Σοφία Κουκούλη, Ph.D. Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας ΤΕΙ Kρήτης 1 15/11/2016

ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΜΕΡΟΣ Α:  Ορισμοί  Κοινωνικο-δημογραφικά στοιχεία (προφίλ)  Ανάγκες - οι κυριότερες προκλήσεις για την ηλικία αυτή  Στερεότυπα - διακρίσεις σε βάρος των ηλικιωμένων ΜΕΡΟΣ Β:  Σύστημα κοινωνικής προστασίας (συντάξεις, υπηρεσίες υγείας, υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας – ανοικτή/κλειστή φροντίδα)  Ο ρόλος των άτυπων δικτύων και της οικογένειας. 2 15/11/2016

3

ΟΡΙΣΜΟΣ ‘ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ’ Συμβατικά είναι αποδεκτό το όριο των 65 ετών ως κατώφλι για το πέρασμα στην Τρίτη ηλικία. Όριο για συνταξιοδότηση. Ελαστικός ορισμός στην Ελλάδα: δεν υπάρχει κοινός νομικός προσδιορισμός με βάση τον οποίον να παρέχονται στο άτομο κάποια δικαιώματα (όπως συντάξεις, επιδόματα κλπ) (Mestheneos, Triantafillou & Kontouka 2004). Για παράδειγμα οι διάφοροι ασφαλιστικοί φορείς είχαν τους δικούς τους κανόνες αποδίδοντας δικαιώματα σύμφωνα με ένα όριο ηλικίας που εκείνοι προσδιόριζαν ανάλογα με την ‘ειδική κατηγορία’ στην οποία ανήκε το άτομο και την προϋπηρεσία του. 4 15/11/2016

ΟΡΙΣΜΟΣ ‘ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ’ …..π.χ. οι ασφαλισμένοι του ιδιωτικού τομέα οι οποίοι ασκούν βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα έχουν δικαίωμα να συνταξιοδοτηθούν πολύ νωρίτερα από την ηλικία των 65 ετών. ……ή άτομα 60+ ή 65+ έχουν μειωμένα εισιτήρια στις μετακινήσεις τους με τα δημόσια μέσα μεταφοράς ή οι άνω των 60 μπορούν να γίνουν μέλη των ‘Κέντρων Ανοικτής Προστασίας Ηλικιωμένων’ (ΚΑΠΗ). Επίσης υποκειμενική αντίληψη για το όριο αυτό. 5 15/11/2016

Ηλικιακές υπο-κατηγορίες στην ομάδα των – 74, 75 – 84, – 79 και 80+ (το ‘κατώφλι’) 6 15/11/2016

7

Δημογραφικές εξελίξεις Διαπιστώνεται αύξηση των ηλικιωμένων : σε % και σε απόλυτους αριθμούς 8 15/11/2016

9

Ηλικιακή δομή / Βαθμός εξάρτησης ηλικιωμένων % συμμετοχής ηλικιακών ομάδων στο σύνολο 0-14 ετών ετών 65+ Δείκτης εξάρτησης Ηλικιωμένων Συνολικός ,3 68,1 16,6 24,4 46, ,1 56,4 31,5 55,9 77,3 Πηγή: ΕΣΥΕ, Δελτίο Τύπου, 2 Απριλίου /11/2016

11 15/11/2016

12 Ηλικία Έτος ,91,524,89,01,624, ,12,024,210,22,024, ,92,323,111,52,421, ,73,019,511,13,418, ,03,515,812,23,717,1 Ποσοστά (%) στο γενικό πληθυσμό των ακόλουθων ηλικιακών ομάδων  0-14, 65-79, 80+ στην Ελλάδα και στην Ευρώπη (EΕ- 15), 1960,1970,1980,1990, /11/2016

H αύξηση των ηλικιωμένων H αύξηση των ηλικιωμένων….. ….οφείλεται στις παρακάτω αλλαγές:  Oι ‘baby boomers’ μεγάλωσαν…  Αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης (Σ: 79.78, Α: 78,2, Γ: 81,9).  Υπογεννητικότητα: μείωση του αριθμού των γεννήσεων και δραματική μείωση του δείκτη ολικής γονιμότητας.  Καλύτερη ποιότητα φροντίδας, πρόληψη… /11/2016

14 15/11/2016

15 15/11/2016

Τι σημαίνει ‘επιτυχημένα γηρατειά’; Διάφοροι ορισμοί διαχρονικά. Τα κριτήρια για τους Rowe & Kahn (1987),* :  Χαμηλός κίνδυνος ασθένειας  Χαμηλός κίνδυνος ασθένειας που να σχετίζεται με αναπηρία  Υψηλός βαθμός λειτουργικότητας ψυχικής και σωματικής  Ενεργός συμμετοχή στη ζωή Σύμφωνα με τον Thomas A. Glass (2003), τα επιτυχημένα γηρατειά είναι κατάσταση που ξεπερνά την υγεία και την μακροζωϊα; συνοψίζουν αυτό που ονομάζουμε γενικά “καλή ζωή”. *Rowe, John W. & Robert L. Kahn (1987). Human aging: Usual and Successful. Science, 237, /11/2016

Τι σημαίνει ‘επιτυχημένα γηρατειά’; Αυτό στο οποίο δίνουν ιδιαίτερη αξία για την ποιότητα της ζωής τους και κατά το στάδιο προς το τέλος της ζωής τους. Σύμφωνα με τον Dilip V. Jeste (2005)*, υπάρχουν δυσκολίες στη μελέτη του: καθώς καμία συμφωνία μεταξύ των ‘ειδικών’ όσον αφορά στον ορισμό και στα κριτήρια. Αναφέρεται στην αγγλική βιβλιογραφία με διαφορετικούς όρους: healthy aging, productive aging, effective aging, aging well, robust aging, and positive aging. *Jeste, D.V. (2005). Feeling Fine at a Hundred and Three. Secrets of Successful Aging. American Journal of Preventative Medicine, 28(3), pp /11/2016

ΜΑΚΡΟΖΩΪΑ - ΜΠΛΕ ΖΩΝΕΣ Γεωγραφικές περιοχές του κόσμου όπου οι άνθρωποι ζουν περισσότερα χρόνια (Dan Buettner's book, "The Blue Zones: Lessons for Living Longer from people who lived the longest’).Dan Buettner Οι πρώτοι → Gianni Pes και Michel Poulain: Σαρδηνία (Nuoro province) σαν την περιοχή με την υψηλότερη συγκέντρωση ανδρών που ξεπερνούσαν τα 100.Nuoro province Okinawa, Japan; Sardinia, Italy; Nicoya, Costa Rica; Icaria, Greece, Seventh Day Adventists in Loma Linda, CaliforniaOkinawa, JapanSardinia, ItalyNicoya, Costa RicaIcaria, Greece Seventh Day AdventistsLoma Linda, California 18 15/11/2016

