Τεχνικές εκτίμησης περιβαλλοντικών κινδύνων Εισαγωγή Τεχνικές εκτίμησης περιβαλλοντικών κινδύνων Εισαγωγή Δρ. Γρηγόριος Ιορδάνου

Alaska Summer, 1917 — summer, 2005

Alaska. August, 1906 — September, 2003

Alaska. July, 1909 — August, 2005

Aral Sea, Central Asia August, 2000 — August, 2014

Powell Lake, Arizona and Utah March, 1999 — May, 2014

Rondonia, Brazil June, 1975 — August, 2009

Alps August, 1960 — August, 2005

July, 1978 — July, 2011 Peru

July, 1998. — September, 2011 Mar Chiquita Lake, Argentina

Η ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ Στη ρύπανση των υδάτων Στη ρύπανση του αέρα Στη ρύπανση του εδάφους

MΟΛΥΝΣΗ ΤΟΥ ΥΔΑΤΩΝ Φυτοφάρμακα και τα λιπάσματα Αστικά λύματα Βιομηχανικά λύματα Χημικά απόβλητα Ατυχήματα πετρελαιοφόρων

ΕΠΑΚΟΛΟΥΘΑ Φαινόμενο ευτροφισμού Λειψυδρία Μείωση της βιοποικιλότητας Κίνδυνος εξαφάνισης κάποιων ειδών

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ Καυσαέρια εξατμίσεων αυτοκινήτων Καυσαέρια βιομηχανιών και εργοστασίων Καύση πλαστικών Μεγάλο ποσοστό του διοξειδίου του άνθρακα

ΕΠΑΚΟΛΟΥΘΑ Ένταση φαινομένου του θερμοκηπίου Εξασθένιση της στοιβάδας του όζοντος Φωτοχημικό νέφος Όξινη βροχή

ΜΟΛΥΝΣΗ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ Πυρκαγιές Εκτεταμένες και ανοργάνωτες χωματερές Επιβλαβή χημικά απόβλητα

ΕΠΑΚΟΛΟΥΘΑ Έλλειψη οξυγόνου Πλημμύρες Κατολισθήσεις Μείωση καλλιεργήσιμων εκτάσεων Σταδιακή εξαφάνιση κοπαδιών- έλλειψη τροφής

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ Ανακύκλωση Οργάνωση χωματερών Αναδάσωση Φίλτρα στις καμινάδες Χρήση Μέσα Μαζικής Μεταφοράς Χρήση ΑΠΕ Βιολογικός καθαρισμός Προστασία στα είδη υπό εξαφάνιση

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ Οι Περιβαλλοντικοί κίνδυνοι για την υγεία, συμπεριλαμβανομένων αυτών του εργασιακού χώρου(περιβάλλοντος), βρίσκονται παντού, και αρκετές φορές δεν έχουν κατανοηθεί πλήρως.

Περιβαλλοντικοί Κίνδυνοι   Περιβαλλοντικοί Κίνδυνοι Νερό – Ύδρευση ·      βιολογικοί παράγοντες (μικροοργανισμοί, παράσιτα) ·      φυσικοί παράγοντες (ακτινοβολία, απόρριψη αχρήστων) ·      χημικοί παράγοντες (φυτοφάρμακα, λιπάσματα, απόβλητα οικιακά και βιομηχανικά) Ατμόσφαιρα ·      βιολογικοί παράγοντες (μικροοργανισμοί) ·      φυσικοί παράγοντες (ακτινοβολία, μετεωρολογικές συνθήκες) ·      χημικοί παράγοντες (αέρια, καπνοί σκόνη) Έδαφος ·      χημικοί παράγοντες (φυτοφάρμακα, λιπάσματα) Τροφή ·      χημικοί παράγοντες (φυτοφάρμακα, ορμόνες, λιπάσματα) Κατοικία ·      φυσικοί παράγοντες (ακτινοβολία, θόρυβος, κλιματικές συνθήκες, φυσικές καταστροφές, ατυχήματα) ·      χημικοί παράγοντες (αέρια, καπνοί, σκόνη)

Περιβαλλοντικοί Κίνδυνοι –ΣΤΟΧΟΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Στην απόκτηση απαραίτητων γνώσεων μέσω της μελέτης και εκπαίδευσης, της συνεργασίας με δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς ώστε να είμαστε ενήμεροι για τις παρούσες πρακτικές, αλλά και την παρακολούθηση και ενημέρωση για τους παρόντες κινδύνους και τις πιθανές λύσεις.

