Αρχιτεκτονική Υπολογιστών

Αρχιτεκτονική Υπολογιστών
Εισαγωγή στην Πληροφορική Νίκοσ Παπαδάκησ Αρχιτεκτονική Υπολογιστών

Η αρχιτεκτονική von Neumann (1/3)
Ο όρος Αρχιτεκτονική ενός ηλεκτρονικού υπολογιστικού συστήματος αναφέρεται στον βασικό λειτουργικό σχεδιασμό του συστήματος δηλαδή στον τρόπο με τον οποίο τα επί μέρους στοιχεία του συστήματος είναι δομημένα Ο von Neumann θεωρείται ο πατέρας των σύγχρονων μηχανών Η αρχιτεκτονική von Neumann χρησιμοποιείται σχεδόν σε όλους τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές Βασικό στοιχείο της αρχιτεκτονικής αυτής είναι ότι οι μονάδες για την επεξεργασία της πληροφορίας διαχωρίζονται από τις μονάδες που αποθηκεύουν την πληροφορία Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Πρόκειται για μία αφαιρετική αρχιτεκτονική δόμησης υπολογιστικών συστημάτων, σύμφωνα με την οποία ένα σύστημα μπορεί να διαχωριστεί στα παρακάτω βασικά τμήματα: Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας: Αποτελείται από δύο επιμέρους μονάδες: Μονάδα Ελέγχου: Λειτουργεί ως διαχειριστής των υπόλοιπων μονάδων για να εξασφαλίσει ότι όλα τα μέρη λειτουργούν ορθά Αριθμητική/Λογική Μονάδα: Είναι ικανή να εκτελεί αριθμητικές και λογικές πράξεις στα δεδομένα με βάση τις αποθηκευμένες εντολές Μονάδα Μνήμης: Περιέχει τα δεδομένα αλλά και τις οδηγίες-εντολές για την επεξεργασία τους Συσκευές Εισόδου: Μεταφέρουν («εισάγουν») τα δεδομένα στο εσωτερικό του υπολογιστικού συστήματος Συσκευές Εξόδου: Μεταφέρουν τα αποτελέσματα της επεξεργασίας των δεδομένων από το εσωτερικό του υπολογιστικού συστήματος στον «έξω» κόσμο Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Συσκευές Εισόδου Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας Μονάδα Ελέγχου Αριθμητική/Λογική Μονάδα Συσκευές Εξόδου Βοηθητικές Συσκευές Αποθήκευσης Μονάδα Μνήμης Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Περιφερειακές συσκευές
Με τον όρο Περιφερειακές συσκευές (peripheral devices) αναφερόμαστε στις συσκευές που συνδέονται με το κεντρικό σύστημα, με σκοπό την επικοινωνία του με τον εξωτερικό κόσμο Οι συσκευές αυτές είναι ανεξάρτητες από το σύστημα, δηλαδή δεν αποτελούν μέρος αυτού Χρησιμοποιούνται για να επεκτείνουν τις δυνατότητες του συστήματος και διαχωρίζονται σε συσκευές εισόδου και συσκευές εξόδου Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Συσκευές εισόδου δεδομένων
Μία συσκευή (ή μονάδα) εισόδου δεδομένων είναι μία συσκευή δια μέσω της οποίας, δεδομένα και προγράμματα εισάγονται από τον έξω κόσμο στον ηλεκτρονικό υπολογιστή Οι συσκευές εισόδου συμπεριλαμβάνουν το πληκτρολόγιο διάφορες συσκευές μετακίνησης του δρομέα στην οθόνη και επιλογής όπως το ποντίκι, η ιχνόσφαιρα, η χειριστήρια λαβή, ο πίνακας ψηφιοποίησης και οι οθόνες αφής οι σαρωτές οι συσκευές ανάγνωσης χαρακτήρων με μαγνητική μελάνη οι συσκευές οπτικής αναγνώρισης καρτών-σημείων η ψηφιακή κάμερα και το μικρόφωνο Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Συσκευές επιλογής Πρόκειται για συσκευές που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο του δρομέα, επιλογή μιας εντολής/αντικειμένου ή το χειρισμό ενός αντικειμένου που έχει ήδη επιλεγεί Υπάρχουν διάφοροι τύποι τέτοιων συσκευών Το ποντίκι Η ιχνόσφαιρα Η χειριστήρια λαβή Ο πίνακας ψηφιοποίησης Η οθόνη αφής Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Κατηγοριοποίηση συσκευών επιλογής
Συσκευή Επιλογής Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα Κατάλληλη Για… Ποντίκι Χαμηλό κόστος, ευχρηστία, δεν απαιτεί ιδιαίτερη επιφάνεια εργασίας Μικρή ακρίβεια Προσωπικοί υπολογιστές, εφαρμογές αυτοματισμού γραφείου Ιχνόσφαιρα Ακρίβεια, ενσωμάτωση πολλαπλών εντολών Δυσκολία χρήσης, ευαισθησία στη ρύπανση Φορητοί υπολογιστές, βιομηχανικά περιβάλλοντα Χειριστήρια Λαβή Χαμηλό κόστος, ενσωμάτωση πολλαπλών εντολών Μηχανές παιχνιδιών, βιομηχανικά περιβάλλοντα Πίνακας Ψηφιοποίησης Ακρίβεια, ευχρηστία Μεγάλο κόστος, απαιτεί μεγάλο χώρο εργασίας Βιομηχανική σχεδίαση, χαρτογραφία Οθόνη Αφής Απλή στη χρήση, δεν απαιτείται συγχρονισμός χεριού ματιού Μειωμένη ευχρηστία (δυσκολία διεκπεραίωσης κάποιων εργασίων) Κιόσκια παροχής πληροφοριών/ υπηρεσιών σε δημόσιους χώρους Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Συσκευές εισόδου δεδομένων
Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Συσκευές εξόδου δεδομένων
Μία συσκευή (ή μονάδα) εξόδου δεδομένων είναι μία συσκευή δια μέσω της οποίας, αποτελέσματα αποθηκευμένα στον ηλεκτρονικό υπολογιστή, τα οποία προέρχονται από την επεξεργασία των δεδομένων, μεταφέρονται στον εξωτερικό κόσμο. Οι πιο δημοφιλής συσκευές εξόδου συμπεριλαμβάνουν την οθόνη τα ηχεία τους εκτυπωτές Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Οθόνη Η οθόνη χρησιμοποιείται για την οπτική αναπαράσταση της εξόδου του υπολογιστή Ανάλογα με τη συσκευή απεικόνισης που χρησιμοποιούν χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: Οθόνες καθοδικού σωλήνα (CRT) Επίπεδες οθόνες Οθόνη υγρών κρυστάλλων Οθόνη πλάσματος Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Γενικά Χαρακτηριστικά Επιλογής μίας Οθόνης (1/4)
