ΣΥΜΒΑΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΝΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΙΙ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΡΙΖΩΝ

Sterile inflammatory process induced by orthodontic force that results in loss of root structure, i.e., cementum and dentine Brezniak and Wasserstein, 2002a; b Orthodontically Induced Inflammatory Root Resorption (ΟΙΙRR)

ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ 93% (έφηβοι) Kurol et al., % Mέτρια - Σοβαρή >2 mm - <1/3 of root length Hollender et al., 1980; Linge and Linge, % Πολύ σοβαρή >1/3 of root length Levander and Malmgren, 1988; Davidovitch, 1996

I ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ II ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

ΕΡΕΥΝΑ ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ Μηχανισμός Επίδραση βιολογικών παραγόντων-ρυθμιστές ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ Βιολογικοί παράγοντες – Ασθενής Μηχανικοί παράγοντες – Θεραπεία

ΜΑΡΤΥΡΕΣ!

Φυσιολογική μετακίνηση

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ (Ιστολογικό, Κυτταρικό, Μοριακό επίπεδο) Ορθοδοντική δύναμη Περιοχή πίεσης Ιστική εκφύλιση Απομάκρυνση εκφ. ιστών Αναδόμηση

Κυκλοφορικές και Κυτταρικές διαταραχές Στάση-Θρόμβωση-Απόφραξη Άσηπτη πηκτική νέκρωση Υάλωση (Sandstedt 1904)

ΥΑΛΩΣΗ

Ι ΥΑΛΩΣΗ ΙΙ ΑΡΧΙΚΗ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΙΙΙ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΗ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΜΟΝΤΕΛΟ ΡΙΖΙΚΗΣ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ Brudvik και Rygh, 1993a;b;1994a;b

Η έκταση του εκφυλισμένου περιρριζίου- ριζικής επιφάνειας καθορίζει την έκταση της ριζικής απορρόφησης !

Επίδραση βιολογικών ρυθμιστών Drugs may be used in the future to manage excessive root resorption (Killiany, 1999)

Επίδραση βιολογικών ρυθμιστών  Διφωσφωνικά (Igarashi et al., 1996; Alatli et al., 1996)  L-θυροξίνη (Loberg and Engström, 1994; Poumpros et al., 1994; Shirazi et al., 1999)  Χαμηλή δόση κορτικοστεροειδών (Ong et al., 2000) − Προσταγλανδίνη E 2 (Boekenoogen et al., 1996; Seifi et al, 2003)  Προσταγλανδίνη E 2 (Leiker et al., 1995)  Ινδομεθακίνη (Zhou et al., 1997)  Κορτικοστεροειδή (Ashcraft et al., 1992)  Ενεργός μεταβολίτης βιταμίνης D3 (1,25 dihydroxycholecalciferol) (Takano-Yamamoto et al., 1992)

Δύναμη 50 g Συστηματική χορήγηση δοξυκυκλίνης μέσω αντλίας όσμωσης υποδόρια (0,24 mg DC/ημέρα) ΔΟΞΥΚΥΚΛΙΝΗ Μavragani και συν., 2005

* ** *** Non DC DC Αντιφλεγμονώδης και Αντι-κολλαγονολυτική δράση δοξυκυκλίνης

KΛΙΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ  Βιολογικοί παράγοντες  Μηχανικοί παράγοντες  Αντιμετώπιση

1 mm φατνιολυσίας = 3 mm ριζικής απορρόφησης Kalkwarf et al., 1986 Για κεντρικό τομέα άνω γνάθου ριζικού μήκους 13 mm: Ριζική απορρόφηση Εναπομένουσα στήριξη (mm) (%) ?

ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ - ΑΣΘΕΝΗΣ Ατομική προδιάθεση – Γενετικός παράγοντας Χρονολογική – Οδοντική ηλικία Φύλο Συστηματικοί παράγοντες Έξεις Απορρόφηση προ θεραπείας Ενδοδοντικά θεραπευμένα δόντια Προηγηθέν τραύμα Αυτομεταμόσχευση δοντιών Ανωμαλίες σχήματος ρίζας Δυσπλασίες δοντιών-Ανωμαλίες οδοντοφυίας Οδοντοσκελετικές ανωμαλίες

ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ - ΘΕΡΑΠΕΙΑ Eξαγωγές Διάρκεια θεραπείας Συρμάτινα τόξα τετράγωνης-παραλληλόγραμης διατομής Ταχεία διεύρυνση υπερώας Διαγναθικές ελαστικές δυνάμεις Είδος ορθοδοντικής μετακίνησης Έκταση μετακίνησης Μέγεθος δύναμης Κινητοί-Ακίνητοι ορθοδοντικοί μηχανισμοί Ορθοδοντικές τεχνικές

ΑΤΟΜΙΚΗ ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΗ Massler και Malone 1954, Rygh 1977, Linge 1994 ΓΕΝΕΤΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ 50-60% ριζικής απορρόφησης τομέων άνω (Ηarris et al., 1997; Hartsfield et al., 2004) Γονίδιο IL-1β15% ριζικής απορρόφησης Ομόζυγοι «1» 5.6 φ. πιθανότερο για ριζική απορρόφηση >2 mm από ετερόζυγους ή ομόζυγους τύπου «2» Αl-Qawasmi et al., 2003

