Περικλής Γ. Φούκας Β’ Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομικής «Αττικόν» Παθολογία οισοφάγου Περικλής Γ. Φούκας Β’ Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομικής «Αττικόν»

Συγγενείς ανωμαλίες (τραχειοοισοφαγικά συρίγγια) 1. Foregut 2. Stomach 3. Hindgut 4. Midgut 5. Pharyngeal gut 6. Esophagus 7. Tracheobronchial diverticulum 8. Buccopharyngeal membrane 9. Cloacal membrane 10. Stomodeum 11. Cloaca 12. Gallbladder 13. Liver 14. Pancreas 15. Vitelline duct 16. Allantois

Συγγενείς ανωμαλίες (τραχειοοισοφαγικά συρίγγια)

Συγγενείς ανωμαλίες (τραχειοοισοφαγικά συρίγγια) 87% 8% 4% 1%

Εισρόφηση γαστρικού περιεχομένου Συγγενείς ανωμαλίες (τραχειοοισοφαγικά συρίγγια) Εισρόφηση γαστρικού περιεχομένου στους πνεύμονες 87% 8% 4% 1%

Εκκολπώματα του οισοφάγου= Περίγραπτες σακκοειδείς προβολές του οισοφαγικού τοιχώματος Εκκολπώματα του Zenker (υποφαρυγγικά) (~70%) Ανεπάρκεια του άνω οισοφαγικού σφιγκτήρα Εκκολπώματα εξ’ έλξεως (~20%) Φλεγμονές μεσοθωρακίου Επιφρενικά εκκολπώματα (~10%) Άύξηση ενδοαυλικής πίεσης (π.χ. διαφραγματοκήλη, αχαλασία, Ca)

Φλεγμονές του οισοφάγου Λοιμώδη αίτια Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση Ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα Νόσος μοσχεύματος έναντι ξενιστού Ελκωτική οισοφαγίτιδα (π.χ. Φάρμακα, χημειοθεραπεία, ακτινοβολίες, νόσος Crohn)

Μυκητιασική οισοφαγίτιδα (Candida albicans) Η πιο συχνή μορφή λοιμώδους οισοφαγίτιδας Καταστάσεις ανοσοκαταστολής (π.χ. ηλικιωμένοι, σακχαρώδης διαβήτης, Ca, AIDS)

Μυκητιασική οισοφαγίτιδα (Candida albicans) Χρώση PAS

Μυκητιασική οισοφαγίτιδα (Candida albicans) Χρώση PAS Spaghetti and meatball appearance

Ερπητική οισοφαγίτιδα Ανοσοκαταστολή, τυπικά ενήλικες αρχικά φυσαλίδες έλκη (βιοψίες από χείλη) Λοίμωξη από HSV-1 Οδυνοφαγία, πυρετός, οπισθοστερνικό άλγος

Ερπητική οισοφαγίτιδα Ανοσοκαταστολή, τυπικά ενήλικες αρχικά φυσαλίδες έλκη (βιοψίες από χείλη) Λοίμωξη από HSV-1 Οδυνοφαγία, πυρετός, οπισθοστερνικό άλγος Βιοψίες από την παρυφή του έλκους, όχι μόνο από τον πυθμένα

Ερπητική οισοφαγίτιδα Ανοσοκαταστολή, τυπικά ενήλικες αρχικά φυσαλίδες έλκη (βιοψίες από χείλη) Λοίμωξη από HSV-1 Οδυνοφαγία, πυρετός, οπισθοστερνικό άλγος Μολυσμένα κύτταρα = μονοπύρηνα ή πολυπύρηνα επιθηλιακά κύτταρα Cowdry A inclusions = διαυγής άλω γύρω από το έγκλειστο Cowdry B inclusions = smudged

