ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΞΑΠΛΑΝΤΕΡΗ, M.D., PhD. ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΞΑΠΛΑΝΤΕΡΗ, M.D., PhD.

Το νευρικό σύστημα του ανθρώπου Περιέχει τουλάχιστον 10 δισεκατομμύρια νευρώνες με εξειδικευμένη λειτουργία τη μετάδοση των νευρικών ώσεων Ο νευρικός ιστός είναι κατανεμημένος σε ολόκληρο το σώμα σαν ένα ολοκληρωμένο σύστημα επικοινωνίας Τροποποιημένο από εγχειρίδιο Φυσιολογίας Δεσπόπουλου

Θεμελιώδεις λειτουργίες του νευρικού συστήματος του ανθρώπου: Ανακαλύπτει, αναλύει, ενσωματώνει και μεταφέρει όλες τις πληροφορίες που παράγονται από αισθητικά ερεθίσματα (όπως θερμότητα και φως) και από μηχανικές και χημικές μεταβολές που γίνονται στο εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον Οργανώνει και συντονίζει, άμεσα ή έμμεσα, τις περισσότερες λειτουργίες του σώματος, ειδικά τις κινητικές, σπλαγχνικές, ενδοκρινικές και πνευματικές δραστηριότητες

Το νευρικό σύστημα του ανθρώπου Ανατομικά διαιρείται σε δύο κύρια μέρη: Α. Το κεντρικό νευρικό σύστημα: που περιλαμβάνει τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό Β. Το περιφερικό νευρικό σύστημα: που περιλαμβάνει τα εγκεφαλικά και νωτιαία νεύρα με τα νευρικά γάγγλιά τους Τροποποιημένο από εγχειρίδιο Φυσιολογίας Δεσπόπουλου

Από δομική άποψη ο νευρικός ιστός αποτελείται από δύο κατηγορίες κυτταρικών τύπων: Τα νευρικά κύτταρα ή νευρώνες Τα νευρογλοιακά κύτταρα ή νευρογλοία. Τα κύτταρα αυτά υποστηρίζουν και προστατεύουν τους νευρώνες και συμμετέχουν στη νευρική δραστηριότητα, στη νευρική θρέψη και στις διαδικασίες άμυνας του νευρικού συστήματος

Στο κεντρικό νευρικό σύστημα τα σώματα των νευρικών κυττάρων είναι συγκεντρωμένα κατά ομάδες (πυρήνες), που βρίσκονται σε κάποια απόσταση από τις άκρες των προσεκβολών τους. Ο εγκέφαλος και ο νωτιαίος μυελός αποτελούνται από φαιά και λευκή ουσία. Η φαιά ουσία περιέχει κυρίως τα σώματα των νευρικών κυττάρων και νευρογλοία καθώς και ένα πολύπλοκο δίκτυο αποφυάδων των νευρικών κυττάρων. Η λευκή ουσία δεν περιέχει σώματα νευρικών κυττάρων, αποτελείται από νευρικές απολήξεις και νευρογλοία

Α. Το κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ): Ο ρόλος του ΚΝΣ είναι να εξετάζει, να αξιολογεί και να επεξεργάζεται τις πληροφορίες που δέχεται και να απαντά με φυγόκεντρες ώσεις. Αποτελείται από έναν τεράστιο αριθμό νευρικών κυττάρων με τις αποφυάδες τους, τα οποία στηρίζονται από έναν ειδικό ιστό, τη νευρογλοία. Το νευρικό κύτταρο μαζί με τις αποφυάδες του ονομάζεται νευρώνας. Οι μακρές αποφυάδες των νευρικών κυττάρων ονομάζονται άξονες ή νευρικές ίνες Τροποποιημένο από Ανατομική Snell

