Λογιστική Κόστους Ενότητα # 3: Κατά Παραγγελία Κοστολόγηση Διδάσκουσα: Σάνδρα Κοέν Τμήμα: Οργάνωση και Διοίκηση Επιχειρήσεων

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 2

Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. 3

Σκοποί ενότητας Κατανόηση της κοστολόγησης κατά παραγγελία. Εξοικείωση με τμηματικούς και συγκεντρωτικούς συντελεστές καταλογισμού Γ.Β.Ε. Κατανόηση του υπερκαταλογισμού και υποκαταλογισμού Γ.Β.Ε. Τακτοποίηση Αποκλίσεων. 4

Περιεχόμενα ενότητας Κατά Παραγγελία Κοστολόγηση. 5

Κατά Παραγγελία Κοστολόγηση Μάθημα: Λογιστική Κόστους, Ενότητα # 3: Κατά Παραγγελία Κοστολόγηση Διδάσκουσα: Σάνδρα Κοέν, Τμήμα: Οργάνωση και Διοίκηση Επιχειρήσεων 6

Μέθοδοι κοστολόγησης H μέθοδος κοστολόγησης ακολουθεί τη μορφή της παραγωγής διαδικασίας της επιχείρησης: Κοστολόγηση εξατομικευμένης παραγωγής: Η επιχείρηση εκτελεί παραγγελίες. Κοστολόγηση συνεχούς παραγωγής: Η επιχείρηση παράγει ένα τυποποιημένο προϊόν, η παραγωγή του οποίου συνήθως γίνεται σε φάσεις.

Σχέση μεταξύ μεθόδου παραγωγής και μεθόδου κοστολόγησης Κατά παραγγελία κοστολόγηση Κοστολόγηση συνεχούς παραγωγής Παραγωγή διακριτών μονάδων προϊόντων Μαζική παραγωγή τυποποιημένων προϊόντων

Κοστολόγηση εξατομικευμένης παραγωγής (1 από 2) Κοστολόγηση εξατομικευμένης παραγωγής (1 από 2) Κόστος ανά μονάδα προϊόντος = Συνολικό κόστος παραγγελίας / Αριθμός μονάδων προϊόντος

Κοστολόγηση εξατομικευμένης παραγωγής (2 από 2) Κοστολόγηση εξατομικευμένης παραγωγής (2 από 2) Φύλλο υπολογισμού κόστους παραγγελίας. Πληροφορίες: Α/Α παραγγελίας (έναρξη - λήξη). Πελάτης. Ποσότητα παραγγελίας. Στοιχεία κόστους: Άμεσα υλικά. Άμεση εργασία. Γ.Β.Ε.

Πρόβλημα Ποια είναι τα Γ.Β.Ε. που σχετίζονται με μια παραγγελία; Eτεροχρονισμός εξόδων. Δεν έχουν έρθει τα παραστατικά. Εκτέλεση πολλών παραγγελιών μαζί. Έχουν έρθει τα παραστατικά. Ακόμα και εάν υπολογίσω τα Γ.Β.Ε. μιας περιόδου πώς θα τα συσχετίσω με τα προϊόντα;

Καταλογισμός Γ.Β.Ε. Συντελεστής καταλογισμού ΓΒΕ = Προϋπολογισμένα ΓΒΕ (για μια περίοδο) / Προϋπολογισμένο μέγεθος βάσης καταλογισμού. Η βάση καταλογισμού επιλέγεται από την επιχείρηση, π.χ.: Ώρες άμεσης εργασίας. Ώρες λειτουργίας μηχανημάτων.

Συνολικός Συντελεστής Καταλογισμού ΓΒΕ Συνολικός Συντελεστής Καταλογισμού ΓΒΕ ΤΜΗΜΑ Α ΤΜΗΜΑ Β ΣΥΝΟΛΟ Μεταβλητές δαπάνες Έμμεσα υλικά 2.500 1.700 4.200 Φωτισμός 12.000 7.000 19.000 Συντήρηση μηχανημάτων 3.450 850 4.300 Σταθερές δαπάνες Ενοίκιο 8.000 20.000 Ασφάλιστρα 5.400 10.800 Αποσβέσεις 2.000 5.000 Σύνολο 33.350 31.950 65.300 13

Προϋπολογισμένο Μέγεθος Βάσης; Θεωρητική δυναμικότητα: Αποτελεί τη μέγιστη δυναμικότητα της διαδικασίας όταν δεν υπάρχουν απώλειες και η διαδικασία χρησιμοποιηθεί πλήρως. Κανονική δυναμικότητα: Αποτελεί τη διαφορά μεταξύ της θεωρητικής δυναμικότητας και προγραμματισμένων και αναπόφευκτων διακοπών στη διενέργεια της παραγωγικής διαδικασίας για επανακινήσεις μηχανών, κτλ.

Συντελεστής καταλογισμού Γ.Β.Ε. Παραμένει σταθερός για μεγάλες χρονικές περιόδους. Επιτρέπει ευκολία στη διαχείριση. Αναγκαία η τακτοποίηση των αποκλίσεων περιοδικά. Επικαιροποιείται όταν υπάρχουν σημαντικές αποκλίσεις στον τρόπο διαμόρφωσης των Γ.Β.Ε. και τον όγκο της βάσης επιμερισμού. Δυνατότητα εφαρμογής τμηματικών συντελεστών καταλογισμού Γ.Β.Ε. ή συνολικού συντελεστή καταλογισμού Γ.Β.Ε. Ξεχωριστός συντελεστής ανά τμήμα.

