Βιολογία Ζώων ΙΙ 8. Λεμφικό – Νευρικό Γεώργιος Μήτσαινας Λέκτορας Τμ. Βιολογίας Παν/μιο Πατρών

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Βιολογία Ζώων ΙΙ Λεμφικό σύστημα Το λεμφικό σύστημα λειτουργεί σε συνεργασία με το κυκλοφορικό. Συνεισφέρει στην επιστροφή υγρών στην κυκλοφορία και σε άλλες λειτουργίες. Αποτελείται από λεμφικά αγγεία και λεμφικό ιστό (π.χ. λεμφαδένες). Το υγρό που κυκλοφορεί στο σύστημα λέγεται λέμφος. Τα λεμφικά αγγεία αποτελούν ένα κλειστό (τυφλό) σύστημα που επανεισάγει στην κυκλοφορία υγρά που συλλέγει από τους ιστούς. Η δομή των τοιχωμάτων τους ομοιάζει εκείνη των φλεβών (μονόδρομες βαλβίδες). Η μετακίνηση υγρών εντός και εκτός του κυκλοφορικού συστήματος είναι αποτέλεσμα της ισορροπίας μεταξύ: α) της υδροστατικής πίεσης (Υ.Π.) που υπάρχει εντός αυτού, εξαιτίας της κοιλιακής σύσπασης και η οποία ευνοεί την έξοδο υγρών από τα μικρά αγγεία (αρτηρίδια-φλεβίδια) στο μεσοκυττάριο χώρο και β) της ωσμωτικής πίεσης (Ω.Π.), που προκύπτει από την άνιση συγκέντρωση πρωτεϊνών εντός των μικρών αγγείων (μεγαλύτερη εντός των αγγείων), η οποία επάγει την είσοδο υγρών στο εσωτερικό τους.

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Βιολογία Ζώων ΙΙ Λεμφικό σύστημα Η δημιουργία της λέμφου προκύπτει στο επίπεδο του πλέγματος των τριχοειδών. Στο αρτηρίδιο που το προσεγγίζει η Υ.Π. είναι μεγαλύτερη από την Ω.Π., συνεπώς υγρό εξέρχεται στο μεσοκυττάριο χώρο. Στο φλεβίδιο που ακολουθεί το πλέγμα τριχοειδών, η Υ.Π. έχει πέσει χαμηλότερα από την Ω.Π., οπότε μέρος της λέμφου επιστρέφει στην κυκλοφορία (σχεδόν 90% επιστροφή). Το εναπομείναν λεμφικό υγρό συλλέγεται από τα λεμφικά αγγεία και επιστρέφει σε επόμενη φάση στην κυκλοφορία. Εάν δεν συλλεχθεί αποτελεσματικά, τότε συσσωρεύεται στους συνδετικούς ιστούς, προκαλώντας τη διόγκωσή τους: οίδημα.

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Λέμφος-λεμφικά αγγεία Βιολογία Ζώων ΙΙ Λεμφικό σύστημα Λέμφος-λεμφικά αγγεία Η λέμφος αποτελείται κυρίως από νερό, μερικά διαλυμένα συστατικά, όπως πρωτεΐνες και ηλεκτρολύτες, ελεύθερα κύτταρα αλλά όχι ερυθρά αιμοσφαίρια. Τα κύρια λεμφικά αγγεία συλλέγουν την λέμφο από τα μικρότερα και την επιστρέφουν στη φλεβική κυκλοφορία, κοντά στην άνω και την κάτω κοίλη φλέβα. Τα κύρια λεμφικά αγγεία και οι σωματικές περιοχές που αυτά ‘αποστραγγίζουν’, έχουν ως εξής: Σφαγιτιδικά: κεφαλή και αυχένας. Υποκλείδια: άνω άκρα. Οσφυϊκά: κάτω άκρα. Θωρακικά: κορμός, σπλάχνα, ουρά. Ο θωρακικός αγωγός αποτελεί το μεγαλύτερο λεμφικό αγγείο.

