Γενικά Ζητήματα Λειτουργίας του Μη Κερδοσκοπικού Τομέα

Συγκριτικά Πλεονεκτήματα του Μη Κερδοσκοπικού Τομέα Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του Μη Κερδοσκοπικού Τομέα είναι: 1. Έλλειψη επιδίωξης κέρδους: Οι ΜΚΟ διαθέτουν τα κέρδη τους για την εκπλήρωση του σκοπού δημιουργίας ή για την βελτίωση των υπηρεσιών που παρέχουν και όχι σε μετόχους, ιδιοκτήτες και μέλη της Διοίκησης. 2. Δωρεές. Τα Φυσικά ή Νομικά Πρόσωπα προτιμούν να κάνουν δωρεές στους ΜΚΟ για τους ακόλουθους λόγους:  Η δωρεά δεν θα μετατραπεί σε κέρδος ή μέρισμα προς τους ιδιοκτήτες.  Επιτυγχάνουν φοροαπαλλαγές, καθώς μειώνεται το φορολογητέο εισόδημα των δωρητών.  Ικανοποίηση των φιλανθρωπικών αισθημάτων των δωρητών και αναγνώριση της κοινωνικής τους προσφοράς.

Συγκριτικά Πλεονεκτήματα του Μη Κερδοσκοπικού Τομέα (συνέχεια) Οι δωρεές μπορεί να έχουν τη μορφή:  Χρηματικής ενίσχυσης.  Περιουσιακών στοιχείων, τα οποία διατίθενται ελεύθερα από τον ΜΚΟ για την εκπλήρωση του σκοπού δημιουργίας του οργανισμού.  Περιουσιακών στοιχείων των οποίων μόνο οι πρόσοδοι χρησιμοποιούνται για την εκπλήρωση του σκοπού δημιουργίας.  Προσφοράς εθελοντικής εργασίας. 3. Επιδοτήσεις – φοροαπαλλαγές  Η πολιτεία έχει τη δυνατότητα να επιδοτεί και να απαλλάσσει από φόρους τους ΜΚΟ, χωρίς να δημιουργεί κοινωνικές αντιδράσεις, οι οποίες θα υπήρχαν εάν ακολουθούνταν η ίδια πολιτική για τους κερδοσκοπικούς οργανισμούς.

Παράγοντες που επηρεάζουν τους Μη Κερδοσκοπικούς Οργανισμούς  Η ανάπτυξη των ΜΚΟ επηρεάζεται από εξωτερικούς παράγοντες (πολιτεία και αγορά) και εσωτερικούς παράγοντες (οργάνωση, διοίκηση, διαχείριση και έλεγχος των ΜΚΟ). Εξωτερικοί παράγοντες  Η αγορά, λειτουργώντας σύμφωνα με τον νόμο της προσφοράς και ζήτησης, δεν παράγει αγαθά για άτομα που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να πληρώσουν το τίμημα.  Οι λύσεις που θα δώσει η πολιτεία επηρεάζουν την ανάπτυξη του Μη Κερδοσκοπικού Τομέα.  Εάν η πολιτεία καλύψει πλήρως την ανικανοποίητη ζήτηση, τότε οι ΜΚΟ δεν θα έχουν λόγο ύπαρξης (χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού).  Εάν η πολιτεία δεν παρέμβει στην αγορά (καπιταλιστικές κοινωνίες), τότε μεγάλο μερίδιο ζήτησης μένει ανικανοποίητο και επομένως η παρουσία των ΜΚΟ είναι απαραίτητη.

Παράγοντες που επηρεάζουν τους Μη Κερδοσκοπικούς Οργανισμούς (συνέχεια) Εσωτερικοί παράγοντες  Ένας ΜΚΟ για να πετύχει αποτελεσματική λειτουργία και βιώσιμη ανάπτυξη πρέπει:  Να εφαρμόσει αρχές και διαδικασίες, οι οποίες θα ταιριάζουν στον ιδιόμορφο τρόπο οργάνωσης της δομής του και της λειτουργίας του καθώς και στον τρόπο διοίκησης και διαχείρισης του.  Να καθιερώσει ελεγκτικές διαδικασίες που θα αποτιμούν την κοινωνική προσφορά τους σε συνδυασμό με την νομιμότητα της διοίκησης και διαχείρισης του.