Περιβαλλοντικοί Κίνδυνοι –ΣΤΟΧΟΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Στην αξιολόγηση του περιβάλλοντος στο οποίο κινείται και εργάζεται ώστε να μπορεί έγκαιρα να αναγνωρίσει υπάρχοντες κινδύνους. Να φροντίσει για την ενημέρωση των αρμοδίων, ή εφ’ όσον εμπίπτει στην αρμοδιότητά του να φροντίσει για την επίλυσή τους. Χώροι στους οποίους μπορεί να επέμβει είναι το σχολείο, το σπίτι, το εργασιακό περιβάλλον, οι χώροι αναψυχής, αλλά και η κοινότητα ως σύνολο.

Ο ΚΥΚΛΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ 1 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ 1   ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ 1 Χιονοθύελλα / μεγάλη χιονόπτωση Χιονοστοιβάδα, διάβρωση εδαφών, πλημμύρες από το λιώσιμο των πάγων κρανίο- εγκεφαλικές κακώσεις, πνευμονίες, υποτροπές, υποθερμία, καρδιολογικές παθήσεις κρυοπαγήματα, ηλεκτροπληξίες, αφυδάτωση και εξάντληση 2 Παγετός Απώλειες φυτών και ζώων υποθερμία, μικρές εκδορές και κατάγματα με αυξημένη πιθανότητα επιμόλυνσης.

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ 2 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ 2   ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ 3 Κυκλώνες Πλημμύρες, κατολισθήσεις, διάβρωση εδάφους, απώλειες φυτών και ζώων τραυματισμοί από θραύσματα και ασφυξία από καταρρεύσεις, ηλεκτροπληξίες και πνιγμοί.

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ 3 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ 3   ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ 4 Ξηρασία Φωτιές, εξάντληση των αποθεμάτων νερού, υποβάθμιση των εδαφών, εξαφάνιση ειδών του φυτικού και ζωικού βασιλείου αναπνευστικές λοιμώξεις, μεταδοτικές ασθένειες και νόσοι από μολυσμένα ύδατα.

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ 4 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ 4   ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ 5 Καύσωνας Πυρκαγιές, απώλειες ειδών του φυτικού και ζωικού βασιλείου, εξάντληση των αποθεμάτων νερού, υποβάθμιση των εδαφών οι θάνατοι προέρχονται κυρίως από διαταραχές της αναπνευστικής και της μεταβολικής λειτουργίας. Παρατηρούνται θερμικά εξανθήματα, θερμοπληξία, οξέα εμφράγματα του μυοκαρδίου.

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ 5 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ 5   ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ 6 Σεισμός Κατολισθήσεις, πτώση βράχων, χιονοστιβάδες υψηλή θνησιμότητα και τραυματισμοί κυρίως από παγιδεύσεις, τραυματισμοί στο κεφάλι και στο θώρακα, εσωτερική και εξωτερική αιμορραγία, ασφυξία επιμολύνσεις τραυμάτων και σήψη.

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ 6 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ 6   ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ 7 Κεραυνοί Πυρκαγιές εξάρσεις αναπνευστικών προβλημάτων. 8 Καταιγίδες Πλημμύρες, πυρκαγιές, κατολισθήσεις, διαβρώσεις εδαφών, διατάραξη της ζωής των φυτών υποθερμία, μικρές εκδορές και κατάγματα με αυξημένη πιθανότητα επιμόλυνσης. Ο πνιγμός η κυριότερη αιτία θανάτου. Αυξημένη πιθανότητα ξεσπάσματος μεταδοτικών ασθενειών.

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ 7 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ 7   ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ 9 Ανεμοστρόβιλος Εξαφάνιση φυτών και ζώων, διάβρωση των εδαφών, διαταραχές στον κύκλο του νερού κύριες αιτίες θανάτου οι κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις και τραυματισμοί σύνθλιψης θώρακα και κορμού. Συχνοί οι τραυματισμοί μαλακών μορίων με εμφύτευση θραυσμάτων συχνά επιμόλυνσή τους. 10 Τσουνάμι Πλημμύρες, διάβρωση εδαφών, εξαφάνιση φυτών και ζώων

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ 8 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ 8   ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ 11 Ηφαιστειακές εκρήξεις Εξαφάνιση ειδών του φυτικού και ζωικού βασιλείου, υποβάθμιση των εδαφών, μόλυνση του αέρα και του υδροφόρου ορίζοντα το είδος των τραυματισμών εξαρτάται από το τύπο του ηφαιστείου. Κύρια αιτία θανάτου η ασφυξία από εισπνοή στάχτης. Κυριότεροι τραυματισμοί είναι εγκαύματα, τραύματα από καταπλακώσεις, αναπνευστικά προβλήματα λόγω τοξικών αερίων.