Β. Το περιφερικό νευρικό σύστημα: Περιλαμβάνει τα εγκεφαλικά και νωτιαία νεύρα με τα νευρικά γάγγλιά τους Τα εγκεφαλικά και τα νωτιαία νεύρα μακροσκοπικώς φαίνονται σαν υπόλευκες χορδές Μεταφέρουν πληροφορίες και τις εισάγουν στο ΚΝΣ (κεντρομόλα) και διαβιβάζουν πληροφορίες από αυτό στην περιφέρεια (φυγόκεντρα) Υπάρχουν 12 ζεύγη εγκεφαλικών νεύρων που αναδύονται από τον εγκέφαλο και εξέρχονται από τα τρήματα του κρανίου Υπάρχουν 31 ζεύγη νωτιαίων νεύρων που αναδύονται από το νωτιαίο μυελό και εξέρχονται από τα μεσοσπονδύλια τρήματα της σπονδυλικής στήλης

Στο περιφερικό νευρικό σύστημα οι νευρικές ίνες είναι αθροισμένες σε δεσμίδες για να σχηματίσουν τα νεύρα Νεύρο ονομάζουμε μια δέσμη νευρικών ινών που οδεύουν προς αντίθετες κατευθύνσεις και εκτελούν διαφορετικές λειτουργίες

Τα νεύρα αποκαθιστούν την επαφή μεταξύ εγκεφάλου, κέντρων του νωτιαίου μυελού και αισθητηρίων οργάνων και εκτελεστικών οργάνων (μυς, αδένες) Κατέχουν προσαγωγές και απαγωγές ίνες σε σχέση με το ΚΝΣ: Οι προσαγωγές ίνες μεταφέρουν τις πληροφορίες που παίρνουν από το εσωτερικό του σώματος και το περιβάλλον, προς το ΚΝΣ. Οι απαγωγές ίνες μεταφέρουν ώσεις από το ΚΝΣ προς τα εκτελεστικά όργανα που διευθύνονται από αυτά τα κέντρα Τα νεύρα που περιέχουν μόνο αισθητικές ίνες τα λέμε αισθητικά Τα νεύρα που περιέχουν μόνο κινητικές ίνες τα λέμε κινητικά Τα περισσότερα νεύρα περιέχουν και κινητικές και αισθητικές ίνες και τα λέμε μικτά

Ο νωτιαίος μυελός μπορεί να διαιρεθεί σε τμήματα (μοίρες) αντίστοιχα Τα νωτιαία νεύρα: Ο νωτιαίος μυελός μπορεί να διαιρεθεί σε τμήματα (μοίρες) αντίστοιχα προς τους σπονδύλους, αν και είναι βραχύτερος από τη σπονδυλική στήλη Τροποποιημένο από Ανατομική Snell Τα νωτιαία νεύρα εγκαταλείπουν το σπονδυλικό σωλήνα στο ύψος του σπονδύλου στον οποίο αντιστοιχούν Περιέχουν προσαγωγές ίνες (κεντρομόλες), που εισδύουν στο νωτιαίο μυελό και απαγωγές (φυγόκεντρες) ίνες που εγκαταλείπουν το νωτιαίο μυελό προς την περιφέρεια

Τα νωτιαία νεύρα ονομάζονται ανάλογα με τη θέση τους κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης: 8 αυχενικά 12 θωρακικά 5 οσφυϊκά 5 ιερά 1 κοκκυγικό ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Υπάρχουν 8 αυχενικά νεύρα για 7 αυχενικούς σπονδύλους και 1 κοκκυγικό νεύρο για 4 κοκκυγικούς σπονδύλους Τροποποιημένο από Ανατομική Snell

Κάθε νωτιαίο νεύρο συνδέεται προς το νωτιαίο μυελό με δύο ρίζες: Την πρόσθια και Την οπίσθια ρίζα 1. Η πρόσθια ρίζα σχηματίζεται από δεσμίδες νευρικών ινών που απάγουν τις ώσεις από το κεντρικό νευρικό σύστημα και ονομάζονται απαγωγές ίνες. Οι νευρικές ίνες που φέρονται στους μυς και προκαλούν τη μυϊκή συστολή ονομάζονται κινητικές ίνες. Προέρχονται από κύτταρα που βρίσκονται στα πρόσθια κέρατα της φαιάς ουσίας του νωτιαίου μυελού Τροποποιημένο από Ανατομική Snell