Τα κυριότερα χαρακτηριστικά επιλογής μίας οθόνης είναι: η διάσταση της οθόνης το μήκος της διαγωνίου της οθόνης και μετριέται σε ίντσες (π.χ. 15’’, 17’’) η ανάλυση της εικόνας περιγράφει τον μέγιστο αριθμό εικονοστοιχείων (pixels) που μπορεί να απεικονίσει η οθόνη, σε κάθε μια από τις δύο διαστάσεις Τυπικές αναλύσεις είναι: 640 x 480, 640 x 400, 800 x 600, 1024 x 768, 1280x1024 pixels (γραμμές x στήλες) και εξαρτώνται από την κάρτα και τη μνήμη της κάρτας οθόνης η συχνότητα ανανέωσης εκφράζει το ρυθμό με τον οποίο «ζωγραφίζονται» τα pixels στην οθόνη Για να έχουμε μια «καλή» απόκριση αυτή πρέπει να είναι κατά προτίμηση μεγαλύτερη από 72 Hz Εισαγωγή στην Πληροφορκή

… η απόσταση των κουκκίδων ελέγχουν την απεικόνιση των χρωμάτων περιγράφει την απόσταση μεταξύ των pixels Γενικά, όσο μικρότερη είναι αυτή η απόσταση τόσο καθαρότερη εικόνα επιτυγχάνεται, αφού έχουμε περισσότερα pixels σε μία περιοχή Οι τιμές της απόστασης των κουκκίδων κυμαίνονται από 0,24mm - 0,31mm η συμβατότητα με τα πρότυπα χαμηλής ακτινοβολίας αφορά τη συμβατότητα της οθόνης με κάποιο ή κάποια από τα πρότυπα αυτά, όπως είναι τα MPRII, TCO 92/95/99 και ELF&VLF Εισαγωγή στην Πληροφορκή

… το βάθος χρώματος περιγράφει το πλήθος των διαφορετικών χρωμάτων που μπορούν να αναπαρασταθούν Πιο αναλυτικά, κάθε pixel απεικονίζει ένα χρώμα Κάθε χρώμα για την κωδικοποίησή του απαιτεί έναν αριθμό από bits Π.χ. αν έχουμε στη διάθεσή μας 16 bits για την αναπαράσταση των χρωμάτων, τότε μπορούμε να κωδικοποιήσουμε 216 = αριθμούς και επομένως να αναπαραστήσουμε χρώματα Ένας πολύ συνηθισμένος τρόπος αναπαράστασης χρωμάτων σε έναν υπολογιστή είναι η παλέτα Με την αναπαράσταση RGB (Red-Green-Blue), τα χρώματα δημιουργούνται από συνδυασμούς τριών βασικών χρωμάτων (κόκκινου, πράσινου και μπλε), επιλέγοντας την κατάλληλη απόχρωση από το καθένα από αυτά Κάθε ένα από τα τρία βασικά χρώματα κωδικοποιείται από 8 bits, δηλαδή μπορούν να αναπαρασταθούν 28 = 256 αποχρώσεις του Συνολικά δημιουργούνται 256 * 256 * 256 = ≈ 16,5 ΜΒ χρώματα (ή αλλιώς 3*8 = 24 bits συνολικά, άρα 224 = ≈ 16,5 ΜΒ) Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Επιλογή χρώματος από την παλέτα Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Συσκευές εισόδου/εξόδου (1/2)
Οι συσκευές εισόδου/εξόδου είναι συσκευές που μεταφέρουν τόσο δεδομένα και προγράμματα από τον έξω κόσμο στον υπολογιστή, όσο και αποτελέσματα, που προέρχονται από επεξεργασία δεδομένων εισόδου, προς τον εξωτερικό κόσμο Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας συσκευής είναι η οθόνη αφής (που ανήκει στις συσκευές επιλογής), καθώς πέρα από την είσοδο δεδομένων χρησιμοποιείται και για απεικόνιση/έξοδο αποτελεσμάτων προς το χρήστη Επίσης, μία άλλη συσκευή εισόδου/εξόδου είναι ο διαμορφωτής/αποδιαμορφωτής (modulator/demodulator) ή πιο απλά modem. To modem επιτρέπει την επικοινωνία δυο υπολογιστών με τη χρήση της ίδιας τηλεφωνικής γραμμής και λειτουργεί ως εξής: αρχικά μετατρέπει το ψηφιακό σήμα σε αναλογικό το εκπέμπει στην τηλεφωνική γραμμή και στη συνέχεια, όταν το σήμα φτάσει στο δεύτερο υπολογιστή, κάνει την αντίστροφη δουλειά Τα modem διακρίνονται σε εξωτερικά και εσωτερικά Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Συσκευές εισόδου/εξόδου (2/2)
Όλες οι συσκευές που έχουμε περιγράψει μέχρι στιγμής δεν αποθηκεύουν δεδομένα, γι’ αυτό και ονομάζονται μη αποθηκευτικές Υπάρχουν όμως, και οι αποθηκευτικές συσκευές Τέτοιες συσκευές εισόδου/εξόδου είναι οι μαγνητικές και οι οπτικές συσκευές, στις οποίες μπορούμε τόσο να γράφουμε δεδομένα (έξοδος) όσο και να διαβάζουμε δεδομένα (είσοδος) Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Η Κεντρική Μονάδα Συστήματος
Η κεντρική μονάδα του συστήματος (base unit ή system unit) αποτελεί τον πυρήνα ενός υπολογιστή Σε έναν προσωπικό ηλεκτρονικό υπολογιστή την ονομάζουμε απλά κουτί (box) ή πύργο (tower) Τα συστατικά από τα οποία αποτελείται απαρτίζουν το βασικό σύστημα του υπολογιστή Τα κυριότερα από αυτά είναι η μητρική πλακέτα η κεντρική μονάδα επεξεργασίας η κύρια μνήμη Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Μητρική Πλακέτα (1/2) Η μητρική πλακέτα είναι η βασικότερη μονάδα του υπολογιστή Είναι αυτή που καθορίζει την αξιοπιστία και τη σταθερότητα λειτουργίας του υπολογιστή Πρόκειται για μία επίπεδη επιφάνεια (πλακέτα) πάνω στην οποία στηρίζονται η κεντρική μονάδα επεξεργασίας, η κύρια μνήμη, καθώς και όλα τα υπόλοιπα εξαρτήματα του υπολογιστή Όλα τα εξαρτήματα τοποθετούνται πάνω στην πλακέτα με τη χρήση υποδοχών και συνδέσμων που βρίσκονται σε αυτήν Εκτός όμως από τα εξαρτήματα, στην πλακέτα συνδέονται και κάποιες άλλες περιφερειακές συσκευές (π.