ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ & ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ « Περιβαλλοντικά Προβλήματα & Δίκαιο» ΜΑΘΗΜΑ 9.

Slides:



Advertisements
Παρόμοιες παρουσιάσεις
Διατροφή Ενότητα 17: Γάλα, γαλακτοκομικά προϊόντα και αβγά Αναστασία Κανέλλου, καθηγήτρια Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ.
Advertisements

Μέρος Β’. 2 Η ΠΕ Τμήμα των Αναλυτικών Προγραμμάτων των Σχολείων.
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ & ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Περιβαλλοντικό ζήτημα και οικολογικό κίνημα ΜΑΘΗΜΑ 6.
1 Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στην Ελλάδα. 2 ΠΕ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Σύνδεση περιβάλλοντος και εκπαίδευσης 1913…καθιερώνεται με νόμο η σύνδεση περιβάλλοντος και.
Αιματολογία ΙΙΙ (Θ) Ενότητα 3: Μυελοϋπερπλαστικά νοσήματα (β΄μέρος) Αναστάσιος Κριεμπάρδης Τμήμα Ιατρικών εργαστηρίων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ.
Ενζυμική Αποτρίχωση (Ε) Ενότητα 1: Εισαγωγή Κατερίνα Δηλαβέρη, Ειδικό Τεχνικό Εργαστηριακό Προσωπικό Τμήμα Αισθητικής και Κοσμητολογίας Ανοικτά Ακαδημαϊκά.
Οργανωσιακή Συμπεριφορά και Ηγεσία Ενότητα 6: Οι βάσεις της Ομαδικής Συμπεριφοράς Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Το περιεχόμενο του μαθήματος.
Διατροφή-Διαιτολογία Ενότητα 7: Βιταμίνες Αναστασία Κανέλλου, καθηγήτρια Τμήμα Νοσηλευτικής Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Το περιεχόμενο του.
1 ΕΚΠΟΝΗΣΗ - ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ.
Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας Νευρολογική Νοσηλευτική Ενότητα 2.2: Η εφαρμογή της αξίας του σεβασμού - της ελευθερίας - της δικαιοσύνης στην φροντίδα του.
Διατροφή-Διαιτολογία Ενότητα 10: Μεταβολισμός των θρεπτικών συστατικών Αναστασία Κανέλλου, καθηγήτρια Τμήμα Αισθητικής και Κοσμητολογίας Ανοικτά Ακαδημαϊκά.
Διατροφή-Διαιτολογία Ενότητα 19: Είδη διαιτών Αναστασία Κανέλλου, καθηγήτρια Τμήμα Αισθητικής και Κοσμητολογίας Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας.
Τεχνικές μάλαξης (Θ) Ενότητα 11: Μάλαξη και ειδικές τεχνικές Γεωργία Πέττα Τμήμα Φυσικοθεραπείας Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Το περιεχόμενο.
Τεχνικές μάλαξης (Θ) Ενότητα 9: Μάλαξη στον αθλητισμό Γεωργία Πέττα Τμήμα Φυσικοθεραπείας Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Το περιεχόμενο του.
Ανάλυση Συστημάτων Μακροχρόνιας Φροντίδας (Θ) Ενότητα 09: Η Μακροχρόνια Φροντίδα Υγείας στην Ελλάδα: Το θεσμικό πλαίσιο Γιώργος Πιερράκος Τμήμα Διοίκησης.
Μάθημα: Οικονομική Του Περιβάλλοντος & Των Φυσικών Πόρων Διδάσκων: Dr. Ευτύχιος Σαρτζετάκης Δημήτρης Σακκουλίδης – Φωτεινή Σαμαρά Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ.
Συστήματα Θεματικής Πρόσβασης (Θ) Ενότητα 4: Θεματική Πρόσβαση: Προβληματισμοί και προσδιορισμός των εννοιών Δάφνη Κυριάκη-Μάνεση Τμήμα Βιβλιοθηκονομίας.
Πρόσθετες Ύλες Ενότητα 6: Ουσίες ρύθμισης Οσμής - Γεύσης Αναστασία Κανέλλου, Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Το περιεχόμενο.
