Financial Investigation Coordination in Cyprus: Hercule III Programme Anti-Fraud Training 2014 -2020 This publication has been produced with the assistance of the European Union. The contents of this publication are the sole responsibility of EUC and can in no way be taken to reflect the views of the European Union. Financial Investigation Coordination in Cyprus [OLAF/2016/D1/014]

Δρ. Αλέξης Κυθραιώτης Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου Επίκουρος Καθηγητής στη Χρηματοοικονομική Λογιστική a.kythreotis@euc.ac.cy Tel: +35722713265 http://euc.ac.cy/easyconsole.cfm/id/182/dep/0/c_id/490

Λογιστικές Καταστάσεις και Απάτη

Ατζέντα: Μία γρήγορη ματιά στο προηγούμενο Εργαστήρι Ευρήματα Βιβλιογραφίας σχετικά με την χειραγώγηση των αποτελεσμάτων και την υιοθέτηση των ΔΛΠ. Κίνητρα Χειραγώγησης/απάτης και λογιστικά στοιχεία που μπορεί να χειραγωγηθούν Ανάλυση Λογιστικών Καταστάσεων Κόκκινες σημαίες που υποδεικνύουν πιθανή χειραγώγηση / απάτη

Μία γρήγορη ματιά στο προηγούμενο Εργαστήρι

Εισαγωγικά: Η λογιστική είναι επιστημονικός κλάδος ο οποίος ασχολείται με την αναγνώριση, αποτίμηση, καταγραφή και παρουσίαση οικονομικών γεγονότων. Χρήστες των Λογιστικών καταστάσεων Εντός επιχείρησης (διοίκηση) Εκτός επιχείρησης (επενδυτές, πιστωτές, πελάτες, εργαζόμενοι, φορολογικές αρχές, επιτροπή κεφαλαιαγοράς) Αντικειμενικός σκοπός των Οικονομικών (Λογιστικών) καταστάσεων είναι η παροχή πληροφοριών για την χρηματοοικονομική κατάσταση, τα αποτελέσματα χρήσης και τις μεταβολές στη χρηματοοικονομική κατάσταση μίας επιχείρησης, οι οποίες είναι χρήσιμες στη λήψη χρηματοοικονομικών αποφάσεων.

Λογιστικός κύκλος απλοποιημένος Οικονομικά Γεγονότα 1/1/2016 31/12/2016 Λογιστικές Καταστάσεις: Profit or Loss and other comprehensive income Statement of Change in Equity Statement of Financial Position Cash Flow statement Σημειώσεις

Παράδειγμα Πωλήσεις: 1.000.000 Συνολικά έξοδα: 200.000 Κέρδος: 800.000 Ακραίο σενάριο: Όλες οι πωλήσεις επί πίστωση Κέρδος: 800.000 Ταμειακές εισροές: 0 Κέρδος = Λογιστικό Νούμερο Κέρδος vs Μετρητά Από που προκύπτει αυτή η διαφορά?

Λογιστικά Κέρδη Vs. Διαθέσιμα Η υπόθεση των δεδουλευμένων εσόδων και εξόδων (accrual assumption) – Η αρχή αυτή απαιτεί ότι οι οικονομικές συναλλαγές αναγνωρίζονται όταν πραγματοποιούνται (και όχι όταν εισπράττονται ή πληρώνονται). Υπάρχουν έξοδα και έσοδα που δεν επιφέρουν ταμειακές εκροές/εισροές (πχ αποσβέσεις, ζημία/κέρδος από πώληση ενός παγίου, επανεκτιμήσεις παγίων/μετοχών κλπ.) Λογιστικές μέθοδοι που δεν σχετίζονται με ταμειακές ροές

Υιοθέτηση των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων: Με απόφαση που πάρθηκε το Μάρτιο του 2002 από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όλες οι εισηγμένες στο χρηματιστήριο επιχειρήσεις είναι υποχρεωμένες να συντάσσουν και να δημοσιεύουν τις ενοποιημένες οικονομικές τους καταστάσεις από 1/1/2005 βάσει των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων. www.iasplus.com

Λογιστικές καταστάσεις σύμφωνα με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα Ισολογισμός …παρέχει πληροφόρηση για τους οικονομικούς πόρους που κατέχει η επιχείρηση (ενεργητικό), τις υποχρεώσεις της και τα ίδια κεφάλαια όπως αντανακλώνται σε μία συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Τα στοιχεία του ισολογισμού είναι: 1α. Το Ενεργητικό το οποίο περιλαμβάνει στοιχεία τα οποία είναι οικονομικοί πόροι που ελέγχονται από την επιχείρηση εξαιτίας γεγονότων του παρελθόντος και από τα οποία αναμένεται να εισρεύσουν μελλοντικά οικονομική οφέλη. 1β. Οι υποχρεώσεις οι οποίες περιλαμβάνουν διάφορα στοιχεία τα οποία είναι παρούσες οφειλές της επιχείρησης που προέκυψαν από γεγονότα του παρελθόντος, η τακτοποίηση των οποίων αναμένεται να καταλήξει στην εκροή οικονομικών πόρων από την επιχείρηση.

