίοδο, αναπτύσσεται ιδιαίτερα η αρχιτεκτονική, ενώ επικρατεί ο σταυροειδής με τρούλο ναός, χωρίς να απουσιάζει ωστόσο και ο προγενέστερος τύπος της βασιλικής. Οι εκκλησιαστικοί ναοί διακρίνονται από μεγαλύτερη κομψότητα και είναι λιγότερο λιτοί, χωρίς όμως να αποκλίνουν από τον κυρίως σκοπό της πρόκλησης μίας πνευματικής ανάτασης στους πιστούς.

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ (1057 - 1185) Στην περίοδο της κρίσης ή αλλιώς των Κομνηνών χαρακτηριστική καινοτομία αυτής τέχνης, που επικρατεί ιδίως μετά τα μέσα του 12ου αι., είναι το ενδιαφέρον για την απόδοση των συναισθημάτων, κυρίως του πάθους και της οδύνης.

Η ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΕΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (1261 -1453) Οι τοιχογραφίες των υστεροβυζαντινών μνημείων του Mυστρά είναι ένα παράδειγμα, υψηλής ποιότητας, της τέχνης της Παλαιολόγειας αναγέννησης. H αναγέννηση στο Bυζάντιο των ύστερων αιώνων σήμανε και μια νέα περίοδο για τη θρησκευτική τέχνη της Αυτοκρατορίας. H ζωγραφική χάνει τον παλαιότερο μνημειακό χαρακτήρα της και γίνεται πιο αφηγηματική, οι μορφές αποκτούν όγκο και κινούνται με ρυθμό και χάρη. Xαρακτηριστικά της παλαιολόγειας τέχνης είναι η έμφαση στην ανθρώπινη υπόσταση των εικονιζόμενων, οι πολυπρόσωπες συνθέσεις, τα πολλά οικοδομήματα, ο τονισμός των τοπίων.

ΟΙ ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΕΡΟΙ ΑΓΙΟΓΡΑΦΟΙ 1)Ευαγγελιστής Λουκάς , ο πρώτος αγιογράφος

2)Αγιογράφοι της Σαμαρίνας Χαρακτηριστικό της τεχνοτροπίας αυτών των σχετικά άγνωστων αγιογράφων είναι τα ευτραφή πρόσωπα, τα κόκκινα μάγουλα, αλλά και οι... φουστανέλες σε ντόπιους αγίους, όπως στον οσιομάρτυρα Γεώργιο.

3) Μανουήλ Πανσέληνος (14ος αι.) Ζωγράφισε το Πρωτάτο του Αγίου Ὀρους

4) Θεοφάνης Μοναχός ο Κρης (1490 -1559) Γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης, αλλά το σύνολο των γνωστών έργων του έγινε στην ηπειρωτική Ελλάδα. Δημιούργησε επίσης πολλές αγιογραφίες σε φατνώματα, είτε για εικονοστάσια είτε ως μικρά φορητά εικονίσματα, τα οποία ενδεχομένως να βασίστηκαν στα δώδεκα πιο σημαντικά γεγονότα της ζωής του Χριστού (δωδεκάορτο)

5)Μιχαήλ Δαμασκηνός ο Κρης (1540 -1582) Ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της της Κρητικής Σχολής. Γεννήθηκε στον Χάνδακα γύρω στα 1540 και διδάχτηκε την τέχνη της ζωγραφικής στην Σχολή της Αγίας Αικατερίνης των Σιναΐτων. Σε ηλικία 32 ετών (1577-1582) εργάστηκε στη Βενετία, όπου και ήρθε σε επαφή με τα σύγχρονα ρεύματα της τέχνης. Στα έργα του (φορητές εικόνες) αναδεικνύεται η θαυμαστή συνύπαρξη της βυζαντινής αγιογραφίας με τις τεχνικές της δυτικής ζωγραφικής και της αναγεννησιακής τέχνης.

ΔΩΔΕΚΑΟΡΤΟ Είναι το σύνολο των δώδεκα σημαντικών εορτών του εκκλησιαστικού λειτουργικού έτους (Ευαγγελισμός, Γέννηση, Υπαπαντή, Βάπτιση, Μεταμόρφωση, Βαϊοφόρος, Έγερση του Λαζάρου, Σταύρωση, Ανάσταση, Ανάληψη, Κοίμηση της Θεοτόκου και Πεντηκοστή)

ΣΗΜΕΡΙΝΟΙ ΖΩΓΡΑΦΟΙ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΕΠΗΡΕΑΣΤΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΤΕΧΝΟΤΡΟΠΙΑ ΣΗΜΕΡΙΝΟΙ ΖΩΓΡΑΦΟΙ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΕΠΗΡΕΑΣΤΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΤΕΧΝΟΤΡΟΠΙΑ Φώτης Κόντογλου Η πολυσήμαντη προσφορά του Φώτη Κόντογλου στη Νεοελληνική Ζωγραφική θα μπορούσε να συνοψιστεί σε τρεις εκφάνσεις. Στο δημιουργικό ζωγραφικό του έργο, που βασιζότανε στη βυζαντινή τεχνική· στο αγιογραφικό του έργο, που ξαναέφερνε την ορθόδοξη ζωγραφική στις εκκλησίες μας· στο διδακτικό, τέλος, έργο του είτε άμεσο, είτε κυρίως έμμεσο, που υπήρξε από τους ισχυρότερους μοχλούς της στροφής της πορείας της Νεοελληνικής Ζωγραφικής στην ανακάλυψη των ζωγραφικών.