Θεσσαλονίκη 21 Οκτωβρίου 2016

Παρουσίαση με θέμα: "Θεσσαλονίκη 21 Οκτωβρίου 2016"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Θεσσαλονίκη 21 Οκτωβρίου 2016
Η ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Καρρής Γ1, Ξηρουχάκης Σ2, Ποϊραζίδης Κ1, Κόκκαλη Α3, Γρίβας Κ4, Ευαγγελίδης Α5, Δημητριάδης Χ 6, Καραγιάννη Π7 1Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος , ΤΕΙ Ιονίων Νήσων/ 2Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, Πανεπιστήμιο Κρήτης/ 3Ινστιτούτο Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων και Εσωτερικών Υδάτων, Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών/ 4Βιόσφαιρα,Εταιρεία μελέτης και διαχείρισης φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος / 5Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, BirdLife Ελλάδα/ 6Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Θαλάσσιου Ζακύνθου (ΕΘΠΖ)/ 7Δράση για την Άγρια Ζωή. Θεσσαλονίκη 21 Οκτωβρίου 2016

2 Χρηματοδοτικό μέσο Τίτλος Προγράμματος: «Παρακολούθηση ορνιθοπανίδας, ερπετών, και αμφιβίων στην περιοχή του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου» (ΕΠΠΕΡΑΑ, Κωδ. n.: ) του Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου Περίοδος: (συνολική διάρκεια 16 μήνες) Προϋπολογισμός Προγράμματος: ,00 €

3 Σκοπός και περιοχή μελέτης
Καταγραφή της Βιοποικιλότητας (σε επίπεδο ειδών) Κατανομή ειδών στο χώρο Εκτίμηση κατάστασης διατήρησης σε επίπεδο είδους (για τα πτηνά σύμφωνα με την Οδηγία 2009/147/EE) Πίνακας 1. Περιοχές ενδιαφέροντος του προγράμματος

4 Ειδικοί στόχοι Υλοποίηση προγράμματος παρακολούθησης για επανεκτίμηση βιοποικιλότητας Επικαιροποίηση της βάσης NATURA 2000 Σχεδιασμός χαρτών κατανομής και καταλληλότητας ενδιαιτήματος ανά είδος Εξέταση για πιθανή επέκταση ορίων περιοχών NATURA 2000 Πρόταση για ικανοποιητικές τιμές αναφοράς (Favorable Reference Values) Πρόταση για στόχους διατήρησης Ολοκληρωμένη πρόταση για συνέχιση της παρακολούθησης σε επίπεδο ορνιθοπανίδας Εκπαίδευση στελεχιακού δυναμικού του Φορέα Διαχείρισης του ΕΘΠΖ

5 Μεθοδολογία Συνδυασμός μεθοδολογικών προσεγγίσεων:
Σημειακές καταμετρήσεις (point counts) Γραμμικές διαδρομές (transect lines) Μετρήσεις πλωτών συνευρέσεων θαλασσοπουλιών (raft counts) Εν πλω καταγραφές Νυχτερινές καταγραφές με χρήση ηχητικών συσκευών (play-back calls) Δαχτυλιώσεις κατά τη μετανάστευση Μέτρηση Εμφανώς κατειλημμένων θέσεων φωλιάσματος

6 Βασικός εξοπλισμός

7 Θέσεις σημειακών καταμετρήσεων στο ΕΘΠΖ (Ζάκυνθος)
Χάρτης 1. Χάρτης με τις συνολικά 31 θέσεις σημειακών καταμετρήσεων ορνιθοπανίδας στο ΕΘΠΖ (εκτός Στροφάδων). Στο χάρτη σημειώνονται με διαφορετικό χρώμα οι θέσεις σημειακών καταμετρήσεων ανά χρονιά.