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Λέμφος-λεμφικά αγγεία-μετακίνηση λέμφου Βιολογία Ζώων ΙΙ Λεμφικό σύστημα Λέμφος-λεμφικά αγγεία-μετακίνηση λέμφου Η χαμηλή πίεση εντός των λεμφικών αγγείων επιτρέπει τη συγκέντρωση, αλλά δεν βοηθά την μετακίνηση των υγρών εντός αυτών. Για το λόγο αυτό: Ορισμένα Σπονδυλωτά (π.χ. Τελεόστεοι Ιχθύες, μερικά Λισσαμφίβια και Ερπετά) φέρουν λεμφικές ‘καρδιές’, δηλ. γραμμικούς μυς που παράγουν αργούς παλμούς για την μετακίνησή της. Συχνά αυτές εντοπίζονται εκεί όπου τα λεμφαγγεία εισέρχονται στη φλεβική κυκλοφορία. Φέρουν μονόδρομες βαλβίδες. Για τη μετακίνηση της λέμφου αξιοποιούνται οι γενικές κινήσεις του σώματος, δηλ. εισπνοή, εκπνοή, συσπάσεις γειτονικών μυών που μεταδίδονται στα τοιχώματα των λεμφικών αγγείων και ωθούν την λέμφο. Επίσης αξιοποιούνται οι συσπάσεις κεντρικών αρτηριών, τις οποίες τα λεμφικά αγγεία περιβάλλουν. Μονόδρομες βαλβίδες.

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Βιολογία Ζώων ΙΙ Λεμφικό σύστημα Μετακίνηση λέμφου

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Βιολογία Ζώων ΙΙ Λεμφικό σύστημα Λεμφικός ιστός Περιλαμβάνει μία σύνθεση συνδετικού ιστού και ελεύθερων κυττάρων. Τα ελεύθερα κύτταρα αποτελούνται κυρίως από λευκοκύτταρα, πλασματοκύτταρα και μακροφάγα, που είναι στοιχεία του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού. Ο λεμφικός ιστός υπάρχει σχεδόν παντού: Εντοπίζεται ως διάχυτος ιστός, ως πλάκες (π.χ. πλάκες Peyer στο λεπτό έντερο) ή ως λεμφαδένες. Οι λεμφαδένες περιβάλλονται από μια κάψα ινώδους συνδετικού ιστού και εντοπίζονται σε κομβικές θέσεις του λεμφικού δικτύου, διαμέσου του οποίου κινείται η λέμφος. Η θέση των λεμφαδένων εξασφαλίζει τη διήθηση της λέμφου, μέσω του ιστού που υπάρχει σε αυτούς και την ‘έκθεσή’ της στην ανοσολογική δράση των ελεύθερων κυττάρων. Λεμφαδένες υπάρχουν σε θηλαστικά και σε ορισμένα πτηνά. Στα ερπετά παρατηρούνται αντ’ αυτών διευρύνσεις των λεμφαγγείων σε αντίστοιχες θέσεις , οι λεμφικοί σάκοι ή λεμφικές δεξαμενές.

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Βιολογία Ζώων ΙΙ Λεμφικό σύστημα

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Βιολογία Ζώων ΙΙ Λεμφικό σύστημα Ερπετό-Χελώνιο Ο κοιλιακός θυρεός και τα περισσότερα σπλάχνα έχουν αφαιρεθεί για την καλύτερη απεικόνιση του λεμφικού συστήματος.

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Βιολογία Ζώων ΙΙ Λεμφικό σύστημα Λειτουργίες Το λεμφικό σύστημα επιτελεί τις κάτωθι λειτουργίες: Επικουρικό φλεβικό σύστημα για την απορρόφηση και επιστροφή υγρών στην κυκλοφορία. Απορρόφηση μακρομοριακών λιπιδίων από τον πεπτικό σωλήνα, μέσω των χυλοφόρων λεμφικών αγγείων (lacteals) και εισαγωγή τους στην κυκλοφορία, μέσω του θωρακικού αγωγού. Απομάκρυνση και καταστροφή επιβλαβών ξένων σωματιδίων και βακτηρίων με τη δράση των ελεύθερων κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος. Αναχαίτιση (συγκράτηση) καρκινικών κυττάρων που μεταναστεύουν μέσω των λεμφαδένων, αν και δεν καταστρέφονται από τα ελεύθερα κύτταρα.