Τεχνικές εκτίμησης περιβαλλοντικών κινδύνων - διαχείριση κρίσεων Ι

Διαχείριση Κρίσεων Kρίση είναι οποιοδήποτε γεγονός, πράξη, φυσική ή τεχνητή ενέργεια που απειλεί άμεσα την οργάνωση, δομή και ευημερία του κοινωνικού συνόλου με αντίκτυπο σε τοπικό, εθνικό ή διεθνές επίπεδο και βραχυπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα πολλές φορές αποτελέσματα. Διαχείριση Κρίσεων

Οι κρίσεις είναι πολύπλοκες καταστάσεις. Εμπλέκονται διαφορετικές ομάδες ειδικού ενδιαφέροντος ή κοινωνικές ομάδες αλλά και το σύνολο της κοινωνίας Πολλές κρίσεις ξεπερνούν τα όρια του γεωγραφικού χώρου στον οποίο εκδηλώνονται και ανάγονται σε θέματα δημόσιας πολιτικής. Παρουσιάζονται συνεχώς νέα πεδία κρίσεων ανάλογα με τις απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής και κυρίως τα οικονομικά κοινωνικά και πολιτιστικά θέματα τα οποία απασχολούν τις σύγχρονες κοινωνίες

Χαρακτηριστικά της Κρίσης Η κρίση είναι πολλές φορές απρόβλεπτη Συνιστά απειλή σε σημαντικές κοινωνικές οικονομικές, πολιτικές αξίες Πίεση Χρόνου Αμφιβολία και Αβεβαιότητα Αιφνιδιασμός και Μοναδικότητα Ανεπαρκείς πληροφορίες Κλιμακούμενα γεγονότα Έλλειψη ελέγχου Πανικός Ανεξέλεγκτες φήμες Ανθρώπινο Τραύμα Ελλιπή επιχειρησιακά-επιχειρηματικά δεδομένα Θέματα κοινωνικά (ειδικές ομάδες πληθυσμού) Ασφάλεια-Σταθερότητα Διαφάνεια, Ανθρώπινο Δυναμικό

Διαχείριση Κρίσεων Μία κρίση σε επίπεδο λήψης αποφάσεων, είναι μία κατάσταση που απορρέει από μία αλλαγή στο εσωτερικό ή εξωτερικό περιβάλλον και χαρακτηρίζεται από αναγκαίες-ικανοποιητικές παραμέτρους που αφορούν τους υπεύθυνους για την λήψη των αποφάσεων στην αντιμετώπιση της κρίσης.

Διαχείριση Κρίσεων 1. Απειλή στις βασικές λειτουργίες του οργανισμού 1. Απειλή στις βασικές λειτουργίες του οργανισμού 2. Εμπεριέχει την έννοια του επείγοντος 3. Αβεβαιότητα 4. Απαιτεί την λήψη άμεσων αποφάσεων/ηγεσία Στόχος είναι η συνέχιση δραστηριότητας της προηγούμενης κατάστασης

Είδη κρίσεων Οικονομικές Φυσικές Ανθρώπινες Τεχνολογικές Chapter 6 Issues Management and Crisis Management Είδη κρίσεων Οικονομικές Ανθρώπινες Φυσικές Τεχνολογικές Περιβαλλοντικές

Ολοκληρωμένη στρατηγική διαχείριση Μοντέλο διαχείρισης Κρίσεων Διοίκηση Ελεγχος Συντονισμός Συνεργασία Επικοινωνία Ολοκληρωμένη στρατηγική διαχείριση Η πρόβλεψη και ο σωστός σχεδιασμός είναι ο καλύτερος τρόπος για την αντιμετώιση της κρίσης

Συνισταμένες Κρίσης Η εικόνα της κρίσης Αναγνώριση και Ταυτοποίηση Αποτελέσματα Κρίσης Αντίληψη του γεγονότος Πρόβλημα/Απειλή Διάγνωση Διαχείριση της Κρίσης Απόφαση Αντιμετώπισης Εξωτερική Πληροφόρηση Αποφάσεις και Δράσεις Πηγές Σταθεροποίησης Δράσεις Αντιμετώπισης Εσωτερική Πληροφόρηση

