Στοιχειά ανατομικής και τοπογραφικής ανατομικής του ανθρωπίνου σώματος 1. «Εργαστηριακές ασκήσεις» Α.Τ.Ε.Ι Καλαμάτας Τμήμα Λογοθεραπείας Πολυδώρου Ανδρέας Καλαμάτα 2011

ΤΟ ΟΠΤΙΚΟ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟ Το 1965 ο Robert Hooke χρησιμοποιώντας ένα απλούστατο μικροσκόπιο παρατήρησε για πρώτη ίσως φορά μικρές οπές σε τεμάχια φελλού και με την ανακάλυψη αυτή χάρισε στην επιστήμη της Ιατρικής τη λέξη ¨κύτταρο¨. Το οπτικό μικροσκόπιο είναι το όργανο με το οποίο επιτυγχάνεται η μεγέθυνση της εικόνας ενός αντικειμένου πολύ μικρών διαστάσεων.

ΤΟ ΟΠΤΙΚΟ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟ Το απλό οπτικό μικροσκόπιο αποτελείται από έναν αμφίκυρτο φακό (συγκλίνον φακό), ενώ το σύνθετο από συστήματα φακών τα οποία εν συντομία χαρακτηρίζονται ως αντικειμενικοί η προσοφθάλμιοι φακοί, επειδή είναι πλησίον προς το αντικείμενο και τον οφθαλμό αντίστοιχα.

ΤΟ ΟΠΤΙΚΟ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟ Μερη του συνθέτου οπτικού μικροσκοπίου: Βάση στήριξης του μικροσκοπίου. Το κυρίως σώμα που φέρει τους κοχλίες της αδρής και λεπτής εστίασης (προσαρμογής). Η τράπεζα εργασίας, οπού τοποθετείται η αντικειμενοφορος με το παρασκεύασμα και η οποία φέρει κινητή σταυρωτή διάταξη, τον βερνιερο, για τη μετακίνηση της αντικειμενοφορου.

ΤΟ ΟΠΤΙΚΟ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟ Μερη του συνθέτου οπτικού μικροσκοπίου: Ο βραχίονας που συγκρατει το προσοφθάλμιο τμήμα και το περιστρεφόμενο σύστημα (ρεβόλβερ). Το περιστρεφόμενο σύστημα το οποίο χρησιμεύει για την αλλαγή των αντικειμενικών φακών διαφορών μεγεθύνσεων. Το σύστημα των προσοφθαλμίων φακών. Το σύστημα των αντικειμενικών φακών.

ΤΟ ΟΠΤΙΚΟ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟ Μερη του συνθέτου οπτικού μικροσκοπίου: Η συσκευή Abbe ( δηλαδή ο πυκνωτής). Το ιριδοδιαφραγμα που χρησιμεύει στην αυξομείωση της έντασης του φωτός και τέλος Η φωτεινή πηγή (η οποία μπορεί να είναι ένα απλό κοίλο κάτοπτρο για την συγκέντρωση του ημερησίου φωτός η του ηλίου, είτε με ηλεκτρική φωτεινή πηγή). Τα τελειοποιημένα μικροσκοπία έχουν και ειδικά εξαρτήματα όπως φωτογραφικές μηχανές.

Μερη του συνθέτου οπτικού μικροσκοπίου: Κοχλίας προσαρμογής φακού σε διαθλαστικές διαφορές των δυο οφθαλμών του παρατηρητή. Ρύθμιση της απόστασης μεταξύ των δυο προσοφθαλμίων Αντικειμενικοί φακοί Σύστημα στερέωσης της αντικειμενοφορου. Κοχλίας για ρύθμιση του πυκνωτή Μοχλός του ιριδοδιαφραγματος Κοχλίας για αδρή και λεπτή εστίαση Φωτεινή πηγή Κοχλίας για μετακίνηση της σταυρωτής διάταξης της αντικειμενοφορου πλάκας. Διακόπτης λειτουργίας

Παράσταση μικροσκοπίου Zeiss. Οφθαλμός Παράσταση μικροσκοπίου Zeiss. Προσοφθάλμιος φακός Αυξομειούμενος σωλήνας Περιστρεφόμενο σύστημα Αντικειμενικοί φακοί Πυκνωτής Τράπεζα εργασίας Μοχλός διαφραγματος Ηθμός Κοχλίας αδρός και μικρομετρικος Βάση μικροσκοπίου Πηγή φωτισμού

Πορεία ακτινών όταν παρατηρούμε με ξηρό αντικειμενικό φακό (αριστερά) και καταδυτικό φακό (δεξιά).

Οπτική φυσική του μικροσκοπίου. Το Μικροσκόπιο αποτελείται από δυο συγκλίνοντες φακούς (στην πραγματικότητα σύστημα φακών), που ο ένας ονομάζεται αντικειμενικός (ΑΦ) και ο άλλος προσοφθάλμιος (ΠΦ) . Η εστιακή απόσταση του ΑΦ είναι μικρή ενώ του ΠΦ μεγάλη.

Οπτική φυσική του μικροσκοπίου. Πρακτικά η μεγέθυνση μπορεί να υπολογιστεί εύκολα αν πολλαπλασιάσουν οι μεγέθυνση αντικειμενικού και προσοφθαλμίου φακού, που είναι χαραγμένες εξωτερικά στη μεταλλική τους θήκη. Αν ΑΦ= 40 Χ και ΠΦ=10Χ => 10 Χ 40 = 400 X . Διακριτική ικανότητα ενός μικροσκοπίου καλούμε την ιδιότητα ενός συστήματος φακών να απεικονίζει χωριστά και ευδιάκριτα δυο μικροσκοπικά σημεία που βρίσκονται πλησίον μεταξύ τους. Εξαρτάται από την τελειότητα των φακών, από το είδος της φωτεινής πηγής, από το μήκος κύματος του φωτός κ.α.