19 15/11/2016

Κοινά χαρακτηριστικά….  Οικογένεια – βασική προτεραιότητα έναντι όλων των άλλων.  Μη καπνιστές – μεγάλο ποσοστό.  Φυτική διατροφή – εκτός από τη Σαρδηνία.  Διαρκή και μέτρια σωματική δραστηριότητα.  Κοινωνική συμμετοχή – άνθρωποι όλων των ηλικιών είναι κοινωνικά δραστήριοι και ενταγμένοι στις κοινότητές τους.  Λαχανικά – μεγάλη κατανάλωση λαχανικών /11/2016

21 15/11/2016

Κύρια προβλήματα υγείας Πολλαπλές χρόνιες ασθένειες. Περιορισμός της καθημερινής λειτουργικότητας εξαιτίας χρόνιων ασθενειών ή και αναπηρίες. Μεταβολές στις γνωστικές λειτουργίες. Επεξεργασία πληροφοριών και μνήμη. Συχνότερη χρήση των υπηρεσιών υγείας /11/2016

Συνήθη χρόνια προβλήματα υγείας  Αρθρίτιδα (το πιο σύνηθες χρόνιο πρόβλημα για τους 45 με 74, - 28%- και για τους %).  Υψηλή αρτηριακή πίεση  Προβλήματα ακοής / όρασης  Καρδιοπάθειες  Άνοια  Διαβήτης  Κατάθλιψη 23 15/11/2016

Άνοια Βλάβη και απώλεια εγκεφαλικών κυττάρων. Η απώλεια εγκεφαλικών κυττάρων είναι μια φυσιολογική διαδικασία, αλλά με ασθένειες που οδηγούν στην άνοια αυτή η απώλεια συμβαίνει με πολύ πιο γρήγορους ρυθμούς και καταλήγει στη μη φυσιολογική λειτουργία του εγκεφάλου /11/2016

Αιτίες της άνοιας Στη νόσο του Alzheimer οφείλονται πάνω από τις μισές περιπτώσεις άνοιας (50 με 70%). Η επόμενη πιο συνήθης αιτία είναι η αγγειακή άνοια. Προκαλείται από μια αλληλουχία μικρών εγκεφαλικών επεισοδίων, που εμποδίζουν την κανονική αιμάτωση του εγκεφάλου /11/2016

Επιπολασμός/επίπτωση της άνοιας Περίπου οι μισοί (46%) ζούσαν στην Ασία, 30% στην Ευρώπη, και 12% στη Β. Αμερική. Το 6.1% των 65+ υπέφεραν από άνοια και το 59% ήταν γυναίκες.Το 6.1% των 65+ υπέφεραν από άνοια και το 59% ήταν γυναίκες. Οι προβλέψεις δείχνουν σημαντική αύξηση του αριθμού των ηλικιωμένων με άνοια από 25 εκ. το 2000 σε 63 εκ. το 2030 και σε 114 εκ. το Η πλειονότητα των ηλικιωμένων με άνοια (52%) ζουν σε λιγότερο αναπτυγμένες περιοχές του κόσμου και αυτή η αναλογία θα αυξηθεί σημαντικά στο μέλλον /11/2016

Η νόσος του Αλζχαϊμερ Μια προοδευτικής εξέλιξης νευροεκφυλιστική νόσος, καταληκτική. Απώλεια της λειτουργίας και θάνατος των νευρικών κυττάρων σε πολλές περιοχές του εγκεφάλου, με αποτέλεσμα την απώλεια γνωστικών λειτουργιών, όπως τη μνήμη και τη μάθηση. Παρελθόν: προ-γεροντική / γεροντική άνοια. Όμως σήμερα γνωρίζουμε ότι η νόσος προσβάλλει και τους 65+ ετών. Για αυτό συχνά αναφέρεται πλέον ως προ- γεροντική ή γεροντική άνοια τύπου Αλζχάϊμερ ανάλογα με την ηλικία του ατόμου /11/2016

Συμπτωματολογία της Αλζχάϊμερ Στην αρχή συμπτώματα όπως η δυσκολία στη μνήμη και η απώλεια των νοητικών ικανοτήτων μπορεί να είναι ανεπαίσθητη. Με την πρόοδο της νόσου τα συμπτώματα γίνονται όλο και πιο αισθητά και παρεμποδίζουν τη συνήθη εργασία και τις κοινωνικές δραστηριότητες. Οι δυσκολίες στις καθημερινές δραστηριότητες όπως ντύσιμο, πλύσιμο, τουαλέτα γίνονται τόσο σοβαρές ώστε το άτομο σιγά σιγά εξαρτάται εντελώς από τους άλλους /11/2016

Ποιοί είναι πιο ευάλωτοι; Συνδυασμός παραγόντων : Ηλικία 1 στους 20 >65 ετών υποφέρει από Αlzheimer και λιγότερο από 1 στους 1000 <65. Αν και η πιθανότητα προσβολής από τη νόσο αυξάνεται με την ηλικία, το γήρας δεν είναι η αιτία της νόσου. Πρόσφατα στοιχεία: αρτηριοσκλήρυνση και Alzheimer /11/2016

Παράγοντες κινδύνου Φύλο Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι οι γυναίκες προσβάλλονται περισσότερο συχνά από την ασθένεια από ότι οι άνδρες. Γενετικοί παράγοντες (Κληρονομικότητα) Αφορά έναν εξαιρετικά περιορισμένο αριθμό οικογενειών. Κατά μέσο όρο το 50% των παιδιών ενός γονέα με γενετική επιβάρυνση θα αναπτύξει τη νόσο. Για τα μέλη παρόμοιων οικογενειών η ηλικία έναρξης της νόσου είναι σχετικά μικρή συνήθως μεταξύ 35 και /11/2016

Παράγοντες κινδύνου Άλλοι παράγοντεςΆλλοι παράγοντες Η φυλή, το επάγγελμα, η γεωγραφική προέλευση, η κοινωνικο-οικονομική κατάσταση δεν είναι καθοριστικοί παράγοντες. Υπάρχει όμως στατιστικά σημαντική συσχέτιση επιπέδου εκπαίδευσης και της νόσου (υψηλότερη εκπαίδευση – μικρότερη πιθανότητα) /11/2016

