Φαρμακοκινητική Όλοι οι παράγοντες που σχετίζονται με -Την απορρόφηση -Την κατανομή -Το μεταβολισμό -Την απέκκριση του φαρμάκου στον οργανισμό

Απορρόφηση Χημικές παράμετροι φαρμάκου -Χημική φύση -Μοριακό βάρος -Διαλυτότητα -Συντελεστής κατανομής

Απορρόφηση Φυσικές παράμετροι -Ρυθμός γαστρικής κένωσης -ph στη θέση απορρόφησης -Έκταση επιφάνειας απορρόφησης -Αιματική ροή -Πρόσληψη του φαρμάκου με ή χωρίς τροφή

Χημική φύση φαρμάκου Φάρμακα με μικρό μοριακό βάρος (<1000) που βρίσκονται στη μη ιονισμένη μορφή τους περνούν τις βιολογικές μεμβράνες με διάχυση Το ph του πριβάλλοντος καθορίζει και το κλάσμα της μη ιονισμένης μορφής του φαρμάκου pKa φαρμάκου : αντιπροσωπεύει εκείνο το ph , στο οποίο το 50 % των μορίων της ουσίας βρίσκονται στο δ/μα στην ιονισμένη μορφή

Αντίδραση Henderson-Hasselbach -Για όξινα μόρια ΗΑ ↔ Η+ + Α- pka = ph +log(HA/A-) -Για βασικά μόρια BH+ ↔ B + H+ Pka = ph + log(BH+/B Ta φάρμακα έχουν την τάση να υφίστανται υπό την ιονισμένη μορφή τους όταν εκτίθενται σε περιβάλλον αντίθετο προς το ph τους

Γαστρικό περιβάλλον Τα οξινα φάρμακα θα είναι μη ιονισμένα και ικανά να διαχέονται ταχύτατα,ενώ τα βασικά είναι σχεδόν πλήρως ιονισμένα και εμφανίζουν ελάχιστη ως καμία διαπερατότητα PH = 2

Ρυθμός διάχυσης μορίων μέσω των βιολογικών μεμβρανών Ρυθμός διάχυσης μορίων μέσω των βιολογικών μεμβρανών Εξαρτάται από -μέγεθος των μορίων ( μικρά μόρια διέρχονται ευκολότερα) -διαλυτότητά τους στα λίπη → συντελεστής κατανομής (partition coefficient) Θειοπεντάλη cp =580 , pka = 7.45 Φαινοβαρβιτάλη cp =3 , pka = 7.20

Ρυθμός απορρόφησης φαρμάκου και γαστρική κένωση Επιτάχυνση γαστρικής κένωσης → προώθηση φαρμάκου στο έντερο όπου το ph είναι υψηλό μετοκλοπραμίδη→ αύξηση γαστρικής κένωσης Λιπαρό ή όξινο γεύμα → επιβράδυνση της γαστρικής κένωσης

Κατανομή των φαρμάκων Τα φάρμακα εγκαταλείπουν τη συστηματική κυκλοφορία μέσω διήθησης από τα τριχοειδή O ρυθμός με τον οποίο επιτυγχάνεται η ισορροπία κατανομής είναι ανάλογος της αιματικής ροής Η συγκέντρωση του φαρμάκου σε ένα βιολογικό χώρο είναι συνάρτηση της pka του φαρμάκου και του ph του περιβάλλοντος Η πρωτεϊνική σύνδεση επηρεάζει την κατανομή της ολικής συγκέντρωσης του φαρμάκου μεταξύ των βιολογικών χώρων

Κατανομή ενός βασικού φαρμάκου

Κατανομή ενός όξινου φαρμάκου

Σύνδεση των φαρμάκων με την αλβουμίνη Σύνδεση των φαρμάκων με την αλβουμίνη

Εκδήλωση φαρμακευτικού αποτελέσματος ελεύθερου κλάσματος

Ανατομικοί και φυσιολογικοί φραγμοί και κατανομή φαρμάκου Ανατομικοί και φυσιολογικοί φραγμοί και κατανομή φαρμάκου Αιματοεγγκεφαλικός φραγμός : εμποδίζεται η είσοδος φορτισμένων φαρμακευτικών μορίων Προσοχή → φλεγμονές μηνίγγων Μέχρι αποδείξεως του εναντίου όλα τα φάρμακα διέρχονται του πλακούντα και περνούν στο μητρικό γάλα

