1 Κολοβακτηρίαση μηρυκαστικών και χοίρου

2 Ορισμός Γενικευμένη ή εντερική λοίμωξη που προσβάλλει τα νεαρά κυρίως ζώα [νεογέννητα (0-14 ημερών) μηρυκαστικά, και χοιρίδια ηλικίας 0-2 μηνών]

3 Αιτιολογία Escherichia coli, Gram -, αερόβιο, κινητό βακτήριο. Υπάρχουν πολλοί ορότυποι που διακρίνονται βάση των σωματικών (Ο), βλεφαριδικών (Η) και ελυτρικών (Κ) αντιγόνων.

4 Παθογένεια Το βακτήριο είναι ευρέως διαδεμένο στη φύση και αποτελεί μέλος της φυσιολογικής μικροβιακής χλωρίδας όλων ουσιαστικά των ζώων. Η ασθένεια που θα εκδηλωθεί εξαρτάται από τα ειδικά χαρακτηριστικά του στελέχους που προκαλεί τη λοίμωξη.

5 Αμέσως μετά τη γέννηση το έντερο του νεογέννητου είναι μικροβιακά στείρο. Σύντομα φτάνουν εκεί διάφορα μικρόβια μεταξύ των οποίων είναι και τα κολοβακτηρίδια που αργότερα βρίσκονται προσκολλημένα στον βλεννογόνο της τελικής μοίρας του λεπτού εντέρου.

6 Κάποια στελέχη προκαλούν –καταστροφή των μικρολαχνών του εντέρου με αποτέλεσμα την ατροφία και συνέπεια τη δυσαπορρόφηση, άλλα –προκαλούν ερεθισμό (εντεροτοξινογόνα στελέχη) του εντέρου που συνήθως δεν συνοδεύεται από ανατομικές αλλοιώσεις και προηγείται της τοξιναιμίας, –ενώ τέλος μερικά στελέχη εκδηλώνουν έντονο τροπισμό στο αίμα και προκαλούν σηψαιμία

7 Παράγοντες που ευνοούν τη μόλυνση Μη έγκαιρη πρόσληψη επαρκούς ποσότητας πρωτογάλακτος Ανθυγιεινός στάβλος και σφάλματα στη διατροφή Μετακίνηση ετοιμόγεννων ζώων ή νεογέννητων: κατά την μετακίνηση της ετοιμόγεννης αγελάδας, τα αντισώματα του πρωτογάλακτος θα σχετίζονται με τα μικρόβια της παλιάς εκτροφής, που ενδεχομένως να μην είναι τα ίδια με αυτά του καινούργιου περιβάλλοντος στο οποίο θα γεννηθεί το μοσχάρι εξασθένιση άμυνας οργανισμού από την ταλαιπωρία και το στρες μεταφοράς Μόλυνση του ζώου κατά τον θηλασμό 7

8 Συμπτώματα

9 Σηψαιμία: 1 η εβδομάδα της ζωής τους, εκδηλώνεται με έντονη κατάπτωση και αδυναμία. Θάνατος εντός 48 ωρών  Εντερική κολοβακτηριδίαση: <2 εβδομάδες της ζωής τους με διάρροια απώλεια βάρους, αδυναμία, πυρετό και τελική απόληξη το θάνατο σε 4-5 ημέρες. Ένα μικρό ποσοστό επιβιώνει και παρουσιάζει χρόνια διάρροια.  Εντεροτοξική κολοβακτηριδίαση: είναι ουσιαστικά ίδια με την προηγούμενη αν και έχει συνήθως πιο γρήγορη εξέλιξη Μηρυκαστικά:

10 ΝΕΟΓΕΝΝΗΤΟΣ ΜΟΣΧΟΣ ΠΡΟΣΒΕΒΛΗΜΕΝΟΣ ΑΠΟ ΚΟΛΙΒΑΚΙΛΛΩΣΗ 10

11 Επιζωοτιολογία Συνήθως το νόσημα εισέρχεται σε μία εκτροφή με την αγορά ζώων φορέων. Καταστάσεις που επηρεάζουν το επίπεδο της ανοσοποιητικής επάρκειας των ζώων (stress, διατροφή, μετακίνηση, πρωτόγαλα, κτλ.) επηρεάζουν σημαντικά την εκδήλωση της νόσου.

