ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ Το Δημοτικό τραγούδι ως λογοτεχνικό είδος αντλεί το υλικό του από την προφορική λογοτεχνική παράδοση, αυτήν που αναπτύσσεται από την ανάγκη που έχει κάθε άτομο και γενικότερα κάθε λαός να εκφράσει τα συναισθηματικά του και ψυχικά φορτία, τα ιδανικά του, τους πόνους και τις χαρές του, ακόμα τις εντυπώσεις και τις σκέψεις του μέσα στην ευκολομνημόνευτη ποίηση.

Το γεφύρι της Άρτας

Κρητική Λογοτεχνία Ο χρυσός αιώνας της κρητικής λογοτεχνίας αρχίζει με το τέλος του 16ου αιώνα και φθάνει μέχρι την κατάληψη της Κρήτης από τους Τούρκους το 1669. Το σημαντικότερο επίτευγμα της κρητικής λογοτεχνικής παραγωγής είναι το θέατρο. Οι κυριότερες προϋποθέσεις που ευνόησαν την άνθιση της κρητικής λογοτεχνίας ήταν οι εξής: Το προϋπάρχον καλλιεργημένο ποιητικό έδαφος στην Κρήτη. Η δημιουργική αφομοίωση των ξένων επιρροών (Η Κρήτη διατηρούσε στενή επαφή με τη Δύση). Η εμφάνιση καινούριων στοιχείων, όπως είναι η εξιδανίκευση της γυναίκας, η προβολή του έρωτα στην κοινωνική ζωή, το ιπποτικό πνεύμα κ.α. Η ανώτερη παιδεία της Κρήτης. Δύο από τα πιο γνωστά έργα της Κρητικής Λογοτεχνίας είναι ο Ερωτόκριτος του Βιτσέντζου Κορνάρουκαι η Ερωφίλη του Γεωργίου Χορτάτση.

Ερωφίλη Ο Φιλόγονος, βασιλιάς της Αιγύπτου, δολοφόνησε τον αδελφό του για να πάρει το θρόνο του και παντρεύτηκε τη γυναίκα του. Από τη γυναίκα του αδελφού του απέκτησε μια κόρη, την Ερωφίλη. Στη βασιλική αυλή μαζί με την Ερωφίλη μεγαλώνει και ο Πανάρετος, νέος από βασιλική οικογένεια, άγνωστη όμως στον Φιλόγονο. Ο Πανάρετος και η Ερωφίλη έζησαν από παιδιά μαζί και σταδιακά η παιδική φιλία εξελίχθηκε σε έρωτα. Ο Πανάρετος μεγάλος πια, πηγαίνει στον πόλεμο και με την ανδρεία του σώζει το βασίλειο από εχθρική επίθεση. Μετά τον πόλεμο οι δύο νέοι παντρεύονται κρυφά. Ο βασιλιάς, όμως, θέλει να παντρέψει την κόρη του με κά­ποιον βασιλιά της Περσίας, για να πετύχει με αυτό το γάμο την ειρήνη ανάμεσα στους λαούς τους. Στέλνει μάλιστα τον Πανάρετο για να της το αναγγείλει και να την πείσει να δεχθεί το γάμο. Ο Φιλόγονος μαθαίνει για το μυστικό γάμο των δύο νέων και αποφασίζει να τιμωρήσει τον Πανάρετο, ο οποίος μάταια προσπαθεί να πείσει τον βασιλιά για την ευγενική του καταγωγή. Ο Φιλόγονος βασανίζει τον Πανάρετο και προσποιούμενος στην Ερωφίλη ότι τη συγ­χωρεί, της προσφέρει ως γαμήλιο «δώρο» σε μια χρυσή λεκάνη το κεφάλι, τα χέρια και την καρδιά του αγαπημένου της. Η Ερωφίλη θρηνεί με σπαραγμό και αυτοκτονεί. Οι γυναίκες του παλατιού αναλαμβάνουν να τιμωρήσουν το βασιλιά (ο χορός οδηγείται από την παραμάνα της Ερωφίλης, τη Νένα). Ρίχνουν κάτω το Φιλόγονο και τον ποδοπατούν μέχρι θανάτου.