Τρόπος εργασίας. Τοποθετούμε την αντικειμενοφορο πλακά με το προς παρατήρηση παρασκεύασμα στην τράπεζα εργασίας του μικροσκοπίου και την στερεώνουμε στην ειδική σταυρωτή διάταξη μετακίνησης. Ανάβουμε το φως του μικροσκοπίου. Καθορίζουμε το στόχο παρατήρησης ώστε να βρίσκεται πάνω από τη φωτεινή δέσμη.

Τρόπος εργασίας. 4. Στρεφουμε τον αντικειμενικό φακό με την μικρότερη μεγέθυνση ( συνήθως 5 Χ η 10 Χ). 5. Εστιαζουμε. Εάν θέλουμε μεγαλύτερη μεγέθυνση αλλάζουμε αντικειμενικό φακό. « Σημειώνουμε ότι το ιριδοδιαφραγμα στην μικρή μεγέθυνση πρέπει να είναι σχεδόν κλειστό για να αποφύγουμε το εκτυφλωτικό φως. Αντίθετα στο φακό με τη μεγαλύτερη μεγέθυνση (100Χ) πρέπει να ανοίγεται περισσότερο για καλλίτερη ευκρίνεια».

ΣΧΗΜΑΤΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΤΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΕΝΟΣ ΚΥΤΤΑΡΟΥ

Δώδεκα κανόνες καλής χρήσης και συντήρησης. Το μικροσκόπιο είναι ένα όργανο μεγάλης ακριβείας με λεπτά και ευαίσθητα εξαρτήματα. Έτσι η χρήση του πρέπει να γίνεται με προσοχή και επιμέλεια. Η καθαριότητα και η συντήρηση του είναι απαραίτητα μετά από κάθε εργασία. Ιδιαίτερη προσοχή στους καταδυτικούς φακούς γιατί είναι αναντικατάστατοι. Μην απομακρύνεται και μη ξεβιδώνετε τους φακούς για κανένα λόγω. Υπάρχει κίνδυνος καταστροφής. Μην χρησιμοποιείτε μεταλλικά αντικείμενα (βελόνες η ψαλίδια) για να διορθώσετε τις διάφορες βλάβες. Μην αγγίζετε με τα δάχτυλα σας τους φακούς. Αφήνουν σημάδια λοιπούς και ιδρώτα και μπορεί με την ελάχιστη υγρασία που θα αφήσουν να καταστραφούν οι φακοί.

Δώδεκα κανόνες καλής χρήσης και συντήρησης. Εάν κάποιος κοχλίας δεν μετακινείται με ευχέρεια, μην χρησιμοποιείτε βία. Μη μετακινείτε το μικροσκόπιο για να δείξετε το παρασκεύασμα σε άλλο πρόσωπο. Παραχωρήστε τη θέση σας και ρωτήστε για απορίες προσδιορίζοντας το ζητούμενο σημείο στο οπτικό πεδίο συμφωνά με τις ώρες της πλακάς ωρολογίου. Προσέξτε να μην αγγίζει ο αντικειμενικός φακός την αντικειμενοφορο πλακά. Με αυτό τον τρόπο αποφεύγετε την θραύση της πλακάς και την καταστροφή του παρασκευάσματος του φακού. Ιδιαίτερη προσοχή στον καταδυτικοί φακό 100 Χ γιατί η εστιακή απόσταση είναι πολύ μικρή και οι χειρισμοί λεπτοί.

Δώδεκα κανόνες καλής χρήσης και συντήρησης Συνηθίστε να κάθεστε άνετα στο κάθισμα σας και να παρατηρείτε στο μικροσκόπιο χρησιμοποιώντας και τους δυο οφθαλμούς. Να χειρίζεσθε το μικρόμετρο με το ένα χέρι και τους κοχλίες μετακίνησης της αντικειμενοφορου πλακάς με το άλλο. Εάν φοράτε γυαλιά, δεν είναι απαραίτητο να τα φέρετε όταν μικροσκοπειτε. Προσπαθήστε να μικροσκοπειτε με ανοικτούς και τους δυο οφθαλμούς, ακόμα και στο μονόφθαλμο μικροσκόπιο. Μετά την εξέταση του παρασκευάσματος, επαναφέρατε τη μικρή μεγενθυση στον οπτικό άξονα, καθαρίστε καλά το μικροσκόπιο, την τράπεζα εργασίας και κυρίως τους φακούς και τοποθετήστε το μικροσκόπιο άμεσα στο κιβώτιο του η καλύψετε το με ειδικό πλαστικό κάλυμμα. Έτσι προφυλασσεται από σκόνες και λαδιά. Τέλος καθαρίστε το χώρο εργασίας ώστε να είναι καθαρός για την επόμενη φορά. Στο χώρο εργασίας δεν πρέπει να υπάρχουν πτητικές χημικές ουσίες. Μεγάλες αλλαγές θερμοκρασίας πρέπει να αποφεύγονται.

Κακή χρησιμοποίηση του μικροσκοπίου.

Καλή χρησιμοποίηση του μικροσκοπίου.