Κινητική Μάθηση Ενότητα 2: Διαδικασία πληροφόρησης και λήψης αποφάσεων ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Κινητική Μάθηση Ενότητα 2: Διαδικασία πληροφόρησης και λήψης αποφάσεων Ελιζάνα Πολλάτου, επικ. καθ. ΤΕΦΑΑ-ΠΘ Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού

Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς.

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Πανεπιστημίου Θεσσαλίας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

Σκοποί ενότητας Διαδικασία μεθόδευσης πληροφοριών Σκοποί ενότητας Διαδικασία μεθόδευσης πληροφοριών Χρόνος αντίδρασης και λήψη απόφασης Αντίληψη- πρόβλεψη των κινήσεων

Απάντηση σε ερωτήσεις του τύπου Απάντηση σε ερωτήσεις του τύπου Με ποιο τρόπο η σωστή πρόβλεψη του τερματοφύλακα τον οδηγεί στην απόκρουση της μπάλας ; Πώς η λανθασμένη πρόβλεψη οδηγεί τελικά στο γκολ;

Στόχος του κεφαλαίου μεθόδευση πληροφοριών από το περιβάλλον τρόποι κωδικοποίησης των ερεθισμάτων τελική απόφαση για το κινητικό αποτέλεσμα

Μεθόδευση πληροφοριών Ερέθισμα------> π.χ. άναμμα φωτεινού σηματοδότη, κρότος πιστολιού Άνθρωπος-----> π.χ. έμπειροι ή άπειροι παίκτες Αποτέλεσμα-------> π.χ.άμεση ή όχι κίνηση

3 στάδια Αναγνώριση ερεθίσματος ---> Επιλογή απάντησης ----> Προγραμματισμός απάντησης ---> Αποτέλεσμα

Αναγνώριση ερεθίσματος αισθητήριο στάδιο Όραση (τένις, βόλεϊ- π.χ. για τη μπάλα που έρχεται, αναγνώριση χρωμάτων, γωνιών, συνδυασμός σημείων) Aκοή (μπάσκετ- οδηγίες συμπαίκτη, στίβος-βήματα από πίσω στην κούρσα αντοχής, αθλήματα νερού- παφλασμός κύματος) Αφή (αθλήματα επαφής- πάλη, taekwondo) Kιναίσθηση (αθλήματα με ανατροπές- ενόργανη, ρυθμική, καταδύσεις, συγχρονισμένη κολύμβηση)

Επιλογή απάντησης τι κίνηση θα γίνει ;;; forehand ή backhand; πάσα-σουτ; τι είδους λαβή; τι είδους προσγείωση μετά από άλμα; τι είδους κίνηση με το ιστίο ή με το κουπί; απόφαση του πεζού αν θα διασχίσει γρήγορα το δρόμο ή όχι

Προγραμματισμός απάντησης οργάνωση κινητικού συστήματος για επιθυμητή ενέργεια κ’ παραγόμενη απάντηση ( ταχύτητα, δύναμη, συγχρονισμός) π.χ. πετυχημένο χτύπημα της ρακέτας, κίνηση του χορευτή μέσα στο ρυθμό, επιτυχής προσπάθεια του ηλικιωμένου να σηκωθεί από την καθιστή θέση;;

Χρόνος αντίδρασης και λήψη απόφασης Ο Χ.Α. είναι ο χρόνος που μεσολαβεί μεταξύ ενός ξαφνικού ερεθίσματος και της έναρξης της απάντησης κ αποτελεί μέτρο συνολικής διάρκειας των 3 σταδίων μεθόδευσης πληροφοριών π.χ. δρόμοι ταχύτητας, πυγμαχία αλλά κ’ εξόντωση μιας μύγας, πιάσιμο ποτηριού που πέφτει από το ντουλάπι…

Παράγοντες που επηρεάζουν τον Χ.Α. Αριθμός εναλλακτικών ερεθισμάτων- απαντήσεων ανάλογα με το ερέθισμα π.χ. δυαδικά ή ομαδικά αθλήματα- επιλογή κατάλληλης πάσας ή αποτελεσματικής ενέργειας

Απλός Χ.Α. μία απάντηση σε ένα ερέθισμα π.χ. εργαστηριακός έλεγχος/ φως -κουμπί) ή αποφυγή ενός σκύλου που εμφανίζεται ξαφνικά ενώ οδηγούμε

Χ.Α. επιλογής επιλογή μιας απάντησης από το σύνολο πιθανών κινήσεων που έχουν καθοριστεί εκ των προτέρων π.χ. Εργαστηριακά, πολλά φώτα- ένα ή πολλά κουμπιά.

Νόμος του Hick Η αύξηση του Χ.Α. είναι πολύ μεγάλη όταν ο αριθμός των εναλλακτικών απαντήσεων αυξάνεται από ένα σε δύο π.χ. από 1 σε 2, ως 50%, από 9 σε 10 μόνο 2% απλός ΧΑ 190m/s, με 2 επιλογές 300m/s

Συμβατότητα ερεθίσματος - απάντησης. Το σημείο μέχρι του οποίου το ερέθισμα και η απάντηση είναι συνδεδεμένα με φυσιολογικό τρόπο (π.χ. πιάσιμο μπάλας που αναπηδά, κωπηλασία). Όσο αυξάνεται η συμβατότητα Ε-Α , τόσο μειώνεται ο Χ.Α. επιλογής.