2. Η οπίσθια ρίζα αποτελείται από ίνες που άγουν τις ώσεις προς το κεντρικό νευρικό σύστημα και ονομάζονται προσαγωγές ίνες. Επειδή αυτές οι ίνες σχετίζονται με την προσαγωγή πληροφοριών από τους υποδοχείς των γενικών αισθήσεων της αφής, του πόνου, της θερμοκρασίας και της δόνησης, ονομάζονται αισθητικές ίνες. Τα κυτταρικά σώματα αυτών των νευρικών ινών βρίσκονται σε μια διόγκωση των οπισθίων ριζών που ονομάζεται νωτιαίο γάγγλιο Τροποποιημένο από Ανατομική Snell Νωτιαίο γάγγλιο

Κάθε πρόσθια και οπίσθια ρίζα ενώνονται αντίστοιχα προς το μεσοσπονδύλιο τρήμα και σχηματίζουν το νωτιαίο νεύρο Στο νωτιαίο νεύρο οι κινητικές ίνες πορεύονται μαζί με τις αισθητικές, έτσι ώστε κάθε νωτιαίο νεύρο αποτελείται από κινητικές και αισθητικές ίνες Τροποποιημένο από Ανατομική Snell Νωτιαίο γάγγλιο

Καθώς το νωτιαίο νεύρο αναδύεται από το μεσοσπονδύλιο τρήμα αποσχίζεται σε έναν μεγάλο πρόσθιο κλάδο και έναν μικρότερο οπίσθιο κλάδο Ο οπίσθιος κλάδος πορεύεται προς τα πίσω και νευρώνει τους μυς και το δέρμα της ράχης. Ο πρόσθιος κλάδος συνεχίζει προς τα εμπρός και νευρώνει τους μυς και το δέρμα του προσθιοπλάγιου τοιχώματος του κορμού καθώς και όλους τους μυς και το δέρμα των άνω και κάτω άκρων. Τροποποιημένο από Ανατομική Snell

Αντίστοιχα προς τη ρίζα των άνω και κάτω άκρων οι πρόσθιοι κλάδοι Νευρικά πλέγματα: Αντίστοιχα προς τη ρίζα των άνω και κάτω άκρων οι πρόσθιοι κλάδοι των νωτιαίων νεύρων αναστομώνονται και σχηματίζουν τα νευρικά πλέγματα Στη ρίζα κάθε άνω άκρου βρίσκεται το αυχενικό και το βραχιόνιο πλέγμα Στη ρίζα κάθε κάτω άκρου βρίσκεται το οσφυϊκό και το ιερό Τροποποιημένο από Ανατομική Snell

Η νευρική ίνα ενός κινητικού νευρώνα του πρόσθιου κέρατος της φαιάς ουσίας του νωτιαίου μυελού από το πρώτο θωρακικό νευροτόμιο πορεύεται στην πρόσθια ρίζα κατόπιν στο πρώτο θωρακικό νωτιαίο νεύρο περνά στο βραχιόνιο πλέγμα στη συνέχεια στο ωλένιο νεύρο φτάνει στις τελικές κινητικές πλάκες πολλών μικρών μυών του χεριού Διανύει απόσταση περίπου 90 cm Παράδειγμα κινητικού νευρώνα: Τροποποιημένο από Ανατομική Snell

Οι μικροί τελικοί αισθητικοί κλάδοι του αισθητικού νευρώνα (δενδρίτες) που ξεκινούν από τα αισθητήρια όργανα του δέρματος στην έξω επιφάνεια του μικρού δακτύλου του ποδιού ενώνονται και σχηματίζουν τη νευρική ίνα του αισθητικού νεύρου, η οποία ανεβαίνει κατά μήκος της κνήμης διαδοχικά στο γαστροκνημιαίο νεύρο το κνημιαίο νεύρο το ισχιακό νεύρο το οσφυοϊερό πλέγμα την οπίσθια ρίζα του πρώτου ιερού νεύρου Και φτάνει στο κυτταρικό σώμα στο νωτιαίο γάγγλιο του πρώτου ιερού νεύρου Παράδειγμα αισθητικού νευρώνα: Η αίσθηση της αφής στην έξω επιφάνεια του μικρού δακτύλου του ποδιού Τροποποιημένο από Ανατομική Snell