8 Θέσεις σημειακών καταμετρήσεων για νυχτόβια αρπακτικά
Tytoalba (photo: Ιzaltino Guimaraes) Otus scops (photo: Antonio de la Cruz) Χάρτης 2. Χάρτης με τις συνολικά 24 θέσεις νυχτερινών σημειακών καταμετρήσεων με ηχητικές συσκευές για την καταγραφή νυχτόβιων αρπακτικών στο ΕΘΠΖ. Αthene noctua (photo: Μarco Mastrorilli)

9 Θέσεις σημειακών καταμετρήσεων και γραμμικές διαδρομές στα Στροφάδια (Σταμφάνι)

10 Γενικά αποτελέσματα για την ορνιθοπανίδα του ΕΘΠΖ
Συνολικός αριθμός ειδών: 119 107 είδη πτηνών στα Στροφάδια και 64 είδη πτηνών στη Ζάκυνθο 31 είδη στο Παράρτημα Ι της Οδηγίας 2009/147/EE (30 και 11 στα Στροφάδια και στη Ζάκυνθο αντίστοιχα) Τάξεις πτηνών: 17 Το 79,8% των ειδών άνηκε σε 5 τάξεις

11 Τάξεις παρατηρούμενων πτηνών
Oι πιο πολυπληθείς (σε επίπεδο ειδών) τάξεις πτηνών: Στρουθιόμορφα (Passeriformes): 64 είδη, Χαραδριόμορφα (Charadriiformes) με 12 είδη, Πελαργόμορφα (Ciconiiformes) με 7 είδη, Αετόμορφα (Accipitriformes) και Ιερακόμορφα (Falconiformes) με 6 είδη η καθεμιά

12 Λίστα ειδών Ζακύνθου (ΕΘΠΖ) Ι

13 Λίστα ειδών Ζακύνθου (ΕΘΠΖ) ΙΙ

14 Λίστα ειδών Στροφάδων (ΕΘΠΖ, 2007-15)

15 Λίστα ειδών Στροφάδων (ΕΘΠΖ, 2007-15) συνέχεια…

16 Χάρτες καταλληλότητας ενδιαιτήματος και υφιστάμενης κατανομής είδους
Δημιουργία χαρτών πρόβλεψης του κατάλληλου ενδιαιτήματος ανά είδος: (χρήση δεδομένων παρουσίας ειδών μέσω Maxent) Μοντελοποίηση της καταλληλότητας βιοτόπου τα είδη πτηνών χωρίστηκαν σε επτά ομάδες ανάλογα με την οικολογία τους έγινε χρήση παραγόντων όπως κάλυψη γης, τοπογραφία, κλιματικοί παράγοντες και άλλες ειδικές μεταβλητές π.χ. απόσταση από παράκτιες ζώνες, οδικό δίκτυο κλπ Δημιουργία χαρτών παρουσίας - απουσίας σε πλέγμα 1 Χ 1 km (οι περιοχές με πρόβλεψη παρουσίας του είδους μικρότερη από 50% θεωρήθηκαν ως απουσία και οι περιοχές με πιθανότητα μεγαλύτερη από 50% ως παρουσία)

17 Χάρτες κατανομής και καταλληλότητας ενδιαιτήματος (είδος εργασίας: Falco tinnunculus)

18 Αλλαγές στις φόρμες Natura 2000

19 Κριτήρια Στροφάδων για ΖΕΠ
Στροφάδια: Σημαντικός ενδιάμεσος μεταναστευτικός σταθμός κατά την εαρινή μετανάστευση για στρουθιόμορφα είδη  σύνολο ατόμων: (min= , max= ) Η περιοχή των Στροφάδων αποτελεί στενωπό μετανάστευσης-migration bottleneck για το Τρυγόνι (Streptopelia turtur)  άτομα σταθμεύουν και ανεφοδιάζονται στην περιοχή κατά την ανοιξιάτικη περίοδο (min= , max= ) Ο συνολικός αναπαραγωγικός πληθυσμός του Αρτέμη στα Στροφάδια εκτιμάται στα ζευγάρια (C.I. 95%: ) από τα οποία ζ. (C.I. 95%: – 4.894) στο Σταμφάνι και ζ. (C.I. 95%: ) στην Άρπυια Karris G., Xirouchakis S., Grivas C., Voulgaris M.D., Sfenthourakis S. & Giokas S Estimating the population size of Scopoli’s Shearwaters (Calonectris diomedea) frequenting the Strofades islands (Ionian Sea, western Greece) by raft counts and surveys of breeding pairs – North-Western Journal of Zoology (2016): e161605