Λογιστικές καταστάσεις σύμφωνα με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα: 1γ. Τα ίδια κεφάλαια ή Καθαρή θέση Μετοχικό Κεφάλαιο (Λογιστική / Ονομαστική Αξία vs. Χρηματιστηριακή αξία) Αποθεματικό υπέρ το άρτιο Άλλα αποθεματικά (γενικού ή ειδικού σκοπού) Αποτελέσματα εις νέον Κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης ….Η κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης είναι μια έκθεση που περιέχει πληροφορίες για έσοδα, κέρδη, έξοδα και ζημιές που έγιναν σε μια συγκεκριμένη λογιστική χρήση. (ανεξαρτήτως εισπράξεων και πληρωμών) Κέρδος vs. Μετρητά? 3. Κατάσταση συνολικών αποτελεσμάτων χρήσης …..Εμπεριέχει την κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης και επιπρόσθετα συνυπολογίζει μη πραγματοποιημένα κέρδη ή ζημιές (πχ. Κέρδη/ζημιές από αποτίμηση κτιρίων, μετοχών κλπ)

Λογιστικές καταστάσεις σύμφωνα με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα: Κατάσταση μεταβολών ιδίων κεφαλαίων …Κύριος σκοπός κατάρτισης της συγκεκριμένης κατάστασης είναι η παροχή πληροφοριών για τις μεταβολές που παρουσιάζουν τα στοιχεία της Καθαρής Θέσης (Μετοχικό Κεφάλαιο, Αποθεματικό υπέρ το άρτιο, Άλλα αποθεματικά (γενικού ή ειδικού σκοπού), Αποτελέσματα εις νέον. 5. Κατάσταση ταμειακών ροών Λογιστικές πολιτικές και σημειώσεις

Ευρήματα Βιβλιογραφίας σχετικά με την χειραγώγηση των αποτελεσμάτων και την υιοθέτηση των ΔΛΠ.

Υιοθέτηση των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων: Τι έδειξε η βιβλιογραφία? Μικτά ευρήματα Ποιοι ήταν οι λογιστικοί κανόνες προγενέστερα της υιοθέτησης Νόμοι Vs. Επιβολή νόμων και κυρώσεων

IS THE ADOPTION OF IFRS ENOUGH? WHAT ABOUT PROPER IMPLEMENTATION?

Conceptual Framework Faithful representation/reliability Financial statements are considered to be reliable when they: do not incorporate material errors are neutral, that is, do not incorporate bias present the economic substance of economic events unconstrained by legal aspects are complete

IFRS and Corruption The degree of corruption, among other things, indicates: the non-implementation of laws, weak enforcement of legal sanctions, existence of non-transparent economic transactions The expected change in reliability (faithful-representation) resulting from the adoption of IFRS, does not depend solely on the adoption of IFRS but is also influenced by the degree of corruption in each country.

Corruption Perceptions Index 2010 European Union and Western Europe Three Subsamples Corruption Perceptions Index 2010 European Union and Western Europe RANK REGIONAL RANK COUNTRY / TERRITORY CPI 2010 SCORE   1 Denmark 9.3 4 2 Finland 9.2 Sweden 7 Netherlands 8.8 14 9 Ireland 8.0 15 10 Germany 7.9 20 12 United Kingdom 7.6 22 13 Belgium 7.1 25 France 6.8 30 18 Spain 6.1 32 19 Portugal 6.0 67 27 Italy 3.9 78 Greece 3.5 Countries with low corruption Countries with moderate corruption Countries with high corruption www.transparency.org

Sample selection for IFRS mandatory adopters   (Ν) 2000 - 2004 2005 - 2009 2000 - 2009 Original sample 26876 23047 49923 Minus: Observations for companies / fiscal year different from 1/1-31/12 7495 6501 13996 Observations for companies in the financial sector 1615 1459 3074 Observations for companies with negative book value of equity 581 572 1153 Voluntary adopters 7711 6686 14397 Data not available 437 449 886 Outliers (2%) 136 191 327 Final sample 8662 7428 16090

Sample The sample of this research consists of listed companies of fifteen European countries that have adopted IFRS mandatorily and the time horizon is 10 years. The period between 2000 and 2004 is defined as the period before the adoption The period between 2005 and 2009 is defined as the period after the adoption. Findings Aggregate sample - Not statistically significant findings Countries with a low degree of corruption - Not statistically significant findings. Countries with a moderate degree of corruption - Not statistically significant findings. Countries with a high degree of corruption - Statistically significant reduction in the degree of reliability/faithful representation.

Κίνητρα Χειραγώγησης/απάτης και λογιστικά στοιχεία που μπορεί να χειραγωγηθούν

Οι αντιµονοπωλιακές και άλλες ρυθµίσεις: Η πραγµατοποίηση πολύ υψηλών κερδών από κάποιες επιχειρήσεις είναι δυνατόν να προκαλέσει το ενδιαφέρον της κυβέρνησης προκειµένου να εξακριβωθεί η ύπαρξη ή µη µονοπωλιακού καθεστώτος. Σε παγκόσµιο επίπεδο, υπάρχουν ειδικοί περιορισµοί κατά των µονοπωλίων. Κατά συνέπεια, µια επιχείρηση µε αρκετά υψηλά κέρδη έχει συµφέρον να εφαρµόσει πρακτικές επηρεασµού των οικονοµικών αποτελεσµάτων της προκειµένου να αποφύγει την αναλυτική διερεύνησή τους από το κράτος. Κίνητρο επίσης για τον επηρεασµό των οικονοµικών αποτελεσµάτων τους έχουν και οι διοικήσεις των επιχειρήσεων που επιδιώκουν την είσπραξη κρατικών επιχορηγήσεων ή την αιτιολόγηση των επιχορηγήσεων που έχουν εισπράξει στο παρελθόν. Πηγή:http://nemertes.lis.upatras.gr/jspui/bitstream/10889/6205/1/%CE%94%CE%B9%CF%80%CE%BB%CF%89%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%96%CE%B1%CF%86%CE%B5%CE%B9%CF%81%CF%8C%CF%80%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%BF%CF%85%20%CE%A3%CF%80%CF%85%CF%81%CE%AF%CE%B4%CF%89%CE%BD%CE%BF%CF%82%20%CE%91%CE%9C%20154.pdf assessed 23/10/2016