χ. πληκτρολόγιο, εκτυπωτής, εξωτερικά μέσα αποθήκευσης), με τη χρήση θυρών Οι θύρες (ports) είναι ειδικές υποδοχές που δίνουν τη δυνατότητα στον υπολογιστή να επικοινωνεί με περιφερειακές συσκευές Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Μητρική Πλακέτα (1/2) Κάθε μητρική πλακέτα κατασκευάζεται για ένα συγκεκριμένο τύπο επεξεργαστή Επίσης, πάνω στη μητρική πλακέτα είναι χαραγμένοι διάδρομοι ή αλλιώς δίαυλοι (buses), οι οποίοι επιτρέπουν την επικοινωνία μεταξύ των διαφόρων εξαρτημάτων Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Η Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας (ΚΜΕ) (1/2)
Η κεντρική μονάδα επεξεργασίας (Central Processing Unit, CPU) ή απλά επεξεργαστής αποτελεί την καρδιά του υπολογιστή Αναλαμβάνει την επεξεργασία των πληροφοριών και ελέγχει και συντονίζει όλες τις άλλες μονάδες του υπολογιστή Τοποθετείται πάνω στη μητρική πλακέτα σε ειδική υποδοχή, ενώ συνοδεύεται πάντα από μία ψύκτρα με ανεμιστηράκι η οποία διασφαλίζει την προστασία της από υπερθέρμανση, καθώς αποβάλλει μεγάλο ποσό θερμότητας Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Η Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας (ΚΜΕ) (2/2)
Η ΚΜΕ έχει ως κύριες αρμοδιότητες την εκτέλεση πράξεων και την μεταφορά δεδομένων Η μεταφορά των δεδομένων από και προς αυτήν επιτυγχάνεται μέσω των δίαυλων, οι οποίοι την τροφοδοτούν συνεχώς με δεδομένα Τα δεδομένα αυτά μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε δύο είδη: Οι εντολές (instructions) είναι σχετικές με το πώς η κεντρική μονάδα επεξεργασίας θα διαχειριστεί τα υπόλοιπα δεδομένα Στην ουσία πρόκειται για τον κώδικα ενός προγράμματος Περιλαμβάνει τα συνεχή μηνύματα που στέλνουμε στον υπολογιστή μέσω των διαφόρων μονάδων εισόδου (π.χ. μηνύματα εκτύπωσης ή αποθήκευσης) Τα δεδομένα (data) είναι η πληροφορία προς επεξεργασία, την οποία η ΚΜΕ πρέπει να διαχειριστεί ακολουθώντας τις εντολές Τα δεδομένα είναι τα τυπικά δεδομένα που εισάγει ο χρήστης Π.χ. όταν πληκτρολογούμε κείμενο στέλνουμε στον υπολογιστή δεδομένα, ενώ όταν ζητάμε αποθήκευση του κειμένου μας του στέλνουμε εντολές Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Είσοδος και έξοδος δεδομένων στην ΚΜΕ
Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας (CPU) Εντολές για επεξεργασία δεδομένων Έξοδος επεξεργασμένων δεδομένων Είσοδος δεδομένων για επεξεργασία Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Υπομονάδες της ΚΜΕ Η κεντρική μονάδα επεξεργασίας αποτελείται από 3 βασικές υπομονάδες: τη μονάδα ελέγχου την αριθμητική και λογική μονάδα τους καταχωρητές Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Μονάδα Ελέγχου – ΜΕ (Control Unit, CU) (1/2)
Η Μονάδα Ελέγχου είναι η οργανωτική δύναμη στον υπολογιστή καθώς διευθύνει τη λειτουργία του (ορίζοντας τη διαδοχή των πράξεων) και φροντίζει για το συντονισμό των μερών του Συγκεκριμένα, κατά την εκτέλεση του προγράμματος, η μονάδα ελέγχου ανακτά από τη μνήμη τις εντολές Οι εντολές είναι στην ουσία κωδικοποιημένα ηλεκτρικά σήματα, τα οποία, η μονάδα ελέγχου αφού τα «αποκωδικοποιήσει» και προσδιορίσει τον τύπο τους στη συνέχεια εκπέμπει σήματα ελέγχου προς τις κατάλληλες μονάδες Αυτά τα σήματα ελέγχου μπορεί να σταλούν είτε στη μνήμη για την εξαγωγή πληροφοριών προς τις άλλες μονάδες του υπολογιστή ή τη λήψη πληροφοριών απ’ αυτές και την αποθήκευσή τους στη μνήμη είτε στην αριθμητική και λογική μονάδα για την εκτέλεση των επιθυμητών υπολογισμών είτε, τέλος, στις μονάδες εισόδου/εξόδου για τη μεταφορά πληροφοριών από τον υπολογιστή προς το εξωτερικό του περιβάλλον, και αντιστρόφως Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Μονάδα Ελέγχου – ΜΕ (Control Unit, CU) (1/2)
Άλλες Μονάδες Μετρητής Προγράμματος Program Counter (PC) Μνήμη Καταχωρητής Εντολής Instruction Register (IR) Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Αριθμητική και Λογική Μονάδα - Α/Λ (Arithmetic and Logical Unit, ALU) (1/2)
Η Αριθμητική και Λογική Μονάδα είναι η μονάδα που εκτελεί όλες τις πράξεις και τους υπολογισμούς που απαιτούνται για την εκτέλεση των εντολών Συγκεκριμένα, εκτελεί αριθμητικές πράξεις όπως πρόσθεση (+), αφαίρεση (-), πολλαπλασιασμό (*), διαίρεση (/), λογικές πράξεις όπως σύζευξη (AND), διάζευξη (OR), άρνηση (NOT) Οι λογικές πράξεις είναι αυτές που διαπιστώνουν αν μία (λογική) παράσταση είναι αληθής ή ψευδής συγκρίσεις π.χ. x<5 υπολογισμούς διευθύνσεων (για προσπέλαση στη μνήμη) Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Αριθμητική/Λογική Μονάδα (Arithmetic Logical Unit)