ΕΡΩΦΙΛΗ Γ. Χορτάτσης

Ερωτόκριτος Η υπόθεση του έργου είναι ο έρωτας του Ερωτόκριτου για την Αρετούσα, κόρη του βασιλιά Ηρακλή της Αθήνας, καθώς και οι πολλές περιπέτειες που περνούν οι δύο νέοι για να οδηγηθούν τελικά στο γάμο. Ο «Ερωτόκριτος», το καύχημα της κρητικής λογοτεχνίας, υμνεί τον πιστό έρωτα, τη φιλία, τη γενναιότητα και τον πατριωτισμό.

ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ Β.Κορνάρος

Ελισάβετ Μουτζαν Μαρτινέγκου Αυτοβιογραφία

Ελεύθεροι Πολιορκημένοι Δ. Σολωμός

Όσο μπορείς Κ.Π.Καβάφης

Σα δέσμη από τριαντάφυλλα Κ.Καρυωτάκης

Μόνο γιατί με αγάπησες Μαρία Πολυδούρη

Τα ζα Στρατης Μυριβήλης

Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά Ν. Καζαντζάκης

Ο Αντονυ Κουιν, Ζορμπάς στην ταινία του Μ. Κακογιάννη

Ν. Καβαδίας, ο θαλασσινός

Αγαπημένο μου ημερολόγιο, Άρχισαν και πάλι τα σχολεία και η φιλόλογος μας έβαλε την καθιερωμένη έκθεση «Πως πέρασα το καλοκαίρι». Τι να κάνω και γω έγραψα για το ταξίδι μας στα Γιάννενα και το αγνάντεμα του νησιού του Αλή Πασά. Περιέγραψα τις ομορφιές της Πάργας και διηγήθηκα πως πέρασα πάνω από το γεφύρι της Άρτας. Και για να καλοπιάσω τη φιλόλογο έγραψα και τις εντυπώσεις μου από την τραγωδία «Ορέστης», που παρακολούθησα στο αρχαίο θέατρο της Δωδώνης. Αθάνατη Ρωμιοσύνη ακόμα και στις εκθέσεις του σχολείου μας βγάζεις ασπροπρόσωπους! Ευτυχώς που δεν μας έβαλε έκθεση για το τι θα γίνουμε άμα μεγαλώσουμε! Γιατί δεν θα ήξερα τι να γράψω! Βλέπεις …δεν ξέρω ακόμα τι θα γίνω….»Να αποφασίσεις όσο μπορείς πιο γρήγορα», λέει η μάνα μου. «Μην κοιτάς τα άλλα τα ζα που δεν ξέρουν ακόμα». Από τις πρώτες μου ενθυμήσεις εκδήλωνα της επιθυμία μου να γίνω ζωγράφος. «Ζωγράφος; ! Μα αυτή είναι μια δουλειά χωρίς ελπίδα. Ζητιάνος θα καταντήσεις!» Μου λένε. «Αν ντε και καλά θες κάτι καλλιτεχνικό, διάλεξε την τέχνη του αγιογράφου. Και κοίτα να συνεχίσεις έτσι…Μη γίνεις κακός μαθητής και αναρχικός τώρα που τρέχεις όλη την ώρα σε διαδηλώσεις!» Τώρα είναι πια βράδυ κι ακούγοντας το kuro siwo του Καββαδία σε μουσική Μικρούτσικου αφουγκράζομαι τις εσωτερικές μου φωνές. Ζητείται ελπίς!