Πηγή:http://nemertes. lis. upatras Πηγή:http://nemertes.lis.upatras.gr/jspui/bitstream/10889/6205/1/%CE%94%CE%B9%CF%80%CE%BB%CF%89%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%96%CE%B1%CF%86%CE%B5%CE%B9%CF%81%CF%8C%CF%80%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%BF%CF%85%20%CE%A3%CF%80%CF%85%CF%81%CE%AF%CE%B4%CF%89%CE%BD%CE%BF%CF%82%20%CE%91%CE%9C%20154.pdf assessed 23/10/2016

Στοιχεία που μπορεί να χειραγωγηθούν Ενσώματα Πάγια Άυλα ή ασώματα πάγια Πάγια υπό κατασκευή Πάγια διαθέσιμα προς πώληση Κεφαλαιοποίηση εξόδων Εμπορεύματα και Πωλήσεις Εμπορευμάτων (transfer pricing/εικονικές πωλήσεις) Πελάτες - Απαιτήσεις - Γραμμάτια Εισπρακτέα Διαχείριση και Αναγνώριση Εσόδων

Άλλα θέματα προς εξέταση: Εποχικότητα Αγορές ή πωλήσεις πάγιων στοιχείων ακριβώς πριν τη λήξη της λογιστικής περιόδου – μεταξύ άλλων αλλοίωση του δείκτη αποδοτικότητάς στοιχείων του ενεργητικού.

Ανάλυση Λογιστικών Καταστάσεων 31

Στόχοι της Ανάλυσης Οι Στόχοι διαφέρουν ανάλογα:   με την προοπτική του χρήστη των οικονομικών καταστάσεων Των ερωτήσεων που απευθύνονται από τον αναλυτή

Στόχοι της Ανάλυσης Πιστωτές Ένας πιστωτής ασχολείται με την ικανότητα της επιχείρησης να εξοφλήσει τις υποχρεώσεις της (πληρωμές τόκων και κεφαλαίου). Τα ερωτήματα που τίθενται από έναν πιστωτή περιλαμβάνουν: Ποια είναι η αιτία δανεισμού; Ποια είναι η δομή του κεφαλαίου της επιχείρησης; Ποια θα είναι η πηγή της αποπληρωμής του χρέους;

Επενδυτές Ένας επενδυτής προσπαθεί να αποδώσει τη τρέχουσα τιμή της μετοχής που εξετάζεται (αγορά ή πώληση). Τα ερωτήματα που τίθενται από έναν επενδυτή περιλαμβάνουν: Ποιες είναι οι επιδώσεις της εταιρείας και ποιες οι προσδοκίες για το μέλλον; Ποιος είναι ο κίνδυνος της κεφαλαιακής διάρθρωση της επιχείρησης; Πόσο ανταγωνιστική είναι η επιχείρηση;

Διοίκηση Η Διοίκηση πρέπει να εξετάσει ερωτήματα που έχουν οι πιστωτές, οι επενδυτές, οι εργαζόμενοι, το ευρύ κοινό, οι ρυθμιστικές αρχές, κλπ. Πρόσθετα ερωτήματα από έναν διευθυντή περιλαμβάνουν: Πόσο καλά αποδίδει η επιχείρηση και γιατί; Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και οι αδυναμίες της οικονομικής θέσης της επιχείρησης; Ποιες αλλαγές πρέπει να εφαρμοστούν για τη βελτίωση της μελλοντικής απόδοσης;

Ανάλυση Δεδομένων Βήματα για την Ανάλυση Λογιστικών Καταστάσεων Καθορισμός στόχων της ανάλυσης. Μελέτη του κλάδου στον οποίο δραστηριοποιείται η επιχείρηση, του ευρύτερου οικονομικού κλίματος καθώς και των προβλεπόμενων οικονομικών εξελίξεων. Εξασφάλιση πληροφοριών σχετικών με την επιχείρηση καθώς και της ποιότητας της διοίκησης.

4. Αξιολόγηση των οικονομικών καταστάσεων Εργαλεία: Οικονομικές καταστάσεις κοινών μεγεθών, χρηματοοικονομικοί δείκτες, ανάλυση των τάσεων και των ανταγωνιστών. Σημαντικοί τομείς: Βραχυπρόθεσμη ρευστότητα, λειτουργική αποδοτικότητα, κεφαλαιακή διάρθρωση, ικανότητα μακροπρόθεσμης επιβίωσης, κερδοφορία. 5. Σύνοψη των ευρημάτων με βάση την ανάλυση και εξαγωγή συμπερασμάτων για την εταιρεία σχετικά με τους καθορισμένους στόχους.