Αριθμητική και Λογική Μονάδα - Α/Λ (Arithmetic and Logical Unit, ALU) (2/2) Όλες οι πράξεις γίνονται βάση προκαθορισμένων λειτουργιών, μετασχηματίζοντας ή συνδυάζοντας τα απαραίτητα δεδομένα, για τη δημιουργία των εκάστοτε επιθυμητών αποτελεσμάτων Οι κωδικοποιημένες παραστάσεις των δεδομένων δίδονται στην αριθμητική και λογική μονάδα από τη μνήμη Η μονάδα ελέγχου, η οποία γνωρίζει την πράξη που πρέπει να εκτελεστεί, μεταδίδει στην αριθμητική και λογική μονάδα τα απαραίτητα σήματα ελέγχου, ώστε αυτή να υπολογίσει τα επιθυμητά αποτελέσματα των πράξεων Αριθμητική/Λογική Μονάδα (Arithmetic Logical Unit) Κύκλωμα Αριθμητικών/Λογικών Πράξεων Συσσωρευτής Accumulator (ACCU) Καταχωρητής Μνήμη Καταχωρητής Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Καταχωρητές (Registers) (1/3)
Η πρόσβαση σε καταχωρητές είναι πιο γρήγορη από πρόσβαση σε θέσεις μνήμης καθώς αποτελούν την ταχύτερη μονάδα μνήμης του υπολογιστή Το μέγεθος των καταχωρητών καθορίζει το πόσα δεδομένα μπορεί να διαχειριστεί ο επεξεργαστής σε μία δεδομένη στιγμή, και μάλιστα το μέγεθος αυτό προσδιορίζει και το μέγεθός του Για παράδειγμα, ένας επεξεργαστής 32 bit σημαίνει ότι οι καταχωρητές του είναι της τάξης των 32 bit Το μέγεθος των καταχωρητών είναι ίσο με το μήκος λέξης του υπολογιστή Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Οι καταχωρητές του κάθε επεξεργαστή χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες: καταχωρητές ειδικής χρήσης είναι υπεύθυνοι για συγκεκριμένες λειτουργίες του επεξεργαστή καταχωρητές γενικής χρήσης είναι αυτοί που δεν έχουν δεσμευτεί από το σύστημα για μία συγκεκριμένη λειτουργία, αλλά χρησιμοποιούνται για να κρατούν δεδομένα τα οποία επεξεργάζονται την τρέχουσα στιγμή Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Καταχωρητές ειδικής χρήσης Ο καταχωρητής εντολής (instruction register, IR) περιέχει την εντολή που εκτελείται την τρέχουσα χρονική στιγμή Ο μετρητής προγράμματος (program counter, PC) περιέχει τη διεύθυνση μνήμης της επόμενης εντολής που πρόκειται να εισαχθεί και να εκτελεστεί Η τιμή του ενημερώνεται κατάλληλα κατά την εκτέλεση της εντολής ώστε στο τέλος της να περιέχει τη νέα διεύθυνση της επόμενης εντολής Με απλά λόγια, θα λέγαμε ότι ο PC δείχνει στην επόμενη εντολή που πρόκειται να ανακτηθεί από τη μνήμη Και οι δύο παραπάνω καταχωρητές βρίσκονται στη μονάδα ελέγχου Ο συσσωρευτής (accumulator, ACCU) βρίσκεται στην αριθμητική και λογική μονάδα και συγκεντρώνει τα αποτελέσματα των υπολογισμών Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Ο Κύκλος Φέρε-Εκτέλεσε (Fetch-Execute Cycle)
Για να εκτελεστεί ένα πρόγραμμα, ο επεξεργαστής ανακτά μία μία τις εντολές του προγράμματος και επιτελεί τις λειτουργίες που καθορίζει κάθε μία από αυτές Ο κύκλος εκτέλεσης εντολών ή κύκλος μηχανής ή απλά κύκλος φέρε-εκτέλεσε αναφέρεται στο διάστημα που απαιτείται για την ολοκλήρωση της εκτέλεσης μίας εντολής Ο κύκλος αυτός διέρχεται από δύο φάσεις: φάση ανάκτησης (fetch phase) μεταφέρεται από τη μνήμη στην κεντρική μονάδα επεξεργασίας η επόμενη εντολή που θα εκτελεστεί φάση εκτέλεσης (execution phase) η κεντρική μονάδα επεξεργασίας εκτελεί την εντολή και αν χρειάζεται αποθηκεύει τα αποτελέσματα στη μνήμη Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Φάση Ανάκτησης Ο PC (μετρητής προγράμματος) περιέχει τη διεύθυνση της θέσης μνήμης της επόμενης εντολής που πρόκειται να εκτελεστεί Ο επεξεργαστής διαβάζει αυτή τη διεύθυνση και στη συνέχεια ανακτά τα περιεχόμενα της θέσης μνήμης στην οποία δείχνει αυτή Τα περιεχόμενα που διάβασε είναι στην ουσία η εντολή που θα εκτελεστεί και τα φορτώνει στον IR (καταχωρητή εντολής) Δηλαδή, διαβάζει το περιεχόμενο του PC, πηγαίνει στη διεύθυνση μνήμης που μόλις διάβασε και αντιγράφει το περιεχόμενο αυτής της διεύθυνσης στον IR Στη συνέχεια ανανεώνει τον PC ώστε να περιέχει τη διεύθυνση της επόμενης εντολής που θα εκτελεστεί Έχοντας λοιπόν την προς εκτέλεση εντολή στον IR, το επόμενο βήμα αυτής της φάσης είναι η αποκωδικοποίηση (decode) της εντολής Η εντολή διασπάται και ερμηνεύεται από την κεντρική μονάδα επεξεργασίας, δηλαδή αποκωδικοποιείται σε σήματα ελέγχου και προσδιορίζεται η λειτουργία που θα εκτελεστεί (για παράδειγμα αν πρόκειται για εντολή που έχει πρόσβαση από μονάδα εισόδου ή για εντολή που στέλνει δεδομένα σε μονάδα εξόδου) Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Φάση εκτέλεσης Η εκτέλεση μιας εντολής συνήθως σημαίνει εκτέλεση ενός ή περισσότερων επιμέρους βημάτων Οι στοιχειώδεις αυτές λειτουργίες που αν εκτελεστούν σε συγκεκριμένη σειρά συνθέτουν μία εντολή περιλαμβάνουν: Μεταφορά δεδομένων από έναν καταχωρητή του επεξεργαστή σε κάποιον άλλον ή στην ALU Εκτέλεση μίας αριθμητικής ή λογικής πράξης (στην ALU) και αποθήκευση του αποτελέσματος σε έναν καταχωρητή Ανάκτηση των περιεχομένων μίας συγκεκριμένης θέσης μνήμης και τοποθέτησή τους σε έναν καταχωρητή Αποθήκευση δεδομένων από έναν καταχωρητή σε μία συγκεκριμένη θέση μνήμης Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Ο Κύκλος Φέρε-Εκτέλεσε (Fetch-Execute Cycle)