Συμπεράσματα και Προτάσεις για την μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας των ΜΚΟ Καταστατικό λειτουργίας των ΜΚΟ Το καταστατικό του κάθε ΜΚΟ θα πρέπει:  Να καταγράφει τις αρμοδιότητες, τις ευθύνες, τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα του ΔΣ, των μελών του, του Εκτελεστικού Διευθυντή και όλου του προσωπικού του οργανισμού.  Να ορίζει την αποστολή του ΜΚΟ και να περιέχει οργανόγραμμα με τη δομή και την ιεράρχηση των υπηρεσιών του.  Να καθορίζει τον τρόπο συγκρότησης, λειτουργίας και την εξουσία του ΔΣ σε συνάρτηση με τις αρμοδιότητες και την εξουσία του Εκτελεστικού Διευθυντή, ώστε να αποφεύγεται η σύγκρουση των δύο πόλων εξουσίας.  Να ορίζει την επωνυμία, τον τίτλο, τους πόρους και τον τρόπο απόκτησης και διαχείρισης τους.  Να καθορίζει τις διαδικασίες αποτίμησης και αξιολόγησης του έργου καθώς επίσης και τις διαδικασίες ελέγχου της Διοίκησης.

Συμπεράσματα και Προτάσεις για την μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας των ΜΚΟ (συνέχεια) Διοίκηση Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών  “Διοίκηση” είναι οι παράγοντες που διαρθρώνουν τη διοικητική μηχανή του οργανισμού, δηλαδή το ΔΣ, ο Εκτελεστικός Διευθυντής και οι διοικητικές υπηρεσίες.  Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι το ανώτατο όργανο διοίκησης και έχει την εποπτεία λειτουργίας του οργανισμού. Θα πρέπει:  Να λειτουργεί ως αντίρροπη δύναμη στην εξουσία του Εκτελεστικού Διευθυντή και τις διοικητικές υπηρεσίες, έχοντας το δικαίωμα πρόσληψης και απόλυσης του.  Να εκφράζει τη νομιμότητα και αξιοπιστία του οργανισμού και να έχει την ευθύνη προσέλκυσης χρηματοδοτήσεων και εξασφάλιση της βιωσιμότητας του.  Να χαράσσει τις πολιτικές επιλογές του οργανισμού και να εγκρίνει αυτές του Εκτελεστικού Διευθυντή.

Συμπεράσματα και Προτάσεις για την μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας των ΜΚΟ (συνέχεια)  Να υιοθετεί πολιτική πλουραλισμού και να επιτρέπει να εκφράζονται σε αυτό οι απόψεις όλου του κοινωνικού περίγυρου (μέλη, δωρητές, συνεργάτες, εργαζόμενοι, χρήστες, κλπ.).  Να προσφέρει εθελοντικά (αμισθί) τις υπηρεσίες τους.  Ο Εκτελεστικός Διευθυντής είναι έμμισθος και έχει τη δυνατότητα να είναι μέλος του ΔΣ (όχι Πρόεδρος ή Ταμίας). Θα πρέπει: Να υλοποιεί τις αποφάσεις του ΔΣ. Να εφαρμόζει κατάλληλες στρατηγικές και διαδικασίες για να μπορεί ο οργανισμός να προσαρμόζεται στο συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Να εκπληρώνει το σκοπό του οργανισμού και να εξασφαλίζει την βιωσιμότητα του.

Συμπεράσματα και Προτάσεις για την μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας των ΜΚΟ (συνέχεια) Διαχείριση Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών  Η διαχείριση εστιάζεται σε δύο πόλους: λογιστική και χρηματοοικονομική. Λογιστική Διαχείριση. Πρέπει να ικανοποιεί τρεις στόχους:  Την καταγραφή όλων των οικονομικών πράξεων του οργανισμού, ώστε να είναι δυνατή η παροχή πληροφοριών και η εξαγωγή συμπερασμάτων από τη Διοίκηση, για να μπορεί να χαράσσει την πολιτική και τη στρατηγική της.  Τη χρησιμοποίηση λογιστικών μεθόδων που θα έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν κάθε αξιόπιστη πληροφορία προς τα ελεγκτικά όργανα αποτίμησης και αξιολόγησης του έργου του οργανισμού.  Την καταγραφή όλων εκείνων των στοιχείων που καταδεικνύουν τη νομιμότητα της Διοίκησης και της Διαχείρισης.

