1 ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 7η ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΛΙΠΙΔΙΩΝ ΣΤΟ ΣΩΜΑ.

Παρουσίαση με θέμα: "1 ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 7η ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΛΙΠΙΔΙΩΝ ΣΤΟ ΣΩΜΑ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 1 ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 7η ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΛΙΠΙΔΙΩΝ ΣΤΟ ΣΩΜΑ

2 2 ΛIΠΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ Τα λιπoειδή, συνήθως παρoυσιάζovται συvδεδεμέvα με άλλες εvώσεις. Ήδη αvαφέρθηκαν τα γλυκoλιπoειδή (γλυκολιπίδια). Άλλη τάξη με τηv oπoία βρίσκovται εvωμέvα τα λιπoειδή είvαι oι πρωτεΐvες: πρωτεo-λιπoειδή ή πρωτεολιπίδια (κυρίαρχo τμήμα τo λιπoειδικό) και λιπoπρωτεΐvες (κυρίαρχo τo πρωτεϊvικό).

3 3 ΛIΠΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ Σε αvτίθεση με τις γλυκoπρωτεΐvες και τα γλυκoλιπoειδή, oι λιπoπρωτεΐvες (και τα πρωτεoλιπoειδή) δεv έχoυv κύριoυς χημικoύς δεσμoύς μεταξύ τωv λιπoειδώv και τωv πρωτεϊvώv. Απoτελoύv σύμπλoκες εvώσεις, πoυ σχηματίζovται από τηv εvαπόθεση τωv λιπoειδώv πάvω σε oρισμέvες πρωτεΐvες (απo-λιπoπρωτεΐvες) και oι oπoίες σταθερoπoιoύvται με δευτερεύovτες δεσμoύς (μη-πολικούς: υδρόφoβoυς κλπ).

4 4 ΛIΠΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ Λιπoπρωτεΐvες μεταφoράς –Η δυvατότητα τωv συμπλόκωv αυτώv vα μεταβάλλoυv τη σύστασή τoυς, απoτελεί έvα από τoυς κύριους λειτoυργικoύς ρόλoυς τωv λιπoπρωτεϊvώv, πoυ είvαι η μεταφoρά και ανταλλαγή τωv λιπoειδώv. Λιπoπρωτεΐvες μεμβρανών –Είναι συστατικο των μεμβρανών.

5 5 ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ Βρίσκovται κυρίως στo πλάσμα και οι κυριότερες δράσεις τους είναι: η μεταφoρά τωv αδιάλυτωv στo vερό λιπoειδώv με τo αίμα από ιστό σε ιστό και η συμμετοχή στο μεταβολισμό των λιποειδών. Στα σύμπλoκα τωv λιπoπρωτεϊvώv, oι πεπτιδικές αλυσίδες του πρωτεϊνικού μέρους (απο-πρωτεΐνη) έχoυv τις υδρόφιλες περιoχές στηv εξωτερική επιφάvεια, εvώ τις υδρόφoβες στo εσωτερικό.

6 6 Δομή λιποπρωτεΐνης

7 7

8 8 Λιποπρωτεΐνες Σωματίδια που βρίσκονται στο πλάσμα του αίματος και μεταφέρουν λιπίδια Κατηγορίες λιποπρωτεϊνών –Χυλομικρά: προσλαμβάνουν λιπίδια από το λεπτό έντερο μέσω των λεμφαγγείων, –Λιποπρωτεΐνες πολύ χαμηλής πυκνότητας (VLDL), –Λιποπρωτεΐνες ενδιάμεσης πυκνότητας (IDL), –Λιποπρωτεΐνες χαμηλής πυκνότητας (LDL), –Λιποπρωτεΐνες υψηλής πυκνότητας (HDL), –Λιποπρωτεΐνες πολύ υψηλής πυκνότητας (VHDL).

9 9 Υπερφυγοκέντρηση λιποπρωτεϊνών

10 10

11 11 Αποπρωτεΐνες Σημαντικό ρόλο στη μεταβολική τύχη των λιποπρωτεϊνών παίζει το πρωτεϊνικό κομμάτι, δηλαδή η απο-(λιπο)πρωτεΐνη, με ρόλους: –Τη συμμετοχή τους στην αναγνώριση των λιποπρωτεϊνών από τους αντίστοιχους μεμβρανικούς υποδοχείς των κυττάρων. –Σα συμπαράγοντας στις μεταβολικές πορείες και την ανταλλαγή λιποειδών με τους ιστούς.