Ποσότητα εξάσκησης Όσο περισσότερη εξάσκηση, τόσο μικρότερος Χ.Α. Η εξάσκηση επηρεάζει λίγο τον απλό Χ.Α. και πολύ τον Χ.Α. επιλογής. Η εξάσκηση “κάνει” την συμβατότητα ερεθίσματος -απάντησης πιο αρμονική (π.χ. ιστιοπλόος, αριστερά πηδάλιο - δεξιά σκάφος).

Πρακτικές εφαρμογές Όχι στερεότυπες κινήσεις ο αθλητής διότι ο αντίπαλος αντιδρά με απλό Χ.Α. Σε περίπτωση επι- λογής, ο αθλητής να χρησιμοποιεί πολλές εναλλακτικές αύξηση Χ.Α. αντιπάλου Αύξηση πιθανοτήτων κίνησης (πολλά σουτ). Ποικίλες κινήσεις και σε τυχαία σειρά .

Αντίληψη-πρόβλεψη για την ελάττωση των καθυστερήσεων Αντίληψη-πρόβλεψη για την ελάττωση των καθυστερήσεων Ασκούμενοι υψηλών επιδόσεων ξέρουν τι είδους ερεθίσματα θα παρουσιαστούν, πότε και πού. Οργάνωση των κινήσεων εκ των προτέρων

Είδη αντίληψης-πρόβλεψης Πρόβλεψη χώρου ή γεγονότος (π.χ. μπαλιά δυνατή στο τένις, κατάλληλη τοποθέτηση στο γήπεδο). Πρόβλεψη χρόνου (π.χ. γρήγορο σουτ στο ποδόσφαιρο).

Πλεονεκτήματα από την αντίληψη-πρόβλεψη Πλεονεκτήματα από την αντίληψη-πρόβλεψη Αν ο αμυντικός παίκτης στο ποδόσφαιρο μπορεί να προβλέψει τι είδους παιχνίδι θα παιχτεί (χωρική πρόβλεψη), καθώς και πότε θα γίνει το γρήγορο σουτ (χρονική πρόβλεψη) θα ξεκινήσει την κίνηση ταυτόχρονα με το σουτ της μπάλας (Χ.Α. = 0)

Μειονεκτήματα από την αντίληψη. Μειονεκτήματα από την αντίληψη. και όταν η προβλεπόμενη κίνηση δεν είναι η σωστή… σταμάτημα της προετοιμασμένης κίνησης (40ms),οργάνωση και εκτέλεση νεας---> μεγάλος Χ.Α. ---> χάσιμο πόντου.

Στρατηγικές αντίληψης-πρόβλεψης Παρουσίαση κινήσεων με τυχαία σειρά Προσποίηση (π.χ. καρφί που γίνεται δυνατό πλασέ).

Πρακτικές εφαρμογές

Βιβλιογραφία Schmidt R., Wrisberg C. (2009). Κινητική μάθηση και απόδοση, μια εφαρμοσμένη προσεγγιση, Επιμ.,Μιχαλοπούλου Μαρία, εκδ. Αθλότυπο, Αθήνα Schmidt R. (1993). Κινητική μάθηση και απόδοση, Μετάφ. Ε.Πολλάτου, Επιμ. Ε.Κιουμουρτζόγλου, εκδόσεις Αθλότυπο, Αθήνα Rose D. (1997). Κινητική μάθηση και κινητικός έλεγχος, Μεταφ. Τζέτζης, Γ., Μιχαλοπούλου Μ., Δέρρη, Β., Κουρτέσης Θ., Επιμ. Ε.Κιουμουρτζόγλου, εκδόσεις University Studio Press, Θεσσαλονίκη Schmidt R. (1988). Motor Control and Learning, Human Kinetics Publishers, Champaign, IL Schmidt R., Lee T. (1999) Motor control and Learning, Human Kinetics Publishers, Champaign, IL Magill R. (1989). Motor Learning , WCB Publishers, Iowa

Συζήτηση Με ποιο τρόπο ο χρόνος αντίδρασης βοηθά στην εφαρμογή του καταλληλότερου τρόπου προπόνησης; Πώς η πρόβλεψη βοηθά τους ασκούμενους στην προπόνηση και στον αγώνα;

Επίλογος Ο Χ.Α. είναι ο χρόνος που μεσολαβεί μεταξύ ενός ξαφνικού ερεθίσματος και της έναρξης της απάντησης Η εξάσκηση επηρεάζει λίγο τον απλό Χ.Α. και πολύ τον Χ.Α. επιλογής Πρόβλεψη χώρου, χρόνου ή γεγονότος

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Τέλος Ενότητας