Διαχρονική και Διαστρωματική Ανάλυση For this example and the remainder of the examples in this chapter, we will be using the data found in the balance sheet in Exhibit 14-1 and the income statement in Exhibit 14-3. The fictitious company, company, is used in these examples. Many decisions hinge on whether sales, expenses, and net income are increasing or decreasing. Have sales and other revenues risen from last year? By how much? Sales may have increased by €20,000, but considered alone, this fact is not very helpful. The percentage change in sales over time is more helpful. Step 1: Compute the euro amount of change in sales revenue from 2009 to 2010:   Step 2: Divide the euro amount of change by the base-period amount. This computes the percentage change for the period. We now see that sales revenue increased by €55,000, or 6.8%, over the previous year. This is then computed for all line items on the financial statement. 38

Μεταβολή στις Πωλήσεις Βήμα 1 - Υπολογίστε το ποσό της μεταβολής από την προηγούμενη περίοδο στην επόμενη. Βήμα 2 - Διαιρέστε το ποσό της μεταβολής με τις πωλήσεις της προηγούμενης περιόδου. Η προηγούμενη περίοδος καλείται περίοδος βάσης. Αύξηση (Μείωση) 2010 2009 Μεταβολή % Πωλήσεις € 858,000 € 803,000 € 55,000 6.8% For this example and the remainder of the examples in this chapter, we will be using the data found in the balance sheet in Exhibit 14-1 and the income statement in Exhibit 14-3. The fictitious company, company, is used in these examples. Many decisions hinge on whether sales, expenses, and net income are increasing or decreasing. Have sales and other revenues risen from last year? By how much? Sales may have increased by €20,000, but considered alone, this fact is not very helpful. The percentage change in sales over time is more helpful. Step 1: Compute the euro amount of change in sales revenue from 2009 to 2010:   Step 2: Divide the euro amount of change by the base-period amount. This computes the percentage change for the period. We now see that sales revenue increased by €55,000, or 6.8%, over the previous year. This is then computed for all line items on the financial statement. €858,000 – €803,000 = €55,000 Μεταβολή / Πωλήσεις Βάσης = Percentage 55,000 / €803,000 = 6.8 39

Συγκριτικές Καταστάσεις Αποτελεσμάτων για τις χρήσεις που έληξαν το 2010 και το 2009 Αύξηση (Μείωση) 2010 2009 Μεταβολή % Πωλήσεις €858,000 €803,000 €55,000 6.8% Κόστος Πωλήσεων 513,000 509,000 4,000 0.8% Μεικτό κέρδος 345,000 294,000 51,000 17.3% Λειτουργικά έξοδα 244,000 237,000 7,000 3.0% Λοιπά λειτουργικά έσοδα 101,000 57,000 44,000 77.2% Τόκοι έξοδα 20,000 14,000 6,000 42.9% Αποτελέσματα προ φόρων 81,000 43,000 38,000 88.4% Εταιρικός φόρος 33,000 17,000 16,000 94.1% Καθαρά κέρδη €48,000 €26,000 €22,000 84.6% 40

Συγκριτικός Ισολογισμός Αύξηση (Μείωση) 2010 2009 Μεταβολή % Ενεργητικό Κυκλοφορούν Ενεργητικό: Ταμείο €29,000 €32,000 (3,000) (9.4%) Λογαριασμοί εισπρακτέοι 114,000 85,000 29,000 34.1% Αποθέματα 113,000 111,000 2,000 1.8% Άλλα στοιχεία του Κυκλοφορούν Ενεργητικό: 6,000 8,000 (2,000) (25.0%) Σύνολο Κυκλοφορούν Ενεργητικό: 262,000 236,000 26,000 11.0% Ακίνητα, εγκαταστάσεις και εξοπλισμός 507,000 399,000 108,000 27.1% Λοιπά μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία 18,000 9,000 100.0% Σύνολο ενεργητικού €787,000 €644,000 143,000 22.2% 41

Συγκριτικός Ισολογισμός (Συνέχεα) Υποχρεώσεις Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις: 2010 2009 Μεταβολή % Λογαριασμοί πληρωτέοι €73,000 €68,000 5,000 7.4% Γραμμάτια πληρωτέοι 42,000 27,000 15,000 55.6% Δεδουλευμένες υποχρεώσεις 31,000 (4,000) (12.9%) Σύνολο βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων 142,000 126,000 16,000 12.7% Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις 289,000 198,000 91,000 46.0% Σύνολο Υποχρεώσεων 431,000 324,000 107,000 33.0% Ίδια κεφάλαια μετόχων Κοινές μετοχές 186,000 0.0% Αποτελέσματα εις νέον 170,000 134,000 36,000 26.9% Σύνολο καθαρής θέσης μετόχων εταιρίας 356,000 320,000 11.3% Σύνολο υποχρεώσεων και ιδίων κεφαλαίων €787,000 €644,000 143,000 22.2% 42

Τάση σε ποσοστά 2010 2009 2008 2007 2006 ‘Έτος βάση 2005 Πωλήσεις ‘Έτος βάση 2005 Πωλήσεις €858,000 €780,000 €690,000 €648,000 €618,000 €600,000 Τάση - % 143% 130% 115% 108% 103% 100% 43

Ανάλυση των οικονομικών καταστάσεων μέσω της χρήσης κοινών μεγέθους οικονομικές καταστάσεις . 44

Κατάσταση Αποτελεσμάτων χρήσης, κάθε στοιχείο εκφράζεται ως ποσοστό των καθαρών πωλήσεων Ισολογισμός-κάθε στοιχείο εκφράζεται ως ποσοστό του συνολικού ενεργητικού Ποσό % Πωλήσεις €858,000 100.0% Κόστος Πωλήσεων 513,000 59.8% Μικτό κέρδος 345,000 40.2% Λειτουργικά Έξοδα 244,000 28.4% Ποσό / Πωλήσεις = % €513,000 / €858,000 = 59.79 = 59.8% €345,000 / €858,000 = 59.79 = 40.209 = 40.2% 45