12 12 Αποπρωτεΐνες Η ενζυμική δράση που διαθέτουν, πολλές από αυτές, πιστεύεται ότι εξηγεί σημαντικούς παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς. Οι διάφορες περιπτώσεις υπερλιπιδαιμίας προκαλούνται όταν υπάρχει αδυναμία σχηματισμού των λιποπρωτεϊνών ή αυτός γίνεται ελαττωματικός, λόγω προβλημάτων: –Στις αποπρωτεΐνες είτε στα λιποειδή ή –Αδυναμία απομάκρυνσης λιποπρωτεϊνών από το αίμα.

13 13 Αποπρωτεΐνες Τα πρωτεϊνικά μόρια των λιποπρωτεϊνών, έχουν μοριακά βάρη από 6.000 (ApoC-I) έως 550.000 (ApoB-100). Η σύστασή τους διαφέρει στις διάφορες κατηγορίες των λιποπρωτεϊνών. Για παράδειγμα η HDL έχει περισσότερη απολιποπρωτεΐνη ApoA-I, αλλά και σε μικρότερα ποσά περιέχει ApoA-II, ApoA-IV και ApoD. Η LDL περιέχει κυρίως ApoB-100. Στην IDL και VLDL η ApoB-100 δεν αποτελεί το κυριότερο κλάσμα, ενώ υπάρχουν οι αποπρωτεΐνες ApoC-I, ApoC-II και ApoC-III.

14 14 Οι αποπρωτεΐνες Ταξινομούνται αλφαβητικά (A έως E) Το όνομα ακολουθείται από αριθμό με βάση την σειρά έκλουσης από στήλες χρωματογραφίας μεγάλες: apoB (Β-48 and B-100) αθηρογόνες μικρότερες: apoA-I, apoC-II, apoE Είναι «υπεύθυνες» για την αναγνώριση των λιποπρωτεϊνών από τους υποδοχείς τους

15 15 Αποπρωτεΐνες A-I (28,300)- κύρια αποπρωτεΐνη της HDL –90 –120 mg% στο πλάσμα –Ενεργοποιεί την LCAT (lecithin : cholesterol acyl- transferase) A-II (8,700) – διμερές, κυρίως στην HDL –30 – 50 mg %. Ενεργοποιεί τις ηπατικές λιπάσες B-48 (240,000) – βρίσκεται μόνο στα χυλομικρά –<5 mg %. Προκύπτει από το γονίδιο της apo-B- 100 με τροποποίηση του RNA. Στερείται την δομή του υποδοχέα της LDL που έχει η apo-B-100 B-100 (500,000) – κύρια πρωτεΐνη της LDL –80 –100 mg %. Δεσμεύεται στον υποδοχέα LDL

16 16 C-I (7,000) – βρίσκεται στα χυλομικρά, VLDL, HDL –4 – 7 mg %; Ίσως ενεργοποιεί την LCAT. C-II (8,800) – βρίσκεται στα χυλομικρά, VLDL, HDL. –3 – 8 mg %; Ενεργοποιεί την λιποπρωτεϊνική λιπάση. C-III (8,800) – βρίσκεται στα χυλομικρά, VLDL, IDL, HDL. –8 -15 mg %; Αναστέλλει την λιποπρωτεϊνική λιπάση. D (32,500) – βρίσκεται στην HDL. –8 – 10 mg %; Καλείται και μεταφορέας του εστέρα της χοληστερόλης (cholesterol ester transfer protein, CETP). E (34,100) – βρίσκεται στα χυλομικρά, VLDL, IDL HDL –3 – 6 mg %; Δεσμεύεται στον υποδοχέα LDL. H (50,000) – βρίσκεται στα χυλομικρά; Γνωστή σαν  -2- glycoprotein I (εμπλέκεται στον μεταβολισμό των TG). Αποπρωτείνες

17 17

18 18 ΧΥΛΟΜΙΚΡΑ Χυλoμικρά (Chylomicrons). Κατατάσσονται και αυτά στις λιπoπρωτεΐvες. Μεταφέρουν τα λιποειδή της τροφής (δηλαδή τα εξωγενή λιποειδή) από το έντερο στους ιστούς. Σχηματίζονται στο βλεννογόνο του εντέρου. Μεταφέρονται με το λεμφικό σύστημα στο αίμα, παραλαμβάνονται από μύες και λιπώδη ιστό. Στους μύες και το λιπώδη ιστό με τη δράση της λιποπρωτεϊνικής λιπάσης που ενεργοποιείται από την πρωτεΐνη ApoC-II, υδρολύονται σε μεγάλο βαθμό τα τριγλυκερίδιά τους και επανέρχονται στην κυκλοφορία με τη μορφή των αποπρωτεϊνών, οι οποίες τελικά προσλαμβάνονται από το ήπαρ.