Γονίδιο TNFRSF11A Κωδικοποιεί Hartsfield, Everett και Αl-Qawasmi, 2004 Κεντρικοί τομείς άνω γνάθου Λευκοί και Ισπανικής καταγωγής ασθενείς > Ασιατικής καταγωγής ασθενείς Samesima and Sinclair, 2001 πρωτεΐνη RANK

ΗΛΙΚΙΑ Χρονολογική Σύμφωνα με τις περισσότερες μελέτες: Δεν αποτελεί παράγοντα κινδύνου Linge και Linge, 1983 ≠ Σοβαρότερη απορρόφηση για ασθενείς > 11 ετών 1991 Δείγμα ηλικίας ετών  Ηλικία μη σημαντική

ΗΛΙΚΙΑ Οδοντική Δόντια με αδιάπλαστο ακρορρίζιο προστατεύονται (Τaithongchai και συν., 1996; Mirabella και Årtun, 1995) αν και δεν φτάνουν στο τελικό μήκος (Ηendrix και συν., 1994) Προστατευτικός ρόλος Επιθηλιακού ελύτρου ρίζας Ηerwing Μη ενασβεστιωμένων οδοντικών ιστών (προοδοντίνης)

!!! Συχνότητα Απώλεια μήκους ρίζας (mm) (Mavragani et al., 2000)

Πλεονέκτημα από θεραπεία δοντιών με αδιάπλαστο ακρορρίζιο Νεώτερα δόντια – Μεγαλύτερο τελικό μήκος ρίζας όμοιο μη θεραπευμένων δοντιών Η θεραπεία δεν έχει αρνητικές συνέπειες για το ριζικό μήκος δοντιών με αδιάπλαστο ακρορρίζιο, υποδεικνύοντας μηχανισμό προστασίας νεαρών δοντιών από ριζική απορρόφηση. (Mavragani και συν., 2002)

ΦΥΛΟ Δεν είναι παράγοντας κινδύνου (Kennedy et al., 1983; Harris et al, 1997; Sameshima and Sinclair 2001) Άντρες > Γυναίκες (Βaumrind et al., 1996) Κορίτσια > Αγόρια (Kjær, 1995) Βιολογική ωρίμανση

ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Ενδοκρινοπάθειες  Υποθυρεοειδισμός (Becks, 1939; Goldie και King, 1984; Poumpros και συν., 1994; Loberg και Engsröm, 1994 Shirazi και συν., 1999)  Υπερπαραθυρεοειδισμός (Engsröm και συν., 1988) Άσθμα (ΜcNab και συν., 1999; Davidovitch και συν., 1996) Aλλεργίες (Οwmann-Moll και Kurol, 2000)

EΞΕΙΣ Δάγκωμα νυχιών (Οdenrick και Brattstrom, 1983; 1985) Θηλασμός δακτύλου Δυσλειτουργία χείλους-γλώσσας (Οdenrick 1985; McFadden και συν., 1989; Linge, 1994) Jiggling Eναλλασσόμενης φοράς και διεύθυνσης οδοντική μετακίνηση

ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΠΡΟ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ (Μassler και Malone, 1954; Goldson και Henrikson, 1975; Kalley και Phillips, 1991) ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΚΑ ΘΕΡΑΠΕΥΜΕΝΑ ΔΟΝΤΙΑ Δεν εμφανίζουν μεγαλύτερη τάση για απορρόφηση (Οwman-Moll και συν., 1995; Mirabella και Årtun, 1995) Eμφανίζουν (Wickwire και συν., 1974; Mah και συν., 1996)

ΤΡΑΥΜΑ (Malmgren και συν., 1982; Linge και Linge, 1983; Brin και συν., 1991) ΑΥΤΟΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ Μικρής έκτασης ανάλογης φυσιολογικών Oρθοδοντική μετακίνηση τουλάχιστον μετά 3 μήνες (Paulsen και συν., 1995)

Age12.9 y Gender Female Trauma on 11 Difference in root length loss between traumatized 11 and non-traumatized 21 Mavragani, 1998

ANΩΜΑΛΙΕΣ ΣΧΗΜΑΤΟΣ ΡΙΖΑΣ (Levander και Malmgren 1988; Kjær, 1995; Lee και συν., 1999) Oyama και συν., 2007 A.Φυσιολογική B.Κοντή C.Αμβλεία D.Κεκαμμένο ακρορρίζιο E.Σχήματος πιπέττας

ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ ΟΔΟΝΤΟΦΥΙΑΣ ΔΥΣΠΛΑΣΙΕΣ ΔΟΝΤΙΩΝ Συγγενείς ελλείψεις Ταυροδοντία Οδοντικός εγκολεασμός Νανοδοντία Έκτοπη ανατολή (Κjær,1995; Levander και συν., 1998; Thongudomporn και Freer, 1998  Mirabella και Årtun, 1995; Lee και συν, 1999; Ferrer, 2002; Kook και συν., 2003)