Ερπητική οισοφαγίτιδα Ανοσοκαταστολή, τυπικά ενήλικες αρχικά φυσαλίδες έλκη (βιοψίες από χείλη) Λοίμωξη από HSV-1 Οδυνοφαγία, πυρετός, οπισθοστερνικό άλγος Μολυσμένα κύτταρα = μονοπύρηνα ή πολυπύρηνα επιθηλιακά κύτταρα Cowdry A inclusions = διαυγής άλω γύρω από το έγκλειστο Cowdry B inclusions = smudged

Οισοφαγίτιδα από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠΝ) Ο συχνότερος τύπος οισοφαγίτιδας ♀ = ♂ (όλες οι ηλικίες) οπισθοστερνικό καύσος, αναγωγές ποικιλία στην ενδοσκοπική εικόνα

Οισοφαγίτιδα από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠΝ) Υπερπλασία βασικών κυττάρων (>15% του πάχους) επιμήκυνση των θηλών του χορίου (> 2/3 του πάχους) διάταση και υπεραιμία τριχοειδών σπογγίωση ενδοεπιθηλιακή φλεγμονή με παρουσία ηωσινόφιλων

Διαφορική διάγνωση: Ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα παιδιά, συχνά με αλλεργικές καταστάσεις ♂ ˃ ♀ Δυσφαγία Αλλοιώσεις σε όλο το μήκος του οισοφάγου Ενδοσκοπική εικόνα: Trachealization of esophagus (Feline esophagus)

Διαφορική διάγνωση: Ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα παιδιά, συχνά με αλλεργικές καταστάσεις ♂ ˃ ♀ Δυσφαγία Αλλοιώσεις σε όλο το μήκος του οισοφάγου Ενδοσκοπική εικόνα: Trachealization of esophagus (Feline esophagus)

Διαφορική διάγνωση: Ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα παιδιά, συχνά με αλλεργικές καταστάσεις ♂ ˃ ♀ Δυσφαγία Αλλοιώσεις σε όλο το μήκος του οισοφάγου Ενδοσκοπική εικόνα: Trachealization of esophagus (Feline esophagus) > 20 ηωσινόφιλα/HPF

Οισοφάγος Barrett “a change in the distal esophageal epithelium of any length that can be recognized as columnar-type mucosa at endoscopy and confirmed to have intestinal metaplasia by biopsy of the tubular esophagus” ACG, 2008 update guidelines Spechler SJ. NEJM,2014

Οισοφάγος Barrett Liu W. Am J Gastroenterol 2009;104:816-824

Οισοφάγος Barrett H&E Alcian blue/PAS “a change in the distal esophageal epithelium of any length that can be recognized as columnar-type mucosa at endoscopy and confirmed to have intestinal metaplasia by biopsy of the tubular esophagus” ACG, 2008 update guidelines H&E Alcian blue/PAS Spechler SJ. NEJM,2014

Οισοφάγος Barrett ~ στο 10% των ασθενών με ΓΟΠΝ 5.6% των ενηλίκων Αμερικανών ♀ < ♂ (40-60 yrs) προκαρκινωματώδης αλλοίωση 0,2-2% / έτος εμφανίζουν δυσπλασία

Οισοφάγος Barrett ~ στο 10% των ασθενών με ΓΟΠΝ 5.6% των ενηλίκων Αμερικανών ♀ < ♂ (40-60 yrs) προκαρκινωματώδης αλλοίωση 0,2-2% / έτος εμφανίζουν δυσπλασία

Οισοφάγος Barrett ~ στο 10% των ασθενών με ΓΟΠΝ 5.6% των ενηλίκων Αμερικανών ♀ < ♂ (40-60 yrs) προκαρκινωματώδης αλλοίωση 0,2-2% / έτος εμφανίζουν δυσπλασία δυσπλασία

Οισοφάγος Barrett ~ στο 10% των ασθενών με ΓΟΠΝ 5.6% των ενηλίκων Αμερικανών ♀ < ♂ (40-60 yrs) προκαρκινωματώδης αλλοίωση 0,2-2% / έτος εμφανίζουν δυσπλασία 0,4-0,6% / έτος αδενοκαρκίνωμα αδενοκαρκίνωμα