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Ο νευρώνας αποτελεί τη λειτουργική μονάδα του νευρικού συστήματος. Φέρει εμπύρηνο κυτταρικό σώμα, από το οποίο προκύπτουν αποφυάδες, ήτοι ένας ή περισσότεροι δενδρίτες και ένας, μοναδικός νευράξονας. Δενδρίτες – σώμα νευρώνα: Λήψη πληροφοριών υπό τη μορφή ερεθισμάτων από διάφορες πηγές. Διέγερση – αναστολή. Νευράξονας: Μπορεί να έχει μήκος μερικά μέτρα. Μεταφέρει νευρικές ώσεις από το κυτταρικό σώμα προς την περιφέρεια. Η θήκη μυελίνης επιταχύνει τη διάδοση της ώσης. Νευρογλοιακά κύτταρα (= εξαιρετικά πολυάριθμα μη νευρικά κύτταρα (10:1), που μεταξύ των άλλων παράγουν τη θήκη μυελίνης που περιβάλλει τους νευράξονες). Κύτταρα Schwann-ολιγοδενδροκύτταρα. Κόμβοι του Ranvier. Αστροκύτταρα-Μικρογλοιακά κύτταρα.

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Τύποι νευρώνων: Υποδοχείς: λαμβάνουν εξωτερικά περιβαλλοντικά και εσωτερικά ερεθίσματα. Προσαγωγοί ή αισθητικοί νευρώνες & απαγωγοί ή κινητικοί νευρώνες: εντοπίζονται κυρίως εκτός του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (ΚΝΣ = εγκέφαλος + νωτιαίος μυελός), δηλ. στο Περιφερειακό Νευρικό Σύστημα (ΠΝΣ). Διάμεσοι νευρώνες: Όταν υπάρχουν, συνδέουν τους αισθητικούς με του κινητικούς νευρώνες. Βρίσκονται αποκλειστικά στο ΚΝΣ και στον άνθρωπο αποτελούν το 99% του συνόλου των νευρώνων.

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Λήψη ερεθισμάτων-επεξεργασία-απόκριση Οι υποδοχείς μετατρέπουν τα ερεθίσματα σε νευρικές ώσεις, που μεταφέρονται μέσω των αισθητικών νευρώνων στο ΚΝΣ (εγκέφαλος – νωτιαίος μυελός). Εκεί μετατρέπονται σε συνειδητή αίσθηση. Οι ώσεις μεταφέρονται επίσης μέσω των κινητικών νευρώνων στους εκτελεστές, ήτοι μυς ή αδένες, με τα οποία ο οργανισμός αντιδρά στο αρχικό ερέθισμα. Στα Σπονδυλωτά οι νευράξονες συσσωματώνονται και περιβάλλονται από στρώμα συνδετικού ιστού, σχηματίζοντας τα νεύρα. Τα κυτταρικά σώματα των νευρικών αποφυάδων τοποθετούνται είτε εντός του ΚΝΣ είτε περιφερειακά σε γάγγλια (=διακριτές μάζες νευρικών σωμάτων σε θέσεις εκτός ΚΝΣ).

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Νωτιαίος μυελός Απαρτίζεται από την εσωτερικά ευρισκόμενη φαιά ουσία (σε σχήμα Η- πεταλούδας) και την εξωτερική λευκή ουσία. Η φαιά ουσία φέρει τα νευρικά κυτταρικά σώματα ενώ η λευκή ουσία κυρίως τους νευράξονες-δενδρίτες και τα νευρογλοιακά κύτταρα. Από το νωτιαίο μυελό εκφύονται (από τα μεσοσπονδύλια τρήματα) σε μεταμερική διάταξη τα νωτιαία νεύρα (31-32 ζεύγη στον άνθρωπο) που τον συνδέουν με την περιφέρεια.