Μονάδα Ελέγχου Φάση Ανάκτησης Μεταφορά της επόμενης εντολής Αποκωδικοποίηση της εντολής Καταχωρητές Αριθμητική/Λογική Μονάδα Φάση Εκτέλεσης Μεταφορά των απαραίτητων δεδομένων Εκτέλεση της εντολής Μνήμη Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Ταχύτητα της ΚΜΕ (1/2) Η κεντρική μονάδα επεξεργασίας είναι σχεδιασμένη ώστε να λειτουργεί σύμφωνα με ένα ηλεκτρικό σήμα χρονισμού, που ονομάζεται ρολόι (processor clock) Το ρολόι είναι ένας παλμός που εκπέμπεται και εναλλάσσεται περιοδικά μεταξύ μηδέν και ένα Ο χρόνος που χρειάζεται το ρολόι για να μεταπηδήσει από το μηδέν στο ένα και πίσω στο μηδέν, ονομάζεται περίοδος ή κύκλος του ρολογιού (clock cycle), και μετριέται σε δευτερόλεπτα Ο επεξεργαστής για να εκτελέσει μία εντολή, πρώτα διαμερίζει τη διαδικασία που πρέπει να εκτελεστεί σε απλούστερα βήματα έτσι ώστε καθένα από αυτά να μπορεί να εκτελεστεί σε ένα κύκλο ρολογιού Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Ταχύτητα της ΚΜΕ (2/2) Το αντίστροφο της διάρκειας ενός κύκλου ρολογιού ονομάζεται συχνότητα ρολογιού (clock rate) δηλαδή Συχνότητα = 1/Κύκλος_Ρολογιού Η συχνότητα μετριέται σε κύκλους ανά δευτερόλεπτο ή αλλιώς Hertz (Hz) Οι επεξεργαστές των σύγχρονων προσωπικών υπολογιστών έχουν συχνότητες ρολογιού οι οποίες κυμαίνονται από μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια έως σε περισσότερους από πέντε δισεκατομμύρια κύκλους ανά δευτερόλεπτο Για παράδειγμα, ένας επεξεργαστής των 3,1 GHz εκτελεί 3,1 δισεκατομμύρια ( ) κύκλους ανά δευτερόλεπτο Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Συσκευές Αποθήκευσης (Μνήμη)
Η μονάδα μνήμης επιτελεί μία από τις βασικότερες λειτουργίες ενός υπολογιστικού συστήματος, την αποθήκευση και ανάκτηση δεδομένων και προγραμμάτων Ο όρος μνήμη (memory) αναφέρεται γενικά σε οποιαδήποτε συσκευή έχει την ιδιότητα να αποθηκεύει πληροφορίες αν και συχνά για τις συσκευές δευτερεύουσας μνήμης προτιμάμε τον όρο μέσο αποθήκευσης Ένα υπολογιστικό σύστημα διαθέτει πολλές κατηγορίες μνήμης, καθεμία από τις οποίες έχει τα δικά της ειδικά χαρακτηριστικά, τα οποία καθορίζουν και τον τρόπο χρήσης της μνήμης στον υπολογιστή Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Κύρια μνήμη Η κύρια μνήμη (main memory) είναι μία γρήγορη μνήμη στην οποία αποθηκεύονται τα εκτελέσιμα προγράμματα και όλα τα απαραίτητα δεδομένα για την εκτέλεση των προγραμμάτων καθώς και για την ορθή λειτουργία του υπολογιστή Ο μνήμη αυτή έχει σταθερό χρόνο προσπέλασης δηλαδή κάθε λέξη της (ο όρος εξηγείται παρακάτω) μπορεί να προσπελαθεί σε καθορισμένο χρόνο, ο οποίος είναι ανεξάρτητος από τη θέση της λέξης στη μνήμη Η κύρια μνήμη αυτή είναι απευθείας συνδεδεμένη με τον επεξεργαστή και μπορεί συνήθως να επικοινωνήσει άμεσα με οποιαδήποτε άλλη μνήμη Χωρίζεται σε δύο κατηγορίες: τη μνήμη τυχαίας προσπέλασης τη μνήμη μόνο για ανάγνωση Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Μνήμη Τυχαίας Προσπέλασης (Random Access Memory, RAM)
Η Μνήμη Τυχαίας Προσπέλασης διατηρεί τις εντολές και τα δεδομένα προς επεξεργασία, καθώς και τα αποτελέσματα της εκτέλεσης των εντολών Όλα τα δεδομένα αποθηκεύονται προσωρινά στη μνήμη αυτή, καθώς δεν παρέχει δυνατότητα μόνιμης αποθήκευσης Πρόκειται δηλαδή για πτητική μνήμη (volatile memory) που σημαίνει ότι μόλις σταματήσει η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος τα δεδομένα χάνονται Όταν ολοκληρωθεί η εκτέλεση ενός προγράμματος, η RAM αποστέλλει τα αποτελέσματα στην κατάλληλη έξοδο ή σε κάποια δευτερεύουσα μνήμη για μόνιμη αποθήκευση Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Μνήμη Μόνο για Ανάγνωση (Read Only Memory, ROM)
Η Μνήμη Μόνο για Ανάγνωση είναι ένας ειδικός τύπος μνήμης, που είναι μόνο για ανάγνωση Τα περιεχόμενά της δε μεταβάλλονται, δηλαδή μπορούμε να διαβάσουμε από αυτήν αλλά όχι και να γράψουμε σε αυτήν Η ταχύτητα μιας μνήμης ROM είναι μικρότερη από την ταχύτητα μίας μνήμης RAM Γι’ αυτό το λόγο οποτεδήποτε χρειαζόμαστε δεδομένα της μνήμης ROM, αυτά μεταφέρονται πρώτα στη μνήμη RAM προτού γίνουν έτοιμα να χρησιμοποιηθούν Πρόκειται για μη πτητική μνήμη (non-volatile memory) δηλαδή τα δεδομένα διατηρούνται σε αυτήν ακόμα και αν διακόψουμε την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος Η ιδιότητά της αυτή εξασφαλίζει δύο επιθυμητά χαρακτηριστικά: μονιμότητα και ασφάλεια Έτσι, χρησιμοποιείται σε καταστάσεις όπου τα δεδομένα χρειάζεται να αποθηκευτούν μόνιμα, χωρίς να μπορούν να δεχθούν μεταβολές (ασφάλεια) Η κυριότερη χρήση της είναι κατά τη διάρκεια της διαδικασίας εκκίνησης του υπολογιστή Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Διαδικασία εκκίνησης (boot process)