ετοιμότητα πρόληψη κρίση αντιμετώπιση αποκατάσταση Ανασυγκρότηση/αποτίμηση

κύρια σημεία Ταυτοποίηση της κρίσης Απομόνωση της κρίσης Διαχείριση της κρίσης

Κακή διαχείριση κρίσης Πρώιμα σημάδια αγνοούνται Τα υψηλόβαθμα στελέχη δεν αντιδρούν Σπασμωδικές κινήσεις Έλλειψη πρωτοβουλίας Προσανατολισμός σε γρήγορες και εύκολες λύσεις. Αποκλεισμός σημαντικών ατόμων και ειδικών από την κρίση Κακή «επικοινωνία» με αποπροσανατολισμός της κοινής γνώμης και των ομάδων ειδικού ενδιαφέροντος

Κλιμάκωση Περιστατικών Συνήθης ή μικρής σημασίας περιστατικό Σοβαρό περιστατικό Πολύ σοβαρό περιστατικό Κρίσιμο περιστατικό Κρίση

2. Μηχανισμοί αντίδρασης 1. Κίνδυνοι 2. Μηχανισμοί αντίδρασης 3. Διοίκηση-έλεγχος 4. Συνεργασία και συντονισμός 5. Επικοινωνία Πριν Κρίση Μετά Αδυναμίες Και Δυνατότητες Λειτουργία στα δυνατά σημεία Αξιολόγηση Επανασχεδιασμός Το να αντιμετωπίσεις την κρίση δεν είναι απλά αντίδραση αλλά σημαίνει ότι έχεις σχεδιάσει από πριν

πρόβλεψη -σωστός σχεδιασμός Η πρόβλεψη συνιστά το 80% στην διαχείριση κρίσεων Ο σωστός σχεδιασμός ξεκινά από μία συγκεκριμένη αφετηρία: Την δημιουργία «ασφάλειας» στο πλαίσιο της λειτουργίας μίας επιχείρησης εταιρίας.

Ορισμός :Σχέδιο Ένα επίσημο κείμενο, αρμοδιοτήτων, στρατηγικών αποφάσεων, συστημάτων και ρυθμίσεων για την αντιμετώπιση μίας πιθανής κρίσης.

Σχεδιασμός κρίσεων και αντιμετώπισής τους Ο σχεδιασμός είναι μία διαρκής κυκλική διεργασία (process) που συνίσταται Στην ανάλυση και εκτίμηση κινδύνου Στην σύνταξη σχεδίων Στην δημιουργία ομάδας χειρισμού κρίσεων Στην εκπαίδευση του προσωπικού που εμπλέκεται στην εφαρμογή των σχεδίων Στις ασκήσεις για την δοκιμασία και τον έλεγχο των σχεδίων και την εξάσκηση του προσωπικού Στην αναθεώρηση/επικαιροποίηση των σχεδίων στην βάση της ανάλυσης του περιβάλλοντος και της ταυτοποίησης των κρίσιμων ζητημάτων

Σχεδιασμός κρίσεων - ΠΡΟΣΕΧΩ Κατανοητό πλαίσιο κρίσης και κρίσιμων συμβάντων Εκτίμηση κινδύνου και μοντέλο προτεραιοτήτων Στρατηγική (Σκοπός/Δράση/Πόροι/Αξιολόγηση) Πλάνο ενεργειών Πρωτόκολα ενεργειών Συντονισμός και ανάπτυξη σχέσεων με όλους τους εμπλεκόμενους στην κρίση Συνεχής ανάλυση του περιβάλλοντος και επικαιροποίηση των σχεδίων δράσης Αναζήτηση «καλών πρακτικών» στην διαχείριση κρίσεων Dan / Chris Buhse

Ιεράρχηση απειλής Υπάρχον σύστημα ελέγχου Policy Memorandum 2005-61 ανάλυση κινδύνου Απειλές Ανθρώπινες Περιβάλλον Φυσικές Τεχνητές Πιθανότητεs Επίπεδο απειλής Ιεράρχηση απειλής Υπάρχον σύστημα ελέγχου Instructor will show Part 1 look for problems: Threats: Three basic sources Human: Intentional (hacker, disgruntled ex-employee, theft), Unintentional (incorrect data entry, accidental deletion, etc.) Environmental: Power failures, unexpected network downtime, system crashes Natural: floods, fires, earthquakes, etc. Likelihoods The likeliness of the threat doing harm How motivated is the threat to do harm? How capable is the threat to do harm (such as a hacker, or a strong earthquake)? Existing controls should be evaluated Vulnerabilities can be known as a weakness Flaws in software or design Weaknesses such as not keeping up with antivirus definitions Lack of controls such as not having locks on doors Τρωτότητα Αδυναμίες Ελλείψεις Έλλειψη ελέγχου, αδυναμία ηγεσίας

Δεν υπάρχει μία παγκόσμια κοινά αποδεκτή λίστα τρωτότητας (Έλλειψης) που να εφαρμόζεται σε όλες περιπτώσεις. Κοινά σημεία τρωτότητας θα πρέπει να είναι π.χ. υψηλής πιθανότητας γεγονότα που θα μπορουσαν να συμβούν αλλά τα οποία δεν αφορούν ατομικά κάθε εγκατάσταση-υποδομή κτλ.