Κατάσταση Αποτελεσμάτων Για το έτος που έληξε Ποσό % Πωλήσεις €858,000 100.0% Κόστος Πωλήσεων 513,000 59.8% Μεικτό κέρδος 345,000 40.2% Λειτουργικά έξοδα 244,000 28.4% Λοιπά λειτουργικά έσοδα 101,000 11.8% Τόκοι έξοδα 20,000 2.3% Αποτελέσματα προ φόρων 81,000 9.5% Εταιρικός φόρος 33,000 3.8% Καθαρά κέρδη €48,000 5.7% 46

Ισολογισμός Ενεργητικό Κυκλοφορούν Ενεργητικό: Ταμείο € 29,000 3.7% Λογαριασμοί εισπρακτέοι 114,000 14.5% Inventory 113,000 14.4% Άλλα στοιχεία του Κυκλοφορούν Ενεργητικό: 6,000 0.8% Σύνολο Κυκλοφορούν Ενεργητικό: 262,000 33.3% Ακίνητα, εγκαταστάσεις και εξοπλισμός 507,000 64.4% Λοιπά μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία 18,000 2.3% Σύνολο ενεργητικού € 787,000 100.0% 47

Υποχρεώσεις Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις: Λογαριασμοί πληρωτέοι €73,000 9.3% Γραμμάτια πληρωτέοι 42,000 5.3% Δεδουλευμένες υποχρεώσεις 27,000 3.4% Σύνολο βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων 142,000 18.0% Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις 289,000 36.7% Σύνολο Υποχρεώσεων 431,000 54.8% Ίδια κεφάλαια μετόχων Κοινές μετοχές 186,000 23.6% Αποτελέσματα εις νέον 170,000 21.6% Σύνολο καθαρής θέσης μετόχων εταιρίας 356,000 45.2% Σύνολο υποχρεώσεων και ιδίων κεφαλαίων € 787,000 100.0% 48

Καταστάσεις Κοινών Μεγεθών Οι καταστάσεις κοινών μεγεθών μίας επιχείρησης είναι χρήσιμες όταν αντιπαραβάλλονται είτε με αυτές ενός ανταγωνιστή είτε με το μέσο όρο της βιομηχανίας, είτε διαχρονικά. 49

Παράδειγμα 1: Σύγκριση της κατάστασης αποτελεσμάτων της εταιρείας με τον μέσο όρο της βιομηχανίας ή βασικών ανταγωνιστών. (Ο στόχος μπορεί να είναι ένας ανταγωνιστής ή ο μέσος όρος του κλάδου). Επιχείρηση Στόχος Πωλήσεις 100.0% Κόστος Πωλήσεων 59.8% 69.7% Μεικτό κέρδος 40.2% 30.3% Λειτουργικά έξοδα 28.4% 23.4% Λοιπά λειτουργικά έσοδα 11.8% 6.9% Τόκοι έξοδα 2.3% 1.4% Αποτελέσματα προ φόρων 9.4% 5.5% Εταιρικός φόρος 3.8% 2.1% Καθαρά κέρδη 5.6% 3.5% 50

Παράδειγμα 2: Σύγκριση κατάστασης κοινών μεγεθών διαχρονικά. Παράδειγμα 2: Σύγκριση κατάστασης κοινών μεγεθών διαχρονικά. Κ.Α.Χ -Διαχρονικά 2012 2011 Πωλήσεις €504,000 €420,000 Έξοδα: Κόστος Πωλήσεων 241,920 210,000 Έξοδα Διαφήμισης 120,960 105,000 Λοιπά έξοδα 30,240 21,000 Σύνολο εξόδων 393,120 336,000 Καθαρό αποτέλεσμα 110,880 84,000 100.0% 100.0% 48.0% 50.0% 24.0% 25.0% 6.0% 5.0% 78.0% 80.0% 22.0% 20.0% 51

Παράδειγμα : Σύγκριση κατάστασης κοινών μεγεθών διαχρονικά - Ισολογισμός. Ενεργητικό 2010 2009 Κυκλοφορούν Ενεργητικό:   Ταμείο € 29,00 € 32,00 3,68% 4,97% Λογαριασμοί εισπρακτέοι 114 85 14,49% 13,20% Inventory 113 111 14,36% 17,24% Άλλα στοιχεία του Κυκλοφορούν Ενεργητικό: 6 8 0,76% 1,24% Σύνολο Κυκλοφορούν Ενεργητικό: 262 236 33,29% 36,65% Ακίνητα, εγκαταστάσεις και εξοπλισμός 507 399 64,42% 61,96% Λοιπά μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία 18 9 2,29% 1,40% Σύνολο ενεργητικού € 787,00 € 644,00 100,00%

Υποχρεώσεις 2010 2009 Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις:   Λογαριασμοί πληρωτέοι € 73,00 € 68,00 9,28% 10,56% Γραμμάτια πληρωτέοι 42 27 5,34% 4,19% Δεδουλευμένες υποχρεώσεις 31 3,43% 4,81% Σύνολο βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων 142 126 18,04% 19,57% Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις 289 198 36,72% 30,75% Σύνολο Υποχρεώσεων 431 324 54,76% 50,31% Ίδια κεφάλαια μετόχων 0,00% Κοινές μετοχές 186 23,63% 28,88% Αποτελέσματα εις νέον 170 134 21,60% 20,81% Σύνολο καθαρής θέσης μετόχων εταιρίας 356 320 45,24% 49,69% Σύνολο υποχρεώσεων και ιδίων κεφαλαίων € 787,00 € 644,00 100,00%