Τμηματικοί Συντελεστές Καταλογισμού ΓΒΕ Τμηματικοί Συντελεστές Καταλογισμού ΓΒΕ ΤΜΗΜΑ Α ΤΜΗΜΑ Β ΣΥΝΟΛΟ Μεταβλητές δαπάνες Έμμεσα υλικά 2.500 1.700 4.200 Φωτισμός 12.000 7.000 19.000 Συντήρηση μηχανημάτων 3.450 850 4.300 Σταθερές δαπάνες Ενοίκιο 8.000 20.000 Ασφάλιστρα 5.400 10.800 Αποσβέσεις 2.000 5.000 Σύνολο 33.350 31.950 65.300 16 16

Πλεονεκτήματα συντελεστή καταλογισμού Γ.Β.Ε. Άμεσος υπολογισμός συνολικού κόστους παραγγελίας με την ολοκλήρωσή της. Αποφυγή αλλοιώσεων στο κόστος λόγω απότομων βραχυχρόνιων αλλαγών: Στην απασχόληση του προσωπικού. Στον όγκο παραγωγής.

Υποκαταλογισμός και Υπερκαταλογισμός Στην περίπτωση που: Πραγματικά Γ.Β.Ε. > Καταλογισμένα Γ.Β.Ε. έχουμε υποκαταλογισμό Γ.Β.Ε. Πραγματικά Γ.Β.Ε. < Καταλογισμένα Γ.Β.Ε. έχουμε υπερκαταλογισμό Γ.Β.Ε.

Τακτοποίηση υπερ (υπο) καταλογισμών Η τακτοποίηση των υπερ (υπο) καταλογισμών γίνεται στους λογαριασμούς: Παραγωγή σε εξέλιξη. Κόστος πωληθέντων. Έτοιμα προϊόντα. Η επιλογή του τρόπου τακτοποίησης επηρεάζει το αποτέλεσμα της περιόδου.

Μέθοδοι τακτοποίησης διαφοράς καταλογισμού Αναλογική μέθοδος: Αναλογικά με τα υπόλοιπα των λογαριασμών. Αναλογικά με τη συμμετοχή των καταλογισμένων ΓΒΕ στα υπόλοιπά τους. Τακτοποίηση αποκλειστικά στο κόστος πωληθέντων. Προσαρμογή συντελεστή καταλογισμού.

Αιτίες αποκλίσεων – υπο (υπερ) καταλογισμών στα Γ.Β.Ε. (1 από 2) Απόκλιση τιμών: Οι πραγματικές δαπάνες για ΓΒΕ είναι μεγαλύτερες (μικρότερες) από τις προϋπολογισμένες. Απόκλιση δραστηριότητας: Οι εργαζόμενοι είναι λιγότερο (περισσότερο) αποδοτικοί και κατά συνέπεια επηρεάζουν και τα ΓΒΕ που έχουν σχέση με την εργασία (αύξηση ή μείωση αντίστοιχα).

Αιτίες αποκλίσεων – υπο (υπερ) καταλογισμών στα Γ.Β.Ε. (1 από 2) Απόκλιση όγκου: Πραγματοποιείται υψηλότερο (χαμηλότερο) επίπεδο παραγωγής σε σχέση με το προϋπολογισμένο και επομένως δεν έχει γίνει σωστός υπολογισμός του συντελεστή καταλογισμού σταθερών Γ.Β.Ε. ανά μονάδα βάσης επιμερισμού Γ.Β.Ε. (έχει υπολογιστεί μεγαλύτερος ή μικρότερος από τον σωστό, αντίστοιχα).

Φθαρμένες μονάδες Εκείνες που δεν επιδέχονται καμία διόρθωση με περαιτέρω επεξεργασία τους. Από τη στιγμή που εντοπίζονται σταματά η παραγωγή τους και απομακρύνονται από αυτή: Σημεία ελέγχου. Πώληση σε τιμή διάσωσης. Η φθορά διακρίνεται σε: Κανονική φθορά Έκτακτη φθορά

Ελαττωματικές μονάδες Οι ελαττωματικές μονάδες επιδέχονται διόρθωση με περαιτέρω επεξεργασία τους. Οι μονάδες αυτές μπορούν να γίνουν “κανονικές” ή δεύτερης διαλογής με περαιτέρω επεξεργασία. Οι ελαττωματικές μονάδες διακρίνονται σε: Φυσιολογικές ελαττωματικές. Έκτακτες ελαττωματικές.

Υπολείμματα παραγωγής Τα υπολείμματα παραγωγής είναι το τμήμα αυτό κυρίως από τις πρώτες ύλες ή τα έτοιμα τα οποία παραμένουν στο τέλος της παραγωγικής διαδικασίας και τα οποία δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή του ίδιου προϊόντος.

Φύρα παραγωγής Η φύρα παραγωγής είναι το τμήμα εκείνο κυρίως των πρώτων υλών το οποίο στο τέλος της παραγωγικής διαδικασίας δεν έχει καμία περαιτέρω χρησιμότητα ή αξία.

Τέλος Ενότητας # 3 Μάθημα: Λογιστική Κόστους, Ενότητα # 3: Κατά Παραγγελία Κοστολόγηση Διδάσκουσα: Σάνδρα Κοέν, Τμήμα: Οργάνωση και Διοίκηση Επιχειρήσεων