Άλλα προβλήματα των ηλικιωμένων Φτώχεια Απώλεια συντρόφου ή προσώπων του οικογενειακού και του φιλικού περιβάλλοντος Συνθήκες κατοικίας Το πρόβλημα των φροντιστών (για τα εξαρτώμενα άτομα) Έλλειψη ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων Απομόνωση /περιθωριοποίηση (στάσεις) 32 15/11/2016

33 15/11/2016

Ηλικιακές προκαταλήψεις/διακρίσεις με βάση την ηλικία (=‘ageism’) Ο όρος χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά το 1969 από τον Robert Butler. Όπως ο ρατσισμός και ο σεξισμός. Μια διαδικασία συστηματικής χρησιμοποίησης στερεοτύπων και διακρίσεων εναντίον ηλικιωμένων ατόμων. Σήμερα ο όρος αναφέρεται σε οποιαδήποτε προκατάληψη ή διάκριση εναντίον ή υπέρ οποιασδήποτε ηλικιακής ομάδας /11/2016

Η έννοια των στερεοτύπων Το στερεότυπο (θετικό ή αρνητικό) υπερβάλλει για τη σημασία ορισμένων χαρακτηριστικών. Ορισμένα στερεότυπα δε βασίζονται σε αντικειμενικά στοιχεία, και προσπαθούμε να τα εκλογικεύσουμε. Σε ένα αρνητικό στερεότυπο, τα θετικά χαρακτηριστικά είτε παραλείπονται εντελώς, είτε τονίζονται ανεπαρκώς. Γενικεύουν και αφήνουν λίγο χώρο για ατομικές διαφοροποιήσεις, κάτι το οποίο συμβαίνει συχνά στους ηλικιωμένους /11/2016

Παραδείγματα στερεοτύπων για τους ηλικιωμένους (‘ageism’) Οι διακρίσεις κατά των ηλικιωμένων εκφράζονται με πολλούς τρόπους, εμφανείς ή όχι:  ‘Πατερναλιστική στάση’ από τους νεότερους.  Το ότι ‘ξεχνούν’ αμέσως ερμηνεύεται σαν ‘άνοια’ /11/2016

Παραδείγματα στερεοτύπων για τους ηλικιωμένους (‘ageism’)  Μη αποδοχή του γεγονότος της γήρανσης από τους ίδιους.  Η ελάχιστη δυσκολία στην ακοή εκλαμβάνεται ως αποτέλεσμα των ‘γηρατειών’.  Η έκφραση σεξουαλικής επιθυμίας δεν είναι αποδεκτή.  Η έκφραση της δυσαρέσκειάς τους από τη ζωή χαρακτηρίζεται ως ‘γκρίνια’ που σχετίζεται με την μεγάλη ηλικία, ενώ πολλοί νεότεροι συχνά κάνουν το ίδιο.  Τους αποκαλούμε ‘παιδιά’ ενώ συχνά το ίδιο το κοινωνικό τους περιβάλλον έχει δημιουργήσει τις συνθήκες να είναι εξαρτημένοι, αδύναμοι και να νοιώθουν αβοήθητοι /11/2016

Συμπερασματικά….. Αναμένεται από τους ηλικιωμένους να είναι: ▫με αδύναμη νοητική λειτουργία ▫μη παραγωγικοί ▫να ξεχνούν ▫ευτυχείς ▫να απολαμβάνουν τη σύνταξή τους ▫χωρίς σεξουαλική επιθυμία ▫να είναι αόρατοι ▫παθητικοί 38 15/11/2016

Διακρίσεις στο χώρο της υγείας και της κοινωνικής φροντίδας Φοιτητές σχετικών σχολών (υγείας και κοινωνικής φροντίδας): πχ. μη επιλογή πλαισίων κλινικής ή πρακτικής άσκησης που σχετίζονται με ηλικιωμένους. Επαγγελματίες υγείας 39 15/11/2016

Αντιδράσεις των ηλικιωμένων στα στερεότυπα Κατά τον Palmore (1990) υπάρχουν οι εξής 4 πιθανές αντιδράσεις των ηλικιωμένων σε αυτά που οι άλλοι περιμένουν από αυτούς: ▫Αποδοχή ▫Άρνηση ▫Αποφυγή ▫Αλλαγή 40 15/11/2016

Η αποδοχή της αρνητικής εικόνας Ένας ηλικιωμένος που αποδέχεται την αρνητική εικόνα μπορεί να συμπεριφέρεται σαν ‘γέρος’, ακόμα και αν αυτό δεν ανταποκρίνεται στην προσωπικότητά του και τις προηγούμενες συνήθειές του. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι σταματά ή μειώνει τις κοινωνικές του δραστηριότητες, δεν αναζητά την κατάλληλη ιατρική φροντίδα ή αποδέχεται την φτώχεια. Τελικά αυτή η αποδοχή της αρνητικής εικόνας μπορεί να καταλήξει στο να είναι προκατειλημμένο το ηλικιωμένο άτομο εναντίον του εαυτού του/της, απώλεια της αυτοεκτίμησης, μίσος για τον εαυτό του, ντροπή, κατάθλιψη, και αυτοκτονία σε ακραίες περιπτώσεις /11/2016

Η άρνηση της ηλικίας Εκφράζεται με διάφορους τρόπους:  Απόκρυψη της πραγματικής ηλικίας.  Προσπάθεια να ανήκει στην κυρίαρχη, νεώτερη ομάδα με την χρήση της αισθητικής χειρουργικής, των εμφυτευμάτων, κρύβοντας με διάφορους τρόπους την ηλικία του. Η αναζήτηση της αιώνιας νεότητας είναι μια άνιση μάχη για όσους προσπαθούν να σταματήσουν τη φυσιολογική εξέλιξη της γήρανσης /11/2016

Η αποφυγή και η αλλαγή Αποφυγή: Αποφυγή επαφής με ανθρώπους που υιοθετούν προκατειλημμένες στάσεις έναντι των ηλικιωμένων, όπως: μετακίνηση σε κατοικίες για ηλικιωμένους, αυτοαπομόνωση, αλκοολισμός/εξάρτηση από ουσίες ή αυτοκτονία. Αλλαγή: Αναγνώριση των εις βάρος του διακρίσεων και προσπάθεια εξάλειψής τους. Προσπάθεια ατομική ή συλλογική μέσω της συμμετοχής σε ομάδα που υπερασπίζεται τα δικαιώματα των ηλικιωμένων /11/2016