Wild CP. NatRevCancer 2003;3:676-685

Οισοφάγος Barrett Χαμηλόβαθμη δυσπλασία ίδιου τύπου κύτταρα (εντερικού τύπου) στις εν τω βάθει μοίρες και την επιφάνεια διατηρούν την πολικότητά τους (παράλληλη διευθέτηση κάθετα στη βασική μεμβράνη) Υψηλόβαθμη δυσπλασία

Οισοφάγος Barrett Χαμηλόβαθμη δυσπλασία ίδιου τύπου κύτταρα (εντερικού τύπου) στις εν τω βάθει μοίρες και την επιφάνεια διατηρούν την πολικότητά τους (παράλληλη διευθέτηση κάθετα στη βασική μεμβράνη) Υψηλόβαθμη δυσπλασία Έντονη κυτταρική ατυπία με απώλεια πολικότητας, ανωμαλίες πυρηνικής μεμβράνης, προέχον πυρήνιο, συχνές μιτώσεις

Οισοφάγος Barrett Crypt dysplasia: δυσπλασία (συχνά υψηλόβαθμη) η οποία περιορίζεται στα εν τω βάθει αδένια, με ωρίμανση προς την επιφάνεια p53 Ki67

Οισοφάγος Barrett Ενδοβλεννογονικό αδενοκαρκίνωμα

Αδενοκαρκίνωμα οισοφάγου ♂ > ♀ ηλικιωμένοι κατώτερο τριτημόριο οισοφάγος Barrett 5ετής επιβίωση < 25%

Αδενοκαρκίνωμα οισοφάγου ♂ > ♀ ηλικιωμένοι κατώτερο τριτημόριο οισοφάγος Barrett 5ετής επιβίωση < 25% ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ (GRADE) καλής διαφοροποίησης (>95% της έκτασης με αδενική μορφολογία) μέτριας διαφοροποίησης (50-95%) χαμηλής διαφοροποίησης (<50%)

Αδενοκαρκίνωμα οισοφάγου

Καρκίνωμα εκ πλακωδών κυττάτων (Squamous cell carcinoma) Το συχνότερο κακόηθες νεόπλασμα του οισοφάγου ♂:♀~3-4:1 7η δεκαετία μέσο τριτημόριο νερό και τροφή πλούσια σε νιτρικά/νιτροζαμίνες (Κίνα, Ιράν, Νότια Αμερική, Αφρική) κάπνισμα, κατανάλωση αλκοόλ

Καρκίνωμα εκ πλακωδών κυττάτων (Squamous cell carcinoma) Εγγύς=10% 50-60% Άπω=30%

Καρκίνωμα εκ πλακωδών κυττάτων (Squamous cell carcinoma) Εγγύς=10% 50-60% Άπω=30%

Στη χαμηλόβαθμη δυσπλασία, η κυτταρική ατυπία και η Χαμηλόβαθμη Υψηλόβαθμη Δυσπλασία Στη χαμηλόβαθμη δυσπλασία, η κυτταρική ατυπία και η μιτωτική δραστηριότητα περιορί- ζονται στο κατώτερο ήμισυ του πάχους του επιθηλίου. Στην υψηλόβαθμη δυσπλασία, η κυτταρική ατυπία επεκτείνεται σε όλο το πάχος του επιθηλίου. Κυτταρική ατυπία=διαταραχή του λόγου πυρήνας / κυτταρόπλασμα, ανωμαλίες στο περίγραμμα της πυρηνικής μεμβράνης, υπερχρωμασία, αυξημένη μιτω- τική δραστηριότητα

Καρκίνωμα εκ πλακώδους επιθηλίου

Καρκίνωμα εκ πλακώδους επιθηλίου

Άλλα νεοπλάσματα Καλοήθη θήλωμα εκ πλακώδους επιθηλίου (HPV?) Λειομύωμα, λίπωμα, GIST Κακοήθη μικροκυτταρικό καρκίνωμα Αδιαφοροποίητο καρκίνωμα Σαρκώματα Μελάνωμα