Αξιολόγηση επενδύσεων Ενότητα 1: Απλός και σύνθετος τόκος και Εισαγωγή στο EXCEL Εργαστήριο 1 ης Εβδομάδας Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων.
Εκτυπωτικά Υποστρώματα (Θ) Ενότητα 5.2: Yδατογράφημα Βασιλική Μπέλεση Επίκ. Καθηγήτρια Τμήμα Γραφιστικής Κατεύθυνση Τεχνολογίας Γραφικών Τεχνών Ανοικτά.
Ενότητα 5 : Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται.
Εφαρμογές Στατιστικής στην Τεχνολογία Τροφίμων (Θ) Ενότητα 2: Πληθυσμός και δείγμα - Δειγματοληπτικές μέθοδοι και δειγματοληπτικό σφάλμα Δρ.Ευσταθία Παπαγεωργίου,
Διατροφή Ενότητα 19: Λίπη, έλαια, λαχανικά και πατάτες Αναστασία Κανέλλου, καθηγήτρια Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας.
Διαχείριση Έργων & Εργοταξίων Ενότητα 8β: Μηχανήματα τεχνικών έργων (ΜΤΕ) – Ανάλυση IΙΙ Βασίλειος Μούσας Τμήμα πολιτικών Μηχανικών ΤΕ και Μηχανικών Τοπογραφίας.
Αρχές Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών Ενότητα 2: Οι Λειτουργίες του Μάνατζμεντ Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Το περιεχόμενο του.
Αρχές Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών Ενότητα 4: Ο Ρόλος του Μάνατζερ Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Το περιεχόμενο του μαθήματος.
Περιβαλλοντικές Επιδράσεις στην Αισθητική Ενότητα 5: Άλλες ουσίες από το περιβάλλον που έχουν βλαπτική επίδραση στο δέρμα και στην υγεία Δρ. Ευαγγελία.
Διατροφή Ενότητα 13: Yπέρβαρος / παχυσαρκία & απώλεια βάρους Αναστασία Κανέλλου, καθηγήτρια Τμήμα Ιατρικών Εργαστήρίων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο.
Κοινωνική Εργασία στην υγεία και ψυχική υγεία Ενότητα 3: Ψυχιατρικός ιδρυματισμός και ιδρυματική κακοποίηση Χάρης Ασημόπουλος, Ph.D., Επίκουρος Καθηγητής.
Διατροφή-Διαιτολογία Ενότητα 1: Γιατί τρεφόμαστε Αναστασία Κανέλλου, καθηγήτρια Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Το.
Κοινωνική Εργασία στην υγεία και ψυχική υγεία Ενότητα 13: Διασφάλιση – Βελτίωση της ποιότητας υπηρεσιών ψυχικής υγείας Χάρης Ασημόπουλος, Ph.D., Επίκουρος.
Ανάλυση Συστημάτων Μακροχρόνιας Φροντίδας (Θ) Ενότητα 4: Κατ’ οίκον Φροντίδα: Βασικές αρχές λειτουργίας Γιώργος Πιερράκος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων.
Οδοντική μορφολογία Ενότητα 11: Πρώτος γομφίος κάτω γνάθου Αριστείδης Γαλιατσάτος DDs, Dr Dent. Επίκουρος Καθηγητής ΤΕΙ Αθήνας Τμήμα Οδοντικής Τεχνολογίας.
Ενόργανη Χημική Ανάλυση (Θ) Ενότητα 4: Εισαγωγή στις μεθόδους χρωματογραφίας Δρ. Αρχοντούλα Χατζηλαζάρου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ενόργανης Ανάλυσης και.
Κοινωνική Εργασία στην υγεία και ψυχική υγεία Ενότητα 2: Ο αποϊδρυματισμός και η ανάπτυξη της κοινοτικής φροντίδας Χάρης Ασημόπουλος, Ph.D., Επίκουρος.
Κοσμητολογία ΙΙ (Θ) Ενότητα 5: Συσκευασία καλλυντικών προϊόντων Δρ. Αθανασία Βαρβαρέσου Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Κοσμητολογίας Τμήμα Αισθητικής και Κοσμητολογίας.
Εικαστικές συνθέσεις - Χρώμα στο χώρο Ενότητα 7: Εικαστικές παρεμβάσεις σπουδαστών σε χώρους μνήμης – β’ μέρος Φρύνη Μουζακίτου Τμήμα Εσωτερικής Αρχιτεκτονικής,
ΑΕΙΦΟΡΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Α. Μαρτίνης.
