ΑΜΒΛΥΩΠΙΑ Αμβλυωπία μπορεί να ορισθεί η οπτική οξύτητα χειρότερη από 6/9, η οποία δεν οφείλεται σε διαθλαστικά σφάλματα, οφθαλμολογικές ανωμαλίες που μπορούν να εντοπισθούν ή σε παθολογία των οπτικών οδών. Έλλειψη της οπτικής λειτουργίας τυπικά επηρεάζει μόνο το ένα μάτι και είναι πιο έντονη στην κεντρική όραση. Σημαντική διαφορά στην οξύτητα μεταξύ των ματιών, χειρότερη από 6/9, μπορεί να είναι ένδειξη αμβλυωπίας ( ανισομετρωπίας). ΔΟ = Ds ΑΟ = Ds Η αμβλυωπία συχνά συνοδεύεται από έκκεντρη προσήλωση, στραβισμό ή άλλες δυσλειτουργίες και από έλλειψη διόφθαλμος λειτουργίας, δηλαδή τα μάτια δε συνεργάζονται

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΑΜΒΛΥΩΠΙΑΣ Αιτιολογικά, η αμβλυωπία ταξινομείται στις παρακάτω μορφές: 1. Αμβλυωπία από στραβισμό: Είναι πάντα ετερόπλευρη και εμφανίζεται στο μάτι που παρεκκλίνει. Οφείλεται στο κεντρικό απωθητικό σκότωμα που δημιουργείται για την αποφυγή της σύγχυσης. 2. Ανισομετρωπική αμβλυωπία: Παρατηρείται σε σημαντικές ανισομετρωπίες, όταν το μάτι με τη μικρότερη αμετρωπία βλέπει καλύτερα από το άλλο, σε όλες τις αποστάσεις. 3. Αμετρωπική αμβλυωπία: Εμφανίζεται και στα δυο μάτια και οφείλεται σε αμφοτερόπλευρες υψηλές αμετρωπίες. 4. Αμβλυωπία εξ΄ ανοψίας: Προκαλείται από οποιαδήποτε αιτία που εμποδίζει το σχηματισμό εικόνας στον αμφιβληστροειδή κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής (π.χ συγγενής καταρράκτης, θόλωση κερατοειδούς κ.λ.π). Η αμβλυωπία εξ ανοψίας μπορεί να είναι ετερόπλευρη ή αμφιτερόπλευρη. Στην κατηγορία αυτή ανήκει και η αμβλυωπία που παρατηρείται μετά από παρατεταμένη κάλυψη του ενός ματιού. 5.Αμβλυωπία από νυσταγμό: Σε κάθε περίπτωση νυσταγμού, είναι δύσκολο να διαπιστωθεί, αν η μειωμένη όραση αποτελεί την αιτία, ή είναι αποτέλεσμα του νυσταγμού. Πιστεύεται, ωστόσο, ότι ανεξάρτητα από την πρωταρχική αιτία του νυσταγμού, είναι δυνατό να αναπτυχθεί αμβλυωπία, οφειλόμενη στην αστάθεια της αμφιβληστροειδικής εικόνας.

ΠΡΟΛΗΨΗ Είναι πολύ σημαντικό λοιπόν ο προληπτικός οφθαλμολογικός έλεγχος των παιδιών από μικρή ηλικία (πολύ πριν πάει το παιδί σχολείο) γιατί αργότερα η θεραπεία γίνεται δύσκολη και μετά τα 8-10 χρόνια πρακτικά αδύνατη. ΚΑΛΥΨΗ: Η κάλυψη του ματιού που χρησιμοποιείται για προσήλωση, ‘ώστε να εξαναγκαστεί σε χρήση το αμβλυωπικό, είναι η πιο παλιά μέθοδος θεραπεία, αλλά ακόμη και σήμερα θεωρείται η καλύτερη και πιο σίγουρη θεραπεία. Ανάλογα με το βαθμό που περιορίζει την όραση του ματιού, η κάλυψη διακρίνεται σε ¨ολική¨ και ¨μερική¨ Ανάλογα με το διάστημα της ημέρας κατά το οποίο καλύπτεται το μάτι, η κάλυψη διακρίνεται σε ¨full-time¨ και ¨part-time¨.