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Νωτιαίος μυελός Τα νωτιαία νεύρα φέρουν μία ραχιαία αισθητική ρίζα και μία κοιλιακή κινητική ρίζα. Μετά την αισθητική ρίζα τα σώματα των αισθητικών νευρώνων σχηματίζουν το νωτιαίο γάγγλιο. Εξερχόμενες από το νωτιαίο μυελό, οι δύο ρίζες ενώνονται και σχηματίζουν το νωτιαίο νεύρο. Ο νωτιαίος μυελός προστατεύεται από τις τρεις μήνιγγες, οι οποίες από έξω προς τα μέσα είναι: Σκληρή μήνιγγα: Από σκληρό συνδετικό ιστό. Αραχνοειδής μήνιγγα: Αγγειοβριθής, τροφοδοτεί το νωτιαίο μυελό με αίμα. Χοριοειδής μήνιγγα. Ο χώρος μεταξύ της αραχνοειδούς και της χοριοειδούς μήνιγγας πληρούται με το εγκεφαλο-νωτιαίο υγρό.

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Αντανακλαστικό τόξο Αντανακλαστικό φαινόμενο: Εκείνο κατά το οποίο το ερέθισμα φτάνει στο νωτιαίο μυελό και από εκεί στον εκτελεστή, χωρίς τη μεσολάβηση του εγκεφάλου. Ένα αντανακλαστικό τόξο μπορεί να περιλαμβάνει ένα αισθητικό και ένα κινητικό νευρώνα ή επιπλέον και έναν διάμεσο νευρώνα που θα παρεμβάλλεται μεταξύ των δύο. Ένας αισθητικός νευρώνας μπορεί να συνδέεται με πολλούς κινητικούς και το αντίθετο. Ο διάμεσος νευρώνας μπορεί να συνδέει αισθητικούς & κινητικούς νευρώνες προς την ίδια πλευρά του νωτιαίου μυελού ή προς αντίθετες και στο ίδιο ή διαφορετικά κατακόρυφα επίπεδα του μυελού (όλοι οι συνδυασμοί δυνατοί). Οι προσαγωγοί αισθητικοί νευρώνες μπορούν επίσης να συνδέονται με ανιόντες αισθητικούς νευρώνες οι οποίοι διασχίζουν την λευκή ουσία και μεταφέρουν την πληροφορία για τα αντανακλαστικά στον εγκέφαλο. Κατόπιν η αντανακλαστική απόκριση μπορεί να τροποποιηθεί από τον εγκέφαλο και αυτή η τροποποίηση να μεταφερθεί μέσω κατιόντων κινητικών νευρώνων στον τελικό απαγωγό κινητικό νευρώνα.

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Αντανακλαστικό τόξο

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Αντανακλαστικό τόξο

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Εγκέφαλος Όπως έχουμε δει, ο εγκέφαλος εμφανίζει μεγάλη διαφοροποίηση κατά την εξελικτική πορεία των Σπονδυλωτών. Στον άνθρωπο φέρει 35 δις νευρώνες και μπορεί να επεξεργάζεται πληροφορίες από δεκάδες χιλιάδες συνάψεις ταυτοχρόνως. Στους Ιχθύς και στα Λισσαμφίβια η αναλογία βάρους εγκεφάλου:νωτιαίου μυελού είναι 1:1, ενώ στον άνθρωπο είναι 55:1!