19 19 ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ Πoλύ χαμηλής πυκvότητας (Very Low Density Lipoproteins, VLDL. Τροφοδοτούν τους ιστούς με τριγλυκερίδια. Ενδιάμεσης πυκνότητας (Intermediate Density Lipoproteins, IDL). Προκύπτουν από τις VLDL. Χαμηλής πυκvότητας (Low Density Lipoproteins, LDL). Προκύπτουν από τις IDL και τροφοδοτούν τους ιστούς με χολοστερόλη. Υψηλής πυκvότητας (High Density Lipoproteins, HDL). Σχηματίζονται στους διάφορους ιστούς και επαναφέρουν στο ήπαρ την περίσσεια της ενδογενούς χοληστερόλης. Ανταλλάσσουν λιποειδή και πρωτεΐνες με τις VLDL.

20 20 ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ Οι LDL, IDL και VLDL είναι ομοειδείς και μεταφέρουν ενδογενή λιποειδή (τριγλυκερίδια, χοληστερόλη, φωσφολιποειδή) στους ιστούς από το ήπαρ. Οι VLDL σχηματίζονται στο ήπαρ και τα λιπαρά οξέα των τριγλυκεριδίων τους παραλαμβάνονται από το λιπώδη και άλλους ιστούς με τη δράση της λιποπρω- τεϊνικής λιπάσης. Μετατρέπονται σε IDL και LDL. Οι LDL τροφοδοτούν τους ιστούς με χοληστερόλη, προσλαμβάνονται με ενδοκύτωση από τα κύτταρα αφού προσδεθούν σε μεμβρανικούς υποδοχείς μέσω των ApoB-100 και ApoE πρωτεϊνών τους.

21 21 Διακίνηση λίπους Η δεξαμενή της χοληστερόλης τροφοδοτείται από: Αυτή που απορροφάται από την τροφή και αυτή που βιοσυντίθεται στο ήπαρ και το λεπτό έντερο. Όταν η πρόσληψη από την τροφή μειώνεται, τότε αυξάνεται η βιοσύνθεσή της και αντίστροφα. Η χοληστερόλη που βιοσυντίθεται, μεταφέρεται από το ήπαρ και το λεπτό έντερο στους περιφερειακούς ιστούς με τις λιποπρωτεΐνες VLDL, IDL και LDL. Η VLDL μετατρέπεται σε IDL και LDL, με απομάκρυνση τριγλυκεριδίων και της ApoC.

22 22 Κύριες κατηγορίες λιποπρωτεϊνών Χυλομικρά (προέρχονται από την δίαιτα) –πυκνότητα <<1,006 –διάμετρος 80 - 500 nm –Διαιτητικά τριγλυκερίδια –apoB-48, apoA-I, apoA-II, apoA-IV, apoC-II/C-III, apoE –Δεν «κινούνται» στην ηλεκτροφόρηση

23 23 Χυλομικρά Σχηματίζονται μέσω εξώθησης των ανασυνδυασμένων λιπιδίων από τα κύτταρα του βλεννογόνου του εντέρου προς τα χυλοφόρα αγγεία Κινούνται μέσω του θωρακικού πόρου προς τα φλεβικά αγγεία του ήπατος Διασπώνται σε «υπολείμματα» (remnants) με την δράση της λιποπρωτεϊνικής λιπάσης (LpL) που βρίσκεται στα ενδοθήλια των τριχοειδών αγγείων Τα remnants προσλαμβάνονται από τα ηπατικά κύτταρα λόγω αναγνώρισης των apoE-III, apoE-IV

24 24 Chylomicron metabolism

25 25 Κύριες κατηγορίες λιποπρωτεϊνών VLDL –Πυκνότητα >1,006 –Διάμετρος 30 - 80nm –Ενδογενή τριγλυκερίδια –apoB-100, apoE, apoC-II/C-III –Σχηματίζεται στο ήπαρ ως «γυμνές - nascent» VLDL (περιέχει μόνο TGs, apoE και apoB)

