Παιδική κακοποίηση και στρες

ΣΤΡΕΣ συνθήκη που διαταράσσει σοβαρά τη φυσιολογική και ψυχολογική ισορροπία του ατόμου κύριος μη γενετικός προκλητικός παράγοντας ενός σημαντικού αριθμού ψυχοπαθολογιών δεν επηρεάζει τον καθένα με παρόμοιο τρόπο (Franklin T. B., Saab B. J., Mansuy I.M. Neural Mechanisms of Stress Resilience and Vulnerability. 2012: Neuron, 75: 747-761. Del Giudice M., Ellis B.J. and Shirtcliff E.A. The Adaptive Calibration Model of stress responsivity. Neurosci. Biobehav. Rev. 2011: 35: 1562–1592.)

Ιστορική Αναδρομή ινδοευρωπαϊκή ρίζα «str» ελληνική «στραγγαλιζείν» αγγλικό «to strangle» λατινικό «strigere Walter Cannon «ομοιόσταση» Hans Selye τρέχουσα έννοια (Chrousos G. P. Stress and disorders of the stress system. Nat. Rev. Endocrinol. 2009: 5: 374–381)

Νευρολογικοί μηχανισμοί του στρες σύστημα υποθαλάμου απελευθέρωσης της ορμόνης κορτικοτροπίνης που ρυθμίζεται από τον άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων (ΥΥΕ) (Pervanidou P., Chrousos G. P. Metabolic consequences of stress during childhood and adolescence. Metabolism. 2012: 61: 611 – 619.)

Νευρολογικοί μηχανισμοί του στρες νοραδρενεργικό σύστημα του υπομέλανα τόπου που ρυθμίζει τη λειτουργία των καταστάσεων διέγερσης του αυτόνομου συμπαθητικού νευρικού συστήματος Το κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ) και περιφερικά όργανα (ΠΟ) του συστήματος του στρες είναι αλληλένδετα Δυσλειτουργία του συστήματος στρες σχετίζεται με τη συμπεριφορά και με σωματικές διαταραχές (Chrousos G. P. Stress and disorders of the stress system. Nat. Rev. Endocrinol. 2009: 5: 374–381)

Νευρολογικοί μηχανισμοί του στρες Λειτουργίες ΚΝΣ διέγερση εγρήγορση επαγρύπνηση ενεργοποίηση του αντι-ρυθμιστικών βρόχοι ανάδρασης Λειτουργίες ΠΟ αύξηση οξυγόνωσης αύξηση καρδιαγγειακού τόνου και αναπνοής αύξηση του μεταβολισμού (Chrousos G. P. Stress and disorders of the stress system. Nat. Rev. Endocrinol. 2009: 5: 374–381)

Νευρολογικοί μηχανισμοί του στρες Η αμυγδαλή Ο ιππόκαμπος Ο προμετωπιαίος φλοιός Τα σεροτονεργικά κυκλώματα Οι νευροδιαβιβαστές Οι ορμόνες Οι κυτοκίνες (Franklin T. B., Saab B. J., Mansuy I.M. Neural Mechanisms of Stress Resilience and Vulnerability. 2012: Neuron, 75: 747-761., Pervanidou P., Chrousos G. P. Metabolic consequences of stress during childhood and adolescence. Metabolism. 2012: 61: 611 – 619., Shin L. M, Liberzon I. The Neurocircuitry of Fear, Stress, and Anxiety Disorders. Neuropsychopharmacol. 2010: 35: 169–191.)

Αποτελέσματα του στρες Λίγο στρες μπορεί να κάνει τα πράγματα καλύτερα, αλλά το υπερβολικό τα κάνει χειρότερα (Chrousos G. P. Stress and disorders of the stress system. Nat. Rev. Endocrinol. 2009: 5: 374–381)

Αποτελέσματα του στρες Συναίσθημα Συμπεριφορά Στην ανάπτυξη Τον μεταβολισμό Το αναπαραγωγικό σύστημα Το ανοσοποιητικό σύστημα Στην καρδιαγγειακή λειτουργία (Pervanidou P., Chrousos G. P. Metabolic consequences of stress during childhood and adolescence. Metabolism. 2012: 61: 611 – 619.)