20 Population estimates of Scopoli’s Shearwater in Mediterranean basin, Greece and Strofades Islands.
Nέα δεδομένα για την αποικία του Αρτέμη (Calonectris diomedea) στα Στροφάδια Περιοχή Πληθυσμός Βιβλιογραφική αναφορά Μεσογειακός αναπαραγόμενος πληθυσμός (ζευγάρια) 50.000 Derhé (2012) BirdLife International (2004) Thibault (1993); Zotier et al. (1999) Αναπαραγόμενος πληθυσμός στην Ελλάδα (ζευγάρια) 5,.00 – 8,.00 5.000 Κarris et al. (2016) Fric et al. (2012); Derhé (2012) Αναπαραγόμενος πληθυσμός στα Στροφάδια (ζευγάρια) 5.500 Karris et al. (2016) Fric et al. (2012) Συνολικός πληθυσμός στα Στροφάδια (άτομα 17, ,.000 Portolou et al. (2009) 45% αύξηση του συνολικού αναπαραγόμενου πληθυσμού στην Ελλάδα 120% αύξηση στον εκτιμώμενο αναπαραγωγικό πληθυσμό των Στροφάδων 50-60% του είδους φιλοξενείται στα Στροφάδια  Η μεγαλύτερη αποικία στην Ελλάδα Το 3% του παγκόσμιου πληθυσμού φιλοξενείται στα Στροφάδια

21 Επέκταση ορίων ΖΕΠ Στροφάδων  Μελέτη τροφοληπτική συμπεριφοράς Αρτέμη (2014) με χρήση GPS data loggers Karris, G., Xirouchakis, S., Maina, I., Grivas, C. & Kavadas, S Foraging movements of Scopoli's Shearwaters Calonectris diomedea during early chick-rearing phase – Submitted to: Journal of Avian Biology

22 Περιοχές διαχείμασης Αρτέμη 2009-10 (GLS 1481)
Διάρκεια καταγραφών: 349 μέρες (28/7/09 -12/7/10) Χρονικό βήμα καταγραφών: 10 min Αριθμός καταγεγραμμένων σημείων (Geolocations): Βασικό πεδίο τροφοληψίας στην αναπαραγωγή: Ιόνιο και δευτερευόντως η Αδριατική συνολικής έκτασης km2 Βασικό πεδίο τροφοληψίας τον χειμώνα: Ατλαντικός, συνολικής έκτασης km2 Έναρξη φθινοπωρινής μετανάστευσης: 24/10/09 Άφιξη στα πεδία διαχείμασης: 08/11/09 Διάρκεια φθινοπωρινής μετανάστευσης: 15 μέρες Ταχύτητα φθινοπωρινής μετανάστευσης: 386,7 km/ημέρα (ή 16,1 km/h) Έναρξη εαρινής μετανάστευσης: 15/02/10 Άφιξη στις Στροφάδες: 25/2/10 Διάρκεια εαρινής μετανάστευσης: 10 μέρες Ταχύτητα εαρινής μετανάστευσης: 589,1 km/ημέρα (ή 24,5 km/h) Διέλευση από Γιβραλτάρ: 03/11/09 & 18/2/10 Συνολική διάρκεια μη αναπαραγωγικής περιόδου: 124 μέρες Απόσταση περιοχών διαχείμασης και αναπαραγωγής: 5.800km