26 26 VLDL Οι «γυμνές-nascent» VLDLs αλληλεπιδρούν με την HDL για να δώσουν ώριμες VLDLs (προστίθεται χολοστερόλη, apoC-II και apoC-III) Οι VLDLs μετατρέπονται από τις λιποπρωτεϊνικές λιπάσες (LpL) σε VLDL remnants (IDL) Οι IDL διασπώνται περαιτέρω (hepatic triglyceride lipase - HTGL) σε LDLs

27 27 VLDL metabolism

28 28 Κύριες κατηγορίες λιποπρωτεϊνών IDL (intermediate density lipoproteins) –πυκνότητα: 1,006 – 1,019 –διάμετρος: 25 - 35nm –Εστέρες χοληστερόλης και τριγλυκερίδια –apoB-100, apoE, apoC-II/C-III

29 29 Κύριες κατηγορίες λιποπρωτεϊνών LDL (low density lipoproteins) –πυκνότητα: 1,019 – 1,063 –διάμετρος: 18-25nm –Εστέρες χοληστερόλης –apoB-100 – 160 είναι υψηλή

30 30 Μόριο LDL

31 31 Διακίνηση χοληστερόλης Τα κύτταρα παίρνουν χοληστερόλη για τη βιοσύνθεση μεμβρανών, από την LDL ως εξής: Η LDL δεσμεύεται σε ειδικούς υποδοχείς στην περικυτταρική μεμβράνη, που είναι γλυκοπρωτεΐνες με το μεγαλύτερο τμήμα τους στην εξωτερική πλευρά της μεμβράνης και ένα μικρό τμήμα τους στην εσωτερική πλευρά (προς το κυτόπλασμα). Οι υποδοχείς αυτοί, που βιοσυντίθενται από το κύτταρο όταν απαιτείται αυτή η διεργασία, φέρονται στη μεμβράνη και συνδέονται με ειδικές περιοχές αυτής (καλυμμένα κοιλώματα - coated pits).

32 32 Διακίνηση χολοστερόλης

33 33 Ενδοκύττωση χοληστερόλης Τα καλυμμένα κοιλώματα δρουν σα μοριακό φίλτρο που επιτρέπει την είσοδο στο κύτταρο μόνο μερικών πρωτεϊνών της περικυτταρικής μεμβράνης (δηλαδή των υποδοχέων). Σε κάθε τέτοιο σχηματισμό υπάρχουν περίπου 1.000 υποδοχείς που ακολουθούν την ίδια μεταβολική πορεία και με ενδοκύττωση εισέρχονται στο ίδιο ενδοσωμάτιο ή κυστίδιο (endocytic vesicle).

34 34 Μετά τη σύνδεση της LDL στον υποδοχέα, γίνεται ενδοκύττωση

35 35 Ενδοκύττωση χολοστερόλης Τελικά οι υποδοχείς και οι LDL μεταφέρονται στα λυσοσώματα. Εκεί συμβαίνουν δύο διεργασίες: Οι εστέρες της χοληστερόλης υδρολύονται σε ελεύθερη χοληστερόλη για να χρησιμοποιηθούν στη συνέχεια από το κύτταρο για σχηματισμό νέων μεμβρανών, ενώ οι απο-πρωτεΐνες υδρολύονται προς τα αμινοξέα τους. Οι υποδοχείς της LDL δεν καταστρέφονται αλλά μεταφέρονται στην περικυτταρική μεμβράνη (με μεταφορικά κυστίδια). Δεσμευμένοι ή ελεύθεροι πραγματοποιούν μια τέτοια πορεία κάθε 10 min και συνολικά πολλές εκατοντάδες πορείες στις 20 hrs που διαρκεί η ζωή τους.

36 36 Ο υποδοχέας της LDL Χαρακτηρίστηκε από τους Michael Brown και Joseph Goldstein (Nobel prize, 1985) Χαρακτηρίστηκε μέσω των ερευνών για την οικογενειακή υπερ-χοληστερολαιμία Ο υποδοχέας χαρακτηρίζεται επίσης ως B/E receptor λόγω της ικανότητάς του να αναγνωρίζει σωματίδια που περιέχουν μαζί apo- B και -E Η δραστηριότητά του είναι ισχυρή στο ήπαρ Ο υποδοχέας αναγνωρίζει την apo-E περισσότερο άμεσα από την apo B-100

37 37 Ρύθμιση χολοστερόλης Όταν το κύτταρο δεν έχει ανάγκη χοληστερόλης, λόγω ύπαρξης των αναγκαίων επιπέδων χοληστερόλης σ’ αυτό, τότε: Αναστέλλεται η βιοσύνθεση νέων ποσοτήτων χοληστερόλης και επίσης αναστέλλεται η βιοσύνθεση υποδοχέων της LDL.