Η διαδικασία εκκίνησης περιέχει εντολές και πληροφορίες απαραίτητες για την εκκίνηση του υπολογιστή και για τον έλεγχο της ορθής λειτουργίας του Κατά τη διαδικασία εκκίνησης, ένας υπολογιστής δέχεται κάποιες εντολές προτού να είναι έτοιμος να δεχτεί τις εντολές του χρήστη Αποτελείται από 6 βασικά στάδια εντολών: Αρχικά διοχετεύεται ηλεκτρικό ρεύμα στη μητρική πλακέτα Ο υπολογιστής εκτελεί εντολές που βρίσκονται αποθηκευμένες στη μνήμη ROM και πραγματοποιεί διάφορα διαγνωστικά τεστ του συστήματος Στη συνέχεια το λειτουργικό σύστημα φορτώνεται στη μνήμη RAM. Ο επεξεργαστής φορτώνει δεδομένα από διάφορους οδηγούς (όπως ο σκληρός δίσκος ή η δισκέτα) Ο επεξεργαστής «τρέχει» ιδιαίτερα προγράμματα σχετικά με το συγκεκριμένο χρήστη Τέλος, μία οθόνη υποδεικνύει ότι ο υπολογιστής είναι έτοιμος να δεχτεί τις εντολές του χρήστη Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Δευτερεύουσα μνήμη Η δευτερεύουσα (ή βοηθητική) μνήμη (secondary storage) αποτελείται από συσκευές που παρέχουν μόνιμη αποθήκευση των δεδομένων Καθώς η κύρια μνήμη στο μεγαλύτερο μέρος της είναι πτητική, με περιορισμένες δυνατότητες αποθήκευσης, δημιουργείται η ανάγκη για συσκευές αποθήκευσης που θα παρέχουν μόνιμη αποθήκευση (volatile) ενός μεγάλου όγκου δεδομένων Οι συσκευές αυτές χαρακτηρίζονται από χαμηλό κόστος αποθήκευσης και σχετικά μεγάλο χρόνο προσπέλασης Μπορούν είτε να είναι εγκατεστημένες από την αρχή, είτε να προστεθούν αργότερα στον υπολογιστή Σε κάθε περίπτωση, για την επεξεργασία των δεδομένων που βρίσκονται σε τέτοιες συσκευές, απαιτείται πρώτα η μεταφορά τους στην κύρια μνήμη Μία μεγάλη ποικιλία συσκευών δευτερεύουσας μνήμης είναι διαθέσιμη, η οποία μεταξύ άλλων περιλαμβάνει τους μαγνητικούς δίσκους, τις μαγνητικές ταινίες και τους οπτικούς δίσκους Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Μαγνητικός δίσκος (magnetic disk)
Ο μαγνητικός δίσκος χρησιμοποιείται για μόνιμη αποθήκευση δεδομένων, παρέχοντας σχετικά μικρό κόστος αποθήκευσης και μεγάλο χρόνο προσπέλασης Αποτελείται από έναν ή περισσότερους δίσκους, οι οποίοι είναι τοποθετημένοι σε έναν άξονα που περνάει από το κέντρο τους Γύρω από αυτόν τον άξονα μπορούν να περιστρέφονται οι δίσκοι, όλοι με ομοιόμορφη ταχύτητα Τα δεδομένα είναι αποθηκευμένα στις επιφάνειες των δίσκων, πάνω στις οποίες τοποθετούνται κεφαλές ανάγνωσης/εγγραφής (read/write) Σε κάθε επιφάνεια αντιστοιχεί μία κεφαλή Αυτές είναι υπεύθυνες για την ανάγνωση και την εγγραφή των δεδομένων Είναι τοποθετημένες πάνω σε έναν βραχίονα, ο οποίος μπορεί να μετακινείται κατά μήκος των δίσκων, επιτρέποντας έτσι στις κεφαλές να μετακινούνται ακτινικά στην επιφάνεια των δίσκων Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Δομή των μαγνητικών δίσκων
Η μηχανική δομή των μαγνητικών δίσκων αποτελείται από τρία βασικά υποσυστήματα δίσκος (disk) είναι οι μαγνητικοί δίσκοι οδηγός δίσκου (disk drive) είναι ο μηχανισμός που περιστρέφει το δίσκο και μετακινεί τις κεφαλές ελεγκτής δίσκου (disk controller) είναι το κύκλωμα που ελέγχει τη λειτουργία όλου του συστήματος Ο όρος δίσκος συχνά χρησιμοποιείται για να αναφερθούμε σε ολόκληρη τη δομή Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Επιφάνεια Δίσκου Πώς οργανώνονται τα δεδομένα πάνω στην επιφάνεια του δίσκου; Κάθε επιφάνεια χωρίζεται σε ομόκεντρους κύκλους, καθένας από τους οποίους ονομάζεται τροχιά ή ίχνος (track) Κάθε τροχιά χωρίζεται σε τομείς (sectors) Συνήθως όλες οι τροχιές περιέχουν το ίδιο πλήθος τομέων Αν πάρουμε από όλες τις επιφάνειες των δίσκων τις αντίστοιχες τροχιές, τότε έχουμε έναν λογικό κύλινδρο (logical cylinder) Για να προσπελάσουμε τα δεδομένα χρειάζεται να καθορίσουμε την επιφάνεια, την τροχιά και τον τομέα (π.χ. μπορούμε να ζητήσουμε ανάγνωση δεδομένων από την Επιφάνεια 3, Τροχιά 8, Τομέας 4) Η λειτουργίες ανάγνωσης/εγγραφής ξεκινούν στα όρια των τομέων Επίσης, μπορούμε να προσπελάσουμε τα δεδομένα που βρίσκονται σε όλες τις τροχιές ενός κυλίνδρου χωρίς να μετακινήσουμε τις κεφαλές ανάγνωσης/γραφής αρκεί να περιστρέψουμε τους δίσκους, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι οι κεφαλές βρίσκονται στην επιθυμητή τροχιά Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Δομή ενός Σκληρού Δίσκου
Κεφαλή Τροχιά (Track) Άξονας Τομέας Κύλινδρος Τομέας (Sector) Τροχιά Τομέας Επιφάνεια ενός Δίσκου Σκληρός Δίσκος Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Χρόνος προσπέλασης του δίσκου (1/2)