Συμπεράσματα και Προτάσεις για την μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας των ΜΚΟ (συνέχεια)  Είναι απαραίτητη η ύπαρξη λογιστικού σχεδίου που θα είναι σύμφωνο με τη νομοθεσία και τις ιδιομορφίες των ΜΚΟ και θα παρέχει τις απαραίτητες πληροφορίες στη Διοίκηση και τα Ελεγκτικά Όργανα. Χρηματοοικονομική Διαχείριση  Η χρηματοοικονομική διαχείριση και η διαχείριση του κάθε είδους περιουσιακών στοιχείων των ΜΚΟ πρέπει να γίνεται στηριζόμενη στην αρχή της επίτευξης της υψηλότερης απόδοσης με μικρότερο δυνατό κίνδυνο επένδυσης, δεδομένου ότι οι διαχειριστές και η Διοίκηση τους διαχειρίζονται ξένα περιουσιακά στοιχεία.

Συμπεράσματα και Προτάσεις για την μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας των ΜΚΟ (συνέχεια) Έλεγχος των Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών Στόχος του ελέγχου είναι:  Να κατοχυρώσει απέναντι σε τρίτους την αξιοπιστία και την καλή λειτουργία του οργανισμού (εξακρίβωση της νομιμότητας και της αποτελεσματικότητας του οργανισμού).  Να τροφοδοτήσει την διοίκηση με τις απαραίτητες πληροφορίες, ώστε να αναπροσαρμόσει κατάλληλα τη στρατηγική της και να βελτιώνει την απόδοση του οργανισμού (επισήμανση των προβλημάτων και παρέμβαση μέσω εισήγησης διαφόρων λύσεων).

Συμπεράσματα και Προτάσεις για την μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας των ΜΚΟ (συνέχεια) Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία:  Ο έλεγχος των δημοσίων δαπανών γίνεται από το Ελεγκτικό Συνέδριο, ένα ανεξάρτητο όργανο το οποίο είναι κατά το ήμισυ ελεγκτικό και κατά το ήμισυ δικαστικό.  Στον ιδιωτικό τομέα, ο έλεγχος της νομιμότητας γίνεται από το Σώμα Ορκωτών Ελεγκτών και στηρίζεται σε συγκεκριμένες ελεγκτικές διαδικασίες.  Στον Μη Κερδοσκοπικό Τομέα, ο έλεγχος διακρίνεται σε: Εσωτερικός (κάποια μέλη του ΔΣ ελέγχουν και λογοδοτούν στο τέλος της χρήσης στα υπόλοιπα μέλη του ΔΣ). Εξωτερικός (το ΔΣ προσλαμβάνει Ορκωτούς Ελεγκτές, οι οποίοι ελέγχουν τον οργανισμό και συντάσσουν εκθέσεις που αποστέλλεται στους φορείς χρηματοδότησης και είναι διαθέσιμες σε κάθε ενδιαφερόμενο).

Η Ελληνική Πραγματικότητα  O MKT στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένος και δραστηριοποιείται σε διάφορους τομείς παροχής υπηρεσιών και διάθεσης βασικών αγαθών.  Το νομικό και φορολογικό πλαίσιο στην Ελλάδα μοιάζει με αυτό των ΗΠΑ ως προς τη φορολογική αντιμετώπιση και την πολιτική των επιδοτήσεων – επιχορηγήσεων.  Η Ελληνική Πολιτεία στηρίζει με επιδοτήσεις, φοροαπαλλαγές και επιχορηγήσεις τον ΜΚΤ.  Δεν έχουν καθιερωθεί για τον ΜΚΤ συγκεκριμένες διαδικασίες Διοίκησης, Διαχείρισης και Ελέγχου, κατάλληλο λογιστικό σχέδιο και κανόνες αξιολόγησης της λειτουργίας και αποτελεσματικότητας τους.