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Εγκέφαλος

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Εγκέφαλος Όπως έχουμε δει, εμφανίζει μεγάλη διαφοροποίηση κατά την εξελικτική πορεία των Σπονδυλωτών. Στον άνθρωπο φέρει 35 δις νευρώνες και μπορεί να επεξεργάζεται πληροφορίες από δεκάδες χιλιάδες συνάψεις ταυτοχρόνως. Στα ψάρια και στα αμφίβια η αναλογία βάρους εγκεφάλου : νωτιαίου μυελού είναι 1:1, ενώ στον άνθρωπο είναι 55:1! Επιπλέον στοιχεία: Ο προμήκης μυελός με τον μεσεγκέφαλο αποτελούν το εγκεφαλικό στέλεχος. Η παρεγκεφαλίδα είναι συνήθως λίγο ανεπτυγμένη στα Σπονδυλωτά που ζουν κοντά στο έδαφος (Αμφίβια, εκτός Πτηνών Ερπετά) και αναπτύσσεται ιδιαίτερα σε κινητικούς Οστεϊχθύς, Πτηνά και Θηλαστικά. Δεν παράγει κίνηση, αλλά λειτουργεί ως κέντρο ρύθμισης της ακρίβειας και των σφαλμάτων της κίνησης. Ο μεσεγκέφαλος περιλαμβάνει πυρήνες (=μικρές συναθροίσεις σωμάτων νευρώνων εντός του ΚΝΣ) που χρησιμεύουν ως κέντρα οπτικών και ακουστικών αντανακλαστικών. Σε Ιχθύς και Λισσαμφίβια παρεμβαίνει σε πολύπλοκες συμπεριφορές, συσχετίζοντας απτικές, οπτικές και ακουστικές πληροφορίες. Στα Αμνιωτά, αυτές οι λειτουργίες αναλαμβάνονται τμηματικά από τα εγκεφαλικά ημισφαίρια.

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Εγκέφαλος Επιπλέον στοιχεία: Τα εγκεφαλικά ημισφαίρια του τελεγκεφάλου εξελικτικά αποτελούν όλο και σημαντικότερο τμήμα, σε επίπεδο μεγέθους και λειτουργιών, του εγκεφάλου. Παλαιοφλοιός: Τοποθετημένος στο βάθος του τελεγκεφάλου στα θηλαστικά και ονομάζεται ρινεγκέφαλος, επειδή πολλές από τις λειτουργίες του σχετίζονται με την όσφρηση. Είναι γνωστός και ως μεταιχμιακό σύστημα, καθώς ρυθμίζει εξειδικευμένες συμπεριφορές που έχουν να κάνουν με βασικές ανάγκες, όπως η πείνα και το σεξ. Τμήμα του μεσαιχμιακού συστήματος αποτελεί ο υποθάλαμος, καθώς και ο ιππόκαμπος, ο οποίος συνδέεται με την αίσθηση του χώρου και τη μνήμη. Ο υποθάλαμος φέρει κέντρα ‘οικιακής φροντίδας’. Νευροεκκριτικά κύτταρα εντός αυτού παράγουν αρκετές νευροορμόνες. Ο νεοφλοιός ή εγκεφαλικός φλοιός σταδιακά επεκτάθηκε τόσο πολύ που περιέβαλε το μεγαλύτερο τμήμα του προσεγκεφάλου και όλον το μέσο εγκέφαλο, σχηματίζοντας τα εγκεφαλικά ημισφαίρια. Περιλαμβάνει ξεχωριστές αισθητικές και κινητικές περιοχές.

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Εγκέφαλος Επιπλέον στοιχεία: Συνειρμικές περιοχές: Επιπρόσθετες περιοχές που έχουν σχέση με τη μνήμη, την κρίση, τη λογική, και άλλες λειτουργίες συσχετισμών. Άρα, ο εγκεφαλικός φλοιός είναι η έδρα των υψηλότερων διανοητικών λειτουργιών. Η μνήμη φαίνεται ότι σχετίζεται με όλα τα τμήματα του εγκεφάλου. Τα δύο ημισφαίρια συνδέονται μεταξύ τους με το μεσολόβιο σωμάτιο για τη μεταφορά πληροφοριών και το συντονισμό των διανοητικών δραστηριοτήτων. Τα δύο ημισφαίρια εξειδικεύονται σε εντελώς διαφορετικές λειτουργίες: Το αριστερό ημισφαίριο για την ανάπτυξη της ομιλίας, τις ικανότητες μάθησης και τις μαθηματικές ικανότητες. Το δεξί ημισφαίριο για την αντίληψη του χώρου και για την ανάπτυξη μουσικών, καλλιτεχνικών κ.λπ. δεξιοτήτων. Τα δύο ημισφαίρια ελέγχουν την αντίθετη πλευρά του σώματος. Τέλος και ο εγκέφαλος, όπως και ο νωτιαίος μυελός, περιβάλλεται και προστατεύεται από την σκληρή, την αραχνοειδή και την χοριοειδή μήνιγγα.