Αισθητική ηλεκτροθεραπεία σώματος Ενότητα 17: Ραδιοσυχνότητες Ευθυμία Μικελάτου Αισθητικός Κοσμητολόγος B.Sc., M.Sc. Τμήμα Αισθητικής και Κοσμητολογίας.
Τεχνική Ψιμυθίωσης Θεαμάτων Ενότητα 11: Κλασικό Μακιγιάζ Μικελάτου Ευθυμία Αισθητικός Κοσμητολόγος B.Sc., M.Sc. Τμήμα Αισθητικής και Κοσμητολογίας Ανοικτά.
Προδιαγραφές Ανοιχτών Ακαδημαϊκών Μαθημάτων Ομάδα ανάπτυξης Ανοιχτών Ακαδημαϊκών Μαθημάτων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Το περιεχόμενο του.
Διατροφή-Διαιτολογία Ενότητα 14: Διατροφικά συμπληρώματα Αναστασία Κανέλλου, καθηγήτρια Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ.
Εκπαιδευτική Τεχνολογία & Διδακτική της Πληροφορικής Ενότητα 4: Εποπτικά Μέσα & Νέες Τεχνολογίες Διδακτικές προσεγγίσεις στην Πληροφορική Κλειώ Σγουροπούλου.
Eιδικά θέματα βάσεων χωρικών δεδομένων και θεωρία συστημάτων - E Ενότητα 3: Παραδείγματα και εφαρμογές συστημάτων Δήμος Πανταζής Dr, MSc, Αγρ.Τοπ.Μηχ.
Νομοθεσία /Δεοντολογία Νοσηλευτικού Επαγγέλματος Ενότητα 10: Νοσηλευτική Νομοθεσία Ευγενία Βλάχου, Ελένη Ευαγγέλου Τμήμα Νοσηλευτικής Ανοικτά Ακαδημαϊκά.
Αξιολόγηση επενδύσεων Ενότητα 10: leasing Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons.
Διασφάλιση ποιότητας Ενότητα 1: Γενικές αρχές Ιωάννης Τσάκνης, Καθηγητής Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Το περιεχόμενο.
Τεχνική Ψιμυθίωσης Θεαμάτων Ενότητα 1: Αρχαίο αιγυπτιακό μακιγιάζ Ευθυμία Μικελάτου Αισθητικός Κοσμητολόγος B.Sc., M.Sc. Τμήμα Αισθητικής και Κοσμητολογίας.
Οργανωσιακή Συμπεριφορά και Ηγεσία Ενότητα 11: Οργανωσιακή αλλαγή Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται.
Κοινωνική Εργασία με Παιδιά και Εφήβους Ενότητα 11: Παιδική κακοποίηση Χάρης Ασημόπουλος, Ph.D., Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας Ανοικτά.
Ενζυμική Αποτρίχωση (Θ) Ενότητα 4: Απαραίτητες προϋποθέσεις για τη μόνιμη αποτρίχωση Δρ. Ευαγγελία Πρωτόπαπα, Καθηγήτρια Φαρμακοποιός - Αισθητικός Τμήμα.
Αξιολόγηση επενδύσεων
Ανάγκες των ασθενών Φυσικές ανάγκες
Συνείδηση Επίπεδα Προϋποθέσεις καλής λειτουργίας Διαταραχές.
Ανατρίψεις Εν τω βάθει θωπείες
Προδιαγραφές Αναλυτική περιγραφή μαθήματος
Δραστηριότητες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας 1/2
Συνέντευξη Συζήτηση με σκόπιμο στόχο τον οποίο οι συμμετέχοντες αποδέχονται. Η συνέντευξη μοιάζει με τη συζήτηση: Περιλαμβάνουν λεκτική και μη λεκτική.
ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΓΕΙΑΣ Σύστημα Παραγωγής Διανομής Σύστημα Διεύθυνσης
Αρχή του αρχειακού δεσμού
Φροντίδα μετά την αιμοληψία 1/3
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ & ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Οικονομικά Εργαλεία & Περιβαλλοντική Προστασία στην Ελλάδα ΜΑΘΗΜΑ 10.
Μελάνια και επικαλυπτικά (Ε)
Αξιολόγηση επενδύσεων
Αξιολόγηση επενδύσεων
Ψυχιατρική Ενότητα 6: Οριακή σύγκρουση Ευάγγελος Γ. Παπαγεωργίου
Εικαστικές συνθέσεις - Χρώμα στο χώρο
Ψυχιατρική Ενότητα 4: Συνέχεια ψυχικών λειτουργιών
Επικοινωνιακός Προγραμματισμός Ι
Επικοινωνιακός Προγραμματισμός Ι
Μεταγράφημα παρουσίασης:

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ & ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ « Περιβαλλοντικά Προβλήματα & Δίκαιο» ΜΑΘΗΜΑ 9

Διαδικαστικά μέσα για πρόληψη περιβαλλοντικών προβλημάτων Εκτίμηση Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων Οικολογικό Σήμα Οικολογικός Έλεγχος (EMAS)

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Στη χώρα μας ένα έργο ή μια δραστηριότητα για να πραγματοποιηθεί και να λειτουργήσει πρέπει να έχει εφοδιαστεί με μια σειρά από άδειες. Η διαδικασία της περιβαλλοντικής αδειοδότησης αποσκοπεί στην πρόληψη δυσμενών επιπτώσεων στο περιβάλλον κατά την άσκηση δραστηριοτήτων ή την κατασκευή έργων, καθώς και στην ενημέρωση των πολιτών και τη διασφάλιση της αειφόρου ανάπτυξης. Οι άδειες χορηγούνται από δημόσιες αρχές και η εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων προηγείται κάθε άλλης άδειας ή διαδικασίας

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Μέσω της διαδικασίας αυτής:  Ενημερώνονται και γνωμοδοτούν οι φορείς και το κοινό  Ελέγχονται όλα τα στοιχεία που σχετίζονται με την επικείμενη λειτουργία μιας δραστηριότητας ή με την επικείμενη κατασκευή ενός έργου και, ειδικότερα, εξετάζονται λεπτομερώς οι ενδεχόμενες επιπτώσεις τους στο περιβάλλον (αέρας, ύδατα, έδαφος)

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Σκοπός της, είναι  Να αποτυπώσει τα βλαπτικά αποτελέσματα που πιθανόν θα έχει το σχεδιαζόμενο έργο ή δραστηριότητα στο περιβάλλον  Να εξασφαλιστεί ότι η τελική άδεια για την εκτέλεση και λειτουργία του έργου ή της δραστηριότητας χορηγείται αφού, προηγουμένως η δημόσια αρχή έχει λάβει υπόψη της την αναγκαιότητα προστασίας του περιβάλλοντος

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Υπάρχουν τρεις βασικές κατηγορίες έργων ή δραστηριοτήτων (Α, Β, και Γ) ανάλογα με το είδος και το μέγεθός τους, την προκαλούμενη ρύπανση ή την αλλοίωση του περιβάλλοντος ή την πρόκληση σοβαρών ατυχημάτων Τα έργα ή δραστηριότητες ομαδοποιούνται σε δέκα ομάδες ανάλογα με το αντικείμενο και την αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεών τους (έργα οδοποιίας, υδραυλικά έργα, λιμενικά έργα, συστήματα υποδομών, εξορυκτικές και συναφείς δραστηριότητες, τουριστικές, κτηνοτροφικές και βιομηχανικές εγκαταστάσεις, υδατοκαλλιέργειες και ειδικά έργα)

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Η διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης περιλαμβάνει τα στάδια:  Τη διαδικασία αρχικής εκτίμησης και χωροθέτησης του έργου, που υλοποιείται με τη μελέτη Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης Αξιολόγησης (ΠΠΕΑ)  Τη διαδικασία εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, που υλοποιείται με τη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ)  Την έκδοση απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΕΠΟ)

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Περιεχόμενο της ΠΠΕΑ  Προμελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΠΠΕ) που περιγράφει τη θέση, το μέγεθος, το είδος και την εφαρμοζόμενη τεχνολογία, αξιολογεί την παραγωγή αποβλήτων κτλ, αλλά και τις πιθανές εναλλακτικές λύσεις χωροθέτησης του έργου, βάσει των κατ΄ αρχήν εκτιμώμενων περιβαλλοντικών επιπτώσεων

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Περιεχόμενο της ΜΠΕ  Πλήρη περιγραφή του έργου  Περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης του περιβάλλοντος  Πλήρη ανάλυση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του έργου στον άνθρωπο, στη φύση, στο έδαφος, στον αέρα, στο κλίμα, κτλ  Περιγραφή των μέτρων που πρέπει να ληφθούν, προκειμένου να αποφευχθούν οι δυσμενείς για το περιβάλλον επιπτώσεις, τόσο στη φάση της κατασκευής όσο και της λειτουργίας

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Περιεχόμενο της ΕΠΟ  Περιλαμβάνει την επιβολή μέτρων, προϋποθέσεων, όρων, περιορισμών και διαφοροποιήσεων για την πραγματοποίηση του έργου ή της δραστηριότητας. Εάν διαπιστωθούν περιβαλλοντικές επιπτώσεις τότε μπορεί στην απόφαση της ΕΠΟ να επιβάλλονται πρόσθετοι όροι ή να τροποποιούνται οι υφιστάμενοι

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Προβλήματα  Εκ των υστέρων νομιμοποίηση έργων ή δραστηριοτήτων χωρίς τήρηση ολοκληρωμένων διαδικασιών περιβαλλοντικής αδειοδότησης  Μη τήρηση των σταδίων της περιβαλλοντικής αδειοδότησης  Ελλιπής έλεγχος τήρησης των περιβαλλοντικών όρων  Ελλιπής πληροφόρηση κοινού και κοινωνικών φορέων  Εκ των υστέρων υποβολή ΜΠΕ για νομιμοποίηση ήδη υλοποιημένων έργων

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΑ Ευρωπαϊκό οικολογικό σήμα (ΕΟΣ)  Το Ευρωπαϊκό οικολογικό σήμα είναι μια συμβολική «μαργαρίτα» που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε προϊόντα ή υπηρεσίες που έχουν ηπιότερη περιβαλλοντική επίπτωση από όμοια προϊόντα που εκτελούν την ίδια λειτουργία  Το οικολογικό σήμα βοηθά του ευρωπαίους καταναλωτές να ξεχωρίζουν εύκολα τα προϊόντα που επηρεάζουν λιγότερο το περιβάλλον και να επιλέγουν ανάλογα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΑ Λογότυπο του Ευρωπαϊκού οικολογικού σήματος (ΕΟΣ)  Το επίσημο λογότυπο είναι ένα λουλούδι με τα 12 αστέρια.  Το λογότυπο τυπώνεται ως εξής:  Είτε σε δύο χρώματα (πράσινο – μπλε)  Είτε μαύρο σε άσπρο φόντο  Είτε άσπρο σε μαύρο φόντο