Αποτελέσματα του στρες Υπέρ ή υπο - λειτουργία του άξονα ΥΥΕ Υπέρ ή υπο - λειτουργία του νοραδρενεργικού συστήματος Συρρίκνωση των δενδριτών των νευρώνων Προμετωπιαίο φλοιό Ιππόκαμπο Αμυγδαλή (Pervanidou P., Chrousos G. P. Metabolic consequences of stress during childhood and adolescence. Metabolism. 2012: 61: 611 – 619., Hunter R.G. & McEwen B.S. Stress and anxiety across the lifespan: structural plasticity and epigenetic regulation. Epigenomics. 2013: 5(2): 177–194)

Διαχείριση του στρες Ενεργή αντιμετώπιση Παθητική αντιμετώπιση Διαταραχές !!! (Zozulya A.A., Gabaeva M.V., Sokolov O.Y., Surkina I.D., and Kost N.V. Personality, coping style, and constitutional neuroimmunology. J. Immunotoxicol. 2008: 5: 221–225.)

Άγχος Απωθητική συναισθηματική κατάσταση Φυσιολογική συναισθηματική αντίδραση σε μια πραγματική ή δυνητική απειλή Ακατάλληλο, ακραίο και επίμονο παθολογικό Εμπλέκεται σε ψυχιατρικές διαταραχές (Bouayed J., Rammal H. and Soulimani R. Oxidative stress and anxiety. Relationship and cellular pathways. Oxidative Medicine and Cellular Longevity. 2009: 2:2, 63-67.)

Στρεσογόνα γεγονότα στην παιδική ηλικία Κακοποίηση Διαζύγιο γονέων Απώλεια γονιού Οικογενειακή δυσλειτουργία Χρήση ουσιών Ψυχική ασθένεια

Παιδική κακοποίηση O ορισμός της παιδικής κακοποίησης ποικίλει: ανάλογα τις επικρατούσες πολιτιστικές αξίες τους τομείς της κοινωνία που ασχολούνται με το θέμα, όπως: οι υπηρεσίες προστασίας του παιδιού, οι νομικές και ιατρικές κοινότητες, οι αξιωματούχοι της δημόσιας υγείας, οι ερευνητές, οι επαγγελματίες (Conley, Amy. "2. Social Development, Social Investment, and Child Welfare". In Midgley, James; Conley, Amy. Social Work and Social Development: Theories and Skills for Developmental Social Work. Oxford University Press. 2010: pp.53–55.)

Μορφές κακοποίησης Σωματική κακοποίηση Σεξουαλική κακοποίηση Συναισθηματική - Ψυχολογική κακοποίηση Παραμέληση Σύνδρομο Munchausen διά αντιπροσώπου (World Health Organization and International Society for Prevention of Child Abuse and Neglect (2006). "1. The nature and consequences of child maltreatment". Preventing child maltreatment: a guide to taking action and generating evidence. Geneva, Switzerland.)

Σωματική κακοποίηση Σκόπιμη χρήση σωματικής βίας κατά των παιδιών που οδηγεί - ή έχει μια υψηλή πιθανότητα - σε κακό αποτέλεσμα για την υγεία, την επιβίωση, την ανάπτυξη ή την αξιοπρέπεια του παιδιού: το χτύπημα, ξυλοδαρμό, κλοτσιές, τραντάγματα, δάγκωμα, στραγγαλισμό, ζεμάτισμα, κάψιμο, δηλητηριασμό και πνιγμό (World Health Organization and International Society for Prevention of Child Abuse and Neglect (2006). "1. The nature and consequences of child maltreatment". Preventing child maltreatment: a guide to taking action and generating evidence. Geneva, Switzerland.)

Σεξουαλική κακοποίηση Ενήλικες ή μεγαλύτεροι εφήβοι κακοποιούν ένα παιδί για σεξουαλική διέγερση. Η σεξουαλική κακοποίηση αναφέρεται στη συμμετοχή, χωρίς επίγνωση και συναίνεση, ενός παιδιού σε σεξουαλική πράξη με στόχο την φυσική ικανοποίηση ή το οικονομικό κέρδος του προσώπου που διαπράττει την πράξη: ερωτήσεις ή πίεση στο παιδί να συμμετάσχει σε σεξουαλικές δραστηριότητες άσεμνη έκθεση των γεννητικών οργάνων, προβολή πορνογραφικού υλικού πραγματική σεξουαλική επαφή τη φυσική επαφή με τα γεννητικά όργανα του παιδιού, την προβολή των γεννητικών οργάνων του παιδιού συμμετοχή στην παραγωγή παιδικής πορνογραφίας (30. World Health Organization and International Society for Prevention of Child Abuse and Neglect (2006). "1. The nature and consequences of child maltreatment". Preventing child maltreatment: a guide to taking action and generating evidence. Geneva, Switzerland.)

Συναισθηματική - Ψυχολογική κακοποίηση Μεμονωμένα περιστατικά, καθώς και ένα αποτυχημένο μοτίβο συμπεριφοράς στην πάροδο του χρόνου από την πλευρά του γονέα ή φροντιστή να παράσχει ένα αναπτυξιακά κατάλληλο και υποστηρικτικό περιβάλλον στο παιδί: τον περιορισμό της κίνησης, συμπεριφορές υποβάθμισης, κατηγορίων, απειλών, τρόμου, διακρίσεων ή γελιοποίησης εις βάρος του παιδιού μη φυσικές μορφές απόρριψης ή εχθρικής αντιμετώπισης (30. World Health Organization and International Society for Prevention of Child Abuse and Neglect (2006). "1. The nature and consequences of child maltreatment". Preventing child maltreatment: a guide to taking action and generating evidence. Geneva, Switzerland.)

Παραμέληση Μεμονωμένα περιστατικά, καθώς και ένα αποτυχημένο μοτίβο συμπεριφοράς στην πάροδο του χρόνου από την πλευρά του γονέα ή άλλου μέλους της οικογένειας να παρέχει για την ανάπτυξη και την ευημερία του παιδιού - όπου ο γονέας είναι σε θέση να το πράξει - σε έναν ή περισσότερους από τους ακόλουθους τομείς: την υγεία την εκπαίδευση την συναισθηματική ανάπτυξη την διατροφή - καταφύγιο και τις ασφαλείς συνθήκες διαβίωσης (World Health Organization and International Society for Prevention of Child Abuse and Neglect (2006). "1. The nature and consequences of child maltreatment". Preventing child maltreatment: a guide to taking action and generating evidence. Geneva, Switzerland.)

Σύνδρομο Munchausen διά αντιπροσώπου Το σύνδρομο ακολουθεί τα παρακάτω κριτήρια, όπως περιγράφηκαν από τον Meadow: Νόσος σε παιδί, η οποία προκαλείται ή επινοείται από τρίτο άτομο. Συνεχής αναζήτηση ιατρικής φροντίδας και σημαντική ιατρογενής νοσηρότητα. Άρνηση του υπεύθυνου γονέα, της ανάμιξής του στη νόσο του παιδιού. Υποχώρηση των συμπτωμάτων, όταν το παιδί απομακρύνεται από τον υπεύθυνο γονέα. (Meadow R. What is and what is not Munchausen syndrome by proxy? Arch Dis Child. 1995: 2: 534-538.)

Ψυχιατρικές Συνέπειες Ψυχιατρικές διαταραχές στην ενήλικη ζωή Κατάθλιψη Αγχώδεις διαταραχές Διαταραχής πανικού Φοβίες Διαταραχή μετατραυματικού στρες Κατάχρηση ουσιών Απόπειρες αυτοκτονίας (Heim C., Shugart M., Craighead WE., Nemeroff CB. Neurobiological and psychiatric consequences of child abuse and neglect. Dev Psychobiol. 2010: 52: 7: 671-90. Rebecca T. Leeb, Terri Lewis, Adam J. Zolotor. A Review of Physical and Mental Health Consequences of Child Abuse and Neglect and Implications for Practice. Am J Lif Med. 2011: 5(5): 454-468)