Από το νωτιαίο γάγγλιο του πρώτου ιερού νεύρου ξεκινάει τώρα η κεντρική νευρική ίνα που εισέρχεται στο νωτιαίο μυελό και ανεβαίνει κατά μήκος των οπισθίων δεσμών της λευκής ουσίας του νωτιαίου μυελού και φτάνει μέχρι τον ισχνό πυρήνα του προμήκους μυελού Διανύει απόσταση περίπου 1,5 m Αυτό είναι το παράδειγμα ενός μικρού νευρώνα που εκτείνεται από το μικρό δάκτυλο του ποδιού μέχρι το κρανίο

ΑΥΤΟΝΟΜΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Είναι το μέρος του νευρικού συστήματος που νευρώνει όργανα του σώματος, όπως η καρδιά, οι λείοι μύες και οι αδένες, τα οποία λειτουργούν χωρίς τη θέλησή μας Βρίσκεται και στο κεντρικό και στο περιφερικό νευρικό σύστημα Διαιρείται σε δύο μέρη: Το συμπαθητικό και το παρασυμπαθητικό Και στα δύο συναντάμε απαγωγές και προσαγωγές νευρικές ίνες

Η αντίληψη του αυτόνομου νευρικού συστήματος είναι κυρίως λειτουργική Ανατομικά αποτελείται από συλλογή νευρικών κυττάρων εντοπισμένων στο κεντρικό νευρικό σύστημα, από ίνες που εγκαταλείπουν το κεντρικό νευρικό σύστημα μαζί με εγκεφαλικά ή νωτιαία νεύρα και από τα νευρικά γάγγλια, που βρίσκονται στην πορεία αυτών των ινών. Ο όρος αυτόνομος καλύπτει όλα τα νευρικά στοιχεία που έχουν σχέση με τη σπλαγχνική λειτουργία

Ο πρώτος νευρώνας της αλυσίδας του αυτόνομου συστήματος βρίσκεται στο κεντρικό νευρικό σύστημα Οι νευράξονές του σχηματίζουν σύναψη με το δεύτερο πολύπολο νευρώνα της αλυσίδας που βρίσκεται σε γάγγλιο του περιφερικού αυτόνομου συστήματος. Οι νευρικές ίνες (νευράξονες) του πρώτου νευρώνα ονομάζονται προγαγγλιακές ίνες, οι νευράξονες του δεύτερου νευρώνα προς τα εκτελεστικά όργανα, μύες ή αδένες, ονομάζονται μεταγαγγλιακές ίνες

Το Συμπαθητικό Σύστημα: Οι πυρήνες (τα σώματα των νευρικών κυττάρων) του συμπαθητικού συστήματος εντοπίζονται στη θωρακική και οσφυϊκή μοίρα του νωτιαίου Μυελού Οι προγαγγλιακές ίνες αυτων των νευρώνων εγκαταλείπουν το ΚΝΣ με τις κοιλιακές ρίζες και τους λευκούς αναστομωτικούς κλάδους των θωρακικών και οσφυϊκών νεύρων. Τα γάγγλια του συμπαθητικού συστήματος σχηματίζουν την παρασπονδυλική αλυσίδα και πλέγματα που βρίσκονται κοντά στα σπλάγχνα

Το συμπαθητικό έχει ως δραστηριότητα την προετοιμασία του οργανισμού για καταστάσεις ανάγκης: Επιταχύνει το ρυθμό της καρδιάς Συστέλλει τα περιφερικά αγγεία Ανεβάζει την πίεση του αίματος Ανακατανέμει τον όγκο του αίματος έτσι ώστε περισσότερο αίμα να πηγαίνει στον εγκέφαλο στην καρδιά και τους σκελετικούς μυς και λιγότερο στο δέρμα και στα έντερα. Αναστέλλει την περίσταλση του εντερικού σωλήνα και κλείνει τους σφιγκτήρες