Ανάλυση των οικονομικών καταστάσεων μέσω χρηματοοικονομικών δεικτών Ανάλυση των οικονομικών καταστάσεων μέσω χρηματοοικονομικών δεικτών Learning Objective 3 prepares and uses common-size financial statements. 54

Ανάλυση μέσω αριθμοδεικτών Οι απαιτούμενες πληροφορίες μπορούν να βρεθούν στις οικονομικές καταστάσεις των εταιρειών. Κάποιοι αριθμοδείκτες απαιτούν τη χρηματιστηριακή τιμή μίας εταιρείες (δεν είναι λογιστικό νούμερο). Κάποιοι αριθμοδείκτες απαιτούν των αριθμών των μετοχών. There are many different financial ratios that managers, investors, and creditors use when analyzing a company’s financial statements. Managers use different financial ratios to evaluate a company’s performance, depending on the underlying need. For example, if a manager wants to know how quickly inventory is selling, he or she will calculate inventory turnover. If a manager wants to know how easily the company will be able to meet its current obligations, he or she will calculate the current ratio or quick ratio. 55

Δυνατότητα να καταβάλει τις τρέχουσες υποχρεώσεις Το κεφάλαιο κίνησης μετρά την ικανότητα της επιχείρησης να ανταποκριθεί στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις μέσω του κυκλοφορούντος ενεργητικού. Κυκλοφορούν Ενεργητικό - Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις = Κεφάλαιο Κίνησης Working capital is a measure of the amount of current assets remaining after all current liabilities have been paid. 56

Δυνατότητα να καταβάλει τις τρέχουσες υποχρεώσεις Δείκτης τρέχουσας ρευστότητας: Μετρά την ικανότητα της επιχείρησης να καταβάλει τις τρέχουσες υποχρεώσεις μέσω του κυκλοφορούντος ενεργητικού. Κυκλοφορούν Ενεργητικό Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις The most widely used ratio is the current ratio, which is current assets divided by current liabilities. The current ratio measures ability to pay current liabilities with current assets. Από το προηγούμενο παράδειγμα : €262,000 €142,000 = 1.845 = 1.85 57

Δυνατότητα να καταβάλει τις τρέχουσες υποχρεώσεις Δείκτης Άμεσης Ρευστότητας: Ένας αυστηρότερος δείκτης που καθορίζει αν μια επιχείρηση έχει αρκετά βραχυπρόθεσμα περιουσιακά στοιχεία για να καλύψει τις άμεσες υποχρεώσεις της χωρίς να υπολογίζονται τα αποθέματα. Κυκλοφορούν ενεργητικό - Αποθέματα Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις The acid-test (or quick) ratio tells us whether the entity could pay all its current liabilities if they came due immediately. To compute the acid-test ratio, add cash, short-term investments, and net current receivables (accounts and notes receivable, net of allowances) and divide this sum by current liabilities. Από το προηγούμενο παράδειγμα : €29,000 + €114,000 €143,000 €142,000 €142,000 = 1.01 58

Δυνατότητα να πωλεί τα Αποθέματα Κυκλοφοριακή ταχύτητα Αποθεμάτων: Δείχνει πόσες φορές το χρόνο, η εταιρεία πωλεί το μέσο όρο των αποθεμάτων της Κόστος Πωλήσεων Μέσος όρος Αποθεμάτων* * Μέσος όρος Αποθεμάτων = (Αρχικό Υπόλοιπο Αποθ. + Τελικό υπόλοιπο Αποθ.)/2 Inventory turnover measures the number of times a company sells its average level of inventory during a year. A high rate of turnover indicates ease in selling inventory; a low rate indicates difficulty. A value of 6 means that the company sold its average level of inventory six times–every two months–during the year. Από το προηγούμενο παράδειγμα : €513,000 €513,000 (€111,000 + €113,000)/2 €112,000 = = 4.6 59

Δυνατότητα είσπραξης των απαιτήσεών Κυκλοφοριακή ταχύτητα Απαιτήσεων: Υποδηλώνει την ταχύτητα που η εταιρεία εισπράττει μετρητά από τους πελάτες της. Πωλήσεις επί πιστώσει Μέσος όρος πελατών* * Μέσος όρος πελατών = (Αρχικό Υπόλοιπο Πελ.+ Τελικό υπόλοιπο Πελ.)/2 Accounts receivable turnover measures the ability to collect cash from credit customers. The higher the ratio, the faster the cash collections. But a receivable turnover that is too high may indicate that credit is too tight, causing the loss of sales to good customers. Από το προηγούμενο παράδειγμα : €858,000 €858,000 (€85,000 + €114,000)2 €99,500 = = 8.6 60

Δυνατότητα αποπληρωμής Προμηθευτών Κυκλοφοριακή ταχύτητα Προμηθευτών: Υποδηλώνει την ταχύτητα που η εταιρεία πληρώνει μετρητά στους προμηθευτές της. Αγορές / Κόστος πωλήσεων Μέσος όρος Προμηθευτών* Accounts receivable turnover measures the ability to collect cash from credit customers. The higher the ratio, the faster the cash collections. But a receivable turnover that is too high may indicate that credit is too tight, causing the loss of sales to good customers. 61