Παρόλο που ο μαγνητικός δίσκος είναι μία μνήμη τυχαίας προσπέλασης, διακρίνεται από μεγάλο χρόνο προσπέλασης λόγω των κινουμένων μερών που επηρεάζουν το χρόνο μετακίνησης σε μία συγκεκριμένη θέση μνήμης Ο χρόνος προσπέλασης του δίσκου (disk access time) εξαρτάται από τρεις επιμέρους χρόνους: τον χρόνο αναζήτησης την καθυστέρηση μεταφοράς τον χρόνο μεταφοράς Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Χρόνος προσπέλασης του δίσκου (2/2)
Ο χρόνος αναζήτησης (seek time) είναι ο χρόνος που απαιτείται για να μετακινηθεί η κεφαλή ανάγνωσης/εγγραφής στην κατάλληλη τροχιά Ο χρόνος αυτός εξαρτάται από την αρχική θέση της κεφαλής σε σχέση με την τελική θέση στην οποία πρέπει να μετακινηθεί Η καθυστέρηση μεταφοράς (latency time) ή καθυστέρηση περιστροφής (rotational delay) είναι ο χρόνος που απαιτείται (μετά την τοποθέτηση της κεφαλής στην κατάλληλη τροχιά) για να περιστραφεί ο δίσκος, έτσι ώστε το σημείο έναρξης του επιθυμητού τομέα να βρεθεί κάτω από την κεφαλή ανάγνωσης/εγγραφής Ο χρόνος μεταφοράς (transfer time) είναι ο χρόνος που απαιτείται για να μεταφερθεί μία ομάδα από bits, τυπικά τα δεδομένα ενός τομέα, στην κύρια μνήμη Ο χρόνος μεταφοράς είναι πολύ μικρότερος σε σχέση με τους δύο άλλους χρόνους Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Μαγνητική ταινία (magnetic tape) (1/2)
Η μαγνητική ταινία χρησιμοποιείται για αποθήκευση μεγάλου όγκου δεδομένων καθώς έχει το μικρότερο κόστος αποθήκευσης από όλες τις υπόλοιπες μονάδες Πρόκειται για την πρώτη συσκευή μαζικής αποθήκευσης Όμως είναι πολύ αργή (έχει το μεγαλύτερο χρόνο προσπέλασης) Αυτό οφείλεται στην σειριακή προσπέλαση των δεδομένων Λόγω των παραπάνω χαρακτηριστικών αυτής της μονάδας αποθήκευσης, η κύρια εφαρμογή της είναι η μόνιμη αποθήκευση δεδομένων που δεν χρησιμοποιούνται συχνά από την κεντρική μονάδα επεξεργασίας Συγκεκριμένα, χρησιμοποιείται για τήρηση εφεδρικών αντιγράφων (back up) αρχειοθέτηση (archiving) των δεδομένων μας Ο όρος αρχειοθέτηση αναφέρεται στην αποθήκευση δεδομένων για μεγάλο χρονικό διάστημα, που θα προσπελαστούν ελάχιστες φορές Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Μαγνητική ταινία (magnetic tape) (2/2)
Μπομπίνα ταινίας Μπομπίνα τυλίγματος Κεφαλή ανάγνωσης/εγγραφής Ταινία Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Οπτικός δίσκος Ο οπτικός δίσκος είναι μία συσκευή μεγάλης χωρητικότητας που χρησιμοποιεί οπτικά μέσα Ο συμπιεσμένος δίσκος (Compact Disk, CD) χρησιμοποιεί αυτήν την τεχνολογία σε συστήματα αναπαραγωγής ήχου Συγκεκριμένα, μία ακτίνα laser διαπερνάει την επιφάνεια του δίσκου και διαβάζει τα δεδομένα που είναι αποθηκευμένα σε αυτόν Το γνωστό σε όλους μας CD-ROM (Compact Disk – Read Only Memory) είναι ένας συμπιεσμένος δίσκος μόνο για ανάγνωση Εκτός όμως από αυτό, έχουν αναπτυχθεί και εγγράψιμα CDs, τα οποία ονομάζονται CDs εγγραφής καθώς επίσης και επανεγγράψιμα CDs, όπου μπορεί ο χρήστης να γράψει ή να επανεγγράψει (πάνω από μία φορά) δεδομένα, αντίστοιχα Τέλος, ο ψηφιακός πολυμορφικός δίσκος (DVD) έχει σημαντικά αυξημένες ικανότητες αποθήκευσης από ένα CD, καθώς μπορεί να αποθηκεύσει μία πλήρους μεγέθους ταινία Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Κρυφή μνήμη (cache memory) (1/2)
Η κρυφή μνήμη είναι μία πολύ γρήγορη μνήμη πιο γρήγορη από την κύρια μνήμη αλλά πιο αργή από τους καταχωρητές της κεντρικής μονάδας επεξεργασίας Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας (CPU) Κρυφή Μνήμη Κύρια Μνήμη Πρόκειται για μία μικρή μνήμη (το μέγεθός της μετριέται συνήθως σε kilobyte) η οποία παρεμβάλλεται μεταξύ της κεντρικής μονάδας επεξεργασίας και της κύριας μνήμης Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Κρυφή μνήμη (cache memory) (2/2)
Σε αυτήν αποθηκεύονται προγράμματα και δεδομένα που χρησιμοποιούνται από την ΚΜΕ πολύ συχνά Στην ουσία πρόκειται για δεδομένα που έχουμε αντιγράψει από την κύρια μνήμη στην κρυφή μνήμη, ώστε να επιτύχουμε πιο γρήγορη επεξεργασία (λόγω της υψηλότερης ταχύτητας της μνήμης αυτής) Συγκεκριμένα, όταν η ΚΜΕ χρειάζεται να προσπελάσει μια λέξη από τη μνήμη, αρχικά ελέγχεται η κρυφή μνήμη Αν η λέξη υπάρχει εκεί τότε μεταφέρεται στους καταχωρητές της κεντρικής μονάδας επεξεργασίας Αν η λέξη δεν βρεθεί στην κρυφή μνήμη, τότε προσπελαύνεται η κύρια μνήμη, όπου αντιγράφεται το τμήμα της το οποίο ξεκινάει με την επιθυμητή λέξη Το τμήμα αυτό γράφεται στην κρυφή μνήμη (ώστε να είναι διαθέσιμο και για μελλοντική χρήση), αντικαθιστώντας τα προηγούμενα περιεχόμενα αυτής Τέλος, η ΚΜΕ αντιγράφει τη λέξη από την κρυφή μνήμη στους καταχωρητές της Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Μονάδες μέτρησης μνήμης