Άρνηση ευκαιριών και καταπάτηση δικαιωμάτων στους ηλικιωμένους Συχνά τους αρνούνται ευκαιρίες και δικαιώματα Κακά διαγνωσμένοι ή τους αρνούνται ιατρική θεραπεία. Άρνηση απασχόλησης ή ευκαιρίες προαγωγής. Αντικείμενα κακοποίησης /11/2016

Απώλεια σημαντικών πόρων για το κοινωνικό σύνολο Αποδίδοντας μικρότερη αξία σε αυτό το τμήμα του πληθυσμού ένας ζωτικής σημασίας ανθρώπινος πόρος χάνεται. Οι ηλικιωμένοι έχουν τεράστια εμπειρία, δεξιότητες και γνώσεις που είναι σημαντικές. Επίσης προσφέρουν σημαντική κοινωνική βοήθεια σαν εθελοντές, στη φροντίδα των παιδιών, φροντίδα άλλων συγγενών ή γειτόνων κλπ /11/2016

Υγεία Ασφάλιση Κοινωνική φροντίδα 46 15/11/2016

Ο ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ (%) Κατηγορίες κοινωνικών δαπανών Κοινωνική ασφάλιση (προνοιακού τύπου)* 87.5 (8.2) 84.5 (6.5) 85.6 (6.9) 85.7 (3.8) 86.7 (4.3) 86.3 (4.5) Υγεία Κοινωνική φροντίδα (πρόνοια) Σύνολο /11/2016

ΔΑΠΑΝΕΣ ΓΙΑ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΣΕ ΕΙΔΟΣ 1990 (%) 1995 (%) 2001 (%) Υγεία Αναπηρία Οικογένεια & παιδιά Ηλικιωμένοι Κατοικία Ανεργία Κοινωνικός αποκλεισμός Σύνολο /11/2016

Κατώφλι της φτώχειας Κατώφλι φτώχειας - Σχετική φτώχεια (<60% του διάμεσου ισοδύναμου εισοδήματος). Το 23,1% του πληθυσμού στην Ελλάδα σε κίνδυνο φτώχειας (2012) ακόμα και μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις (συντάξεις και επιδόματα). Το `κατώφλι της φτώχειας ήταν 5.708€ το χρόνο ανά άτομο (2012). Αυτό μεταφράζεται σε νοικοκυριά και άτομα /11/2016

Κίνδυνος φτώχειας μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις κατά φύλο και ομάδες ηλικιών (ΕΛΣΤΑΤ, 2012) Ομάδες ηλικιών ΣύνολοΆνδρεςΓυναίκες Σύνολο23,122,523, , ,823,424, ,215,918, /11/2016

Κίνδυνος φτώχειας και κοινωνικές μεταβιβάσεις 51 15/11/2016

-Συντάξεις (Κοινωνική Ασφάλιση) -Επιδόματα (Κοινωνική Φροντίδα ) 52 15/11/2016

Συντάξεις γήρατος και φτώχεια Σημαντικό εργαλείο κοινωνικής πολιτικής κατά της φτώχειας: ο κίνδυνος φτώχειας στην Ελλάδα μειώνεται από το 41% στο 24% μετά την καταβολή των συντάξεων. Η καταβολή των υπόλοιπων επιδομάτων μειώνει το ποσοστό φτώχειας κατά 3% (21% στοιχεία του 2003) /11/2016

Συντάξεις γήρατος Παρέχονται μέσω του κοινωνικο-ασφαλιστικού συστήματος σε όσους έχουν εργαστεί στο παρελθόν. Προβλήματα Αρκετοί έχουν πολύ χαμηλές συντάξεις κάτω από το ελάχιστο κόστος ζωής για έναν ηλικιωμένο /11/2016

55 Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΤΩΝ ΓΕΝΕΩΝ;  Η αρχή αυτή αποτελεί τη βασική θεμελιώδη αρχή ενός κοινωνικά δίκαιου ασφαλιστικού συστήματος. Όμως έχει μια βασική προϋπόθεση: ότι η σημερινή γενιά εργαζομένων καλείται να υποστεί αναλογικά τις ίδιες θυσίες με αυτές που υπέστησαν οι σημερινοί συνταξιούχοι για να χρηματοδοτήσει τις συντάξεις των προηγούμενων από αυτή γενεών.  Η σχέση όμως τότε εργαζομένων προς συνταξιούχους ήταν 4:1 ενώ σήμερα είναι 1,5:1, που σημαίνει ότι η σημερινή γενιά καλείται να καταβάλλει για τους συνταξιούχους το 3πλάσιο ή και 4πλάσιο ποσοστό του εισοδήματός της.  Επομένως η έννοια της ‘αλληλεγγύης των γενεών’ παραμορφώνεται. 15/11/2016

56 ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΙΧΑΝ ΠΛΗΡΩΣΕΙ ΑΝΑΛΟΓΕΣ ΕΙΣΦΟΡΕΣ……  Οι κατώτατες συντάξεις που ξεπερνούν το επίπεδο που θα δικαιολογούσαν οι εισφορές που κατέβαλαν στη διάρκεια της εργαζόμενης ζωής τους.  Η ένταξη στο σύστημα ατόμων που δεν έχουν καταβάλει ποτέ εισφορές π.χ. οι παραδοσιακές συντάξεις του ΟΓΑ (πριν το 1997).  Οι αυξήσεις στις συντάξεις που δεν δικαιολογούνται από τα οικονομικά δεδομένα της κοινωνικής ασφάλισης.  Η κάλυψη των ελλειμμάτων ενός ασφαλιστικού ταμείου από το Κράτος.  Η παροχή συντάξεων σε απόρους. 15/11/2016

57 Αλλα…..  Συστηματική καταστρατήγηση ασφαλιστικών νόμων και κανονισμών διαχρονικά προς όφελος συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων.  Ευνοϊκές προϋποθέσεις συνταξιοδότησης για μεγάλο αριθμό συνταξιούχων.  Τεράστιο το πρόβλημα της εισφοροδιαφυγής συχνά από το ίδιο το κράτος το οποίο δεν πληρώνει έγκαιρα τις υποχρεώσεις του προς τους φορείς.  Κοινωνική Ασφάλιση και Κοινωνική Πρόνοια: απουσία διάκρισης μεταξύ των δυο τομέων Κοινωνικής Πολιτικής με αρνητικά αποτελέσματα. 15/11/2016