Ψυχιατρικές Συνέπειες Η συσχέτιση μεταξύ του πρόωρου τραύματος και της ψυχοπαθολογίας είναι ήδη παρούσα στα παιδιά: Ανασφαλής προσκόλληση, Αποφυγή στις κοινωνικές σχέσεις, Διατροφικές διαταραχές Ελλείμματα στις κοινωνικές-διαπροσωπικές διεργασίες Υπερβολικά στοργικά προς τους ξένους Δυσκολίες με τη συναισθηματική ρύθμιση Επιθετική συμπεριφορά Ακατάλληλη σεξουαλική συμπεριφορά για την ηλικία τους Χαμηλότερος Δείκτης Νοημοσύνης Ελλείμματα στις λειτουργίες της βραχύχρονης και μακρόχρονης μνήμης (Heim C., Shugart M., Craighead WE., Nemeroff CB. Neurobiological and psychiatric consequences of child abuse and neglect. Dev Psychobiol. 2010: 52: 7: 671-90. Rebecca T. Leeb, Terri Lewis, Adam J. Zolotor. A Review of Physical and Mental Health Consequences of Child Abuse and Neglect and Implications for Practice. Am J Lif Med. 2011: 5(5): 454-468)

Νευροβιολογικές Συνέπειες διαρθρωτικές διαφορές στον εγκεφάλο μικρότερους εγκεφαλικούς όγκους μειώσεις στον προμετωπιαίο φλοιό αλλαγές στο κύκλωμα απελευθέρωσης της κορτικοτροπίνης αυξημένη έκκριση αδρενοκορτικοτροφική ορμόνης (ACTH) και κορτιζόλης επιγενετικές αλλαγές στους νευρώνες του ιππόκαμπου Μείωση του όγκου του ιππόκαμπου Διαφορές στη δομή της αμυγδαλής (Heim C., Shugart M., Craighead WE., Nemeroff CB. Neurobiological and psychiatric consequences of child abuse and neglect. Dev Psychobiol. 2010: 52: 7: 671-90. Rebecca T. Leeb, Terri Lewis, Adam J. Zolotor. A Review of Physical and Mental Health Consequences of Child Abuse and Neglect and Implications for Practice. Am J Lif Med. 2011: 5(5): 454-468)

Ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις Γνωστική-συμπεριφορική θεραπεία Ομαδική ψυχοθεραπεία Emotion Focused Therapy (Kessler, M. R. H., White, M. B., & Nelson, B. S.. Group treatments for women sexually abused as children: A review of the literature and recommendations for future outcome research. Child Abuse Neglect. 2003: 27: 1045–1061 Paivio, S. C., & Nieuwenhuis, J. A.. Efficacy of emotion focused therapy for adult survivors of child abuse: A preliminary study. J Trauma Stress. 2001: 14: 115–133.)

Φαρμακολογικές προσεγγίσεις εκλεκτοί αναστολείς επαναπρόσληψης σερετονίνης τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά αναστολείς της μονοαμινοξειδάσης βενζοδιαζεπίνες (Baldwin D. S., Anderson I. M., Nutt D. J., Bandelow B., Bond A. Davidson J. R. T., Den Boer J. A. Fineberg N. A., Knapp M., Scott J. Wittchen .H.-U. Evidence-based guidelines for the pharmacological treatment of anxiety disorders: recommendations from the British Association for Psychopharmacology. J Psychopharmacol. 2005: 19: 567–596.)

Συμπεράσματα Αγχογόνες εμπειρίες Εγκέφαλο Σώμα Συμπεριφορά Κρίσιμες περίοδοι Δυσλειτουργία Ανάπτυξη Απορρύθμιση συστημάτων Ανάπτυξη Ψυχοσυναισθηματική απορρύθμιση Ανάπτυξη

Message to take home Πού ξεκινά η παιδική κακοποίηση;; Πού σταματά η παιδική κακοποίηση;; Πόσο «βαθιά» πάει η παιδική κακοποίηση;;