Διαδικασία ανάλυσης και εκτίμησης κινδύνου Policy Memorandum 2005-61 Διαδικασία ανάλυσης και εκτίμησης κινδύνου Καθορισμός σκοπού Εκτίμηση τρωτότητας Χαρτογράφηση περιβάλλοντος Ταυτοποίηση απειλής Καθορισμός πιθανοτήτων Instructor will review and walk through the Risk Analysis process: Define Scope: develop team, use of project management concepts, work breakdown structure, timelines, milestones, goals, etc. Map EPHI: must be performed thoroughly, through the use of interview and the use of people in other departments ID threats: identify all relevant threats (human, natural, environmental) Assess Vulnerabilities: weaknesses, lack of controls, through team discussion, interviews with IT staff, etc. Determine Risk Likelihood: capability of threats, motivation of the threat Determine Threat Impact: impact of the threat if it occurs Determine Level or Risk: subjective ranking of likelihood and impact of threats Documentation: is the key to compliance and security management Καθορισμός επιπτώσεων Γραπτή αποτύπωση Καθορισμός επιπέδου ανταπόκρισης

Υπόψη Το κόστος από τις συνέπειες Την πιθανότητα του να συμβεί πραγματικά Το κόστος των «μέτρων» που πρέπει να λάβω για προστασία και για την δημιουργία σωστών πολιτικών ασφάλειας. Τις αντιδράσεις του προσωπικού και των υψηλόβαθμων στελεχών σε ένα σχέδιο διαχείρισης κρίσεων και στην εδραίωση πολιτικών ασφάλειας. Print this on handout

Μοντέλο πρόβλεψης «κρίσεων»-Ανάλυση κινδύνου Chapter 6 Issues Management and Crisis Management Μοντέλο πρόβλεψης «κρίσεων»-Ανάλυση κινδύνου Ταυτοποίηση ζητημάτων/πιθανών κινδύνων Ανάλυση Προτεραιότητα Διαμόρφωση πλαισίου επιχειρησιακής/οργανωσιακής ανταπόκρισης Εφαρμογή ανταπόκρισης Αξιολόγηση

Ταυτοποίηση πιθανών κρίσεων Chapter 6 Issues Management and Crisis Management Ταυτοποίηση πιθανών κρίσεων Ανάλυση και χαρτογράφηση εσωτερικού και εξωτερικού περιβάλλοντος Ανάλυση και ταυτοποίηση αναδυόμενων ζητημάτων και τάσεων

Διατυπώνοντας το πρόβλημα 2.1 Η σημασία της ορθής διατύπωσης του προβλήματος 2.2 Οριοθετώντας το πρόβλημα 2.3 Αναπτύσσοντας το θεωρητικό μοντέλο 2.3.1 Πηγή-διαδρομή-αποδέκτης (Π-Δ-Α) 2.3.2 Παράγοντες ελέγχου των πηγών κινδύνου 2.3.3 Δόμηση σεναρίου 2.4 Σχεδιασμός της εκτίμησης 2.4.1 Συμμετοχή και δέσμευση των ενδιαφερομένων φορέων και του κοινού 2.5 Αποτύπωση των κινδύνων 2.6 Ιεράρχηση των κινδύνων 2.7 Σύνοψη

2.1 Η σημασία του ορθού ορισμού του προβλήματος (1) Η σαφής διατύπωση του προβλήματος που πρέπει να αντιμετωπιστεί και τα όρια μέσα στα οποία πρέπει να ληφθούν οι αποφάσεις είναι απόλυτα σημαντικά ζητήματα στη διαχείριση του κινδύνου.

2.1 Η σημασία του ορθού ορισμού του προβλήματος (2) Πολλές φορές λειτουργώντας κάτω από πίεση ή μπαίνοντας στον πειρασμό να χρησιμοποιήσουμε υπάρχουσες μετρήσεις αποφεύγεται η ορθή οριοθέτηση του ζητήματος. Έτσι όμως μπορεί να οδηγηθούμε σε ακατάλληλα ή λάθος συμπεράσματα. Συμπεράσματα που δεν θα μπορούν να τα υπερασπιστούμε σε μια διαμάχη με το κοινό ή στο δικαστήριο.