Οι συντάξεις γήρατος σε αριθμούς : συνταξιούχοι αγρότες. Για το 98% εξ αυτών αυτή η παροχή ανερχόταν σε <600€ και για το 80% <500€ (στοιχεία 2007). Για όλα τα υπόλοιπα ταμεία (πλην του Δημοσίου) το 65% των συντάξεων γήρατος <600€ συνταξιούχοι παίρνουν επίσης το ΕΚΑΣ. Άλλοι παίρνουν και επικουρική σύνταξη /11/2016

ΕΠΙΔΟΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ’ (ΕΚΑΣ) Θεσμοθετήθηκε το 1996 για την ενίσχυση των χαμηλοσυνταξιούχων γήρατος ή χηρείας. Καταρχήν ίσχυε για τους άνω των 65 ετών. Μετά το 1997 το όριο ηλικίας μειώθηκε στα 60 χρόνια /11/2016

‘ΕΠΙΔΟΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ’ (ΕΚΑΣ) Χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Χορηγείται από τον ασφαλιστικό φορέα συνταξιοδότησης του δικαιούχου. Εξαιρούνται οι δικαιούχοι του ΟΓΑ που δεν έχουν ανταποδοτική σύνταξη. Οι συνταξιούχοι που παίρνουν το ΕΚΑΣ έχουν δικαίωμα και σε μειωμένη συμμετοχή στα φάρμακα /11/2016

‘ΕΠΙΔΟΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ’ (ΕΚΑΣ)  Έλεγχο τριών εισοδηματικών μεγεθών:  Ατομικό εισόδημα από συντάξεις και απασχόληση  Συνολικό ατομικό εισόδημα  Συνολικό οικογενειακό εισόδημα  Το πλήρες ποσό το 2008 ήταν €230/μήνα. Καταβάλλεται 14 φορές το χρόνο μαζί με τη σύνταξη /11/2016

Οικονομική στήριξη ανασφάλιστων ηλικιωμένων Μηνιαίο επίδομα που παρέχεται μέσω του ΟΓΑ. Σε άτομα άνω των 65 ετών χωρίς κύρια σύνταξη. Ισοδυναμεί με τη βασική (μη ανταποδοτική) σύνταξη του αγρότη (330 ευρώ το 2008). Όσοι έχουν δικαίωμα σε αυτό το επίδομα έχουν και δωρεάν ιατρική φροντίδα από το ΕΣΥ /11/2016

Οικονομική στήριξη ανασφάλιστων ηλικιωμένων  Έλεγχος των άλλων πηγών εισοδήματος:  Δεν έχουν δικά τους εισοδήματα…  Αλλά και το εισόδημα του συζύγου δεν υπερβαίνει το αντίστοιχο της βασικής σύνταξης του ΟΓΑ /11/2016

Οικονομική στήριξη ανασφάλιστων ηλικιωμένων Πολύ χαμηλό επίδομα κυρίως για όσους ζουν σε αστικές περιοχές. Όταν ο σύζυγος παίρνει σύνταξη μεγαλύτερη αυτή του ΟΓΑ, δεν έχουν δικαίωμα σε αυτή την πρόσθετη πηγή εισοδήματος, ακόμα και αν η σύνταξή τους είναι πολύ χαμηλότερη από το ελάχιστο κόστος ζωής /11/2016

Ηλικιωμένοι με αναπηρία Οικονομική στήριξη σε άτομα άνω των 60 ετών με αναπηρία >67%. Αφορά και στις σωματικές και στις νοητικές αναπηρίες. Βασική προϋπόθεση ότι δεν είναι άμεσα ασφαλισμένοι. Εάν παίρνει τη σύνταξη για τους ανασφάλιστους, μπορεί να πάρει τη διαφορά μεταξύ αυτής της σύνταξης και του μηνιαίου επιδόματος για τα άτομα με αναπηρία /11/2016

Επιδότηση ενοικίου Μηνιαία επιδότηση ενοικίου μέσω του συστήματος κοινωνικής φροντίδα για τους άνω των 65 ετών. Καταβάλλεται άμεσα στον ιδιοκτήτη του διαμερίσματος από την κοινωνική υπηρεσία. Προϋποθέσεις:  να έχει δικαίωμα στην σύνταξη του ΟΓΑ για τους ανασφάλιστους.  Να ζει μόνος/η ή με τον/την σύζυγο της ίδιας ηλικίας 65+, αλλά όχι με άλλα άτομα /11/2016

Αριθμός δικαιούχ ων Ετήσια δαπάνη (€) Ύψος παροχής (€ το μήνα) Σύνταξη ανασφάλιστων Επίδομα ΕΚΑΣ Επίδομα βαριάς αναπηρίας Άλλα επιδόματα αναπηρίας Επίδομα 3ου παιδιού Πολυτεκνικό επίδομα Ισόβια σύνταξη πολύτεκνης Επίδομα απροστάτευτου παιδιού Στεγαστική συνδρομή ανασφάλιστων ηλικιωμένων Επιδόματα έκτακτης ανάγκης ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ ΜΗ ΑΝΤΑΠΟΔΟΤΙΚΕΣ (2002) 67 15/11/2016

Άλλες μορφές οικονομικής στήριξης Πρόσθετη οικονομική βοήθεια. Εφάπαξ ποσό μια φορά το χρόνο για τη συγκεκριμένη αιτία. Έκτακτες ανάγκες (προσωρινά οικονομικά προβλήματα, προβλήματα κατοικίας κλπ.). Δεν απευθύνεται μόνο στους ηλικιωμένους. Μειωμένα εισιτήρια στα δημόσια μεταφορικά μέσα. Όλοι οι άνω των 60 ετών όπως και άλλες κοινωνικές ομάδες (π.χ. άτομα με αναπηρία) /11/2016

69 15/11/2016

70 15/11/2016

Κατηγορίες ηλικιωμένων 1.Χωρίς σοβαρά προβλήματα υγείας που ζουν αυτόνομα. 2.Με προσωρινά προβλήματα υγείας. 3.Χρειάζονται μακρόχρονη φροντίδα /11/2016

ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΑ ΑΤΟΜΑ ΣΕ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ή ΚΙΝΔΥΝΟ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ άτομο που ζει μόνο του Ένα άτομο που ζει μόνο του, είναι μοναχικό αποκλεισμένο από την κοινωνία, χωρίς κοινωνικές επαφές και υποστηρικτικό δίκτυο, με οικονομικά προβλήματα, με περιορισμένη αυτονομία, χωρίς πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, και μερικές φορές χωρίς στέγη. Άτομα με παιδιά Άτομα με παιδιά, αλλά ουσιαστικά χωρίς οικογενειακή ή κοινωνική στήριξη, είτε γιατί τα παιδιά τους δεν ζουν στον ίδιο τόπο, είτε γιατί δεν επικοινωνούν συχνά μαζί τους. ηλικιωμένοι με οικονομικά προβλήματα Επιπλέον ηλικιωμένοι με οικονομικά προβλήματα και αυξημένες ανάγκες φροντίδας που πρέπει να τους παρέχονται από ένα δίκτυο επαγγελματιών υγείας και κοινωνικής φροντίδας /11/2016

ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΑ ΑΤΟΜΑ ΣΕ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ Ηλικιωμένοι με παιδιά που τους κακοποιούν Ηλικιωμένοι με παιδιά που τους κακοποιούν σε διάφορα επίπεδα: σωματική βία, παραμέληση της προσωπικής υγιεινής, της καθαριότητας του περιβάλλοντός τους και της καθημερινής διατροφής του, ή της ψυχικής τους υγείας (π.χ. μη παρατήρηση ανησυχητικών ψυχολογικών συμπτωμάτων – όπως κατάθλιψης- και λήψη αντίστοιχων μέτρων). εγκαταλελειμμένος από την οικογένειά του σε νοσοκομείο Ηλικιωμένος με παιδιά ή συγγενικό δίκτυο, αλλά μερικές φορές εγκαταλελειμμένος από την οικογένειά του σε νοσοκομείο μετά από ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας. αποϊδρυματοποιημένα Άτομα αποϊδρυματοποιημένα των οποίων τα οικογενειακά δίκτυα έχουν εν τω μεταξύ εντελώς αποσυντεθεί. Ηλικιωμένοι που ζουν σε δομές ιδρυματικής φροντίδας /11/2016

ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΟΡΙΣΜΟΣ «Ηλικιωμένα άτομα σε κατάσταση εγκατάλειψης : άτομα που έχουν εγκαταλειφθεί από την οικογένειά τους ή που στερούνται οικογένειας, είναι περιθωριοποιημένα και αποκλεισμένα από την κοινωνική ζωή, υποφέρουν συχνά από κάποιο σοβαρό χρόνιο νόσημα, και στα οποία η ασθένεια ή/και τα γηρατειά ή/και η φτώχεια δεν τους επιτρέπουν να ζουν αυτόνομα και εξαρτώνται από την καθημερινή βοήθεια ενός άλλου ατόμου /11/2016

Άξονες πολιτικής για τους ηλικιωμένους Αυτόνομη διαβίωση – ποιότητα ζωής Στήριξη των ηλικιωμένων και των οικογενειών τους Κινητοποίηση της οικογένειας και της τοπικής κοινωνίας για μεγαλύτερη συμμετοχή στη φροντίδα του ηλικιωμένου ατόμου /11/2016

Τι είδους υπηρεσίες; Υπηρεσίες ενίσχυσης της κοινωνικής αλληλεπίδρασης και συμμετοχής των ηλικιωμένων στην ζωή της κοινότητας. Υπηρεσίες πρόληψης. Θεραπεία και αποκατάσταση (στόχος: η βελτίωση του ιατρικού προβλήματος του ατόμου) Μακρόχρονη φροντίδα (στόχος: να αντιμετωπιστούν τα χρόνια προβλήματα που δημιουργεί το συγκεκριμένο ιατρικό πρόβλημα) /11/2016

ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ The OECD has defined long-term care as "a cross-cutting policy issue that brings together a range of services for persons who are dependent on help with basic activities of daily living3 (ADLs) over an extended period of time." Elements of long-term care include rehabilitation, basic medical services, home nursing, social care, housing and services such as transport, meals, occupational and empowerment activities, thus also including help with Instrumental activities of daily living (IADLs). Long-term care is usually provided to persons with physical or mental handicaps, the frail elderly and particular groups that need support in conducting their daily life activities /11/2016

Γενική εκτίμηση των αναγκών υγείας (κλίμακες) Γενική κατάσταση υγείας:  GHQ (General Health Questionnaire) Διαταραχές στη διάθεση:  GDS (Geriatric Depression Scale) Αξιολόγηση γνωστικών λειτουργιών:  MMSE (Mini-Mental State Exam) (<22) 78 15/11/2016

Εκτίμηση της λειτουργικότητας  ADL (Activities of Daily Living) – Katz  Φαγητό  Ντύσιμο  Ατομική υγιεινή (μπάνιο)  Να ξαπλώσει και να σηκωθεί από το κρεβάτι  Να πάει τουαλέτα  Ακράτεια 79 15/11/2016

Εκτίμηση της λειτουργικότητας  IADL (Instrumental Activities of Daily Living) – Lawton and Brody -Μαγείρεμα -Πλύσιμο ρούχων -Λήψη των φαρμάκων του/της -Δυνατότητα μετακίνησης σε μακρινές αποστάσεις -Ψώνια -Διαχείριση των χρημάτων του (πληρωμή λογαριασμών κλπ.) -Χρήση τηλεφώνου 80 15/11/2016

Ολοκληρωμένη φροντίδα Ένα καλά σχεδιασμένο και οργανωμένο σύνολο υπηρεσιών και διαδικασιών φροντίδας, που στοχεύει σε πολλαπλές ανάγκες/προβλήματα. Υλοποιείται με πολιτικές που στοχεύουν να άρουν τα εμπόδια μεταξύ επιπέδων, αλλά και εντός του κάθε επιπέδου φροντίδας. Οι υπηρεσίες παρέχονται μέσα από ένα ευρύ δίκτυο φορέων υγείας και κοινωνικής φροντίδας, διαφορετικών επαγγελματιών και της άτυπης φροντίδας /11/2016

82 15/11/2016

ΚΕΝΤΡΑ ΑΝΟΙΚΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ (ΚΑΠΗ) Μέχρι τη δημιουργία των ΚΑΠΗ: λίγες και ασυντόνιστες υπηρεσίες στην κοινότητα, κυρίως του εθελοντικού τομέα. Το 1979: το πρώτο κρατικό ΚΑΠΗ πιλοτικά στην Αθήνα. Μέχρι το 1981 δημιουργούνται 11 ΚΑΠΗ. Το κράτος τα χρηματοδοτεί και τα λειτουργούν μεγάλοι εθελοντικοί οργανισμοί, όπως η ΧΕΝ ή ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός. Το 1981 η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ δημιουργεί περισσότερα τέτοια κέντρα υπό την ευθύνη της Τ.Α /11/2016