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΑ Λογότυπο του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Σήματος

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΑ Ιστορική αναφορά για το Ευρωπαϊκό οικολογικό σήμα (ΕΟΣ)  Το Ευρωπαϊκό Οικολογικό Σήμα θεσμοθετήθηκε το 1992 με βάση τον κανονισμό Νο 880\92 για τη δημιουργία ενός αναγνωρίσιμου οικολογικού σήματος σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης  Το Σεπτέμβριο του 2000 το σήμα επανεμφανίζεται από το νέο κανονισμό Νο 1980\2000 που επεκτείνει τους σκοπούς του σήματος ώστε να καλύπτει και υπηρεσίες και να παρέχει σαφέστερες πληροφορίες στους καταναλωτές για τις κυριότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΑ Σκοπός του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Σήματος  Ο σκοπός του είναι να προωθήσει τη σχεδίαση, την παραγωγή, το μάρκετινγκ και τη χρήση προϊόντων που έχουν μειωμένη περιβαλλοντική επίπτωση κατά τη διάρκεια ολόκληρου του κύκλου ζωής τους, καθώς και να εφοδιάζει τους καταναλωτές με καλύτερες πληροφορίες για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των προϊόντων, χωρίς διακύβευση του προϊόντος ή των εργαζομένων ή σημαντική προσβολή των ιδιοτήτων που κάνουν το προϊόν κατάλληλο για χρήση

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΑ Βασικά χαρακτηριστικά  Εθελοντικό προαιρετικό σήμα  Ενιαία κριτήρια για το σύστημα απονομής του σήματος στην κοινότητα  Λιγότερο επιβλαβή προϊόντα για το περιβάλλον  Καθοδηγεί τους καταναλωτές και χρήστες στις επιλογές τους  Λαμβάνει υπόψη ολόκληρο τον κύκλο ζωής του προϊόντος  Λαμβάνει υπόψη τα συμφέροντα των κύριων ενδιαφερόμενων ομάδων  Ενιαίο ευρωπαϊκό οικολογικό σήμα με αναγνώριση στην Ε.Ε.  Ενσωματώνει τις αρχές της πρόληψης της ρύπανσης και ο ρυπαίνων πληρώνει  Λαμβάνει υπόψη την επικουρικότητα και των μέσων που βασίζονται στις δυνάμεις της αγοράς

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΑ Οικολογικά προϊόντα  Το οικολογικό σήμα μπορεί να απονέμεται σε όλες τις κατηγορίες βιομηχανικών προϊόντων, εκτός από τα τρόφιμα, τα ποτά και τα φαρμακευτικά  Το οικολογικό σήμα εφαρμόστηκε στην αρχή για έξι κατηγορίες προϊόντων: πλυντήρια πιάτων, πλυντήρια ρούχων, χαρτί υγείας, χαρτί κουζίνας, βελτιωτικά εδάφους, μπογιές και βερνίκια  Σε αυτές τις κατηγορίες που πρώτο – εφαρμόστηκε προστέθηκαν επίσης προϊόντα όπως: λαμπτήρες φωτισμού, φορητοί υπολογιστές, χαρτοπετσέτες, προσωπικοί υπολογιστές, απορρυπαντικά για πλυντήρια

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΑ Οικολογικά κριτήρια  Τα οικολογικά κριτήρια που ψηφίζονται σε κάθε κατηγορία προϊόντος, καθορίζονται με βάση τη μελέτη ολόκληρου του κύκλου ζωής τους, δηλαδή της προπαραγωγής, της παραγωγής, της διανομής, της χρήσης και της απόρριψής τους. Κατά της διάρκεια της μελέτης των φάσεων αυτών, αξιολογούνται λεπτομερώς οι επιπτώσεις στο περιβάλλον και λαμβάνονται υπόψη τα υλικά που υπεισέρχονται στη σύνθεση του προϊόντος

