Ερμηνεία Σχετικού λόγου ( Odds ratio ) -1 Μελέτη ασθενών μαρτύρων για την διερεύνηση παραγόντων που επιδρούν στην χρησιμοποίηση αντισυλληπτικών δισκίων (Rodriguez, 2000) 507 γυναίκες που λαμβάνουν αντισυλληπτική αγωγή 1100 γυναίκες χωρίς αγωγή Μεταξύ διαφόρων παραγόντων καταγράφηκε η επιθυμία τεκνοποίησης των γυναικών της μελέτης.

Ερμηνεία Σχετικού λόγου ( Odds ratio ) -2 Χρήση Αντισυλληπτικών δισκίων Επιθυμία τεκνοποίησης Ναι Οχι Σύνολο ( cases ) 219 288 507 Όχι ( controls ) 753 347 1100 972 635 1607

Ερμηνεία Σχετικού λόγου ( Odds ratio ) -3 Ερμηνεία: Γυναίκες που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν έχουν 1-0,35=0,65 δηλαδή 65% λιγότερη σχετική πιθανότητα ή είναι 1/0.35 = 2.85 φόρες λιγότερο πιθανό να χρησιμοποιούν αντισυλληπτικά δισκία ως προς τις γυναίκες που δεν επιθυμούν να τεκνοποιήσουν.

Βιοστατιστική Ι ΤΙΜΕΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΚΑΝΟΝΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ

Τιμές αναφοράς Το σύνολο των τιμών μιας παραμέτρου που μετρήθηκε σε ένα πληθυσμό ατόμων τα οποία βρίσκονται σε ορισμένη κατάσταση υγείας (Πληθυσμός αναφοράς). Γενικά προτιμάται ο όρος έναντι του όρου «φυσιολογικές» τιμές. Προσοχή!!! Σχετίζονται με τη βιολογική μεταβλητότητα. Εξαρτώνται από: ηλικία, φύλο, φυλή, φυσική κατάσταση, γεωγραφικό χώρο, διατροφικές συνήθειες, ομάδα αίματος, φάση εγκυμοσύνης, κάπνισμα, άσκηση, στιγμή δειγματοληψίας κλπ

«Φυσιολογικές» τιμές Στην ιατρική βιβλιογραφία: ένα εύρος τιμών με ανώτερο και κατώτερο όριο! Στην πράξη, «Φυσιολογικές τιμές»: τιμές βιολογικών μεγεθών που απαντώνται στους υγιείς. Συμπέρασμα: Δεν υπάρχει απόλυτο κριτήριο για τον διαχωρισμό των ατόμων σε υγιή και μη

Παράδειγμα Τιμές αναφοράς φυλλικού οξέος 2,5ο-97,5ο εκατοστημόριο Φυλλικό οξύ nmol/L ng/ml Η.Π.Α. 9,5 – 45,2 4,2 – 19,9 Ολλανδία 4,5 – 20,7 2,0 – 9,1

Τιμές αναφοράς Σημεία που πρέπει να προσεχθούν Οι τιμές αναφοράς θα πρέπει να αναφέρονται στο συγκεκριμένο πληθυσμό αναφοράς στον οποίο πραγματοποιούνται οι προσδιορισμοί. Δείγμα αναφοράς: Ένας αριθμός υγιών ατόμων από τον πληθυσμό αναφοράς, που είναι αντιπροσωπευτικό του πληθυσμού. Σημεία που πρέπει να προσεχθούν Κριτήρια για τον αποκλεισμό ακατάλληλων ατόμων Αριθμός ατόμων για το «δείγμα αναφοράς» (>100) Τρόπος συλλογής και χειρισμού βιολογικών υγρών & κλινικών παραμέτρων Περιγραφή αναλυτικής μεθόδου Στατιστικές μέθοδοι

Τιμές αναφοράς – Κανονική Κατανομή

Κανονική Κατανομή

Κανονική Κατανομή - Ιδιότητες Έχει σχήμα κωδωνοειδές Συμμετρική - Εικόνα καθρέπτη Μέσος = Διάμεσος =Επικρατούσα τιμή Η συνολική επιφάνεια κάτω από την καμπύλη ισούται με την μονάδα

Κανονική Κατανομή - Ιδιότητες Μέσος +/- 1 Τυπική Απόκλιση (TA): περικλείει το 68% των παρατηρήσεων (68% των περιπτώσεων) Μέσος +/- 2 Τυπικές Αποκλίσεις (TA): περικλείει το 95% των παρατηρήσεων (95% των περιπτώσεων) Μέσος +/- 3 Τυπικές Αποκλίσεις (TA): περικλείει το 99,7% των παρατηρήσεων (99,7% των περιπτώσεων)

Κανονική Κατανομή

Κανονική Κατανομή Ασυμμετρία (Skewness)

Κανονική Κατανομή Κύρτωση – Kurtosis

Μέτρα Ασυμμετρίας - Κύρτωσης Κανονική κατανομή:0 Κορυφή αριστερά: θετική τιμή Κορυφή δεξιά: αρνητική τιμή Κύρτωση Θετικές τιμές: Λεπτοουρική κατανομή Αρνητικές τιμές: Πλατυουρική κατανομή

Τιμές Αναφοράς: Στατιστική προσέγγιση Οι ΤΑ υπολογίζονται από τη σχέση: Αριθμητικός μέσος ± 2 ΤΑ που καλύπτει το 95% των μετρήσεων σε ένα συμμετρικό δείγμα.

Προϋπόθεση για στατιστικό υπολογισμό: κανονική κατανομή

Ασύμμετρη κατανομή: Ανομοιογενές δείγμα αναφοράς Δικόρυφη κατανομή: Υπολογίζουμε τις ΤΑ σε κάθε ομάδα Ασυμμετρία στη μία πλευρά: Μαθηματικοί μετασχηματισμοί (πχ yi=lnxi) για να γίνει συμμετρική Μέθοδος εκατοστημορίων Διάταξη των τιμών κατά αύξουσα τιμή και δια χωρισμός κατά εκατοστημόριο, το 95% των τιμών της κατανομής βρίσκεται μεταξύ 2,5% και 97,5 εκατοστημορίου

Μειονεκτήματα από το στατιστικό υπολογισμό των ΤΑ Ο ασθενής μπορεί να ανήκει σε άλλο πληθυσμό απ’ αυτόν που ελήφθη για τον καθορισμό των ΤΑ Μόνο το 95% των υγιών ατόμων στα οποία γίνεται η μέτρηση θα έχουν «φυσιολογικές τιμές» Όσο αυξάνεται ο αριθμός των μετρήσεων, τόσο αυξάνονται τα παθολογικά αποτελέσματα. Αν ένα άτομο υποβληθεί σε ν αριθμό εξετάσεων: Πιθανότητα να βρεθεί υγιές: 0,95ν Πιθανότητα ενός παθολογικού αποτελέσματος: 1-0,95ν

Όσο αυξάνεται ο αριθμός των μετρήσεων, τόσο αυξάνονται τα παθολογικά αποτελέσματα… Αρ. εξετάσεων (ν) Φυσιολογικά 0,95ν Παθολογικά 1-0,95ν 1 0,95 0,05 4 0,81 0,19 5 0,77 0,23 6 0,73 0,27 8 0,66 0,34 10 0,60 0,40 12 0,54 0,46 20 0,36 0,64 40 0,13 0,87

Σημεία που πρέπει να προσεχθούν Οι ΤΑ δεν θα πρέπει να θεωρούνται απόλυτα όρια εκτός των οποίων ένα αποτέλεσμα είναι οπωσδήποτε παθολογικό. Το «παθολογικό» σχετίζεται και με την παρουσία συμπτωμάτων. Π.χ. ουρία 53 mg/dL (ΤΑ 20-50), κρεατινίνη 1,6 mg/dL (ΤΑ 0,6-1,4) χωρίς συμπτώματα ΔΕΝ υποδηλώνουν νεφρική δυσλειτουργία.

Τα «όρια» δράσης Σε πολλές περιπτώσεις δεν ενδιαφερόμαστε τόσο για το εύρος των ΤΑ, όσο για το πότε πρέπει ο ασθενής να υποβληθεί σε κάποια θεραπεία Τα όρια δράσης για κλινική παρέμβαση προσδιορίζονται συνήθως μετά από επιδημιολογικές μελέτες που γίνονται σε μεγάλους πληθυσμούς.

Κίνδυνος στεφανιαίας νόσου συναρτήσει της ολικής χοληστερόλης % Όρια δράσης 50 - 40 - 30 - 20 - 10 - • Χαμηλός κίνδυνος Μέτριος κίνδυνος Υψηλός κίνδυνος • • • • • ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι 50 100 150 200 250 300 350 400 450 Χοληστερόλη (mg/dL)

Έλεγχος κανονικότητας κατανομής μεταβλητής στο SPSS Περιγραφικά Μέτρα θέσης, διασποράς, κύρτωσης και ασυμμετρίας Γραφικές μεθόδους (P-P plots, Q-Q plots) Στατιστικούς ελέγχους

Περιγραφικά Μέτρα – Αδρή εκτίμηση

P-P plots (Q-Q plots) Κανονική Κατανομή Μη Κανονική Κατανομή

Ερωτήσεις;