12 Πρόληψη

13 Πρόληψη στα βοοειδή Λήψη πρωτογάλατος Αποφυγή μετακίνησης ετοιμόγεννων και νεογέννητων (;) Όταν απαιτείται η μεταφορά νεογέννητων μόσχων χορηγούνται προληπτικά αντιβιοτικά (νεομυκίνη) από το στόμα Χορηγείται και σφαιρίνη από υπερανοσοποιημένα ζώα Εμβολιασμός δεν εφαρμόζεται και δεν είναι δυνατό να εξασφαλιστεί ανοσία σε τόσο νεαρά ζώα

14 Εμβόλιο There are new E. coli cow vaccines now on the market. These vaccines contain the K99 antigen which should give immunity to many types of E. coli. The vaccine is administered 6 weeks and 3 weeks prior to calving. The new E. coli vaccine is also available in combination with the rota- and coronavirus vaccine. This vaccination builds high antibody levels in the colostrum, but the calf must get colostrum in the first few hours of life for the vaccine to be effective.

15 Χορήγηση BOVINE ESCHERICHIA COLI BACTERIN For use as an aid in the prevention of colibacillosis in new-born calves caused by Escherichia coli. Composition: This bacterin contains chemically inactivated antigenic whole cell cultures of several selected strains of Escherichia coli adjuvanted with aluminium hydroxide. Directions and dosage: Shake well before using. Administer a 5 ml dose intramuscularly or subcutaneously to healthy pregnant cows and heifers 6 and 3 weeks prior to calving.

16 Εμβολιασμός Ο εμβολιασμός γίνεται στις έγκυες μητέρες κατά τον 7 ο και 9 ο μήνα της εγκυμοσύνης με νεκρό εμβόλιο με σκοπό την παραγωγή αντισωμάτων σε αυτές για προφύλαξη των νεογέννητων. Τονίζεται ακόμα μια φορά ότι ο εμβολιασμός ΔΕΝ είναι για προστασία των μητέρων αλλά για έμμεση προστασία και προφύλαξη των νεογέννητων, δηλαδή η προφύλαξη τους εξαρτάται από την ποσότητα του πρωτογάλακτος που θα πάρουν τα νεογέννητα τις πρώτες ώρες αμέσως μετά τον τοκετό. Αυτό το γεγονός πρέπει να το λάβουν σοβαρά υπόψην οι κτηνοτρόφοι. 16

17 Στον χοίρο

18 Σηψαιμία : προσβάλλονται νεογέννητα χοιρίδια μέσα στο πρώτο 12ωρο και πεθαίνουν μέσα σε 1-2 ημέρες. Η διάρροια δεν είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα της μορφής αυτής. Στην αρχή παρατηρείται πυρετός και αργότερα υποθερμία Νόσος των οιδημάτων : προσβάλλονται χοιρίδια 1-2 εβδομάδων μετά τον απογαλακτισμό → Αιτιολογία: πρόκειται για δράση υπερευαισθησίας του οργανισμού των χοιριδίων ή από την ισταμίνη των βακτηρίων ή από την παραγωγή αγγειοτοξίνης που προκαλούν οιδήματα και υαλώδη εκφύλιση των αρτηριδίων → Συμπτώματα: οιδήματα στα βλέφαρα και το πρόσωπο (επίσης οίδημα στο τοίχωμα του μεγάλου τόξου του στομαχιού), νευρική κατάπτωση, κώμα και θάνατος μέσα σε 24 ώρες. Η φωνή γίνεται τραχειά λόγω του οιδήματος στο λάρυγγα. → Θεραπεία: αντιβιοτικά, αντισταμινικά, καθαρτικά, μείωση της τροφής, υπεράνοσος ορός → Πρόληψη: όπως ανωτέρω 18

19 Θεραπεία (όμοια και στα μηρυκαστικά) Διακοπή της τροφής Χορήγηση ηλεκτρολυτών από το στόμα Χορήγηση αντιβιοτικών μετά από αντιβιόγραμμα Χορήγηση καλλιεργειών Lactobacillus acidophilus στο γάλα Αύξηση της θερμοκρασίας του χώρου

20 Πρόληψη στους χοίρους Ζωοτεχνικά μέτρα Σταθερή θερμοκρασία 35C την πρώτη εβδομάδα Λήψη πρωτογάλατος από όλα τα χοιρίδια Απομάκρυνση των μητέρων μετά τον απογαλακτισμό και όχι των χοιριδίων