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΑ Οικολογικά κριτήρια  Περιοχές που εξετάζονται για επιπτώσεις είναι: η χρήση φυσικών πόρων και ενέργειας, οι εκπομπές στον αέρα, τα νερά και το έδαφος, οι παραγωγικές διεργασίες, η διάθεση των αποβλήτων, η ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση, η σχετική ρύπανση και οι επιπτώσεις στα οικοσυστήματα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΑ Αρμόδιος Φορέας στην Ελλάδα  Ο κανονισμός σχετικά με το κοινοτικό σύστημα απονομής οικολογικού σήματος απαιτεί κατ΄εφαρμογή του άρθρου 9 τη δημιουργία ενός Αρμόδιου Φορέα ο οποίος θα υλοποιεί τις διαδικασίες που θεσπίστηκαν για την εφαρμογή του Κανονισμού αυτού  Στο ΥΠΕΧΩΔΕ ένας φορέας επιφορτισμένος με την λήψη μέτρων, για την εφαρμογή του Κοινοτικού Συστήματος απονομής Οικολογικού Σήματος. Ο φορέας αυτός φέρει την επωνυμία «Ανώτατο Συμβούλιο Απονομής Οικολογικού Σήματος και τον διακριτικό τίτλο «ΑΣΑΟΣ»

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΑ Αρμοδιότητες ΑΣΑΟΣ  Την ενημέρωση και παροχή περισσότερων πληροφοριακών στοιχείων στον καταναλωτή και επιχειρήσεις  Την δημιουργία προγραμμάτων για τον καθορισμό των ειδικών οικολογικών κριτηρίων για διάφορες κατηγορίες προϊόντων βάσει της Κοινοτικής Νομοθεσίας  Την οργάνωση ή συμμετοχή σε σεμινάρια, προγράμματα, συνέδρια, διαλέξεις ή δημόσια συζήτηση για την ανάπτυξη και διάδοση της εφαρμογής του Κοινοτικού Συστήματος Απονομής Οικολογικού Σήματος  Τη λήψη κάθε νόμιμου μέτρου και γενικώς τη διενέργεια πράξεων απαραίτητων για την πραγματοποίηση των σκοπών του Κοινοτικού Συστήματος Απονομής Οικολογικού Σήματος  Την υλοποίηση της διαδικασίας απονομής του Οικολογικού Σήματος

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΑ Σύνθεση ΑΣΑΟΣ  Το ΑΣΑΟΣ είναι ενδεκαμελές Συμβούλιο με πρόεδρο το Γ.Γ. του ΥΠΕΧΩΔΕ και μέλη εκπρόσωποι Δημόσιων Φορέων και μη Κυβερνητικών οργανώσεων. Συγκεκριμένα συμμετέχουν μέλη από καταναλωτικές οργανώσεις, περιβαλλοντικές οργανώσεις, το σύνδεσμο βιομηχάνων και τη γενική συνομοσπονδία εργατών Ελλάδος

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΑ Δραστηριότητες ΑΣΑΟΣ  Το ΑΣΑΟΣ σε συνεργασία με το ΥΠΕΧΩΔΕ έχει επιτελέσει σημαντικό έργο στους τομείς:  Ενημέρωση των επιχειρήσεων, της βιομηχανίας και των καταναλωτών  Στην εκπροσώπηση στο εξωτερικό  Στην διοργάνωση διεθνών συναντήσεων στην Ελλάδα  Στην ανάληψη μελετών δημιουργίας ομάδων προϊόντων και υψηλού επιπέδου περιβαλλοντικών κριτηρίων

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΑ Διαδικασία Απονομής Οικολογικού Σήματος  Αίτηση για την απονομή οικολογικού σήματος στον αρμόδιο φορέα κάθε κράτους μέλους στο οποίο το προϊόν παράγεται ή διατίθεται  Αξιολόγηση των αιτήσεων για την απονομή οικολογικού σήματος μαζί με κοινοποίηση της απόφασης στην Επιτροπή. Η Επιτροπή εντός πέντε μερών διαβιβάζει στους αρμόδιους φορείς των άλλων κρατών μελών αντίγραφο της απόφασης και της περίληψης. Μετά από προθεσμία 30 μερών από την αποστολή της κοινοποίησης στην επιτροπή ο αρμόδιος φορέας απονέμει το σήμα, εκτός εάν υπάρχουν αιτιολογημένες αντιρρήσεις  Υπογραφή της σύμβασης

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΑ Κόστος συμμετοχής στο πρόγραμμα  Για κάθε αίτηση απονομής οικολογικού σήματος, ανεξαρτήτως έγκρισης, πρέπει να καταβάλλεται τέλος 500€ για την κάλυψη διοικητικών εξόδων  Μετά την έγκριση και την απονομή του σήματος, η επιχείρηση καταβάλει ετήσιο τέλος για τη χρησιμοποίηση του, το οποίο καθορίζεται στο 0,15% του ετήσιου όγκου πωλήσεων του προϊόντος στην Ευρωπαϊκή Ένωση και δεν μπορεί να είναι κατώτερο των 500€