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Εγκέφαλος ανθρώπου (εξωτερική όψη) Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Εγκέφαλος ανθρώπου (εξωτερική όψη)

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Εγκέφαλος ανθρώπου (επιμήκης τομή) Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Εγκέφαλος ανθρώπου (επιμήκης τομή)

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Εγκέφαλος ανθρώπου (διάταξη αισθητικού & κινητικού φλοιού)

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Εξέλιξη εγκεφάλου Σπονδυλωτών Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Εξέλιξη εγκεφάλου Σπονδυλωτών

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Κρανιακά νεύρα: έως 12 ζεύγη (στα Αμνιωτά) Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Κρανιακά νεύρα: έως 12 ζεύγη (στα Αμνιωτά) Από τα 12 ζεύγη κρανιακών νεύρων, τα Ι, ΙΙ, VIII, είναι αισθητικά, τα ΙΙΙ, IV, VI, XI, XII είναι κινητικά και τα υπόλοιπα μεικτά.

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Κρανιακά νεύρα: έως 12 ζεύγη (στα Αμνιωτά) Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Κρανιακά νεύρα: έως 12 ζεύγη (στα Αμνιωτά) Ι. Οσφρητικό (αισθητικό): Σχετίζεται με την αίσθηση της όσφρησης. Τα οσφρητικά κύτταρα που βρίσκονται στο βλεννογόνο του οσφρητικού σάκου μεταφέρουν απευθείας με κοντό νευράξονα τα ερεθίσματα στους οσφρητικούς λοβούς.

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Κρανιακά νεύρα: έως 12 ζεύγη (στα Αμνιωτά) Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Κρανιακά νεύρα: έως 12 ζεύγη (στα Αμνιωτά) ΙΙ. Οπτικό (αισθητικό): Μεταφέρει τα οπτικά ερεθίσματα στον εγκέφαλο.

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Κρανιακά νεύρα: έως 12 ζεύγη (στα Αμνιωτά) Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Κρανιακά νεύρα: έως 12 ζεύγη (στα Αμνιωτά) ΙΙΙ. Κοινό κινητικό (κινητικό): Νευρώνει κυρίως εξωτερικούς οφθαλμικούς μυς (Άνω, Έσω και Κάτω Ορθό οφθαλμικό μυ & Έσω Λοξό μυ). Επίσης φέρει μερικούς κινητικούς νευρώνες προς την ίριδα και το ακτινωτό σώμα του οφθαλμού.

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Κρανιακά νεύρα: έως 12 ζεύγη (στα Αμνιωτά) Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Κρανιακά νεύρα: έως 12 ζεύγη (στα Αμνιωτά) IV. Τροχιλιακό (κινητικό): Νευρώνει τον Άνω Λοξό οφθαλμικό μυ, δρώντας συμπληρωματικά με τα ζεύγη ΙΙΙ & VI.

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Κρανιακά νεύρα: έως 12 ζεύγη (στα Αμνιωτά) Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Κρανιακά νεύρα: έως 12 ζεύγη (στα Αμνιωτά) V. Τρίδυμο (μεικτό): Τρεις κλάδοι: Οφθαλμικός, άνω-γναθικός και κάτω-γναθικός. Φέρει αισθητικές ίνες προς το δέρμα της κεφαλής και περιοχές του στόματος και κινητικούς νευρώνες προς τα παράγωγα του πρώτου βραγχιακού τόξου. Ο κάτω-γναθικός κλάδος περιέχει κινητικούς νευρώνες για τους μυς του κάτω-γναθικού τόξου.

