Το ευρωπαϊκό θέατρο του 20ού αιώνα (1900-1960) Ενότητα 1 Εισαγωγή Τα κινήματα της θεατρικής πρωτοπορίας Αγγελική Ρόζη Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Θεατρικών Σπουδών

Στόχοι της ενότητας Γνωριμία με τα κινήματα της θεατρικής πρωτοπορίας από τα τέλη του 19ου αιώνα και τις αρχές του 20ού Σύντομη επεξήγηση των όρων «μοντερνισμός» και «πρωτοπορία»

Περιεχόμενα της ενότητας Τα κινήματα της θεατρικής πρωτοπορίας: 1. Η ταραγμένη εποχή στα τέλη του αιώνα (fin de siècle) 2. Μοντερνισμός 3. Πρωτοπορία Βασικά γνωρίσματα

Το ευρωπαϊκό θέατρο του 20ού αιώνα (1900-1960)

Η ταραγμένη εποχή στα τέλη του αιώνα (fin de siècle) Η τελευταία εικοσαετία και του 19ου αιώνα, εποχή έντονων κοινωνικών, πολιτικών, ιδεολογικών, φιλοσοφικών και καλλιτεχνικών ζυμώσεων Οι δύο κυρίαρχες κοσμοθεωρίες και ο τρόπος που η καθεμιά προσδιορίζει την ιστορική αυτή «στιγμή».

Το ευρωπαϊκό θέατρο του 20ού αιώνα (1900-1960) Η ταραγμένη εποχή στα τέλη του αιώνα (fin de siècle) η κοσμοθεωρία του θετικισμού που αντανακλά μια αισιόδοξη και δυναμική αντίληψη: με αρωγό τη δύναμη του ορθολογισμού και τα επιτεύγματα της επιστήμης και της τεχνολογίας, ο δυτικός άνθρωπος αισθάνεται ότι μπορεί να ελέγχει τον κόσμο. Η κοσμοθεωρία της «αμφισβήτησης»: φιλοσοφικές, πολιτικές, κοινωνικές και καλλιτεχνικές θεωρήσεις που αποκαλύπτουν μια διαφορετική όψη των πραγμάτων, η οποία υπονομεύει την ακλόνητη πίστη στην παντοδυναμία του επιστημονικού λόγου.

Το ευρωπαϊκό θέατρο του 20ού αιώνα (1900-1960) Μοντερνισμός- Πρωτοπορία Μοντερνισμός: ο όρος χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις απόπειρες επαναπροσδιορισμού της απεικόνισης της πραγματικότητας και της θέσης του ανθρώπου μέσα στις νέες συνθήκες, στις οποίες τα παραδοσιακά μεταφυσικά και επιστημονικά στηρίγματα του συστήματος αξιών και της ερμηνείας του κόσμου έχουν τεθεί υπό αμφισβήτηση. Ειδικότερα, προσδιορίζεται ως η συνειδητή αντίδραση των πνευματικών ανθρώπων και των καλλιτεχνών στην πολιτισμική κρίση που γίνεται έντονα αισθητή στα τέλη του 19ου αιώνα.

Το ευρωπαϊκό θέατρο του 20ού αιώνα (1900-1960) Μοντερνισμός- Πρωτοπορία Βασικά γνωρίσματα: Αναζήτηση και πειραματισμός που στοχεύουν στη διαμόρφωση ενός νέου εκφραστικού μοντέλου, το οποίο αντιπαρατίθεται τόσο στις παραδοσιακές συμβάσεις όσο και στο δόγμα της ρεαλιστικής απεικόνισης του πραγματικού. Αυτοαναφορικότητα, λεκτικά παιχνίδια, ανατρεπτική χρήση του χιούμορ

Το ευρωπαϊκό θέατρο του 20ού αιώνα (1900-1960) Μοντερνισμός- Πρωτοπορία Βασικά γνωρίσματα: Έμφαση στην υποκειμενική αντίληψη της πραγματικότητας Κατάργηση της ενότητας και έμφαση στην αποσπασματικότητα της αφήγησης Στροφή προς το μύθο, άρνηση της αντίληψης περί ευθύγραμμης χρονικότητας της Ιστορίας Αντίδραση προς τον ραγδαία αναπτυσσόμενο τομέα της μαζικής κουλτούρας

Το ευρωπαϊκό θέατρο του 20ού αιώνα (1900-1960) Μοντερνισμός- Πρωτοπορία Ο όρος πρωτοπορία έχει κοινή ιστορική αφετηρία με τον μοντερνισμό και χρησιμοποιείται συνήθως για τον προσδιορισμό των κινημάτων στις εικαστικές τέχνες, τη λογοτεχνία, το θέατρο και τον κινηματογράφο. Ο όρος προήλθε από τη στρατιωτική ορολογία (εμπροσθοφυλακή) και χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στα τέλη του 19ου αιώνα στον τομέα της πολιτικής και της αισθητικής, για να περιγράψει την πρακτική της ανοιχτής επίθεσης ενάντια στους παραδοσιακούς θεσμούς.

Το Ευρωπαϊκό Θέατρο του 20ού αιώνα (1900-1960) Μοντερνισμός- Πρωτοπορία Βασικά γνωρίσματα: Εναντίωση στο δόγμα της ρεαλιστικής αναπαράστασης και στην κοσμοαντίληψη που την στηρίζει Έμφαση στον πειραματισμό και στην επινόηση μιας νέας φόρμας Εναντίωση σε κάθε είδους παραδοσιακούς κοινωνικούς, πολιτικούς και πολιτισμικούς θεσμούς Επιθετική διάθεση απέναντι στο κοινό

Το Ευρωπαϊκό Θέατρο του 20ού αιώνα (1900-1960) Μοντερνισμός- Πρωτοπορία Βασικά γνωρίσματα: Το στοιχείο του πρωτογονισμού (primitivism) και η αναζήτηση της ουτοπίας: στροφή προς τις μη δυτικές καλλιτεχνικές παραδόσεις (ιαπωνικό, κινέζικο, ινδικό θέατρο, με στόχο την επαναφορά της τελετουργικής διάστασης του θεάτρου), αναζήτηση και προβολή μη ορθολογικών τρόπων αντίληψης (υποσυνείδητο, όνειρα, αρχέτυπα, μυστικισμός, αποκρυφισμός), χρήση στοιχείων από λαϊκές μορφές θεάτρου

Τέλος Ενότητας

Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.

Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (1/2) Το Έργο αυτό κάνει χρήση των ακόλουθων έργων: Εικόνες/Σχήματα/Διαγράμματα/Φωτογραφίες Εικόνα 1: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/88/Loie_Fuller_Folies_Bergere_02.jpg