38 38 Ρύθμιση χοληστερόλης Η ρύθμιση των επιπέδων χοληστερόλης στο κύτταρο διαταράσσεται σε περιπτώσεις κληρονομικών ασθενειών, με αποτέλεσμα αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα. Τα προβλήματα δημιουργούνται είτε από την αδυναμία σύνθεσης είτε από την ελαττωματική σύνθεση των εξωτερικών τμημάτων του υποδοχέα της LDL, οπότε δε γίνεται σύνδεση της LDL με τον υποδοχέα της. Εναλλακτικά, των εσωτερικών τμημάτων του υποδοχέα της LDL, οπότε γίνεται σύνδεση της LDL με τον υποδοχέα, αλλά δε γίνεται η μεταφορά της στο εσωτερικό του κυττάρου.

39 39 Κύριες κατηγορίες λιποπρωτεϊνών HDL (high density lipoproteins) –πυκνότητα: 1,063-1,210 –διάμετρος σωματιδίου: 5-12nm –εστέρες χοληστερόλης και φωσφολιπίδια –apoA-I, apoA-II, apoC-II/C-III και apoE

40 40

41 41 Δράσεις της HDL Μεταφέρει πρωτεΐνη σε άλλες λιποπρωτεΐνες Προσλαμβάνει λίπη από άλλες λιποπρωτεΐνες Προσλαμβάνει χοληστερόλη από τις κυτταρικές μεμβράνες Μετατρέπει τη χοληστερόλη σε εστέρες της χοληστερόλης μέσω της δράσης της LCAT Μεταφέρει εστέρες της χοληστερόλης σε άλλες λιποπρωτεΐνες και μαζί τους αποδίδουν στο ήπαρ (αναφέρεται ως «αντίστροφη μεταφορά χοληστερόλης»)

42 42 HDLs Υπάρχουν διάφορες υποοικογένειες –Δισκοειδής HDL : περιέχει χοληστερόλη, φωσφολιπίδια, apoA-I, apoA-II, apoE και έχει δισκοειδή σχήμα σχηματίζεται στο ήπαρ και το έντερο αλληλεπιδρά με τα υπολείμματα των χυλομικρών (chylomicra remnants) και lecithin- cholesterol acyl transferase (LCAT) για να σχηματίσει την HDL 3

43 43 HDLs –HDL3 αποτελείται από χοληστερόλη, εστέρες χοληστερόλης, φωσφολιπίδια και apoA, apoE αλληλεπιδρά με τις κυτταροπλασματικές μεμβράνες για να απομακρύνει χοληστερόλη αντιδρά με την LCAT για μετατροπή της HDL 3 σε HDL 2a (μια HDL με υψηλή συγκέντρωση σε apoE και εστέρες της χολοστερόλης) η πλούσια σε εστέρες της χολοστερόλης HDL 2a μετατρέπεται στη συνέχεια σε πλούσια σε τριγλυκερίδια HDL 2b μέσω της μεταφοράς εστέρων της χολοστερόλης προς την VLDL και λήψης τριγλυκεριδίων από την VLDL

44 44

45 45

46 46 Συντομογραφίες ATP-binding cassette transporter ABCA1 Lecithin-cholesterol acyltransferase LCAT Phospholipid transfer protein PLTP Cholesteryl ester transfer protein CETP Endothelial lipase gene LIPG Hepatic lipase LIPC Lipoprotein lipase LPL Low density lipoprotein receptor LDLR Scavenger receptor class B, type I (SR-BI)

47 47 HDL metabolism

48 48 Λιποπρωτεΐνες (a)- Lp(a) Μία άλλη αθηρογόνος οικογένεια λιποπρωτεϊνών (τουλάχιστον 19 άλληλοι). Αποτελούνται από LDL και μία πρωτεΐνη που καλείται (a). Η apo-A είναι ομοιοπολικά συνδεδεμένη με την apoB-100 μέσω ενός δισουλφιδικού δεσμού. Μεγάλος κίνδυνος και συσχέτισή της με πρώιμη στεφανιαία νόσο και με έμφραγμα αν > 20mg/dL.