2.1 Η σημασία του ορθού ορισμού του προβλήματος (3) Όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη έχουν ένα σημαντικό ρόλο στο να διατυπωθεί ορθά το πρόβλημα και είναι απόλυτα επιθυμητό (εάν είναι εφικτό) το να εμπλακούν από πολύ νωρίς στο ζήτημα. Κατ’ αυτό τον τρόπο οι τελικές αποφάσεις θα είναι πιο αποτελεσματικές και θα έχουν διάρκεια.

2.1 Η σημασία του ορθού ορισμού του προβλήματος (4) Η κάθε ΕΠΚ, η οποία εξ ορισμού πρέπει να υπακούει τη σχετική νομοθεσία (για παράδειγμα, περιβαλλοντικές άδειες και περιπτώσεις ασφάλειας στην εργασία) μπορεί να έχει κάποιες ιδιαίτερες απαιτήσεις οι οποίες πρέπει εξ αρχής να συζητηθούν με τις αρχές του τόπου. Οι περισσότεροι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι που συνδέονται με κάποια συγκεκριμένη απειλή, έχουν συνέπειες που διαχέονται και χωρικά και χρονικά και συνήθως ευρύτερες επιπτώσεις από ότι θεωρείται εκ πρώτης όψεως.

2.1 Η σημασία του ορθού ορισμού του προβλήματος (5) Παράδειγμα: Ο Νέστος-Ρύπανση υδάτων «εκτιμάται ότι οι υπερβάσεις στα όρια οφείλονται σε σημαντικό βαθμό, στα εισαγόμενα φορτία από τη Βουλγαρία» αλλά, «αν και έχουν ζητηθεί από τη βουλγαρική πλευρά, στο πλαίσιο διακρατικής συμφωνίας, πληροφορίες για τις ρυπογόνες δραστηριότητες που αναπτύσσονται στις διασυνοριακές λεκάνες απορροής, δεν έχουν ακόμα αποσταλεί σχετικά στοιχεία».

2.1 Η σημασία του ορθού ορισμού του προβλήματος (6) Σκεφτείτε ένα θεωρητικό χημικό ατύχημα από μια βιομηχανία στις όχθες του ποταμού Νέστου μέσα στη Βουλγαρία, κατά το οποίο μεγάλες ποσότητες μια επικίνδυνης χημικής ουσίας χύνονται μέσα στο νερό. Το ατύχημα αυτό μπορεί να επηρεάσει τον πληθυσμό που ζει δίπλα στις όχθες του ποταμού αλλά πιθανόν και όλους στο νότιο τμήμα της χώρας. Ο Νέστος-Ρύπανση υδάτων

2.1 Η σημασία του ορθού ορισμού του προβλήματος (7) Το συμβάν αυτό θα έχει και εθνικής κλίμακας συνέπειες καθώς θα πρέπει να αναθεωρηθεί ο τρόπος ΕΚ για όλες τις παρόμοιες βιομηχανίες σε όλη τη χώρα. Ο Νέστος συνεχίζει τη διαδρομή του μέσα στην Ελλάδα. Υπάρχει κίνδυνος λοιπόν και για τον Ελληνικό πληθυσμό στη βόρια Ελλάδα αλλά και πιθανότητα ρύπανση και στο Αιγαίο. Αυτό σημαίνει διεθνής εμπλοκή μεταξύ των δυο χωρών. Ο Νέστος-Ρύπανση υδάτων

2.1 Η σημασία του ορθού ορισμού του προβλήματος (8) Ακόμη και εάν η χημική ουσία είναι τέτοια που θα διασπαστεί σε μη επικίνδυνες ουσίες πριν φθάσει στη θάλασσα, εντούτοις είναι σκόπιμο να υπάρξει επικοινωνία με τους αντίστοιχους ελληνικούς φορείς. Το χωρικό εύρος των πιθανών επιπτώσεων είναι απαραίτητο να συμπληρώνει την ΕΠΚ ώστε εγκαίρως να αναγνωρίζονται προβλήματα με μικρή πιθανότητα να συμβούν, αλλά με σοβαρές επιπτώσεις. Ο Νέστος-Ρύπανση υδάτων

Εικόνα 3. Τα στοιχεία για το στάδιο της διατύπωσης του προβλήματος, που απαιτούν διάλογο με τα ενδιαφερόμενα μέρη.

2.1 Η σημασία του ορθού ορισμού του προβλήματος (9) Καίριο σημείο μιας ΕΠΚ είναι εξαρχής να υπάρχει μια βασική πληροφορία για τον κίνδυνο, όπου θα γίνεται σαφές «τι», «σε ποιον» (ή σε ποιο τμήμα του περιβάλλοντος), «που» (ορισμός θέσης) και «πότε» (χρόνος) (Εικόνα 3). Για παράδειγμα, εάν χύνονται απόβλητα στο ποτάμι, πρέπει εγκαίρως να συμφωνηθεί ποια θα είναι η θέση που θα ξεκινήσει η εκτίμηση, για ποια χρονική περίοδο, ποιοι είναι οι αποδέκτες του νερού και ποια πράγματα μπορεί να επηρεαστούν.

2.2 Διατύπωση της ερώτησης (1) Η ΕΚ χρησιμοποιείται εν γένει στις περιπτώσεις που οι επιπτώσεις μιας δεδομένης δραστηριότητας είναι αβέβαιες. Για παράδειγμα, όλοι καταλαβαίνουμε ότι τα σκουπίδια στον ποταμό δεν είναι καλό. Αλλά τι ακριβώς σημαίνει αυτό για την ποιότητα του νερού, για τον άνθρωπο, ποιες παράμετροι του νερού αλλάζουν, ποιες οι επιπτώσεις στα οικοσυστήματα, σε ποια οικοσυστήματα κτλ.;;;

2.2 Διατύπωση της ερώτησης (2) Ο στόχος της ΕΠΚ είναι να αποτιμήσει τη σοβαρότητα του ζητήματος και με βάση τη νομοθεσία αλλά και με βάση του τι είναι αποδεκτό από την κοινωνία. Κατόπιν να προτείνει ρυθμίσεις για τη διαχείριση της δραστηριότητας που δημιουργεί το πρόβλημα. Για παράδειγμα, επιβολή φόρου σε όποιον ρίχνει σκουπίδια στο ποτάμι.

2.2 Διατύπωση της ερώτησης (3) Μια σωστή ΕΠΚ συνήθως οδηγεί σε μια σε βάθος κατανόηση των χαρακτηριστικών των περιβαλλοντικών προβλημάτων και στοχεύει στο να διευκρινίσει τα θέματα που κυρίως δημιουργούν το πρόβλημα. Για παράδειγμα, διαπιστώνεται ότι δεν είναι ιδιώτες αυτοί που κυρίως ρίχνουν σκουπίδια στο ποτάμι αλλά δυο μεγάλες βιομηχανικές μονάδες. Αυτή η διάγνωση είναι εξίσου σημαντική με το να βρεθεί η σοβαρότητα του κινδύνου.

Eρωτήματα για επικίνδυνες καταστάσεις: (1) Ποιος είναι ο κίνδυνος από τις αέριες εκπομπές της ΒΦΛ Καβάλας στο περιβάλλον; Ποιες οι περιοχές που επηρεάζονται από αυτές τις εκπομπές; Ποιος είναι ο κίνδυνος από μια τυχαία διαρροή ραδιενεργών ουσιών από το Κοζλοντούι της Βουλγαρίας; Ποιες περιοχές του κόσμου θα επηρεαστούν; Για πόσο καιρό θα διατρέχουν κίνδυνο;

Παραδείγματα ερωτημάτων για επικίνδυνες καταστάσεις: (2) Ποιες οι πιθανές περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τη δημιουργία Χώροι Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων ΧΥΤΥ στην περιοχή Ξεριά Καβάλας; Είναι κατάλληλα τα πετρώματα της επιλεγμένης περιοχής; Ποιες είναι οι πιθανότητες να συμβεί ένα ακραίο καιρικό φαινόμενο στο παραθαλάσσιο πάρκο του Φαλήρου της Καβάλας και πόσο θα διαρκέσει;

2.2 Διατύπωση της ερώτησης (4) Στο πώς θα τεθεί σωστά το ερώτημα, η βοήθεια από τα ενδιαφερόμενα μέρη είναι πολύτιμη. Ενισχύοντας την ενημέρωση, την επικοινωνία με το κοινό και συγκεντρώνεται περισσότερη πληροφορία για τον κίνδυνο αλλά και αυξάνεται και ο αριθμός οργανισμών ή μεμονωμένων ατόμων που θα θέλουν να επηρεάσουν τις τελικές αποφάσεις διαχείρισης του προβλήματος.