23 Απειλές και πιέσεις Παρεμπίπτουσα παγίδευση θαλασσοπουλιών σε αλιευτικά εργαλεία (By-catch mortality) Είδη εισβολείς π.χ. αρουραίοι, γάτες Θήρευση από Ασημόγλαρους (Larus michahellis) Ανοιξιάτικη λαθροθηρία Ανθρώπινη όχληση Karris, G., Fric, J., Kitsou, Z., Kalfopoulou, J., Giokas, S., Sfenthourakis, S. & Poirazidis, K Does by-catch pose a threat for the conservation of seabird populations in the southern Ionian Sea (eastern Mediterranean)? A questionnaire-based survey of local fisheries – Mediterranean Marine Science, 14 (3): 19-25

24 Ικανοποιητικές τιμές αναφοράς: Πρόταση για Αρτέμη (Calonectris diomedea)-Αποικία ΖΕΠ Στροφάδων
Συνολικός πληθυσμός: ζ (C.I. 95%: – 7.626) Αναπαραγωγική επιτυχία ( , n=516 φωλιές): 0,65 ± 0,12 πτερωμένοι νεοσσοί ανά φωλιά. Επιτυχία εκκόλαψης και επιτυχία πτέρωσης 75,62 ± 7,98 % και 86,22 ± 8,59 % αντίστοιχα Αναλογία φύλου νεοσσών ( , n=135 νεοσσοί): 52,6% αρσενικά Κατανομή του είδους κατά τα πρώτα στάδια ανατροφής των νεοσσών με χρήση GPS data loggers ( Adaptive Kernel method: Περιοχή τροφοληψίας (50%) και εύρος κατανομής (95%) 6,871 km2 και km2 αντίστοιχα

25 Προτάσεις διατήτησης για την ορνιθοπανίδα
Χρήση ικανοποιητικών τιμών αναφοράς για Αρτέμη Παρεμπόδιση ανθρώπινων δραστηριοτήτων σε ευάλωτα οικοσυστήματα π.χ. λίμνη Κερίου και αμμοθίνες Καλαμακίου Προστασία μωσαϊκότητας ενδιαιτημάτων στα Στροφάδια π.χ. διατήρηση των σιτηροκαλλιεργειών Συνέχιση στον έλεγχο επισκεπτών-τουριστών στα Στροφάδια Ενθάρρυνση δράσεων προς την αειφόρο ανάπτυξη π.χ. εναλλακτικές μορφές τουρισμού Ενίσχυση της επόπτευσης την ανοιξιάτικης περίοδο για τον περιορισμό της λαθροθηρίας Έλεγχος πληθυσμού αρουραίων (Rattus rattus) και Ασημόγλαρων (Larus michahellis) σε Στροφάδια και Ζάκυνθο αντίστοιχα

26 Προτεινόμενες δράσεις για παρακολούθηση ορνιθοπανίδας στο ΕΘΠΖ
Παρακολούθηση πληθυσμού και αναπαραγωγής Αρτέμη στα Στροφάδια Συνέχιση δακτυλιώσεων για την εαρινή μετανάστευση στα Στροφάδια Εν πλω καταγραφές θαλασσοπουλιών στον κόλπο του Λαγανά Μεσοχειμωνιάτικες καταγραφές σε υγροτοπικά συστήματα της Ζακύνθου Παράκτιες καταγραφές Ασημόγλαρου στα Σεκάνια για έλεγχο της θηρευτικής πίεσης σε νεοσσούς θαλάσσιων χελωνών (Caretta caretta) Συνέχιση της εκτίμηση παρεμπίπτουσας παγίδευσης θαλασσοπουλιών σε αλιευτικά εργαλεία

27 Καταγραφή από στελέχη του ΕΘΠΖ πλωτών συνευρέσεων Αρτέμη γύρω από τα Στροφάδια (2014)

28 Οδηγός πτηνών για το ΕΘΠΖ

29 Ευχαριστώ για την προσοχή σας !