Νεοελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα Ενότητα 13η : Το βάρος της γνώσης στις μέρες μας και ο ρόλος του εκπαιδευτικού Παντελής Κυπριανός Σχολή Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών Τ.Ε.Ε.Α.Π.Η.

Σκοποί ενότητας Να γνωρίζουν οι φοιτητές πως διαμορφώθηκε η έννοια της γνώσης διαχρονικά. Ποια η σημασία που δίνει κάθε κοινωνία στη γνώση Ποια προβλήματα αντιμετωπίζουν οι σύγχρονες κοινωνίες αναφορικά με το ζήτημα της γνώσης

Περιεχόμενα ενότητας Το παράδοξο των κοινωνιών μας, η κοινωνία της γνώσης Ποια γνώση έχει αξία; Συνέπειες στους μαθητές και τους φοιτητές Ο ρόλος του εκπαιδευτικού

Το παράδοξο των κοινωνιών μας, η κοινωνία της γνώσης Προβλήματα που αντιμετωπίζει η σύγχρονη κοινωνία σχετικά με τη γνώση και την πληροφόρηση

Το παράδοξο των κοινωνιών μας, η κοινωνία της γνώσης Σήμερα ονομάζουμε τις κοινωνίες μας Κοινωνίες της γνώσης και της πληροφορίας. Τι σημαίνει αυτό; Ότι λειτουργούν με βάση τη γνώση, ότι στηρίζονται στη γνώση και ότι για να επιβιώσουν οφείλουν να παράγουν διαρκώς νέα γνώση. Αν είναι έτσι, αυτό σημαίνει και αυξανόμενο βάρος των φορέων της γνώσης. Είναι όμως έτσι; Οι θεράποντες της γνώσης έχουν μεγαλύτερη αξία;

Το παράδοξο των κοινωνιών μας, η κοινωνία της γνώσης Οι προηγούμενες διαπιστώσεις θέτουν το διπλό ερώτημα; Τι εννοούμε με το όρο γνώση; Αφορά κάθε τι άγνωστο ή είναι συγκεκριμένη, αυτή που απολήγει αμέσως στην παραγωγή χρηστικών αντικειμένων και ανταλλάξιμων αγαθών; Με άλλα λόγια γνώση εν γένει ή εργαλειακή γνώση; Εδώ και περίπου μισό αιώνα τα σχολεία και τα πανεπιστήμια μαζικοποιήθηκαν: Άρα πολύ μεγάλη αύξηση του αριθμού των κατόχων της γνώσης. Τι σημαίνει αυτό για την εικόνα τους;

Ποια γνώση έχει αξία; Ορισμός της έννοιας

Ποια γνώση έχει αξία; Στον Πρωταγόρα ο Σωκράτης ρωτάει τον σοφιστή που περηφανευόταν ότι εισήγαγε μια εξαιρετική διδασκαλία σε τι θα μας χρησιμεύσουν τα μαθήματά του. Πρωταγόρας: θα γυρίσεις καλύτερος σπίτι σου. Θεωρεί την εκπαίδευση μέσο για τη βελτίωση, ηθική και πνευματική, του ανθρώπου. Ανάλογη απάντηση δίνουν μερικούς αιώνες μετά Ουμανιστές της Αναγέννησης και οι Διαφωτιστές. Η εκπαίδευση συνώνυμη του εξανθρωπισμού, τη διαμόρφωσή του ανθρώπου σε έλλογο ον με αρχές και αξίες.

Ποια γνώση έχει αξία; Ι. Κάντ. «Διαφωτισμός είναι η έξοδος του ανθρώπου από την ανωριμότητα του για την οποία φταίει ο ίδιος. Ανωριμότητα είναι η αδυναμία του ανθρώπου να μεταχειρίζεται το νου του χωρίς την καθοδήγηση ενός άλλου». Σήμερα πρόκειται γι αυτό; Συνήθως όταν λέμε γνώση έχουμε κατά νου την εργαλειακή γνώση

Συνέπειες στους μαθητές και τους φοιτητές Προβλήματα που απορρέουν από το ζήτημα της γνώσης

Συνέπειες στους μαθητές και τους φοιτητές Από τη στιγμή που η γνώση τείνει να περιοριστεί και να ταυτιστεί με την εργαλειακή γνώση, αλλάζει και η αξία της γνώσης αλλά και ο σκοπός της εκπαίδευσης. Ο σκοπός τείνει να ταυτιστεί με την παραγωγή, αναπαραγωγή και διάχυση της εργαλειακής γνώσης. Αν είναι έτσι αυτό έχει επιπτώσεις στην πρόσληψη της γνώσης, των γνωστικών αντικειμένων, των πτυχίων και των πτυχιούχων.

Συνέπειες στους μαθητές και τους φοιτητές Βασικός στόχους της Ευρώπης (Στρατηγική της Λισαβόνας): μέχρι το 2020 το 90% των παιδιών να τελειώνει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και το 40% του πληθυσμού να έχει αποφοιτήσει από την τριτοβάθμια. Στην Ελλάδα σήμερα τα ποσοστά είναι 83% και 30% αντίστοιχα. Τα τελευταία χρόνια μεγάλη αύξηση αριθμού φοιτητών σε ΑΕΙ κα κυρίως ΤΕΙ. Συνέπειες στην αξία των πτυχίων. Τρέχουσα κρίση και ανεργία. Φυγή στο εξωτερικό.

Συνέπειες στους μαθητές και τους φοιτητές Μείωση του βάρους του σχολείου, άρα και της έλξης του. Πιθανή αύξηση της σχολικής διαρροής. Λιγότερη επένδυση στο σχολείο. Μετανάστευση αποφοίτων

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού Ποιοι λόγοι καθιστούν σημαντικό το ρόλο του εκπαιδευτικού

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού Μείωση του ειδικού του βάρους λόγω: κοινωνικής απαξίωσης και εργαλειοποίησης της γνώσης. Παραμένει ωστόσο σημαντικός: ως σημαίνων άλλος για τα παιδιά, ως σύμβουλος και ως παιδαγωγός. Η ανταπόκριση στα διακυβεύματα αυτά εξαρτάται από την πολιτεία, ακόμη περισσότερο από τους γονείς και βέβαια τους ίδιους.

Το βάρος της γνώσης στις μέρες μας και ο ρόλος του εκπαιδευτικού Τέλος ενότητας Το βάρος της γνώσης στις μέρες μας και ο ρόλος του εκπαιδευτικού

Βιβλιογραφία Callan P. M. (1993), «Government and Higher Education» στο A. Levine (επιμέλεια) Higher Learning in America 1980-2000, The Johns Hopkins University Press, Βαλτιόρη – Λονδίνο, σ. 3-19. European Commission, (1996), Teaching and Learning. Towards the Learning Society, White Paper, Λουξεμβούργο. Kant Ι., (1989), «Απάντηση στο ερώτημα: Τι είναι διαφωτισμός», στο Mendelssohn, Kant, κ.ά, «Απάντηση στο ερώτημα: Τι είναι διαφωτισμός», Κριτική, Αθήνα: 17-29. Piaget J., (2000), Περί παιδαγωγικής, Ελληνικά γράμματα, Αθήνα.

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

Σημειώματα

Σημείωμα Αναφοράς Copyright Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών, Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, Κυπριανός Παντελής. «Νεοελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα». Έκδοση: 1.0. Αθήνα 2014. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: https://eclass.upatras.gr/courses/PN1449/

Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.

Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.