2.2 Διατύπωση της ερώτησης (5) Οι καλύτερες αποφάσεις για τον περιβαλλοντικό κίνδυνο απαιτούν την καλύτερη επιστήμη και την καλύτερη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Οι καλύτερες αποφάσεις είναι αυτές που έχουν τροφοδοτηθεί από τη γνώση και τις ανησυχίες του κόσμου (ειδικών και μη), και έχουν γίνει κατανοητές και υποστηρίζονται από αυτούς που θα τους επηρεάσουν άμεσα.

2.3 Αναπτύσσοντας το θεωρητικό μοντέλο (1) Η ανάπτυξη ενός μοντέλου σημαίνει τη χάραξη των ορίων στα οποία θα κινηθεί η διερεύνηση ενός προβλήματος. Ανεπιθύμητες επιπτώσεις δεν μπορούν να συμβούν παρά μόνον όταν ένα κομμάτι του περιβάλλοντος (π.χ. η ατμόσφαιρα μιας πόλης, τα νερά ενός ποταμού) απειληθεί από κάτι επικίνδυνο. Έτσι, πρέπει να γίνουν ξεκάθαρες οι σχέσεις μεταξύ της απειλής, της περιβαλλοντικής έκθεσης και ποιος ή τι θα εκτεθεί πριν αναλυθούν σε βάθος.

Dike=ανάχωμα Estuary=εκβολή

2.3 Αναπτύσσοντας το θεωρητικό μοντέλο (2) Ομοίως, εάν πρέπει να αξιολογηθούν οι εναλλακτικές προτάσεις διαχείρισης του κινδύνου (π.χ. ποιο το αντίκτυπο θα έχει μια αλλαγή στη νομοθεσία) βοηθά αυτές οι εναλλακτικές να προσδιορίζονται με βάση το θεωρητικό πλαίσιο που έχει τεθεί. Αυτό διασφαλίζει ότι η ΕΠΚ σχεδιάστηκε έτσι ώστε οι εναλλακτικές προτάσεις να μπορούν να αξιολογηθούν.

2.3 Αναπτύσσοντας το θεωρητικό μοντέλο (3) Το πόση λεπτομέρεια θα περιέχεται στο θεωρητικό μοντέλο εξαρτάται από το πρόβλημα και το βαθμό περιπλοκότητάς του. Μπορεί να αφορά μόνο μια σκοπιά ενός μεγάλου έργου ή να περιλαμβάνει όλο τον κίνδυνο. Για παράδειγμα, για ένα συγκεκριμένο χημικό που επηρεάζει ένα μόνο αποδέκτη, πιθανότατα το μοντέλο να είναι απλό. Αντίθετα, αν η ουσία προέρχεται από πολλές πηγές και έχει πολλούς αποδέκτες, το μοντέλο μάλλον θα είναι περίπλοκο. .

2.3 Αναπτύσσοντας το θεωρητικό μοντέλο (4) Είναι επιθυμητό να διασφαλιστεί η συναίνεση μεταξύ αυτών που θα λάβουν τις αποφάσεις και των ενδιαφερομένων μερών για το τι θα συμπεριληφθεί στην ΕΠΚ και τι όχι. Η συμφωνία για τους στόχους της ΕΠΚ επηρεάζεται από: •το στόχο της εκτίμησης • νόμους και κανονιστικές διατάξεις • όρια ιδιοκτησίας • αλλαγές στο σχεδιασμό μιας μονάδας και • διεθνείς, εθνικές και περιφερειακές απόψεις για το περιβάλλον

Ευρωπαϊκές Οδηγίες (European Directives) και κανονιστικά εργαλεία που απαιτούν ΕΚ Directive 97/11/EC amending Directive 85/337/EEC on the assessment of the effects of certain public and private projects on the environment; • Directive 2001/42/EC on strategic environmental assessment; • Directive 2000/60/EC on establishing a framework for community action in the field of water policy; • Directive 79/409/EEC on the conservation of wild birds; • Directive 99/92/EC on explosive atmospheres (ATEX 137); • EU REACH (Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals) legislation (EC 1907/2006). Επιπρόσθετα, υπάρχει νομοθεσία που διασφαλίζει τη συμμετοχή του κοινού στη διαδικασία ΕΠΚ. Μετά την υπογραφή της Aarhus Convention (25 June 1998) η ΕΕ υιοθέτησε το Μάιο του 2003 την Directive 2003/35/EC για συμμετοχή του κοινού για ορισμένα περιβαλλοντικά σχέδια και προσφυγή στη δικαιοσύνη με τις Council Directives 85/337/EEC and 96/61/EC. http://www.ypeka.gr/Default.aspx?tabid=506&language=en-US