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ - ΘΕΩΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ - ΤΡΟΠΟΙ ΔΙΟΡΘΩΣΗΣ Ορισμός: Προσαρμογή καλούμε την ικανότητα του οφθαλμού να μεταβάλλει την ισχύ του, μεταβάλλοντας το σχήμα του (καμπυλότητα φακού), και να βλέπει ευκρινώς αντικείμενα σε διάφορες αποστάσεις απ’ αυτόν. Η προσαρμογή επιτυγχάνεται με τον κρυσταλλοειδή φακό. Το ποσό της προσαρμογής που απαιτείται για ευκρινή όραση, σε μια ορισμένη απόσταση προσηλώσεως, το υπολογίζουμε με τον ακόλουθο τύπο: Προσαρμογή (σε D) = 1 / Απόσταση προσηλώσεως (σε m) Π.χ. αν η απόσταση προσηλώσεως είναι 1m, η προσαρμογή που απαιτείται είναι 1D ενώ αν η απόσταση προσηλώσεως είναι 33cm (ή 0,3m) η προσαρμογή που απαιτείται είναι 3D.

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ

Με την προσαρμογή και τη σύγκλιση, συμβαίνει και μύση της κόρης. (εγγύς αντανακλαστικό = προσαρμογή, σύγκλιση, μύση). ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ Τεστ push-up (Donders). Χρειάζεται από ένα άτομο το οποίο να έχει διορθωθεί για την καλύτερη δυνατή μακρινή όραση να μετακινήσει ένα κείμενο για κοντινό διάβασμα προς τα μάτια του και να αναφέρει πότε αυτό το κείμενο θα βρεθεί εκτός εστίασης. Το αντίστοιχο διοπτρικό ισοδύναμο της απόστασης από τα μάτια έως το κείμενο σε μέτρα αποτελεί το μέγεθος της προσαρμογής. Υποκειμενική προσαρμογή δημιουργουμένη από αρνητικούς δοκιμαστικούς φακούς. Το άτομο είναι διορθωμένο για την μακρινή όραση το αριστερό μάτι καλύφθηκε και ζητήθηκε από το άτομο να διαβάσει έναν πίνακα με γράμματα στα 33 mm και να προσδιορίσει την μικρότερη σε μέγεθος γραμμή γραμμάτων η οποία μπορούσε να διαβάσουν επιτυχώς. Αρχικά τοποθετήθηκε μπροστά από το δεξί μάτι ένας δοκιμαστικός φακός - 0,50 D. Στην συνέχεια ζητήθηκε από το άτομο να διατηρήσουν σε πλήρη εστίαση, όσο αυτό ήταν δυνατό, το μικρότερο αναγνώσιμο γράμμα καθώς δοκιμαστικοί φακοί αυξανόμενης αρνητικής δύναμης τοποθετούνταν μπροστά από το μάτι του. Το άτομο αντέδρασε στην δημιουργουμένη θόλωση με την χρήση της προσαρμογής. Επίσης ζητήθηκε από το άτομο να πει πότε δεν μπορούσε να δει πλέον καθαρά τα γράμματα. Η διαφορά μεταξύ της μακρινής διόρθωσης και της διοπτρικής δύναμης του τελευταίου δοκιμαστικού φακού που μπορούσε το άτομο να υπερνικήσει καταγράφηκε σαν το μέγιστο μέγεθος της προσαρμογής.

Εύρος προσαρμογής και ηλικία

ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ HELMHOLTZ Σύμφωνα με την θεωρία του Helmholtz, η πρεσβυωπία υποτίθεται ότι είναι η φυσιολογική σκλήρυνση του κρυσταλλοειδή φακού.

ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΟΥ SCHACHAR Η πρεσβυωπία σύμφωνα με τη θεωρία του Schachar, εμφανίζεται ως αποτέλεσμα της φυσιολογικής ανάπτυξης του φακού. Η ισημερινή διάμετρος του φακού αυξάνεται περίπου 0,02mm/έτος. Εντούτοις, οι διαστάσεις του σκληρού στο φυσιολογικό εμμετρωπικό, υπερμετρωπικό ή μυωπικό μάτι δεν αλλάζει σημαντικά μετά από 13 ετών. Η απόσταση μεταξύ του ακτινωτού μυός και του ισημερινού του φακού μειώνεται καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής. Επομένως, η αποτελεσματική δύναμη που μπορεί να προσφέρει ο ακτινωτός μυς στο φακοειδή ισημερινό μειώνεται σε μια γραμμική πρόοδο με την ηλικία. Συνεπώς, εφόσον το εύρος της προσαρμογής μειώνεται γραμμικά με την ηλικία, σαν αποτέλεσμα έχουμε την εμφάνιση της πρεσβυωπίας