Αντιυπερλιπιδαιμικά Φάρμακα

Στεφανιαία νόσος (ΣΝ) ΣΝ = αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης LDL και τριγλυκεριδίων (TG) και χαμηλά επίπεδα ΗDL στο πλάσμα Παράγοντες κινδύνου: κάπνισμα, υπέρταση, παχυσαρκία, διαβήτης, έλλειψη άσκησης, δίαιτα πλούσια σε λιπαρά, κληρονομική γονιδιακή διαταραχή Θεραπεία = αντιυπερλιπιδαιμική αγωγή + αλλαγή τρόπου ζωής Στόχος της θεραπείας κατά της χοληστερόλης: μείωση των επιπέδων της LDL Αποτελέσματα Θεραπείας: ελάττωση προόδου στεφανιάιας πλάκας και μείωση θνησιμότητας κατά 30-40%

ΤΥΠΟΙ ΥΠΕΡΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑΣ Τύπος Ι: Οικογενής Υπερχυλομικροναιμία Αυξημένα επίπεδα χυλομικρών = αύξηση τριακυλογλυκερόλης ορού Τύπος ΙΙΑ : Οικογενής Υπερχοληστερολαιμία Αυξημένα επίπεδα LDL + φυσιολογικά επίπεδα VLDL = αυξημένη χοληστερόλη ορού + φυσιολογική τριακυλογλυκερόλη Τύπος ΙΙΒ: Οικογενής Συνδυασμένη (μικτή) Υπερλιπιδαιμία Αυξημένα επίπεδα VLDL, LDL, τριακυλογλυκερόλης, χοληστερόλης Τύπος ΙΙΙ : Οικογενής Δυσβηταλιποπρωτεϊναιμία Αυξημένα επίπεδα VLDL, LDL, τριακυλογλυκερόλης, χοληστερόλης Τύπος ΙV: Οικογενής Υπερτριγλυκεριδαιμία Αυξημένα επίπεδα VLDL, φυσιολογικά επίπεδα LDL, φυσιολογική ή αυξημένη χοληστερόλη και πολύ αυξημένη τριακυλογλυκερόλη Τύπος V: Οικογενής μικτή Υπερτριγλυκεριδαιμία Αυξημένα επίπεδα VLDL και χυλομικρών, φυσιολογικά επίπεδα LDL, αυξημένη χοληστερόλη και πολύ αυξημένη τριακυλογλυκερόλη

Θεραπευτικές επιλογές για την υπερχοληστερολαιμία Στους ασθενείς με μέτρια υπερλιπιδαιμία οι αλλαγές του τρόπου ζωής όπως δίαιτα, άσκηση, μείωση βάρους μπορούν να οδηγήσουν σε μέτρια μείωση της LDL και αύξηση HDL Οι ασθενείς με δυο ή περισσότερους επιπλέων παράγοντες κινδύνου (LDL>160 mg/dL, υπέρταση, διαβήτης, κάπνισμα, οικογενειακό ιστορικό στεφανιαίας νόσου) θα πρέπει να θεραπεύονται επιθετικά με στόχο τη μείωση της LDL κάτω από το 130mg/dL.

Θεραπευτικές επιλογές για την υπερτριακυλγλυκερολαιμία Τα αυξημένα επίπεδα TG σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο ΣΝ Τρόποι αντιμετώπισης: δίαιτα, άσκηση, φαρμακευτική αγωγή με κύριο στόχο την μείωση της LDL (νιασίνη και παράγωγα του φιβρικού οξέος)

Αντιϋπερλιπιδαιμικά Φάρμακα Στόχοι: - ελάττωση παραγωγής λιποπρωτεϊνών που μεταφέρει την χοληστερόλη και την τριακυλογλυκερόλη - αύξηση αποδόμησης λιποπρωτεϊνών - αύξηση απομάκρυνσης χοληστερόλης Χρησιμοποιούνται μεμονωμένα ή σε συνδυασμό Απαιτείται να συνοδεύονται από σωστή θερμιδική διαιτητική πρόσληψη με έμφαση στη χαμηλή πρόληψη λιπιδίων