Στόχοι των ΚΑΠΗ Ψυχο-κοινωνική στήριξη των ηλικιωμένων ώστε να είναι ενεργά μέλη της τοπικής κοινωνίας. Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας για τα προβλήματα των ηλικιωμένων. Έρευνα σε σχετικά θέματα /11/2016

Διοίκηση και χρηματοδότηση Λειτουργία από τους Δήμους. Συντάσσουν δικούς τους προϋπολογισμούς. Κύρια χρηματοδότηση από το Υπουργείο Υγείας και από τους Δήμους. 7 μελές διοικητικό συμβούλιο: δήμαρχος, ένας σύμβουλος, κοινωνικός λειτουργός, εκπρόσωπος των ηλικιωμένων, εκπρόσωπος του προσωπικού, εκπρόσωπος της τοπικής κοινωνίας που είναι ειδικός σε θέματα ηλικιωμένων, ένας εκπρόσωπος των τοπικών οργανώσεων των συνταξιούχων /11/2016

ΚΑΠΗ ΠροσωπικόΠροσωπικό: κοινωνικοί λειτουργοί, ιατρικό προσωπικό, επισκέπτες υγείας, εργοθεραπευτές και φυσικοθεραπευτές, οικογενειακοί βοηθοί. ΥπηρεσίεςΥπηρεσίες: προληπτική ιατρική φροντίδα, φυσικοθεραπεία, βοήθεια στο άτομο που τη χρειάζεται ή στην οικογένεια, βοήθεια στο σπίτι για τα άτομα που ζουν μόνα, οργάνωση ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων και συμμετοχή σε διάφορες κοινωνικές δραστηριότητες /11/2016

ΚΑΠΗ - Συμμετοχή 60+ Να ζουν στην κοινότητα του ΚΑΠΗ Πληρώνουν συμβολική συμμετοχή Δωρεάν υπηρεσίες για αυτούς που δεν μπορούν να πληρώσουν /11/2016

Πρόγραμμα ‘Βοήθεια στο σπίτι’ Τα τελευταία 20 χρόνια πιλοτικά από το κράτος, ΜΚΟ, την Εκκλησία και την Τ.Α. Αυτόνομα ή σε συνεργασία με ορισμένα ΚΑΠΗ. Η συστηματική ανάπτυξή τους για τους ηλικιωμένους ξεκίνησε από το 1998 (συνεργασία δήμων και ΚΑΠΗ) /11/2016

Πρόγραμμα ‘Βοήθεια στο σπίτι’ Εποπτεύεται άμεσα από το Υπουργείο Υγείας. ΣτόχοςΣτόχος: παροχή φροντίδας στο σπίτι κυρίως σε ηλικιωμένα άτομα που έχουν ανάγκη αυτής της φροντίδας και ζουν μόνα, έτσι ώστε να βελτιώσουν την αυτονομία και ανεξαρτησία τους, να είναι δραστήρια και να περιοριστεί η φροντίδα σε ίδρυμα ή νοσοκομείο. ΠροσωπικόΠροσωπικό: κοινωνικός λειτουργός, νοσηλευτής και οικογενειακός βοηθός. Επισκέπτονται τον ηλικιωμένο/η τακτικά στο σπίτι του/της /11/2016

Πρόγραμμα ‘Βοήθεια στο σπίτι’ Οι υπηρεσίες του προσφέρονται κυρίως στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης φροντίδας σε άτομα που δεν απαιτείται η παραμονή τους στο νοσοκομείο. Τα προγράμματα αυτά υποστηρίχτηκαν και από την ίδρυση των “Μονάδων Κοινωνικής Μέριμνας” σε διάφορους Δήμους (οι μονάδες στηρίζονται από το Υπουργείο Απασχόλησης) /11/2016

ΚΗΦΗ (Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων) Τα ΚΗΦΗ είναι μικρές μονάδες ημερήσιας φιλοξενίας. Σε αστικές και ημιαστικές περιοχές και διασυνδέονται σε λειτουργικό επίπεδο με ΚΑΠΗ της περιοχής. Συνεργάζονται με τοπικούς φορείς που παρέχουν κοινωνικές υπηρεσίες καθώς και με μονάδες υγείας. 91

ΚΗΦΗ - ΣΤΟΧΟΙ Παραμονή των ατόμων τρίτης και τέταρτης ηλικίας στο οικείο φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον Διατήρηση της συνοχής της οικογένειας, εναρμόνιση της οικογενειακής και εργασιακής ζωής των μελών της οικογένειας με ηλικιωμένο μέλος. Αποφυγή της ιδρυματικής περίθαλψης και του κοινωνικού αποκλεισμού. Εξασφάλιση αξιοπρεπούς διαβίωσης και βελτίωση της ποιότητας ζωής των ηλικιωμένων αλλά και των άλλων μελών της οικογένειας. 92

ΚΗΦΗ – ΧΡΗΣΤΕΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Απευθύνονται σε ηλικιωμένα άτομα που δεν αυτοεξυπηρετούνται απόλυτα (κινητικές δυσκολίες, άνοια, χωρίς διεγέρσεις κλπ) Οι οικογενειακοί φροντιστές τους είτε εργάζονται ή αντιμετωπίζουν οι ίδιοι σοβαρά κοινωνικά προβλήματα ή προβλήματα υγείας και δεν μπορούν να ανταποκριθούν στην φροντίδα. 93

ΚΗΦΗ – ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ - ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ Υπηρεσίες: νοσηλευτική φροντίδα, φροντίδα για την ικανοποίηση πρακτικών αναγκών διαβίωσης, ατομική υγιεινή, προγράμματα δημιουργικής απασχόλησης, προγράμματα ανάπτυξης λειτουργικών και κοινωνικών δεξιοτήτων. Προσωπικό: Νοσηλευτής/τρια- υπεύθυνος του Κέντρου, Επιμελητές Πρόνοιας ή Κοινωνικούς Φροντιστές, βοηθητικό προσωπικό. 94