Δυνατότητα πληρωμής του χρέους Αριθμοδείκτης Ξένων-προς-Συνολικά Κεφάλαια Απεικονίζει το ποσοστό των περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας που χρηματοδοτούνται με ξένα κεφάλαια Σύνολο υποχρεώσεων Σύνολο ενεργητικού Από το προηγούμενο παράδειγμα : €431,000 €787,000 = 55% των περιουσιακών στοιχείων χρηματοδοτούνται με ξένα κεφάλαια. The relationship between total liabilities and total assets–called the debt ratio–shows the proportion of assets financed with debt. If the debt ratio is 1, then all of the assets are financed with debt. 62

Δυνατότητα πληρωμής του χρέους Αριθμοδείκτης κάλυψης τόκων με κέρδη Δείχνει πόσες φορές λειτουργικά έσοδα καλύπτουν έξοδα από τόκους Καθαρά κέρδη + Φόροι έξοδα + Τόκοι έξοδα Τόκοι Έξοδα Analysts use the times-interest-earned-ratio to relate income to interest expense. This ratio is also called the interest-coverage ratio. It measures the number of times operating income can cover interest expense. A high interest-coverage ratio indicates ease in paying interest expense; a low ratio suggests difficulty. Από το προηγούμενο παράδειγμα : €101,000 €20,000 = 5.05 φορές 63

Από το προηγούμενο παράδειγμα : Μέτρηση κερδοφορίας Αποδοτικότητα Πωλήσεων Είναι η ικανότητα των πωλήσεων να παράγουν κέρδη. Καθαρά κέρδη Πωλήσεις The rate of return on net sales shows the percentage of each sales euro earned as net income. The higher the rate of return, the more sales euros end up as profit. Από το προηγούμενο παράδειγμα : €48,000 €858,000 = 5.7% 64

Μέτρηση κερδοφορίας €48,000 €48,000 (€644,000 + €787,000)/2 €715,500 Αποδοτικότητα συνόλου ενεργητικού Δείχνει πόσο αποδοτικά χρησιμοποιεί η επιχείρηση τα περιουσιακά της στοιχεία. Καθαρά κέρδη Μέσος όρος ενεργητικού * * Μέσος όρος ενεργητικού = (Αρχικό + Τελικό) / 2 The rate of return on total assets measures success in using assets to earn a profit. This return on assets ratio is important to creditors and shareholders. 9.5% profit on assets. Από το προηγούμενο παράδειγμα : €48,000 €48,000 (€644,000 + €787,000)/2 €715,500 = = 6.7% 65

Μέτρηση κερδοφορίας €48,000 €48,000 (€320,000 + €356,000)/2 €338,000 Αποδοτικότητα κοινών μετοχών Δείχνει πόσο εισόδημα κερδίζεται για κάθε € 1 που επενδύεται από τον μέτοχο Καθαρά Κέρδη *Μέσος όρος μετοχικού κεφαλαίου (κοινές) * Μέσος όρος μετοχικού κεφαλαίου = (Αρχικό + Τελικό υπόλοιπο κοινών μετοχών) / 2 The rate of return on common stockholders’ equity shows the relationship between net income and stockholders’ equity–how much income is earned for each €1 invested by the shareholders. There is a 14.2% return on equity or 14.2 cents earned on each euro invested. Από το προηγούμενο παράδειγμα : €48,000 €48,000 (€320,000 + €356,000)/2 €338,000 = = 14.2% 66

Μέτρηση Κερδοφορίας €48,000 - €0 = €48,000 10,000 10,000 = €4.80 EPS Καθαρά Κέρδη – Μερίσματα προνομιούχων μετοχών Αριθμός κοινών μετοχών Earnings per share of common stock or EPS is per the most widely quoted of all financial statistics. EPS is the only ratio that must appear on the face of the income statement. EPS is the amount of net income earned for each share of the company’s outstanding common stock. EPS is computed by dividing net income available to common stockholders by the number of common shares outstanding during the year. Preferred dividends are subtracted from net income because the preferred stockholders have a prior claim to dividends. Από το προηγούμενο παράδειγμα δεδομένου ότι οι κοινές μετοχές είναι 10000: €48,000 - €0 = €48,000 10,000 10,000 = €4.80 EPS 67

Αξιολογώντας τις μετοχές ως επένδυση Ο Δείκτης Μερισματικής απόδοσης απεικονίζει το ποσοστό της χρηματιστηριακής τιμής μιας μετοχής που επιστρέφεται κάθε χρόνο ως μερίσματα. Μέρισμα ανά μετοχή Χρηματιστηριακή τιμή μετοχής Dividend yield is the ratio of dividends per share to the stock’s market price per share. This ratio measures the percentage of a stock’s market value that is returned annually as dividends. Preferred stockholders pay special attention to dividend yield. Από το προηγούμενο παράδειγμα : €1.20 €60.00 = 2.0% 68

¨Κόκκινες σημαίες¨ στην Ανάλυση των Λογιστικών Καταστάσεων – Γενικές Παρατηρήσεις Κίνηση των πωλήσεων, αποθεμάτων και των απαιτήσεων Πτώση κερδοφορίας/συσσώρευση ζημιών Υψηλό χρέος Η αδυναμία είσπραξης των απαιτήσεών Συσσώρευση αποθεμάτων 69

Κόκκινες σημαίες που υποδεικνύουν πιθανή χειραγώγηση / απάτη 70

Κόκκινες σημαίες / Έσοδα Κόκκινες σημαίες / Έσοδα   Ασυνήθιστα μεγάλα ποσά που οφείλονται στη επιχείρηση και δεν εισπράττονται/σε καθυστέρηση Πελάτες που δεν μπορούν να εντοπισθούν Ραγδαία ανάπτυξη κερδών (σε σχέση με τον ανταγωνιστές) Επαναλαμβανόμενες Ταμειακές εκροές από λειτουργικές δραστηριότητες ενώ ταυτόχρονα παρουσιάζονται κέρδη και διαχρονική αύξηση κερδοφορίας Ουσιώδης (material) συναλλαγές με συνδεόμενες επιχειρήσεις που οι δραστηριότητες αυτών: δεν είναι σχετικές ή/και οι επιχειρήσεις αυτές δεν ελέγχονται ή ελέγχονται από άλλη ελεγκτική εταιρεία Ουσιώδης και ασυνήθιστες ή εξαιρετικά πολύπλοκες συναλλαγές κοντά στο τέλος μιας περιόδου Δείκτης κυκλοφοριακής ταχύτητας απαιτήσεων – αδυναμία είσπραξης απαιτήσεων Υψηλός όγκος πωλήσεων σε οντότητες των οποίων η ιδιότητα και η ιδιοκτησία δεν είναι γνωστή

Κόκκινες σημαίες / Χρονικές διαφορές (συμπεριλαμβανομένης και της αντικανονικής Αναγνώριση Εσόδων)   Ραγδαία ανάπτυξη κερδών (σε σχέση με τον ανταγωνιστές) Επαναλαμβανόμενες Ταμειακές εκροές από λειτουργικές δραστηριότητες ενώ ταυτόχρονα παρουσιάζονται κέρδη και διαχρονική αύξηση κερδοφορίας Ουσιώδης και ασυνήθιστες ή εξαιρετικά πολύπλοκες συναλλαγές κοντά στο τέλος μιας περιόδου Ασυνήθιστη αύξηση του μικτού περιθωρίου κέρδους ή πολύ υψηλός δείκτης σε σχέση με ανταγωνιστές {(Πωλήσεις – Κόστος Πωλήσεων) / Πωλήσεις} Δείκτης κυκλοφοριακής ταχύτητας απαιτήσεων – αδυναμία είσπραξης απαιτήσεων Ασυνήθιστη μείωση των ημερών κυκλοφοριακής ταχύτητας προμηθευτών

Κόκκινες σημαίες / Αποτίμηση στοιχείων ενεργητικού   Επαναλαμβανόμενες Ταμειακές εκροές από λειτουργικές δραστηριότητες ενώ ταυτόχρονα παρουσιάζονται κέρδη και διαχρονική αύξηση κερδοφορίας Αναγνώριση περιουσιακών στοιχείων, υποχρεώσεων, εσόδων και εξόδων που ενέχουν υψηλό βαθμό υποκειμενικότητας ή αβεβαιότητας Υπερβολική συμμετοχή της διοίκησης (όχι του οικονομικού τμήματος) στην επιλογή των λογιστικών αρχών ή/και τον καθορισμό των σημαντικών εκτιμήσεων Ασυνήθιστη αύξηση του μικτού περιθωρίου κέρδους ή πολύ υψηλός δείκτης σε σχέση με ανταγωνιστές {(Πωλήσεις – Κόστος Πωλήσεων) / Πωλήσεις} Δείκτης κυκλοφοριακής ταχύτητας απαιτήσεων – αδυναμία είσπραξης απαιτήσεων Ασυνήθιστη μείωση των ημερών κυκλοφοριακής ταχύτητας προμηθευτών Μείωση των προβλέψεων για επισφαλείς απαιτήσεις και απαξίωσης αποθεμάτων (δεν συμβαδίζουν με τις άλλες επιχειρήσεις του κλάδου) Ασυνήθιστη αλλαγή στη σχέση μεταξύ των παγίων περιουσιακών στοιχείων και αποσβέσεων Αύξηση περιουσιακών στοιχείων, ενώ παράλληλα στους ανταγωνιστές υπάρχει μείωση

Κόκκινες σημαίες / Απόκρυψη Υποχρεώσεων και Εξόδων   Επαναλαμβανόμενες Ταμειακές εκροές από λειτουργικές δραστηριότητες ενώ ταυτόχρονα παρουσιάζονται κέρδη και διαχρονική αύξηση κερδοφορίας Υπολογισμός περιουσιακών στοιχείων, υποχρεώσεων, εσόδων και εξόδων που ενέχουν υψηλό βαθμό υποκειμενικότητας ή αβεβαιότητας Υπερβολική συμμετοχή της διοίκησης (όχι του οικονομικού τμήματος) στην επιλογή των λογιστικών αρχών ή/και τον καθορισμό των σημαντικών εκτιμήσεων Ασυνήθιστη αύξηση του μικτού περιθωρίου κέρδους ή πολύ υψηλός δείκτης σε σχέση με ανταγωνιστές {(Πωλήσεις – Κόστος Πωλήσεων) / Πωλήσεις} Ασυνήθιστη μείωση των ημερών κυκλοφοριακής ταχύτητας προμηθευτών Μείωση των πληρωτέων λογαριασμών, ενώ στους ανταγωνιστές λαμβάνει χώρα το αντίθετο

Κόκκινες σημαίες / Άλλα θέματα   Υψηλά υπόλοιπα σε τραπεζικούς λογαριασμούς ή ύπαρξη θυγατρικών ή υποκαταστημάτων σε χώρες φορολογικούς παραδείσους και χωρίς εμφανή επιχειρηματική αιτιολόγηση Υπερβολικά περίπλοκη οργανωτική δομή που περιλαμβάνει ασυνήθιστες νομικές οντότητες Η ιστορία της επιχείρησης: Προγενέστερες παραβιάσεις των νόμων