Μεταβολισμός φαρμάκων Διεργασίες Α φάσης→ αύξηση πολικότητας μορίου -οξείδωση -αναγωγή -υδρόλυση Διεργασίες Β φάσης

Οξείδωση Οξείδωση ενός στοιχείου είναι η αποβολή ηλεκτρονίων από αυτό

ΟΞΕΙΔΩΣΗ

Κυττόχρωμα P450

CYP P450 CYP → Η ισομορφή είναι ανθρώπινης προέλευσης CYP1 → Oικογένεια ισομορφής CYP1A → Υποοικογένειες ισομορφής CYP1A2 → Μεμονωμένο γονιδιακό προϊόν της υποοικογένειας

ΑΝΑΓΩΓΗ Αναγωγή ενός στοιχείου είναι η πρόσληψη ηλεκτρονίων από αυτό Πρεδνιζόνη (προφάρμακο)→ αναγωγή κετονομάδας→ πρεδνιζολόνη (δραστικό φάρμακο)

ΥΔΡΟΛΥΣΗ Διάσπαση των χημικών δεσμών μίας ένωσης υπό την επίδραση του H20 Μια πολύπλοκη ένωση διασπάται στα συστατικά της απελευθερώνοντας ενέργεια

ΥΔΡΟΛΥΣΗ

ΔΕΥΤΕΡΗ ΦΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ Αντιδράσεις σύζευξης : προσάρτηση ενεργοποιημένων ομάδων στο φαρμακευτικό μόριο -γλυκουρονικό οξύ -θειϊκά -γλουταθειόνη

ΔΕΥΤΕΡΗ ΦΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ Οι αντιδράσεις σύζευξης θεωρούνται αντιδράσεις απενεργοποίησης του φαρμάκου,υπάρχουν όμως και εξαιρέσεις Μορφίνη → 6-γλυκορουνίδιο μορφίνης Μινοξιδίλη → θειϊκή μινοξιδίλη Προκαϊναμίδη → Ν-ακετυλοπροκαϊμίδη

ΣΥΝΟΨΗ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ Η πλειοψηφία των φαρμάκων υπόκειται σε μεταβολική απενεργοποίησή τους πριν από την απομάκρυνση από τον οργανισμό Οι μεταβολίτες των φαρμάκων είναι κατά κανόνα πιο πολικοί από τα αρχικά μόρια Συγχορήγηση φαρμάκων δύναται να τροποποιήσει το ρυθμό μεταβολισμού κάποιου από αυτά

Επίδραση πολυφαρμακίας στο μεταβολισμό των φαρμάκων Επίδραση πολυφαρμακίας στο μεταβολισμό των φαρμάκων

Σιλοσταζόλη Μεταβολίζεται από τα CYP3A4 και CYP2C19 αντλίας πρωτονίων) αυξάνουν τη φαρμακολογική δράση της σιλοσταζόλης Κίνδυνος ενίσχυσης ανεπιθύμητων ενεργειών της σιλοσταζόλης

ΑΠΕΚΚΡΙΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ Οδοί απέκκρισης -Νεφρική (ούρα) -Γαστρεντερικό (χολή,κόπρανα) -Αναπνευστικό (εκπνεόμενος αέρας) -Μητρικό γάλα -Ιδρώτας

Νεφρική απέκκριση Δείκτης της νεφρικής απέκκρισης η ικανότητα των νεφρών να απεκκρίνουν την κρεατινίνη Kάθαρση κρεατινίνης – Τύπος Cockroft-Gault

Aπέκκριση από το γαστρεντερικό Χορήγηση καθαρτικών και ωσμωτικώς δρώντων ουσιών επιταχύνει την αποβολή φαρμακων, με παράλληλη μείωση όμως της απορρόφησης και άλλων θρεπτικών ουσιών

Ενεροηπατικός κύκλος Μερικά συζευγμένα φάρμακα όταν απεκκριθούν στη χολή υδρολύονται στο έντερο και απελευθερώνεται το αρχικό μόριο στην κυκλοφορία

Απέκκριση από τους πνεύμονες Πτητικά αναισθητικά Αιθανόλη (alcohol test)

ΣΤΕΡΕΟΙΣΟΜΕΡΗ