Αναστολείς της HMG-CoA- αναγωγάσης (στατίνες) Χρήση: Αποτελεσματικά για την μείωση των επιπέδων της χοληστερόλης σε όλους τους τύπους των υπερλιπιδαιμιών (σε ασθενείς με ΣΝ με ή χωρίς υπερλιπιδαιμία, άντρες με υπελιπιδαιμία χωρίς γνωστή ΣΝ και άντρες και γυναίκες με επίπεδα ολικής χοληστερόλης και LDL εντός του μέσου όρου χωρίς γνωστή ΣΝ) Χορηγούνται σε συνδυασμό με άλλα αντιϋπερλιπιδαιμικά φάρμακα Θεραπευτικά οφέλη: σταθεροποίηση της πλάκας, βελτίωση της στεφανιαίας ενδοθηλιακής λειτουργίας, αναστολή του σχηματισμού αιμοπεταλικών θρόμβων, αντιφλεγμονώδης δράση Μηχανισμός Δράσης Αναστολή της HMG-CoA αναγωγάσης λόγω της υψηλής συγγένειας τους με το ένζυμο με αποτέλεσμα τον περιορισμό της σύνθεσης της χοληστερόλης Αύξηση των υποδοχέων LDL στην επιφάνεια των κυττάρων που μπορούν να δεσμεύουν και να ενδοκυτταρώνουν τις κυκλοφορούσες LDL με αποτέλεσμα τη μείωση της χοληστερόλης του πλάσματος Ανεπιθύμητες ενέργειες : μυοπάθεια και ραβδομυόλυση, διαταραχές υπατικής λειτουργίας, αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα (αυξάνει τα επίπεδά βαρφαρίνης) Αντενδείξεις: εγκύους, θηλάζουσες, παιδία και εφήβους

Νιασίνη Μειώνει τα επίπεδα της LDL κατά 10-20%, αυξάνει την HDL, ελαττώνει τα επίπεδα χοληστερόλης και τριάκυλογλυκερολών του πλάσματος Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με στατίνες Αναστέλλει ισχυρά τη λιπόλυση στο λιπώδη ιστό με αποτέλεσμα να μειώνονται τα κυκλοφορούντα λιπαρά οξέα και να ελαττώνεται η σύνθεση της γλυκερόλης στο ήπαρ Ανεπιθύμητες ενέργειες: δερματικό ερύθημα, κνησμός, ναυτία, κοιλιακός πόνος, υπερουριχαιμία, ουρική αρθρίτιδα, δυσανοχή στη γλυκόζη, ηπατοτοξικότητα

Φιβράτες Θεραπευτικές χρήσεις: υπερτριγλυκεριδαιμια γιατί προκαλούν μείωση των επιπέδων τριακυλογλυκερόλης στο πλάσμα Ενδείκνυνται στην υπερλιπιδαιμία τύπου ΙΙΙ, ΙV, V Απορροφούνται πλήρως με χορήγηση per os και απεκκρίνονται στα ούρα με την μορφή γλυκουρονιδικών τους παραγώγων Ανεπιθύμητες ενέργειες: κυρίως γαστρεντερικές ενοχλήσεις, χολολιθίαση, μυοσίτιδα, αλληλεπιδράσεις με κουμαρινικά Αντενδείκνυνται σε ασθενείς με σοβαρή και ηπατική λειτουργία ή ιστορικό νόσου χοληδόχου κύστης

Ρητίνες Δέσμευση αρνητικά φορτισμένων χολικών οξέων και χολικών αλάτων στο λεπτό έντερο εμποδίζοντας την επιστροφή τους στο ήπαρ, αυξάνοντας έτσι την μετατροπή της χοληστερόλης σε χολικά οξέα με αποτέλεσμα η ενδοκυττάρια συγκέντρωση της χοληστερόλης να μειώνεται Φάρμακο εκλογής για υπερλιπιδαιμίες τύπου ΙΙΑ και ΙΙΒ Χορηγούνται per os και απεκκρίνονται εξ ολοκλήρου στα κόπρανα Ανεπιθύμητες ενέργειες: γαστρεντερικές διαταραχές (π.χ. δυσκοιλιότητα, ναυτία, μετεωρισμός), διαταραχές απορρόφησης σε υψηλές δόσης (Α, D, E, K), αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα (π.χ. τετρακυκλίνη)

Αναστολείς απορρόφησης χοληστερόλης Η εζετιμίβη αναστέλλει εκλεκτικά την απορρόφηση της διαιτητικής και χολικής χοληστερόλης στο λεπτό έντερο προκαλώντας μείωση της διαθεσιμότητας χοληστερόλης από το έντερο στο ήπαρ Μειώνει την LDL κατά 17% και τις τριακυλογλυκερόλες κατά 6%, ενώ αυξάνει την HDL κατά 1.3 % Έχει χρόνο ημιζωής 22 ώρες Αντενδείκνυται σε ασθενείς με ηπατική ανεπάρκεια

Θεραπεία συνδυασμού φαρμάκων Παράδειγμα νιασίνης χολεστυραμίνης Υπερλιπιδαιμία τύπου ΙΙ : συνδυασμός νιασίνης και χολεστυραμίνης (δεσμεύει το χολικό οξύ) ελάττωση LDL