Το παρασυμπαθητικό αποσκοπεί στη διατήρηση και ανανέωση της ενέργειας: Επιβραδύνει το ρυθμό της καρδιάς Αυξάνει την περίσταλση του εντερικού σωλήνα Χαλαρώνει τους σφιγκτήρες Αυξάνει την εκκριτική δραστηριότητα των αδένων

Η συμπαθητική μοίρα του αυτόνομου νευρικού συστήματος: Α. Απαγωγές νευρικές ίνες Από το πρώτο θωρακικό έως το δεύτερο οσφυϊκό νευροτόμιο, στη φαιά ουσία του νωτιαίου μυελού υπάρχει ένα πλάγιο κέρας Σε αυτό βρίσκονται τα κυτταρικά σώματα της συμπαθητικής μοίρας του νευρικού συστήματος Τροποποιημένο από Ανατομική Snell

Οι εμμύελες νευρικές ίνες από αυτά τα κύτταρα εξέρχονται από το νωτιαίο μυελό με τις πρόσθιες ρίζες και περνούν με τους λευκούς αναστομωτικούς κλάδους στα παρασπονδυλικά γάγγλια του συμπαθητικού στελέχους Αυτές οι νευρικές ίνες που ξεκινούν από τα πλάγια κέρατα και φτάνουν ως τα παρασπονδυλικά γάγγλια ονομάζονται προγαγγλιακές ίνες. Τροποποιημένο από Ανατομική Snell

Οι προγαγγλιακές ίνες στα παρασπονδυλικά γάγγλια μπορούν: Να κάνουν σύναψη με έναν νευρώνα του οποίου το κυτταρικό σώμα βρίσκεται μέσα στο γάγγλιο Η θέση όπου δύο νευρώνες έρχονται σε στενή επαφή, αλλά όχι και σε ανατομική συνέχεια, ονομάζεται σύναψη. Τροποποιημένο από Ανατομική Snell

Οι νευρικές ίνες του δεύτερου νευρώνα που εξέρχονται από το γάγγλιο είναι αμύελες και ονομάζονται μεταγαγγλιακές νευρικές ίνες. Τροποποιημένο από Ανατομική Snell Οι μεταγαγγλιακές νευρικές ίνες ξαναμπαίνουν στα θωρακικά νωτιαία νεύρα ως φαιοί αναστομωτικοί κλάδοι και κατανέμονται με τους κλάδους των νωτιαίων νεύρων: στους λείους μυς στο τοίχωμα των αγγείων τους ιδρωτοποιούς αδένες τους ορθωτήρες μυς των τριχών του δέρματος

2. Να μην κάνουν σύναψη στο γάγγλιο στο οποίο εισέρχονται, αλλά ανεβαίνουν πιο ψηλά ή κατεβαίνουν πιο χαμηλά σε άλλα γάγγλια του συμπαθητικού στελέχους. Και σε αυτή την περίπτωση οι μεταγαγγλιακές ίνες εξέρχονται από τα παρασπονδυλικά γάγγλια με τους φαιούς αναστομωτικούς κλάδους Τροποποιημένο από Ανατομική Snell

3. Να περνούν τα γάγγλια της θωρακικής μοίρας του συμπαθητικού στελέχους χωρίς να κάνουν σύναψη. Αυτές οι εμμύελες νευρικές ίνες σχηματίζουν τα σπλαγχνικά νεύρα, τα οποία είναι τρία: α) Το μείζον σπλαγχνικό νεύρο που σχηματίζεται από ίνες που διέρχονται από το 5ο ως το 9ο θωρακικό γάγγλιο, διατρυπά το διάφραγμα και κάνει σύναψη με νευρώνες που βρίσκονται στα γάγγλια του κοιλιακού πλέγματος β) Το έλασσον σπλαγχνικό νεύρο, που σχηματίζεται από τις προγαγγλιακές ίνες που διέρχονται το 10ο και 11ο θωρακικό γάγγλίο, διατρυπά το διάφραγμα και κάνει σύναψη με νευρώνες στα γάγγλια του κατώτερου μέρους του κοιλιακού πλέγματος γ) Το ελάχιστο σπλαγχνικό νεύρο (όταν υπάρχει) σχηματίζεται από προγαγγλιακές ίνες που διέρχονται το 12ο θωρακικό γάγγλιο Συνεπώς τα σπλαγχνικά νεύρα αποτελούνται από προγαγγλιακές ίνες