Η ιστορία του κακού μαθητή …Ήμουν πάντα ο κακός μαθητής της τάξης Η ιστορία του κακού μαθητή …Ήμουν πάντα ο κακός μαθητής της τάξης. Όταν έφερα τον έλεγχο σπίτι, η μάνα μου σήκωσε τη γειτονιά στο πόδι από τις φωνές : «Παναγία μου, ζητείται ελπίς! Εγώ προσπαθώ να δώσω στο παιδί μου σωστή ανατροφή και αυτό μου το ξεπληρώνει έτσι τώρα. Ορέστη! Που κρύφτηκες βρε παλιόπαιδο; Βγες έξω κι έχουμε πόλεμο! Εις Πάργαν θα σε στείλω κακομοίρη μου! Στους παππούδες σου να δουλέψεις! Η χαρά θα σβηστεί από το πρόσωπό σου.» Οι μεγάλοι είναι πάντα σταθεροί σε δύο πράγματα : πάντα υπερβάλλουν και πάντα κρατούν το λόγο τους. Το Σάββατο ήμουν κιόλας στο σιδηροδρομικό σταθμό της Πάργας και περίμενα τον παππού. Τ’ αγνάντεμα της πόλης ήταν το μόνο που μπορούσα να κάνω. Η μόνη μου παρηγοριά ήταν πως θα έβλεπα τους φίλους μου, τα δίδυμα Ερωτόκριτο και Ερωφίλη. Ο παχύς και ο αδύνατος, όπως τους αποκαλούσε ο Μπολιβάρ, ο ζητιάνος της γειτονιάς. Τώρα είναι ώρα για ύπνο και η μαμά δεν είναι εδώ να μου πει το «Κοιμήσου αστρί». Μάλλον θα αρκεστώ στην εικόνα του παππού να φωνάζει αύριο το πρωί : «Ξυπνήστε βρε ζα! Θα πάμε τα ζα να βοσκήσουν.» Και τον Παπατρέχα να του φωνάζει να πάψει, γιατί είναι ακόμα πέντε το πρωί …..

Στην τετάρτη δημοτικού είχαμε μια δασκάλα, που δεν θα την ξεχάσω ποτέ Στην τετάρτη δημοτικού είχαμε μια δασκάλα, που δεν θα την ξεχάσω ποτέ. Δεν υπήρχε ούτε ένας συμμαθητής μου , που να τη συμπαθούσε.Κάποιες φορές μας φώναζε με τη διάλεκτο της περιοχής της, ότι συμπεριφερόμαστε όπως τα ζα, παρόλο που οι δικές της αγριοφωνάρες θύμιζαν την τελευταία αρκούδα της Πίνδου!Συνήθιζε να μας βάζει τόσο δύσκολες ασκήσεις , που αν κάποιος από εμάς δυσκολευόταν να τις τελειώσει του έλεγε ειρωνικά: "Το γεφύρι της Άρτας θα χτίσεις;".Επίσης μας έλεγε περίεργες λέξεις όπως Kuro Siwo και ντυνόταν σαν να βγήκε από το 200π.Χ. Ήταν όσο μπορείς να φανταστείς κακιά- αν έχεις μεγάλη φαντασία!Και το πιο περίεργο ήταν ότι έλεγε συνέχεια ότι φέρεται έτσι για το καλό μας. Λίγο πριν μπει στην τάξη ηχούσαν Θούριοι και ετοιμαζόμασταν για μάχη, αφού ήταν σίγουρο ότι με κάποιον από εμάς θα τσακωνόταν. Όταν κάναμε καμιά ζαβολιά μέσα στην τάξη, τότε γινόταν....της Πάργας και δεν μας άφηνε να βγούμε, μέχρι να ομολογήσουμε ποιος της έκανε κάνοντας μας να νιώθουμε Ελεύθεροι Πολιορκημένοι.Γι' αυτήν έμαθα μετά από χρόνια ότι ερωτεύτηκε την τέχνη του αγιογράφου, αλλά μάλλον περισσότερο τον ίδιο τον αγιογράφο, τον Ερωτόκριτο. Αφού στην αυτοβιογραφία της , του αφιερώνει ποιήματα , όπως το "Γιατί μ' αγάπησες".