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ (EMAS) Τί είναι το EMAS;  1836/93 Κανονισμός του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου εθελοντική συμμετοχή οργανισμών & επιχειρήσεων στο Σύστημα Οικολογικής Διαχείρισης και Ελέγχου – EMAS  Τροποποίηση στον Κανονισμό 761/2001 με σκοπό την διεύρυνση του φάσματος των επιχειρήσεων που μπορούν να συμμετέχουν στο Σύστημα (δεν αναφέρεται πλέον μόνο σε εταιρείες του βιομηχανικού τομέα αλλά και σε οργανισμούς οι οποίοι στο νέο κείμενο του Κανονισμού ορίζονται ως:

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ (EMAS) «οργανισμός: εταιρεία, ανώνυμη εταιρεία, εκμετάλλευση, επιχείρηση, αρχή ή ίδρυμα, ή τμήμα ή συνδυασμοί αυτών, ανεξαρτήτως του εάν έχουν αποκτήσει νομική προσωπικότητα του δημοσίου ή του ιδιωτικού τομέα, με ιδία λειτουργία και διοίκηση»)  Σκοπός του EMAS να ενθαρρύνει και να παροτρύνει τις επιχειρήσεις να εφαρμόσουν ΣΠΔ και να επιδιώκουν τη συνεχή Περιβαλλοντική τους βελτίωση

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ  Ένα Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (Σ.Π.Δ.) είναι το σύστημα με το οποίο μια επιχείρηση ελέγχει τις δραστηριότητες, τα προϊόντα, και τις διαδικασίες που προκαλούν ή θα μπορούσαν να προκαλέσουν επιβλαβείς περιβαλλοντικές επιδράσεις τις οποίες ελαχιστοποιεί. Η προσέγγιση του ορισμού βασίζεται στη διαχείριση αιτία – επίπτωση. Αιτία είναι οι δραστηριότητες, προϊόντα και διεργασίες που αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον και επιπτώσεις είναι οι αλλαγές στο περιβάλλον που προξενούνται από περιβαλλοντικά αίτια.

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ (EMAS)  Στόχος του EMAS είναι η αναγνώριση της σπουδαιότητας της περιβαλλοντικής επίδοσης η οποία επιτυγχάνεται μέσω: Της κατάρτισης και της εφαρμογής ΣΠΔ από τους οργανισμούς Της αντικειμενικής και περιοδικής αξιολόγησης των συστημάτων αυτών Της επιμόρφωσης και του ενεργού συμμετοχής του προσωπικού των οργανισμών Της ενημέρωσης του κοινού και άλλων ενδιαφερομένων

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ (EMAS)  Συνεχής Βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων ορίζεται στον κανονισμό η διεργασία ετήσιας βελτίωσης των μετρήσιμων αποτελεσμάτων του ΣΠΔ, όσον αφορά τη διαχείριση εκ μέρους του οργανισμού των σημαντικών περιβαλλοντικών του πτυχών, με βάση τη περιβαλλοντική του πολιτική και τους περιβαλλοντικούς του σκοπούς και στόχους

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ (EMAS) Δεσμεύσεις του EMAS  Διαμόρφωση και υλοποίηση περιβαλλοντικής πολιτικής, προγραμμάτων και ΣΔ  Περιοδική αξιολόγηση της επίδοσης των επιμέρους λειτουργιών της επιχείρησης όσον αφορά την περιβαλλοντική διαχείριση  Παροχή πληροφόρησης για την περιβαλλοντική επίδοση στο κοινό

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ (EMAS) Γενικό σχήμα για την εφαρμογή του συστήματος  Περιβαλλοντική πολιτική  Αρχική περιβαλλοντική ανάλυση  Σύνταξη περιβαλλοντικού προγράμματος  Σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης  Εσωτερικός έλεγχος  Περιβαλλοντική δήλωση  Επαλήθευση - δημοσιοποίηση

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ (EMAS) Ο οργανισμός που επιθυμεί να συμμετάσχει στο σύστημα πρέπει  Να υιοθετήσει περιβαλλοντική πολιτική προσδιορίζοντας τους στόχους και τις αρχές που διέπουν τη δράση του οργανισμού σε σχέση με το περιβάλλον  Να πραγματοποιήσει περιβαλλοντική ανάλυση των δραστηριοτήτων, προϊόντων και υπηρεσιών του  Να θέσει σε εφαρμογή το σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης  Να διενεργεί τακτικά οικολογικό έλεγχο και να συντάσσει περιβαλλοντική δήλωση  Να διαβιβάζει την επικυρωμένη περιβαλλοντική δήλωση στον αρμόδιο φορέα του κράτους μέλους  Να δημοσιοποιεί τη δήλωση

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ (EMAS) Για να παραμείνει ένας οργανισμός στο EMAS οφείλει  Να επαληθεύει τα στοιχεία που απαιτούνται για την καταχώρηση στο πλαίσιο του EMAS κατά διαστήματα που δεν υπερβαίνουν τους 36 μήνες και τα στοιχεία που περιέχει η περιβαλλοντική δήλωση κατά διαστήματα που δεν υπερβαίνουν τους 12 μήνες  Να διαβιβάζει στον αρμόδιο φορέα τις επικυρωμένες ενημερώσεις της περιβαλλοντικής δήλωσης και να τις δημοσιοποιεί