Η συμπαθητική μοίρα του αυτόνομου νευρικού συστήματος: Β. Προσαγωγές νευρικές ίνες Ξεκινούν από τα σπλάγχνα περνούν από τα συμπαθητικά γάγγλια χωρίς να κάνουν σύναψη Συνεχίζουν με τους λευκούς αναστομωτικούς κλάδους τα νωτιαία νεύρα τις οπίσθιες ρίζες και φτάνουν στα αντίστοιχα νωτιαία γάγγλια όπου και βρίσκονται τα σώματα των κυττάρων στα οποία ανήκουν Τροποποιημένο από Ανατομική Snell

Οι κεντρικές νευρικές ίνες εισέρχονται στο νωτιαίο μυελό, όπου: α) μπορούν να σχηματίσουν το προσαγωγό σκέλος ενός τοπικού αντανακλαστικού τόξου ή β) να ανέλθουν σε υψηλότερα κέντρα του αυτόνομου νευρικού συστήματος Τροποποιημένο από Ανατομική Snell

Η παρασυμπαθητική μοίρα του αυτόνομου νευρικού συστήματος: Α. Απαγωγές νευρικές ίνες Τροποποιημένο από Ανατομική Snell Τα κυτταρικά σώματα αυτής της μοίρας του αυτόνομου νευρικού συστήματος βρίσκονται στο στέλεχος του εγκεφάλου και στα ιερά νευροτόμια του νωτιαίου μυελού Στην εγκεφαλική μοίρα, τα κυτταρικά σώματα βρίσκονται μέσα στους πυρήνες των εγκεφαλικών νεύρων III, VII, IX, X και οι νευρικές τους ίνες πορεύονται μαζί με τα αντίστοιχα εγκεφαλικά νεύρα

Τα κυτταρικά σώματα της ιερής μοίρας Τροποποιημένο από Ανατομική Snell α) Προγαγγλιακές: Τα κυτταρικά σώματα της ιερής μοίρας του παρασυμπαθητικού βρίσκονται στη φαιά ουσία 2ου, 3ου και 4ου ιερού νευροτομίου του νωτιαίου μυελού Οι εμμύελες νευρικές ίνες εξέρχονται από το νωτιαίο μυελό με τις πρόσθιες ρίζες Και πορεύονται μέσα στα αντίστοιχα νωτιαία νεύρα Κατόπιν αποχωρίζονται από τα νωτιαία νεύρα και σχηματίζουν τα πυελικά σπλαγχνικά νεύρα

Οι προγαγγλιακές ίνες συνάπτονται προς Τροποποιημένο από Ανατομική Snell β) Μεταγαγγλιακές: Οι προγαγγλιακές ίνες συνάπτονται προς τις μεταγαγγλιακές σε περιφερικά γάγγλια που βρίσκονται συνήθως πολύ κοντά στα σπλάγχνα που νευρώνουν Οι εγκεφαλικές προγαγγλιακές ίνες συνάπτονται προς τις μεταγαγγλιακές στο οφθαλμικό, το πτερυγοϋπερώιο, το υπογνάθιο και το ωτικό γάγγλιο Οι προγαγγλιακές ίνες των πυελικών σπλαγχνικών νεύρων κάνουν σύναψη σε γάγγλια του πυελικού πλέγματος

Η παρασυμπαθητική μοίρα του αυτόνομου νευρικού συστήματος: Β. Προσαγωγές νευρικές ίνες Ξεκινούν από τα σπλάγχνα και πορεύονται προς τα κυτταρικά τους σώματα που βρίσκονται στα αισθητικά γάγγλια των εγκεφαλικών νεύρων και στα νωτιαία γάγγλια των ιερών νωτιαίων νεύρων Οι κεντρικές αποφυάδες εισέρχονται κατόπιν στο κεντρικό νευρικό σύστημα, όπου: είτε συμμετέχουν στο σχηματισμό τοπικών αντανακλαστικών τόξων ή φέρονται σε ανώτερα κέντρα του αυτόνομου νευρικού συστήματος Ενεργοποιούνται από διάταση ή έλλειψη οξυγόνου και όχι από ερεθίσματα θερμοκρασίας ή αφής

Σύναψη: Η θέση όπου δύο νευρώνες έρχονται σε στενή επαφή, αλλά όχι και σε ανατομική συνέχεια, ονομάζεται σύναψη. Η μετάδοση της νευρικής ώσης από τον έναν νευρώνα στον άλλο γίνεται με μια νευροδιαβιβαστική ουσία την ακετυλοχολίνη

Αντανακλαστικά: Τα νωτιαία νεύρα μεταβιβάζονται σε κάθε τμήμα του νωτιαίου μυελού αισθητικές ώσεις, οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν τοπικές κινητικές αντιδράσεις είτε στο τμήμα του σώματος από το οποίο προέρχεται η αισθητική πληροφορία ή σε γειτονικά τμήματα Όλες οι κινητικές αντιδράσεις του νωτιαίου μυελού είναι αυτόματες και επέρχονται σχεδόν άμεσα ως ανταπόκριση στο αισθητικό ερέθισμα. Επιπλέον, παρατηρούνται σε συγκεκριμένους τρόπους αντίδρασης τα λεγόμενα αντανακλαστικά.

1. Το νευρικό κύκλωμα του μυοτατικού αντανακλαστικού: Αν κάποιος μυς διαταθεί απότομα, διεγείρεται ένας αισθητικός υποδοχέας, η μυϊκή άτρακτος και μεταβιβάζει με μια αισθητική ίνα νευρικές ώσεις προς το νωτιαίο μυελό Η ίνα αυτή συνάπτεται απευθείας με έναν κινητικό νευρώνα στο πρόσθιο κέρας της φαιάς ουσίας του νωτιαίου μυελού. Ο κινητικός νευρώνας με τη σειρά του μεταβιβάζει ώσεις (σήματα) προς το μυ, το εκτελεστικό δηλαδή όργανο, που προκαλούν τη συστολή του. Η μυϊκή συστολή είναι αντίθετη από την προηγούμενη διάταση. Έτσι, το αντανακλαστικό αυτό, λειτουργώντας από τον υποδοχέα ως τον εκτελεστή, λειτουργεί ως παλίνδρομος μηχανισμός πρόληψης των αιφνίδιων μεταβολών του μήκους του μυός και επιτρέπει στα άκρα και τα άλλα μέλη του σώματος να διατηρούν τις θέσεις που επιθυμεί το άτομο παρά την απότομη επίδραση δυνάμεων που τείνουν να τα μετατοπίσουν

2. Το νευρικό κύκλωμα του αντανακλαστικού φυγής: Πρόκειται για προστατευτικό αντανακλαστικό που προκαλεί την απομάκρυνση κάθε τμήματος του σώματος από κάποιο αντικείμενο που προκαλεί πόνο Παραδείγματος χάριν, τοποθετείται το χέρι πάνω σε ένα αιχμηρό αντικείμενο. Τότε, μεταβιβάζονται ώσεις πόνου στη φαιά ουσία του νωτιαίου μυελού. Μετά την κατάλληλη επιλογή της πληροφορίας από τις συνάψεις, διοχετεύονται προς τους ανάλογους κινητικούς νευρώνες ώσεις που προκαλούν κάμψη του δικέφαλου βραχιονίου μυός, οπότε το χέρι θα απομακρυνθεί από το αιχμηρό αντικείμενο Το αντανακλαστικό της φυγής έιναι πιο περίπλοκο από το μυοτατικό αντανακλαστικό, διότιεμπλέκονται σε αυτό πολλοί νευρώνες της φαιάς ουσίας του νωτιαίου μυελού και για να προκληθεί η συστολή των ανάλογων μυών, μεταβιβάζονται ώσεις σε πολλά γειτονικά τμήματά του.