49 49 Πηγές χολοστερόλης, βιοσύνθεση και καταβολισμός της Δίαιτα (diet) – βρίσκεται μόνο στα ζωικά λίπη Βιοσύνθεση (biosynthesis) –συντίθεται στο ήπαρ από Ac-CoA –η βιοσύνθεση αναστέλλεται από την επαναπρόσληψη LDL από το ήπαρ Διάσπαση (degradation) –προκύπτει μόνο στο ήπαρ –η χοληστερόλη μετατρέπεται σε χολικά άλατα

50 50 Χολικά άλατα από τη χοληστερόλη Σχηματίζονται από την χοληστερόλη στο ήπαρ. Αποθηκεύονται στη χοληδόχο κύστη ως χολικά άλατα νατρίου και καλίου. Αξιοποιούνται κατά την πέψη του λίπους ως «απορρυπαντικά» απαραίτητα για τη γαλακτοματοποίησή του. Περιοριστική είναι η μετατροπή της χολοστερόλης σε 7-alpha χοληστερόλη από την 7-  -υδροξυλάση.

51 51

52 52 Χολικά οξέα και άλατα Το χολικό οξύ και τα άλατα είναι τα κύρια συστατικά. Το χολικό οξύ, το χενο-δεοξυχολικό οξύ και τα άλατά τους αναφέρονται ως «primary bile acids». Τα χολικά οξέα μετατρέπονται σε σύμπλοκα με γλυκίνη και ταυρίνη (στους ανθρώπους η σχέση συμπλόκων γλυκίνης προς ταυρίνη είναι 3:1).

53 53

54 54 Χολικά οξέα και άλατα Τα προϊόντα πέψης του λίπους απορροφούνται στα πρώτα 100 cm του λεπτού εντέρου. Τα χολικά άλατα και οξέα απορροφούνται σε μεγάλο βαθμό στον ειλεό και επιστρέφουν στο ήπαρ μέσω της πυλαίας κυκλοφορίας (95 to 99%). Αυτό καλείται εντεροηπατική κυκλοφορία. Περίπου 500 mg ημερησίως δεν απορροφούνται αλλά αποβάλλονται με τα περιττώματα.

55 55

56 56 Χολικά οξέα και άλατα Ο χαρακτήρας «απορρυπαντικού» που διαθέτουν οφείλεται στον ταυτόχρονα πολικό και άπολο χαρακτήρα του μορίου τους. Η παρουσία ενός υδροξυλίου (ή σουλφομάδας) στο τελικό καρβοξύλιο της «ουράς» τους δίνει την υδροφιλική πλευρά, ενώ ο στεροειδής πυρήνας προσφέρει την υδροφοβική πλευρά.

57 57 Μικτό μικκύλιο χολικών αλάτων, με τριγλυκερίδια και παγκρεατικές λιπάσες.

58 58 Αθηροσκλήρωση (Atherosclerosis) Σκλήρυνση των αρτηριών λόγω της εναπόθεσης αθηρώματος. Οι καρδιακές παθήσεις που προκύπτουν είναι κύρια αίτια θανάτου. Εμφανίζεται λόγω της εναπόθεσης εστέρων χολοστερόλης στα τοιχώματα των αγγείων (αρτηριών). Η αθηροσκλήρωση συσχετίζεται με υψηλή LDL και χαμηλές HDLs.

59 59 Αθηροσκλήρωση (Atherosclerosis

60 60 Photograph of an arterial plaque

61 61 ΤΙΜΕΣ ΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑΣ Ολική χοληστερόλη: Επιθυμητό λιγότερη από 200 mg/dL; 200–239 mg/dL είναι οριακή και πάνω από 240 mg/dL υψηλή. HDL: κάτω από 40mg/dL είναι χαμηλή. Στις γυναίκες τουλάχιστον 45mg/dL.

62 62 ΤΙΜΕΣ ΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑΣ LDL: κάτω από 100 mg/dL είναι επιθυμητή, σχετικά καλή η τιμή 100–129 mg/dL (αν υπάρχει διαβήτης κάτω από 110), οριακή μεταξύ130-159 mg/dL, υψηλή 160–189 mg/dL και πολύ υψηλή πάνω από 190 mg/dL. Λόγος Ολικής Χολ./HDL: κάτω από 4,0 στους άρρενες, 3,8 στις γυναίκες.