Μαθησιακές δραστηριότητες και εμπλοκή Όταν γνωρίζουμε όσα συζητήθηκαν στα μαθήματα μέχρι τώρα σχετικά με το πώς μαθαίνουν τα παιδιά…

Ποιες δραστηριότητες;

Δραστηριότητες που εμπλέκουν τα παιδιά σε ενεργές διαδικασίες, που ενεργοποιούν τη σκέψη τους και τα εμπλέκουν σε διαδικασίες επίλυσης προβλήματος…

Πότε υπάρχει εμπλοκή. (Laevers F. & Declercq B Πότε υπάρχει εμπλοκή.. (Laevers F. & Declercq B. από τεύχος του περιοδικού Children in Europe) Εμπλοκή υπάρχει όταν κάποιος: Είναι συγκεντρωμένος σε κάτι. Δείχνει ενδιαφέρον, έχει κίνητρα, είναι συνεπαρμένος. Είναι πνευματικά ενεργός. Βιώνει πλήρως αισθήσεις και νοήματα. Απολαμβάνει την ικανοποίηση της διερεύνησης. Λειτουργεί στα απόλυτα άκρα των δυνατοτήτων του.

Σε ό,τι αφορά την προώθηση του γραμματισμού των παιδιών στις μικρές ηλικίες:

Τι είναι περισσότερο σημαντικό στο ξεκίνημα της σχολικής διαδρομής: να μάθουν να αναγνωρίζουν και να σχεδιάζουν τα γράμματα ή/και τους αριθμούς; να μάθουν να συλλαβίζουν; να κατανοήσουν την κοινωνική διάσταση της γραφής; να μυηθούν στην απόλαυση της ανάγνωσης;

Σημαντική η κατανόηση ότι ο γραπτός λόγος χρησιμεύει για: Να ενημερωθούμε και να ενημερώσουμε Να θυμηθούμε και να υπενθυμίσουμε Να διαμαρτυρηθούμε Να παραπονεθούμε Να ζητήσουμε Να επιχειρηματολογήσουμε και να τεκμηριώσουμε Να ευχαριστηθούμε και να ευχαριστήσουμε…

Δουλειά του σχολείου Λαμβάνοντας υπόψη τις άτυπες γνώσεις και τις εμπειρίες των παιδιών (για να τις λάβει υπόψη πρέπει κατ’ αρχήν να τις γνωρίζει – άρα σημαντική η διερεύνησή τους), να προσπαθεί να χτίσει επάνω σε αυτές, συμβάλλοντας στην επεξεργασία εννοιών σε ένα επίπεδο που επιτρέπει την απόσταση από το άμεσο βίωμα και τείνει να εναρμονίζεται με τα χαρακτηριστικά της επιστημονικής γνώσης.

Να υποστηρίξει τα παιδιά αντιληφθούν το γραμματισμό ως κοινωνική πρακτική. Να υποστηρίξει τα παιδιά να αναπτύξουν εργαλεία σκέψης που καθιστούν δυνατή τη μαθηματική ‘ανάγνωση’ και ερμηνεία του κόσμου.

Πώς υποστηρίζεται στο πλαίσιο των κοινωνιογνωστικών προσεγγίσεων ότι τα παιδιά μαθαίνουν ανάγνωση και γραφή;

Εξελικτικά… Ζώντας σε μια κοινωνία γραπτής επικοινωνίας κάνουν υποθέσεις στην προσπάθεια κατανόησης του γραπτού λόγου που τα περιβάλει και διαμορφώνουν αντιλήψεις…

Μία από τις πρώτες τους κατανοήσεις: H γραφή δεν είναι το ίδιο πράγμα με το σχέδιο. Όλα σχεδόν τα παιδιά το γνωρίζουν ήδη αυτό όταν έρχονται στο νηπιαγωγείο.

Στις πρώτες τους απόπειρες γραφής χρησιμοποιούν σύμβολα που δεν είναι σχέδια, αλλά ούτε και συμβατικά γράμματα.

Στη συνέχεια μπορεί να χρησιμοποιούν γράμματα χωρίς τη συμβατική τους αξία

Μπορεί να χρησιμοποιούν γράμματα χωρίς ή με τη συμβατική τους αξία γράφοντας συλλαβικά, αξιοποιώντας δηλαδή ένα σύμβολο για κάθε συλλαβή.

Εξελισσόμενα συνεχώς, μέσα από εμπειρίες με κείμενα και την αλληλεπίδραση με συνομηλίκους και ενηλίκους, φτάνουν στην αλφαβητική γραφή. Και συνεχώς εξελίσσονται για την τήρηση λοιπών συμβάσεων (χωρισμός λέξεων, ορθογραφία κ.λπ.)