21 Φαρμακευτική αγωγή Χορήγηση αντιβιοτικών σε προληπτικές δόσεις μετά τον απογαλακτισμό ή όταν αρχίζει η χορήγηση συμπυκνωμένης τροφής (ανάπτυξη ανθεκτικών στελεχών)

22 Εμβολιασμός εγκύων 6 και 3 εβδομάδες πριν τον τοκετό με εμβόλια εμπορίου ή αυτεμβόλια –(Vaccines containing pili from ETEC strains are now available to immunize pregnant gilts and sows. These gilts' and sows' colostrum and milk will contain antibodies to protect their nursing piglets from ETEC ) Χορήγηση στα χοιρίδια πολυδύναμου υπεράνοσου ορού Ανοσοποίηση

23 Σ Χ Ε Σ Η Μ Ε Τ Η Δ Η Μ ΟΣ Ι Α Υ Γ Ε Ι Α Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι τα κολοβακτηρίδια μπορούν να προκαλέσουν νόσο στον άνθρωπο Μπορούν όμως να μεταδώσουν στα εντεροβακτηριοειδή και τις ψευδομονάδες του ανθρώπου την ευαισθησία τους σε διάφορα αντιβιοτικά. Η μετάδοση αυτή γίνεται με πλασμίδια. Η προκύπτουσα ασθένεια καλείται αιμορραγική κολίτιδα και χαρακτηρίζεται από την αιματηρή διάρροια Οι κολοβακτηριδιάσεις δεν είναι νόσημα υποχρεωτικής δηλώσεως 23

24 E. coli O157:H7 Ένα στέλεχος που αποτελεί μέλος της φυσιολογικής μικροβιακής χλωρίδας των βοοειδών και αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά το 1985 ως το αίτιο επιδημίας αιμορραγικής διάρροιας.

25 Σήμερα αναγνωρίζονται έως και περιστατικά το χρόνο στις ΗΠΑ μόνο, και σε πολλές εκατοντάδες χιλιάδες Παγκοσμίως. Αφορά κυρίως παιδιά και ηλικιωμένους. Η μετάδοση γίνεται με ανεπαρκώς ψημένο βόειο κρέας, μη παστεριωμένο γάλα, και με άμεση επαφή με άτομα φορείς.

26 Η νόσος εκδηλώνεται με αιμορραγική διάρροια που είναι συνήθως αυτοπεριοριζόμενη αν και είναι πιο βαρεία στα παιδιά. Ένα ποσοστό έως και 10% εμφανίζουν «αιμολυτικό ουραιμικό σύνδρομο», που προκαλείται από προσβολή των νεφρών και είναι συχνά θανατηφόρο. Αρχίζουν προσπάθειες να γίνει έλεγχος του βακτηρίου στα βοοειδή. –Με τη χρήση εμβολίου στοχεύεται η μείωση του κινδύνου παρουσίας της Ε. coli O157:Η7 στο κρέας και τα προϊόντα του.

27 Κ ο λ ι β α κ ί λ λ ω σ η τ ω ν α ι γ ο π ρ ο β ά τ ω ν 27

28 Είναι όμοια με την κολοβακτηρίαση των μόσχων, δεν έχει όμως την οικονομική σημασία εκείνης γιατί είναι σπανιότερη τουλάχιστον κάτω από τις σημερινές συνθήκες της ελληνικής προβατοτροφίας 28

29 Συμπτώματα κολιβακίλλωσης στα αιγοπρόβατα Τα πρώτα συμπτώματα είναι ανορεξία, ελαφρύ βογγητό που προέρχεται από τον πόνο της κοιλιάς, χαλάρωση και πτώση της κοιλιάς προς τα κάτω Λίγες ώρες μετά την προσβολή παρουσιάζουν διάρροια (πολύ δύσοσμη) σε περίπτωση που δεν ψοφήσουν από οξεία σηψαιμία Στη συνέχεια χάνουν τις δυνάμεις τους και πέφτουν κάτω 29

30 Εμβολιασμός Στις αίγες και στις προβατίνες γίνεται εμβολιασμός στον 3 ο μήνα της πρώτης εγκυμοσύνης και πραγματοποιείται επανάληψη 3-4 βδομάδες πριν το τοκετό. Στις επόμενες εγκυμοσύνες γίνεται μια φορά κάθε 3-4 βδομάδες πριν τον τοκετό. 30