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ (EMAS) Λογότυπο EMAS

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ (EMAS) Τι συμβολίζει το λογότυπο EMAS  Εγκαθίδρυση και λειτουργία ενός συστήματος οικολογικής διαχείρισης  Τη δέσμευση για βελτίωση της περιβαλλοντικής επίδοσης και της συστηματικής, αντικειμενικής και περιοδικής εκτίμησης πέρα από τη νομική συμμόρφωση  Την αξιοπιστία των επικυρωμένων από ανεξάρτητα διαπιστευμένο επιθεωρητή πληροφοριών  Της δραστήριας συμμετοχής των εργαζομένων

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ (EMAS) Λόγοι ύπαρξης του λογότυπου EMAS  Να αυξήσει την ενημέρωση για το σχήμα στο κοινό, ανάμεσα στους ενδιαφερόμενους φορείς και ανάμεσα στους οργανισμούς που θέλουν να βελτιώσουν την περιβαλλοντική τους επίδοση  Να επιτρέπει στους οργανισμούς EMAS να επικοινωνούν καλύτερα στην αγορά Το λογότυπο αντιπροσωπεύει μια “σφραγίδα αξιοπιστίας των πληροφοριών” αλλά όχι μια “σφραγίδα υπεροχής των προϊόντων”

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ (EMAS) Μπορείτε να χρησιμοποιείστε το λογότυπο EMAS  Σε διαφήμιση συμμετοχής ενός οργανισμού στο EMAS  Σε επικυρωμένες περιβαλλοντικές δηλώσεις  Σε κομμάτια επικυρωμένων πληροφοριών  Σε διαφημίσεις για προϊόντα, δραστηριότητες και παροχή υπηρεσιών ξεκαθαρίζοντας ότι το λογότυπο δεν είναι οικολογικό σήμα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ (EMAS) Χρήση λογότυπου EMAS  Το λογότυπο μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε επιστολόχαρτα, διαφημιστικά φυλλάδια, τιμολόγια, παραστατικά, εφημερίδες, καταλόγους και μέσα ενημέρωσης  Σε καμία περίπτωση το λογότυπο δεν μπορεί να μπει πάνω στο προϊόν ή σε πρωτογενή συσκευασία αυτού Αρμόδιος Φορέας που τηρεί κατάλογο επιχειρήσεων που μετέχουν στο EMAS (ΥΠΕΧΩΔΕ)

ΟΔΗΓΙΑ IPPC Η οδηγία 96/61/ΕΚ για την ολοκληρωμένη πρόληψη και τον έλεγχο της ρύπανσης, προβλέπει ότι κάθε βιομηχανία που η δραστηριότητα της έχει βλαπτικά αποτελέσματα στο περιβάλλον, πρέπει να είναι εφοδιασμένη με ειδική άδεια που χορηγείται από την αρμόδια αρχή. Η άδεια θέτει όρους που αφορούν τις επιτρεπόμενες εκπομπές στον αέρα, στο έδαφος, και στα νερά, καθώς και τη κατανάλωση ενέργειας, την απόρριψη των αποβλήτων και τα σχέδια πρόληψης ατυχημάτων. Αποβλέπει στην αποφυγή περιβαλλοντικών προβλημάτων από τη βιομηχανία

ΟΔΗΓΙΑ SEVESO II Η οδηγία 96/82/ΕΚ αφορά την πρόληψη μεγάλης έκτασης ατυχημάτων που συνεπάγονται τη διασπορά επικίνδυνων ουσιών για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Σύμφωνα με την οδηγία οι βιομηχανικές μονάδες υποχρεούνται να έχουν συντάξει μελέτη επικινδυνότητα και να διαθέτουν εσωτερικό σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση ενός ενδεχόμενου ατυχήματος.

Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό. Οι όροι χρήσης των έργων τρίτων επεξηγούνται στη διαφάνεια «Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων». Τα έργα για τα οποία έχει ζητηθεί άδεια αναφέρονται στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.

Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων Δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, παρά μόνο εάν ζητηθεί εκ νέου άδεια από το δημιουργό. © διαθέσιμο με άδεια CC-BY διαθέσιμο με άδεια CC-BY-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου και η δημιουργία παραγώγων αυτού με απλή αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού, και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία παραγώγων του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC- ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου και η δημιουργία παραγώγων του. διαθέσιμο με άδεια CC0 Public Domain διαθέσιμο ως κοινό κτήμα Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. χωρίς σήμανσηΣυνήθως δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου.

Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει:  το Σημείωμα Αναφοράς  το Σημείωμα Αδειοδότησης  τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων  το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.