Oδ. εγκ.τύπου 1 ΚΑΙ ανώμαλο σχήμα ρίζας Οδ. εγκ. τύπου 2 Απορρόφηση ανωμάλου σχήματος ρίζας 12 Μετρίας βαρύτητας οδοντικός εγκολεασμός δεν αποτελεί παράγοντα κινδύνου Σχετίζεται όμως με ανώμαλο σχήμα ρίζας Μavragani και συν., 2005

ΟΔΟΝΤΟΣΚΕΛΕΤΙΚΕΣ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ Αυξημένη οριζόντια-κατακόρυφη πρόταξη Χασμοδοντία (Harris και Butler, 1992; Beck και Harris 1994; Taner και συν., 1999; Sameshima και Sinclair, 2001) Έκταση ριζικής μετακίνησης σε ενήλικες (Μirabella και Årtun, 1995)

ΣΧΕΤΙΚΟΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ + DeShields, 1969; Zachrisson, 1979; McFadden και συν, 1989 Taithongchai και συν., 1996, Baumrind και συν., 1996; Maltha και συν., Linge και Linge, 1983; Beck και Harris, 1994; King, 1998 ΕΞΑΓΩΓΕΣ - Κennedy και συν., 1983; Hendrix και συν., Blake και συν., 1995; Sameshima και Sinclair 2001

ΣΥΡΜΑΤΙΝΑ ΤΟΞΑ ΤΕΤΡΑΓΩΝΗΣ-ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΓΡΑΜΜΗΣ ΔΙΑΤΟΜΗΣ Linge και Linge, 1983; 1991 ΤΑΧΕΙΑ ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ ΥΠΕΡΩΑΣ + στα δόντια στηρίγματα παρειακές επιφάνειες + περίοδο συγκράτησης σε υπερδιόρθωση Barber και Sims, 1981; Odenrick, 1982; Συσκευή Ηaas < συσκευή χωρίς κάλυψη υπερώας Odenrick και συν., 1991 ΔΙΑΓΝΑΘΙΚΕΣ ΕΛΑΣΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ JIGGLING! Linge και Linge, 1983; Mirabella και Årtun, 1995

ΕΙΔΟΣ ΟΡΘΟΔΟΝΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ Απόκλιση Εμβύθιση ! Reitan και Rygh, 1994:  Παρατεταμένη κίνηση απόκλισης προσθίων  Άπω απόκλιση γομφίων  Παρατεταμένη παράλληλη μετακίνηση μικρών δοντιών (άνω πλάγιοι)  Εμβύθιση (έναρξη με ήπιες δυνάμεις – περίοδοι ηρεμίας)  Ισχυρή ροπή στα πρόσθια δόντια σε μεγαλύτερης ηλικίας ασθενείς

ΕΚΤΑΣΗ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ Sharpe και συν., 1987; Alexander, 1996; Baumrind και συν, 1996; Kurol και συν., 1996 ΜΕΓΕΘΟΣ ΔΥΝΑΜΗΣ Οwman-Moll και συν., 1995; 1996: Μέγεθος δύναμης (50 g – 200 g) δεν αυξάνει ρ.α.  Oppenheim, 1942; Stenvik και Mjør, 1970; Harry και Sims, 1982

ΚΙΝΗΤΟΙ < ΑΚΙΝΗΤΟΙ ΟΡΘΟΔΟΝΤΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ Linge και Linge, 1983; Algren, 1993 ΟΡΘΟΔΟΝΤΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ Begg Edgewise > Stuteville, 1938; Mollenhauer, 1987 < Reitan, 1960; Begg και Kesling 1977 = Begg και Harris, 1994, Malmgren και συν., 1982 Speed = Edgewise Blake και συν., 1995 Συνεχή = Τμηματικά τόξα Αlexander, 1996

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

ΠΡΙΝ  Ενημέρωση ασθενούς – Γραπτή αποδοχή κινδύνου  Συλλογή διαγνωστικών στοιχείων  Οικογενειακό ιστορικό – ! Αδέλφια “Pro final radiograph” To treat or not to treat? That is the question

KATA  Σαφής σχεδιασμός ορθοδοντικών μετακινήσεων  Αποφυγή μεγάλου μεγέθους δυνάμεων  Μεγαλύτερα διαστήματα μεταξύ ενεργοποιήσεων  Μετά 6 μήνες οπισθοφατνιακό ακτινογράφημα Σε περίπτωση μέτριας απορρόφησης: STOP 2-3 μήνες (παθητικοί μηχανισμοί) Ακτινογραφικός έλεγχος ανά δίμηνο Σε περίπτωση σοβαρής απορρόφησης: Επαναπροσδιορισμός τελικού στόχου Διακοπή - Συμβιβαστικό αποτέλεσμα Προσθετική – Ορθογναθική θεραπεία

ΜΕΤΑ Τελικό ακτινογράφημα – ενημέρωση Σε περίπτωση απορρόφησης παρακολούθηση μέχρι τη διακοπή Ακινητοποίηση με ακίνητα συγκρατητικά Αποφυγή τραυματογόνου σύγκλεισης Age 11.8 y GenderMale ? Max. explained variance 36.8%

Kåre Reitan: