Συμβουλευτική Ψυχολογία Μάθημα Συμβουλευτική Ψυχολογία Μάθημα 4ο Αγχώδεις Διαταραχές This presentation demonstrates the new capabilities of PowerPoint and it is best viewed in Slide Show. These slides are designed to give you great ideas for the presentations you’ll create in PowerPoint 2010! For more sample templates, click the File tab, and then on the New tab, click Sample Templates. Γαλανάκης Μιχάλης PhD, Εργασιακός Ψυχολόγος galanakismichael@hotmail.com

Σας λέει κάτι η λέξη ΨΥΧΑΚΙΑΣ; Πότε την χρησιμοποιούμε στην καθομιλουμένη; Με ποια έννοια;

Η λέξη Σχιζοφρενής ή Φρενοβλαβής; Ποιος θυμάται έναν τέτοιο τραγουδιστή σε εκπομπή trash Tv πριν χρόνια; Με ποια έννοια χρησιμοποιείται και αυτή;

Η λέξη Διπολικός; Τι χαρακτηρίζει; Με ποια έννοια;

Έχετε κάποια τέτοια τάση / συνήθεια; Η λέξη ψυχαναγκασμός; Έχετε κάποια τέτοια τάση / συνήθεια; Πότε μια συνήθεια φτάνει σε αυτό το επίπεδο;

Αυτός ο αστεϊσμός συχνά οδηγεί σε στιγματοποίηση..... Αντιθέτως ποτέ δεν κάνουμε πλάκα χρησιμοποιώντας λέξεις όπως καρκίνωμα, μελάνωμα, μυική ατροφία, παράλυση, Έχει επικρατήσει μια τάση αυτές οι σοβαρότατες ψυχολογικές διαταραχές να χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν ελαφρότερες συμπεριφορές στην καθημερινότητα μας ή ακόμη και χάριν αστεϊσμού.......; Αυτός ο αστεϊσμός συχνά οδηγεί σε στιγματοποίηση.....

Επίσης χρησιμοποιούνται πολύ οι όροι γιατί σε ένα βαθμό αναφέρονται σε κοινές συμπεριφορές που χαρακτηρίζουν κάποια στιγμή αρκετούς από εμάς........ Ο λόγος που χρησιμοποιούνται έτσι οι όροι των ψυχικών ασθενειών είναι γιατί εύκολα ο κόσμος κατανοεί το γενικό σύνολο των συμπτωμάτων στα οποία αναφέρονται

Δώστε ένα ορισμό για το άγχος; Πως το αντιμετωπίζετε; Τι περιλαμβάνει; Πότε το νιώθετε; Πως το αντιμετωπίζετε;

Αγχος =/ Αγχώδης Διαταραχή Άγχος = Προσαρμοστική Διαδικασία Αγχώδης διαταραχή = Προβληματική κατάσταση εκτός ελέγχου Διάκριση μεταξύ EuStress/Stress/Distress Είναι το ίδιο, αλλάζει όμως η ένταση, η διάρκεια και τα αποτελέσματα

Ψυχολογική Διαταραχή: Μια αποκλίνουσα, στρεσογόνα και δυσλειτουργική κατάσταση σε σχέση με τα συναισθήματα, την σκέψη και την συμπεριφορά που εμποδίζει το άτομο να λειτουργήσει ομαλά και επηρεάζει αρνητικά την υγεία του.

Άλλο πράγμα είναι το να φοβάμαι να δω μια τρομακτική ταινία και τελικά να μην την δω Και άλλο πράγμα είναι να φοβάμαι να βγω έξω από το σπίτι, να αποφεύγω να συναντήσω κόσμο, να έχω μείνει απεριποίητος και εγκαταλελειμένος αμελώντας βασικές ανάγκες.

Άλλο πράγμα είναι το να έχεις στεναχωρηθεί που χώρισες και το έχεις ρίξει στις δουλειές του σπιτιού και άλλο πράγμα το να έχεις στεναχωρηθεί που χώρισες και να έχεις φάει τα νύχια σου μέχρι τα δάχτυλα.....ή να πλένεις συνέχεια τα χέρια σου μέχρι να ματώσουν....

Οι διαταραχές άγχους ή αγχώδεις διαταραχές είναι κάτι περισσότερο και μεγαλύτερο από ένα γενικευμένο φόβο απέναντι σε κάποιο ερέθισμα. Το βασικό στοιχείο που τις χαρακτηρίζει είναι η αντίδραση ή η μη αντίδραση, δηλαδή το τι κάνουμε ή δεν κάνουμε για να ξεπεράσουμε αυτό τον φόβο – ανασφάλεια.

Σήμερα δεν αντέχει την σκέψη να κολυμπήσει ούτε καν σε ρηχά νερά. Ερώτηση 1: Είναι ακραία η αντίδραση της; Ερώτηση 2: Σε σχέση με ποιές συμπεριφορές;; Τι άλλη επιλογή θα μπορούσε να έχει; Μελέτη Περίπτωσης: Η Μαρία κόντεψε να πνιγεί μια μέρα στην μπανιέρα και σώθηκε μετά από παρέμβαση τρίτων..... Σήμερα δεν αντέχει την σκέψη να κολυμπήσει ούτε καν σε ρηχά νερά. Αντιμετωπίζει το άγχος της παραμένοντας στο αυτοκίνητο και ακούγοντας μουσική για όσο διάστημα η υπόλοιπη οικογένεια ευχαριστιέται το μπάνιο της.

Οι αγχώδεις διαταραχές χαρακτηρίζονται από 2 βασικά στοιχεία: Γενικευμένο δυσάρεστο συναίσθημα άγχους Δυσλειτουργικές συμπεριφορές αντιμετώπισης του δυσάρεστου συναισθήματος που συχνά επιτείνουν τα συμπτώματα του.

(Διαταραχή άγχους και όχι άγχος) (Δηλαδή άγχος που δεν φεύγει.....) Περίπου 20% του γενικού πληθυσμού εμφανίζει ή θα εμφανίσει διαταραχή άγχους κάποια στιγμή στην ζωή του (Διαταραχή άγχους και όχι άγχος) (Δηλαδή άγχος που δεν φεύγει.....)

Κατά το παρελθόν η Ιδεοψυχαναγκαστική Νεύρωση θεωρούνταν ένα έιδος διαταραχής άγχους αλλά πλέον σύμφωνα με το DSM 5 θεωρείται διακριτή διαταραχή.

Ορισμός: Είναι μια τάση προς ανεπιθύμητες επαναληπτικές σκέψεις ή και δράσεις που εξελίσσονται σε εμμονή. Χαρακτηριστικό ο μικρός βαθμός ελέγχου του ατόμου σε αυτές, η αυθόρμητη παρορμητική δράση και ο παραλογισμός

Συνήθως η συμπεριφορά που επαναλαμβάνεται είναι φυσιολογική π. χ Συνήθως η συμπεριφορά που επαναλαμβάνεται είναι φυσιολογική π.χ. Πλύσιμο χεριών, επιστροφή στο σπίτι να τσεκάρω αν έκλεισα το θερμοσίφωνα ή την κουζίνα, αλλά καταντά προβληματική μέσα από την υπερβολική επανάληψη π.χ. Να πλένεις τα χέρια σου μέχρι να ματώσουν. Τα άτομα με διαταραχές άγχους καταφεύγουν σε τέτοιες εμμονικές επαναληπτικές συμπεριφορές με ακράδαντη πίστη ότι τους βοηθάνε να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα. Π.χ. Ιωαννίδης με το κουστούμι, Αθλητές με ρουτίνα πριν από αγώνες, δεν πατάω τις γραμμές στο πεζοδρόμιο, μετράω τα σκαλοπάτια κ.α.

Τρια βασικά κριτήρια για να διαγνώσουμε αγχώδη διαταραχή Άσκηση: Όταν είμαι στο βαγόνι του μετρό και μπαίνει ασφυκτικά πολύ κόσμος νιώθω μια ακατανίκητη ορμή να βγω από το βαγόνι και 99% των περιπτώσεων βγαίνω. Έχω αγχώδη διαταραχή;

(θα πάρει φωτιά το σπίτι, θα πεθάνει κάποιος συγγενής, θα τρελαθώ) Η αγχώδης διαταραχή εδράζεται στην ακλόνητη πεποίθηση ότι αν δεν κάνω την δυσλειτουργική συμπεριφορά κάτι κακό θα συμβεί (θα πάρει φωτιά το σπίτι, θα πεθάνει κάποιος συγγενής, θα τρελαθώ) Όσος μεγαλύτερος ο φόβος τόσο πιο έντονη η ανάγκη να κάνω την συμπεριφορά

Διαφορά με ΔιατΑγχους: Διάρκεια, Ενταση, Αφορμηση, Η διαταραχή άγχους απαιτεί βοήθεια ειδικού και κάποιες φορές και φαρμακευτική αγωγή. Αν δεν περιοριστεί σε αρχικά στάδια ΟΔΗΓΕΙ ΣΕ Γενικευμένη Διαταραχή Άγχους στην οποία το άτομο νιώθει πλέον ένταση και αρνητικά συναισθήματα ανεξάρτητα από ερεθίσματα και ρουτίνες. Διαφορά με ΔιατΑγχους: Διάρκεια, Ενταση, Αφορμηση,

Διαταραχή Πανικού: Συνήθως η Διαταραχές άγχους υποδιαγιγνώσκονται. Συνήθως χρειάζονται 6+ μήνες για να απευθυνθεί κάποιος σε ειδικό για βοήθεια. Το διάστημα αυτό είναι αρκετό για να οδηγηθει το άτομο σε Διαταραχή Πανικού: Το άγχος γίνεται αφόρητο και το άτομο συναισθηματικά καταρρέει. 1/75 άτομα εμφανίζει διαταραχές και κρίσεις πανικού στον γενικό πληθυσμό.

Συνήθως είναι σύντομες με μεγάλη ένταση και περνάνε μόνες τους. Ορισμός Κρίσης Πανικού: επεισόδια ξαφνικού φόβου και τρομάρας που έρχονται απροειδοποίητα και συχνά χωρίς άμεση σύνδεση με συγκεκριμένο ερέθισμα. Κύρια χαρακτηριστικά ο γρήγορος παλμός, η δυσκολία αναπνοής, οι σπασμωδικές κινήσεις, η αδυναμία σκέψης και η λιποθυμία. Συνήθως είναι σύντομες με μεγάλη ένταση και περνάνε μόνες τους. Μοιάζουν με αυτό που ο λαός λέει Λαχτάρα.

Συμπτώματα κρίσεων πανικού Ταχυοπαλμία σε στάση Δύσπνοια Πόνος στο στήθος Κλιμάκωση αρνητικών συναισθημάτων Αίσθηση θανάτου Είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση Fight or Flight Το σώμα σου παλεύει να σε αναγκάσει να αντιδράσεις

Κύρια αίτια Κρίσεων Πανικου Κληρονομικότητα – προδιαθέσεις Τραυματικές εμπειρίες παρελθόντος απωθημένες στο ασυνείδητο ή μη Στρες έντονο Κάποιες φορές συνθήκες που μοιάζουν με αυτές που υπήρχαν στο τελευταίο επεισόδιο και άγχος μήπως έρθει νέα κρίση πανικού λειτουργούν ενισχυτικά για την επόμενη κρίση πανικού.

Έτσι η διαταραχή άγχους με κυκλικό τρόπο αποτελεί την αρχή και το τέλος της διαδικασίας. Δηλαδή αποτελεί και το αίτιο και το αποτέλεσμα. Το άτομο αγχώνεται επειδή αγχώνεται και δεν μπορεί να το ελέγξει.

Η φοβική αντίδραση παρά την απουσία φοβικού ερεθίσματος Π.χ. Μικροβιοφοβία, φοβία για αεροπλάνα, ακροφοβία, αγοραφοβία, εντομοφοβία

Επίμονοι παράλογοι φόβοι ως προς συγκεκριμένα αντικείμενα, δραστηριότητες ή καταστάσεις

Κύριο χαρακτηριστικό της Φοβίας είναι η Αποφευκτική Συμπεριφορά Avoidance vs Coping Σήμερα γνωρίζουμε ότι η αποφευκτική συμπεριφορά έχει θετική βραχυπρόθεσμη και αρνητική μακροπρόθεσμη δράση

Τι προτείνετε εσείς να κάνει; Άσκηση: Η Γιάννα πρέπει να πάει από το Ριο στο Αντίριο αλλά έχει μια πάθηση γνωστή ως γεφυροφοβία. Δεν μπορεί να διασχίσει γέφυρα ανεξάρτητα από το πόσο μεγάλη, ψηλή ή επικίνδυνη είναι Την τελευταία φορά που πήγε να την διασχίσει έπαθε κρίση πανικού και λιποθύμησε. Κατάφερε να ακινητοποιήσει το αυτοκίνητο που οδηγούσε στην άκρη και παρατρίχα να τρακάρει και να πέσει από την γέφυρα. Τι θα κάνει τώρα; Τι προτείνετε εσείς να κάνει;

Είναι πραγματικός όρος και καταγράφεται στα εγχειρίδια

Το πιθανότερο είναι ότι θα ζητήσει από κάποιον να την περάσει απέναντι με το δικό του όχημα. Η κρίση πανικού θα είναι και πάλι ορατή αλλά θα κινδυνέψει λιγότερο από ότι την προηγούμενη φορά.

Διαταραχή κοινωνικού άγχους: Ορίζεται σαν μια ένταση που βιώνεται όταν απαιτείται από το άτομο να αλληλεπιδράσει ή και να συνευρεθεί με άλλους. Εξαρτάται από τον αριθμό των άλλων, το αν είναι γνωστοί ή όχι και το μέρος της συνεύρεσης.