Στην προσπάθεια κατάκτησης της γραφής τα παιδιά συχνά διαμορφώνουν ιδέες για ‘κανόνες’ διαφορετικούς από τους ισχύοντες κανόνες για τους ενήλικες…

Σχετικά με την προσέγγιση του γραπτού λόγου στο νηπιαγωγείο Σκοπός της προσέγγισής του γραπτού λόγου στο νηπιαγωγείο είναι να δώσει σε όλα τα παιδιά ευκαιρίες για να αντιληφθούν ότι γράφουμε και διαβάζουμε για:

Να ενημερωθούμε και να ενημερώσουμε, Να θυμηθούμε και να υπενθυμίσουμε, Να διαμαρτυρηθούμε, Να παραπονεθούμε, Να ζητήσουμε, Να επιχειρηματολογήσουμε και να τεκμηριώσουμε, Να ευχαριστηθούμε και να ευχαριστήσουμε…

Σε αυτή την προοπτική η συχνή επαφή των παιδιών με διαφορετικά είδη κειμένων (βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες, αφίσες, επιστολές, συνταγές γιατρού, συσκευασίες προϊόντων ...) θεωρείται ότι τα υποστηρίζει να κατανοήσουν τη χρησιμότητα και της λειτουργίες της γραπτής γλώσσας και ευνοεί την κατάκτηση του κώδικα γραφής.

Για ένα καλό ξεκίνημα στην ανάγνωση και τη γραφή… Τα παιδιά που έχουν από το σπίτι τους πλούσιες εμπειρίες αλφαβητισμού, όταν πηγαίνουν στο σχολείο συνήθως έχουν ήδη κατακτήσει μερικές βασικές έννοιες σχετικά με το πώς οργανώνεται και πώς χρησιμοποιείται ο γραπτός λόγος για να μεταφέρει νοήματα. Έχουν διαμορφώσει ιδέες που αφορούν το από πού αρχίζουμε να διαβάζουμε, προς ποια κατεύθυνση ρέει η γραφή στο χαρτί, πώς χρησιμοποιούνται λεκτικές δομές όπως «Μια φορά κι έναν καιρό…» ή «Ήταν μια φορά…» για να ξεκινήσει ή για να συνεχιστεί μια ιστορία ή ένα παραμύθι. Έχουν ένα ρεπερτόριο βιβλίων που γνωρίζουν καλά και έχουν ήδη ξεκινήσει να γράφουν στο σπίτι γραπτά σύμβολα και μηνύματα. Όλα αυτά συνιστούν μια πολύ σημαντική υποδομή για να ξεκινήσουν να γράφουν και να διαβάζουν… Deford, 1991, σσ. 78-79

Και φυσικά δίνονται στα παιδιά πολλές ευκαιρίες να παράγουν κείμενα που έχουν νόημα για τα ίδια και διαφορετικούς επικοινωνιακούς στόχους.

Στο πλαίσιο της σύγχρονης έρευνας η εξελικτική κατάκτηση του γραμματισμού (κάθε γραμματισμού) από τα παιδιά νοείται ως ένα συνεχές που αντανακλά την αλληλεπίδραση μεταξύ των πολιτισμικών εμπειριών που έχουν στο πλαίσιο της κοινότητας, της διαμεσολάβησης της μάθησης που επιχειρείται (ή επιτυγχάνεται) από το οικογενειακό και το σχολικό τους περιβάλλον και των προσωπικών τους ικανοτήτων.

Το σχολείο καλείται να προσφέρει ευκαιρίες για: Νοηματοδοτήσεις και διαδικασίες επίλυσης προβλημάτων σε πραγματικές καταστάσεις στο πλαίσιο: Διερευνήσεων και αναζητήσεων, Μικρών ερευνών στο άμεσο περιβάλλον τους που τους κινούν το ενδιαφέρον, Παιχνιδιών με κανόνες, Θέατρου – κουκλοθέατρου – θεατρικού παιχνιδιού.

Παρατήρηση στο νηπιαγωγείο Πέμπτη 6 και Παρασκευή 7 Απριλίου Παρατήρηση στο νηπιαγωγείο Πέμπτη 6 και Παρασκευή 7 Απριλίου Παρατηρείτε και καταγράφετε δραστηριότητες που συνδέονται με γραφή ανάγνωση και μαθηματικά (ένα δελτίο). Παρατηρείτε επισταμένα το παιχνίδι προσποίησης των παιδιών και σκέφτεστε στην προοπτική του εμπλουτισμού του μαθησιακού περιβάλλοντος για την ενθάρρυνση του παιχνιδιού προσποίησης (δεύτερο δελτίο).

Τα δελτία, μπορεί καθένα να περιέχει παρατηρήσεις και από τις δύο ημέρες, είναι επιθυμητό να έχουν περιγραφές σχετικά με το τι παρατηρήσατε για το θέμα στο οποίο εστιάζονται και να εμπεριέχουν τουλάχιστον ένα κρίσιμο συμβάν το καθένα.