31 Θ ε ρ α π ε ί α Η αποτελεσματική θεραπεία γίνεται ύστερα από την εργαστηριακή διάγνωση της αρρώστιας Χορήγηση φαρμακων: τριμεθοπρίνη, σουλφαθειαζίνη, λινκοσπεκτίνη, απραλάν, χλωραμφενικόλη κτλ Η θεραπεία συμπληρώνεται με το να αφήνονται τα αρνιά νηστικά μια μέρα μόλις γίνουν αντιληπτά τα πρώτα συμπτώματα και να τους δίνεται μόνο λίγο χαμομήλι Καταπολέμηση αφυδάτωσης → πότισμα με διαλύματα ειδικών αλάτων (ηλεκτρολυτών) 31

32 Κολιβακίλλωση στα πτηνά Οφείλεται στην Escherichia coli που βρίσκεται φυσιολογικά στο πεπτικό σύστημα των πτηνών και με κάποιο στρεσσικό παράγοντα κάμπτεται η αντίσταση του οργανισμού Προκαλούνται δευτερογενείς μολύνσεις μετά από μολύνσεις παθογόνων των αναπνευστικών ή άλλων ασθενειών Προσβάλλει κυρίως τις όρνιθες και τους ινδιάνους. 32

33 Μετάδοση ασθένειας Πεπτικό και αναπαραγωγικό αγωγό Κοπριά Τροφή Κελύφη αυγών Αυγά εκκόλαψης 33

34 Συμπτώματα και αλλοιώσεις Με την σύμπραξη προδιαθέτων παραγόντων, διάφοροι ορότυποι της E.coli προκαλούν διάφορες παθολογικές καταστάσεις στα πτηνά, οι σπουδαιότερες από τις οποίες είναι: Μολύνσεις λεκιθικών σάκων νεοσσών 34

35 Ομφαλίτιδα προσβολή ομφαλών και περιεχομένου λεκιθικού σάκου εκκολαπτόμενων νεοσσών 35

36 Περιηπατίτιδα 36

37 Προσβολή πνευμόνων από E.coli κάτω. Άνω κανονικοί πνεύμονες 37

38 Απαιτείται εργαστηριακή διάγνωση Θεραπευτική αγωγή: αντιβιοτικά χορήγηση φαρμάκων καλή διατροφή (βιταμίνες) τήρηση κανόνων υγιεινής πρόληψη άλλων ασθενειών 38

39 Β ι β λ ι ο γ ρ α φ ί α Κτηνιατρική παθολογία αναπαραγωγής- Κωνσταντίνου Βλάχου Το πρόβατο- Λουκάς Ευσταθίου Μικρή κτηνιατρική εγκυκλοπαίδεια- Λουκάς Ευσταθίου Υγιεινή και στοιχεία παθολογίας- Αποστόλου Μ.Ζαφράκα Εκτροφή και παθολογία προβάτου- Δημήτριος Γ. Ζυγογιάννης Οι αρρώστιες των ζώων- Γ. Στρουλια Λοιμώδη νοσήματα- Παπαδόπουλος Υγιεινή των πτηνών-Φραγκίσκου Πλύτα-Σπύρου Μοσχολεα The health of poultry-Mark Pattison Ινστιτούτο γεωργικών ερευνών Κύπρου (Ι.Γ.Ε) 39

40 Ερωτήσεις/θέματα αυτό- αξιολόγησης Ποιο είναι το αίτιο της κολιβακίλλωσης ή κολοβακτηρίασης; Πώς γίνεται η διάκριση σε ορότυπους; Σε αντίθεση με τις άλλες δύο διάρροιες η κολιβακίλλωση δεν είναι αποκλειστικά τοξιναιμία… Η κολιβακίλλωση τα ζώα ποιας ηλικίας προσβάλλει εκτός των νεογέννητα; Τι άλλο θα δούμε στην εκτροφή; Γιατί δεν πρέπει ν αμετακινούμε ετοιμόγεννα ζώα Γιατί το εμβόλιο δεν βοηθάει τα νεαρά; Τι κάνουμε; Γιατί εμβολιάζουμε τις μητέρες αφού δεν νοσούν; Τι είναι η νόσος των οιδημάτων; Ποια είναι η σχέση με τι Δημόσια Υγεία Τι σημαίνει O157:H7 Πώς εκδηλώνεται η κολιβακίλλωση στα πτηνά; E. coli O157:H7, Η σημασία των ζώων στη διάδοση του μικροβίου