ΧΗΜΕΙΑ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦ.2.Θ: ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΗ ΕΞΟΥΔΕΤΕΡΩΣΗΣ (α) ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ Τι είναι: ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΗ ΕΞΟΥΔΕΤΕΡΩΣΗΣ είναι η διαδικασία προσδιορισμού του ελάχιστου όγκου διαλύματος οξέος ή βάσης γνωστής συγκέντρωσης, που απαιτείται για την πλήρη εξουδετέρωση γνωστού όγκου διαλύματος βάσης ή οξέος άγνωστης συγκέντρωσης C. Γιατί γίνεται: Για να προσδιορισθεί η άγνωστη συγκέντρωση διαλυμάτων οξέων ή βάσεων. 58.Για την εξουδετέρωση 200 mL διαλύματος ΚΟΗ καταναλώθηκαν 100 mL πρότυπου διαλύματος HCl 1M. Επομένως η συγκέντρωση του διαλύματος του ΚΟΗ είναι: α) 2Μ, β) 1Μ, γ) 0,5Μ, δ) 0,2Μ 59.Για τον προσδιορισμό της %(w/v) περιεκτικότητας διαλύματος ΝαΟΗ χρησιμοποιήθηκε πρότυπο διάλυμα HCl 1M. Αν κατά την εξουδετέρωση 200 mL διαλύματος ΝαΟΗ, χρωματική αλλαγή του δείκτη έγινε όταν καταναλώθηκαν 50mL διαλύματος οξέος, να υπολογίσετε την περιεκτικότητα του διαλύματος της βάσης. Πώς γίνεται: Βλέπε σχήμα Άγνωστο διάλυμα: ΗCl μέσα στη κωνική φιάλη. Αν έχουμε 50 mL τότε τα mol του οξέος είναι 0,05C. Πρότυπο διάλυμα: ΝαΟΗ 0,5Μ. (Προχοϊδα) Αν απαιτήθηκαν για την εξουδετέρωση 20 mL τότε τα mol του ΝαΟΗ είναι: n βασης = C βάσης.V βάσης = 0,02.0,5=0,01 mol. ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ: ΗCl + NaOH  NaCl + H 2 O Ισχύει: n οξέος = n βάσης =>C οξέοs. V οξέος = C βάσης.V βάσης => 0,05C=0,01 => C=0,2M ΤΙΤΛΟΔΟΤΗΣΗ ΔΙΑΛΥΜΑΤΟΣ ΟΞΕΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΞΥΔΙΟΥ ΣΕ ΟΞΙΚΟ ΟΞΥ

ΧΗΜΕΙΑ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦ.2.Θ: ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΗ ΕΞΟΥΔΕΤΕΡΩΣΗΣ (β) ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΙΣΟΔΥΝΑΜΟ ΣΗΜΕΙΟ είναι το σημείο της ογκομέτρησης κατά το οποίο έχει επέλθει πλήρης εξουδετέρωση. Το Ι.Σ. προσδιορίζεται θεωρητικά από τη στοιχειομετρία της εξουδετέρωσης. ΤΕΛΙΚΟ ΣΗΜΕΙΟ (ή πέρας της ογκομέτρησης) είναι το σημείο στο οποίο παρατηρείται η χρωματική αλλαγή του ογκομετρούμενου διαλύματος. Το Τ.Σ. προσδιορίζεται πειραματικά από την χρωματική αλλαγή του δείκτη. 60.Είναι σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ) οι διατυπώσεις που ακολουθούν; α) Ισοδύναμο σημείο μιας ογκομέτρησης χαρακτηρίζεται το σημείο στο οποίο ολοκληρώνεται η ογκομέτρηση. β) Στην αλκαλιμετρία προσδιορίζονται οι περιεκτικότητες διαλυμάτων οξέων. γ) Κατά την τιτλοδότηση διαλύματος ΗCOOH με πρότυπο διάλυμα KOH το ισοδύναμο σημείο βρίσκεται σε pH>7. ΟΞΥΜΕΤΡΙΑ: Αναφέρεται σε προσδιορισμό περιεκτικότητας διαλύματος βάσης με πρότυπο διάλυμα οξέος. (Το αντίθετο χαρακτηρίζεται ΑΛΚΑΛΙΜΕΤΡΙΑ) Όσο πλησιέστερα βρίσκεται το τελικό σημείο με το ισοδύναμο, τόσο μικρότερο είναι το σφάλμα στην ογκομέτρηση. Κατάλληλοι δείκτες είναι αυτοί των οποίων τα πεδία χρωματικής αλλαγής βρίσκονται στο «κατακόρυφο» τμήμα της καμπύλης ογκομέτρησης και όσο γίνεται πλησιέστερα στο ισοδύναμο σημείο. ΚΑΜΠΥΛΗ ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΗΣ ΙΣΧΥΡΟΥ ΟΞΕΟΣ ΜΕ ΙΣΧΥΡΗ ΒΑΣΗ (ΠΡΟΤΥΠΟ) Στο ισοδύναμο σημείο υπάρχει στο διάλυμα μόνο το αλάτι που παράχθηκε.

ΧΗΜΕΙΑ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦ.2.Θ: ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΗ ΕΞΟΥΔΕΤΕΡΩΣΗΣ (γ) ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ 61Είναι σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ) οι προτάσεις που ακολουθούν; α) Όταν ογκομετρούμε διάλυμα HCN με πρότυπο διάλυμα ΚΟΗ ένας δείκτης Δ με όρια χρωματικής αλλαγής 7,2-9,2 είναι κατάλληλος. □ β) Στο ισοδύναμο σημείο επειδή υπάρχει πλήρης εξουδετέρωση το διάλυμα είναι ουδέτερο. □ 62.Η παρακάτω καμπύλη ογκομέτρησης περιγράφει εξουδετέρωση: α) HCN από πρότυπο δ. ΚΟΗ β) ΝΗ 3 από πρότυπο δ. ΗCl. γ) ΝΗ 3 από πρότυπο δ. CH 3 COOH. δ) ΗCl από πρότυπο δ. ΚΟΗ. Αναγνωρίζουμε ότι έχουμε ΑΛΚΑΛΙΜΕΤΡΙΑ όταν η καμπύλη ογκομέτρησης «ανέρχεται». Αντίθετα στην οξυμετρία η καμπύλη «κατέρχεται». ΚΑΜΠΥΛΗ ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΗΣ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΟΞΕΟΣ ΜΕ ΙΣΧΥΡΗ ΒΑΣΗ ΚΑΜΠΥΛΗ ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΗΣ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΒΑΣΗΣ ΜΕ ΙΣΧΥΡΟ ΟΞΥ Αν σε καμπύλη ογκομέτρησης το ισοδύναμο σημείο: Α) Είναι μεγαλύτερο από 7, τότε έχουμε εξουδετέρωση ασθενούς οξέος από ισχυρή βάση, Β) Αν είναι μικρότερο του 7, τότε έχουμε εξουδετέρωση ασθενούς βάσης από ισχυρό οξύ και τέλος Γ) Αν είναι ίσο με 7 έχουμε εξουδετέρωση ισχυρού οξέος από ισχυρή βάση.