Κατ’οίκον νοσηλεία Στην Ελλάδα δεν λειτουργούν συστηματικά ενδιάμεσες δομές μετά την έξοδο του ηλικιωμένου από το νοσοκομείο. Για αυτό το λόγο η νοσηλεία στο σπίτι παίζει σημαντικό ρόλο. Θεσμοθετήθηκε στην Ελλάδα με νόμο του /11/2016

Κατ’οίκον νοσηλεία Προσωπικό: γιατροί, νοσηλευτές, κοινωνικοί λειτουργοί, και άλλο εξειδικευμένο προσωπικό. Παρά ταύτα αυτές οι υπηρεσίες σαν μια οργανωμένη δομή παρέχονται αποκλειστικά από τον Ερυθρό Σταυρό με την εξαίρεση δυο νοσοκομείων που προσφέρουν επίσης κατ’οίκον νοσηλεία /11/2016

Σε άτομα που αντιμετωπίζουν έκτακτες καταστάσεις και προβλήματα. Άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος και παρέμβαση. Λειτουργεί επί 24ώρου βάσεως. Διαθέτει γραμμή SOS, εξατομικευμένη κοινωνική στήριξη και συμβουλευτικές υπηρεσίες, και αναλαμβάνει την παροχή άμεσης διασύνδεσης με τις κατάλληλες υπηρεσίες. Οι 21 δομές που αναπτύχθηκαν στην Αθήνα και Θεσ/νίκη περιλαμβάνουν Κέντρα Υποδοχής και Στήριξης, καθώς και δομές βραχείας φροντίδας. 97 ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΜΕΣΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ (ΕΚΑΚΒ) 15/11/2016

98 15/11/2016

Ιδρυματική φροντίδα Η ιδρυματική φροντίδα παρέχεται από το κράτος και κερδοσκοπικούς ή μη φορείς φροντίδας (Γηροκομεία και ιδρύματα για χρόνιους ασθενείς). Ένα πολύ μικρό ποσοστό των ηλικιωμένων ζει σε ίδρυμα, δημόσιο ή ιδιωτικό. Τα κρατικά συνήθως δέχονται ασθενείς με χαμηλά εισοδήματα /11/2016

‘Ανεπίσημη φροντίδα’ ή ‘άτυπα δίκτυα φροντίδας’ Μη αμειβόμενη παροχή υπηρεσιών σε άτομα που δεν έχουν τη δυνατότητα αυτόνομης διαβίωσης στην κοινότητα. Συνήθως μεταξύ των εξυπηρετούμενων και αυτών που τους παρέχουν βοήθεια έχουν αναπτυχθεί σχέσεις αμοιβαιότητας, προσωπικές σχέσεις στο πέρασμα των χρόνων. ‘Οικογενειακοί φροντιστές’: μέλη της τοπικής κοινωνίας, οικογένεια, φίλοι, γείτονες, συγγενικό περιβάλλον /11/2016

Σχέση κράτους-οικογενειακών φροντιστών Το κράτος αντιμετωπίζει τους οικογενειακούς φροντιστές είτε:  ….ως παράλληλες πηγές φροντίδας με τις κρατικές.  ….ως συνεργάτες σε μια κοινή προσπάθεια.  ….σχεδιάζει υπηρεσίες και για τους ίδιους τους οικογενειακούς φροντιστές αναγνωρίζοντας τις ανάγκες τους /11/2016

Προβλήματα της ανεπίσημης φροντίδας Οικονομικό και κοινωνικό κόστος για τους οικογενειακούς φροντιστές. Ψυχική εξουθένωση. Οι γυναίκες αναλαμβάνουν το μεγαλύτερο βάρος. Χαμηλή ποιότητα υπηρεσιών λόγω έλλειψης ειδικών γνώσεων των οικογενειακών φροντιστών /11/2016

103 15/11/2016

…. Δίνοντας μεγαλύτερες δυνατότητες επιλογών στον χρήστη /11/2016

Διαχείριση προσωπικών προϋπολογισμών Προσωπικοί προϋπολογισμοί τους οποίους διαχειρίζονται οι ίδιοι, αγοράζοντας για παράδειγμα φροντίδα από ανταγωνιστικούς φορείς. Ή οι ίδιοι και οι οικογένειές τους να έχουν τη δυνατότητα να απασχολούν έναν βοηθό προσωπικής φροντίδας άμεσα και άρα να τον προσλάβουν ή να τον απολύσουν, να προγραμματίσουν οι ίδιοι τη φροντίδα και γενικότερα να εποπτεύουν την παροχή της φροντίδας /11/2016

Επίδομα φροντίδας – έλεγχος του αποτελέσματος Ένα ποσό κατευθείαν στο άτομο που χρειάζεται φροντίδα, ποσό το οποίο μπορεί να διαθέσει όπως αυτό θέλει αρκεί να έχει επαρκή φροντίδα. Γερμανία: η κατάσταση της υγείας του ατόμου αξιολογείται κάθε 3 με 6 μήνες από ένα ειδικό φορέα. Αν δεν είναι επαρκής η φροντίδα τότε αποσύρεται το επίδομα και φροντίζει το κράτος να του παρέχει υπηρεσίες σε είδος /11/2016

Μερική στήριξη του εισοδήματος των οικογενειακών φροντιστών Να διατηρήσουν ένα ελάχιστο επίπεδο εισοδήματος αντικαθιστώντας την απώλεια εισοδήματος λόγω της φροντίδας /11/2016

Η σημασία των άτυπων δικτύων φροντίδας στην Ελλάδα για τους ηλικιωμένους Το μεγαλύτερο μέρος της φροντίδας παρέχεται από την οικογένεια. Αίτια:  Οι ελλείψεις του κράτους πρόνοιας κυρίως στον τομέα της κοινωνικής φροντίδας.  Πολιτισμικά χαρακτηριστικά – Ο ρόλος της οικογένειας. Αλλαγές:  Ο αριθμός των διαθέσιμων οικογενειακών φροντιστών μειώνεται σταδιακά. Αύξηση συμμετοχής γυναικών στην αγορά εργασίας.  Μεγαλύτερη ανάγκη για υποστηρικτικές υπηρεσίες των οικογενειακών φροντιστών /11/2016

Το ξένο εργατικό δυναμικό Χρησιμοποίηση οικονομικών μεταναστών για τη φροντίδα των ηλικιωμένων, συνήθως χαμηλά αμειβόμενων. Συνήθως η μεσαία τάξη. Πρόβλημα για την ολοκλήρωση των δικτύων φροντίδας /11/2016

110 15/11/2016