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Κρανιακά νεύρα: έως 12 ζεύγη (στα Αμνιωτά) Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Κρανιακά νεύρα: έως 12 ζεύγη (στα Αμνιωτά) VI. Απαγωγό (κινητικό): Νευρώνει τον Πλευρικό Ορθό οφθαλμικό μυ, δρώντας συμπληρωματικά με τα ζεύγη ΙΙΙ & IV.

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Κρανιακά νεύρα: έως 12 ζεύγη (στα Αμνιωτά) Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Κρανιακά νεύρα: έως 12 ζεύγη (στα Αμνιωτά) VII. Προσωπικό (μεικτό): Φέρει αισθητικούς νευρώνες προς τους γευστικούς κάλυκες και κινητικούς νευρώνες προς τα παράγωγα του υοειδούς τόξου (π.χ. μύες προσώπου, υοειδής συσκευή). Φέρει επίσης σημαντικό αριθμό αισθητικών νευρώνων προς το δέρμα.

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Κρανιακά νεύρα: έως 12 ζεύγη (στα Αμνιωτά) Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Κρανιακά νεύρα: έως 12 ζεύγη (στα Αμνιωτά) VIIΙ. Ακουστικό (αισθητικό): Φέρει αισθητικούς νευρώνες από το έσω αυτί που σχετίζονται με την ακοή και την ισορροπία.

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Κρανιακά νεύρα: έως 12 ζεύγη (στα Αμνιωτά) Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Κρανιακά νεύρα: έως 12 ζεύγη (στα Αμνιωτά) ΙΧ. Γλωσσοφαρυγγικό (μεικτό): Υποστηρίζει το τρίτο βραγχιακό τόξο. Φέρει αισθητικούς νευρώνες από τους γευστικούς κάλυκες, το πρώτο βραγχιακό επικάλυμμα και την γειτονική φαρυγγική επένδυση. Οι κινητικοί νευρώνες νευρώνουν μυς του εν λόγω βραγχιακού τόξου (φαρυγγικούς μυς).

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Κρανιακά νεύρα: έως 12 ζεύγη (στα Αμνιωτά) Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Κρανιακά νεύρα: έως 12 ζεύγη (στα Αμνιωτά) Χ. Πνευμονογαστρικό (μεικτό): Υποστηρίζει (κινητικά & αισθητικά) περιοχές του στόματος, του φάρυγγα και του μεγαλύτερου τμήματος των σπλάχνων. Περιστασιακά, επιπρόσθετα νεύρα της πλευρικής γραμμής συντήκονται με το Πνευμονογαστρικό.

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Κρανιακά νεύρα: έως 12 ζεύγη (στα Αμνιωτά) Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Κρανιακά νεύρα: έως 12 ζεύγη (στα Αμνιωτά) ΧΙ. Παραπληρωματικό (κινητικό): Υπάρχει μόνο στα Αμνιωτά (στα Αναμνιωτά το ρόλο του παίζουν κλάδοι του πνευμονογαστρικού και ινιακά-νωτιαία νεύρα). Νευρώνει κινητικά παράγωγα του στερνοκλειδομαστοειδούς μυ (τραχηλικοί μύες). Μερικοί νευρώνες συνοδεύουν το Χ για τη νεύρωση του φάρυγγα, του λάρυγγα και ίσως της καρδιάς.

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Κρανιακά νεύρα: έως 12 ζεύγη (στα Αμνιωτά) Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Κρανιακά νεύρα: έως 12 ζεύγη (στα Αμνιωτά) ΧΙΙ. Υπογλώσσιο (κινητικό): Υπάρχει μόνο στα Αμνιωτά και νευρώνει μυς της υοειδούς συσκευής και της γλώσσας.