Μέσω κληρονομικότητας 2 Βασικές κατευθύνσεις σχετικά με το πως δημιουργούνται οι διαταραχές άγχους, οι φοβίες και οι κρίσεις πανικού Μέσω μάθησης Μέσω κληρονομικότητας

Συμπεριφοριστική – Γνωστική Κατεύθυνση Οι αγχώδεις διαταραχές δημιουργούνται μέσω παρατήρησης, συνδέσεων, ενισχύσεων και γνωσιών Συμπεριφοριστική – Γνωστική Κατεύθυνση

Watson: Το πείραμα με τον μικρό Άλμπερτ Με βάση τους θορύβους το παιδί έμαθε να αναπτύσσει άγχος στην θέα λούτρινου παιχνιδιού

Μέσω συνδέσεων ο πειραματιστής μαθαίνει στο άτομο συγκεκριμένες αντιδράσεις σε συγκεκριμένα ερεθίσματα ανεξάρτητα από το ποια ερεθίσματα είναι αυτά. Με παρόμοιο τρόπο μπορεί να ξεμάθει αυτές τις αντιδράασεις σε αυτά τα ερεθίσματα στο ίδιο άτομο

Η μεμαθημένη συμπεριφορά γενικεύεται σε όλα τα ομοειδή ερεθίσματα. Π.χ. Το άτομο αγχώνεται μπροστά σε όλα τα έντομα....... Αυτό ονομάζεται Γενίκευση

Η σύνδεση ισχυροποιείται και η γενίκευση γίνεται σταθερότερη μέσω ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ Δηλαδή το άτομο λυτρώνεται με την συγκεκριμένη κάθε φορά αντίδραση

Το παράδοξο της αγχώδους διαταραχής είναι ότι η συμπεριφορά που σε κάνει να νιώθεις καλύτερα είναι η συμπεριφορά που επιτείνει το πρόβλημα και δεν βοηθάει στην επίλυση της.

Η γνωσιακή κατεύθυνση λέει ότι το μυαλό μας δημιουργεί το πρόβλημα καθώς πάντα προτού συμβεί μια κρίση πανικού ή μια διαταραχή άγχους έχει προηγηθεί μια ερμηνεία – αξιολόγηση – γνωστική προσέγγιση στο ερέθισμα. Π.χ. Ένα πτηνό δεν πρέπει να με φοβίζει αλλά αν εγώ έχω χαρακτηρίσει το πτηνό σαν απειλή θα βιώσω φόβο καί άγχος.

Μεμαθημένη διαταραχή άγχους. Π.χ. Από γονεις σε παιδιά = Μικροβιοφοβία Αναφέρεται στην περίπτωση που το άγχος μας μεταδίδεται από αλλους με παρόμοιό άγχος. Π.χ. Από γονεις σε παιδιά = Μικροβιοφοβία

Με την ίδια λογική μπορεί να μεταδοθούν οι διαταραχές άγχους. Θεωρία του Bandura περί κοινωνικής μάθησης Μαθαίνουμε βλέποντας τους άλλους Με την ίδια λογική μπορεί να μεταδοθούν οι διαταραχές άγχους.

Η βιολογική προσέγγιση πρεσβεύει ότι υπάρχει στο DNA μας φόβος και άγχη σχετικά με κινδύνους κατά το παρελθόν οι οποίοι εφοσον υπάρχουν εγγεγραμμένοι μέσα μας θα εκδηλωθούν κάποια στιγμή. Υπό αυτό το πρίσμα π.χ. Αγχωνόμαστε όταν δούμε φίδι ή όταν είμαστε σε μεγάλο ύψος στην άκρη κτλ. Είναι θέμα επιβίωσης.

Τέλος υπάρχει η γενετική προσέγγιση με βάση την οποία υπάρχουν περιοχές του εγκεφάλου και γονίδια που σχετίζονται με τις ΑγχΔιατ. Π.χ. Έρευνες σε ομοζυγωματικά δίδυμα ακόμη και χωρισμένα κατά την γέννα έδειξαν 50% πιθανότητα εμφάνισης κοινών φοβιών και διαταραχών.

17 συγκεκριμένα γονίδια φαίνεται να σχετίζονται με συγκεκριμένες διαταραχές άγχους.

Μαγνητικές τομογραφίες δείχνουν διέγερση σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου (θάλαμος, υποθάλαμος, αμυγδαλή) σε περίπτωση κρίσεων πανικού και άγχους.

Αυτά ενισχύουν την προσέγγιση περί ομοούσιου ψυχής και σώματος.

Ευχαριστώ για την συμμετοχή σας Μάθημα 4ο Συμβουλευτική Ψυχολογία Γαλανάκης Μιχάλης PhD, Εργασιακός Ψυχολόγος galanakismichael@hotmail.com