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Περιφερειακό νευρικό σύστημα – Αυτόνομο νευρικό σύστημα Περιλαμβάνει το τμήμα του νευρικού συστήματος που δεν είναι στο ΚΝΣ. Δύο υποδιαιρέσεις: Αισθητικό ή προσαγωγό τμήμα. Κινητικό ή απαγωγό τμήμα. Δύο τμήματα: Σωματικό νευρικό σύστημα που νευρώνει τους σκελετικούς μυς. Αυτόνομο νευρικό σύστημα που νευρώνει τους λείους μυς, τον καρδιακό μυ και τους αδένες. Αυτόνομο νευρικό σύστημα: ρυθμίζει ακούσιες εσωτερικές σωματικές λειτουργίες, όπως οι κινήσεις του πεπτικού σωλήνα (περίσταλση), ο καρδιακός ρυθμός, σύσπαση ίριδας και αιμοφόρων αγγείων, έκκριση αδένων κ.λπ. Τα νεύρα του ξεκινούν από θέσεις του ΚΝΣ προς τα όργανα-εκτελεστές. Εδώ όμως έχουμε δύο κινητικούς νευρώνες. Οι μεταξύ τους συνάψεις προκύπτουν σε γάγγλια εκτός του νωτιαίου μυελού. Οι νευρώνες μεταξύ ΚΝΣ και γαγγλίου λέγονται προγαγγλιακοί, ενώ εκείνοι που κινούνται από τα γάγγλια μέχρι τα όργανα-εκτελεστές είναι οι μεταγαγγλιακοί.

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Αυτόνομο νευρικό σύστημα Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Αυτόνομο νευρικό σύστημα Δύο υποδιαιρέσεις: Παρασυμπαθητικό: Γενικά σχετίζεται με μη αγχωτικές δραστηριότητες, όπως τον ύπνο, τη λήψη τροφής, την πέψη και την ούρηση. Συμπαθητικό: Γενικά δραστηριοποιείται υπό συνθήκες φυσικού ή συναισθη-ματικού στρες: αύξηση καρδιακού παλμού και μεταβολισμού, μείωση πεπτικής δραστηριότητας, διαστολή των αιμοφόρων των σκελετικών μυών κ.ά. Προγαγγλιακοί κινητικοί νευρώνες ξεκινούν από μερικά κρανιακά νεύρα του εγκεφάλου και από την ιερή ζώνη του νωτιαίου μυελού. Προγαγγλιακοί κινητικοί νευρώνες ξεκινούν από τη θωρακική και άνω οσφυϊκή περιοχή του νωτιαίου μυελού. Τα γάγγλια συχνά περιβάλλονται από στρώματα ιστών που βρίσκονται κοντά στα όργανα εκτελεστές. Τα γάγγλια βρίσκονται μακριά από τα όργανα εκτελεστές (αλυσίδα συμπαθητικών γαγγλίων). Τόσο οι προ- όσο και οι μεταγαγγλιακές συνάψεις εκκρίνουν ακετυλοχολίνη ως νευροδιαβιβαστή. Ακετυλοχολίνη στις προγαγγλιακές συνάψεις και νορεπινεφρίνη στις μεταγαγγλιακές ως νευροδιαβιβαστής.

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Αυτόνομο νευρικό σύστημα Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Αυτόνομο νευρικό σύστημα

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Αυτόνομο νευρικό σύστημα Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Αυτόνομο νευρικό σύστημα Τα περισσότερα όργανα του σώματος νευρώνονται και από συμπαθητικές και από παρασυμπαθητικές ίνες. Εάν ένας νευρώνας ενεργοποιεί μια δραστηριότητα, ο άλλος την αναστέλλει. Πάντως κανένα νεύρο δεν διεγείρει ή αναστέλλει μόνο μια δραστηριότητα.

8. Λεμφικό, Νευρικό σύστημα Βιολογία Ζώων ΙΙ Νευρικό σύστημα Αυτόνομο νευρικό σύστημα Διακεκομμένες γραμμές: Ίνες παρασυμπαθητικού Συνεχείς γραμμές: Ίνες συμπαθητικού