Η βασική μονάδα μέτρησης της μνήμης στα υπολογιστικά συστήματα είναι το μπάιτ (byte, B) Ένα byte ισοδυναμεί με οκτώ bit Συνήθως χρησιμοποιούνται τα πολλαπλάσια του byte: Ονομασία Μονάδας Σύμβολο Ακριβές Πλήθος Bytes Bytes κατά Προσέγγιση Μπάιτ (byte) B 1 Κιλομπάιτ (kilobyte) KB 210 = 1.024 103 Μεγκαμπάιτ (megabyte) MB 220 = 106 Γκικγαμπάιτ (gigabyte) GB 230 = 109 Τεραμπάιτ (terabyte) TB 240 = 1012 Πεταμπάιτ (petabyte) PB 250 = 1015 Εξαμπάιτ (exabyte) EB 260 = 1018 Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Διαχείριση μνήμης (1/5) Η κύρια μνήμη αποτελείται από μία συλλογή από θέσεις αποθήκευσης Κάθε τέτοια θέση αποτελείται από μία ομάδα bits που ονομάζεται λέξη (word) Η λέξη έχει σταθερό μέγεθος, και μάλιστα, συχνά χρησιμοποιούμε τον όρο μήκος λέξης ή μέγεθος λέξης (word length) για να δηλώσουμε τον αριθμό των bits αυτής Τυπικά μήκη λέξης είναι τα 8, 16, 32 ή 64 bits Τα δεδομένα μεταφέρονται από και προς τη μνήμη ανά λέξη Κάθε θέση αποθήκευσης διαθέτει ένα μοναδικό αναγνωριστικό, ώστε να μπορούμε να έχουμε εύκολη πρόσβαση σε αυτήν, που ονομάζεται διεύθυνση (address) Το σύνολο των δυνατών διευθύνσεων, δηλαδή ο συνολικός αριθμός των θέσεων αποθήκευσης, ονομάζεται χώρος διευθύνσεων (address space) Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Διαχείριση μνήμης (2/5) Π.χ. μία μνήμη με μέγεθος 64 KB (64 KB = 26 KB = 26 * 210 bytes = 216 bytes = 65,536 bytes) και μήκος λέξης 1 byte διαθέτει χώρο διευθύνσεων με εύρος από 0 έως 65,535 Η ίδια μνήμη με μήκος λέξης 2 bytes διαθέτει χώρο διευθύνσεων με εύρος (65,536 / 2 = 32,768) από 0 έως 32,768, κοκ. Καθώς οι υπολογιστές λειτουργούν αποθηκεύοντας αριθμούς ως σχήματα bit, οι διευθύνσεις αναπαρίστανται κι αυτές με τον ίδιο τρόπο Π.χ. έστω πάλι η μνήμη με μέγεθος 64 KB (216 bytes) και μήκος λέξης 1 byte Όλες οι διαφορετικές διευθύνσεις είναι 65,536 Οπότε, για να προσδιορίσουμε 65,536 διαφορετικούς αριθμούς χρειαζόμαστε 16 bits (αφού 65,536 = 216) Άρα για τον προσδιορισμό της κάθε διεύθυνσης απαιτείται ένα σχήμα 16 bit Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Διαχείριση μνήμης (3/5) Αντιστοίχηση μεταξύ ενός αριθμού και του πλήθους των bits που απαιτούνται για την αναπαράστασή του Πλήθος αριθμών (διευθύνσεων) που θέλουμε να αναπαραστήσουμε (N) Αριθμός εκφρασμένος σαν δύναμη του 2 (N = 2x) Δυαδικός λογάριθμος (log2N) Όλες οι δυνατές τιμές Πλήθος bits που απαιτούνται 2 21 1 0, 1 4 22 00, 01, 10, 11 8 23 3 000, 001, 010, 011, 100, 101, 110, 111 Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Διαχείριση μνήμης (4/5) Κύρια Μνήμη Οι διευθύνσεις μνήμης καθορίζονται με τη χρήση μη προσημασμένων δυαδικών ακεραίων, δηλαδή θετικών αριθμών (δεν υπάρχουν αρνητικές διευθύνσεις) Επιστρέφοντας στο παράδειγμά μας και στο σχήμα των 16 bit για την αναπαράσταση των διευθύνσεων, είχαμε ότι το εύρος του χώρου διευθύνσεων θα είναι από 0 έως 65,535 Γενικά, αν ένας υπολογιστής διαθέτει N λέξεις μνήμης (δηλαδή ο χώρος διευθύνσεών του είναι N), για την αναφορά όλων των θέσεων μνήμης απαιτούνται log2N bits Διευθύνσεις Περιεχόμενα Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Διαχείριση μνήμης (5/5) Έστω ένας υπολογιστής με μνήμη 32 MB
Για να υπολογίσουμε πόσα bits απαιτούνται για τη διευθυνσιοδότηση κάθε byte της μνήμης (δηλαδή όταν το μήκος λέξης είναι 1 byte), αρκεί να βρούμε το δυαδικό λογάριθμο των θέσεων μνήμης Αρχικά μετατρέπουμε τη μνήμη σε bytes: 32 MB = 25 MB = 25 * 220 bytes = 225 bytes Επομένως έχουμε: log2225 = 25 Άρα, για κάθε διεύθυνση απαιτούνται 25 bits Έστω τώρα ότι ο υπολογιστής μας έχει 128 MB μνήμης, με μήκος λέξης 8 bytes και θέλουμε ξανά να υπολογίσουμε πόσα bits χρειάζονται για τη διευθυνσιοδότηση κάθε λέξης μνήμης Μετατρέπουμε τη μνήμη σε bytes: 128 MB = 27 MB = 27 * 220 bytes = 227 bytes Όμως, το μήκος κάθε λέξης είναι 8 bytes, δηλαδή 8 bytes = 23 bytes, άρα ο χώρος διευθύνσεων είναι 227 : 23 = = 224 Επομένως, για κάθε διεύθυνση απαιτούνται log2224 = 24 bits Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Ιεραρχία της μνήμης (1/2)
Οι διαφορετικές κατηγορίες μονάδων μνήμης οφείλονται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που έχει καθεμία, τα οποία καθορίζουν και τη χρήση της Τα κυριότερα χαρακτηριστικά μίας μονάδας μνήμης είναι ο χρόνος προσπέλασης (access time) δηλαδή ο χρόνος που απαιτείται για να προσπελάσουμε μία λέξη της μνήμης το κόστος ανά μονάδα αποθηκευμένης πληροφορίας το κόστος αναφέρεται στην κατασκευή της μνήμης το μήκος λέξης (word length) η χωρητικότητα (capacity) της δηλαδή η συνολική ποσότητα πληροφοριών που μπορεί να αποθηκεύσει Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Ιεραρχία της μνήμης (1/2)
Συνήθως, μικρός χρόνος προσπέλασης μιας μνήμης συνοδεύεται από υψηλό κόστος αποθήκευσης και αντιστρόφως Επίσης, η χωρητικότητα μίας μνήμης καθορίζεται από το κόστος αυτής, δηλαδή υψηλό κόστος συνεπάγεται μικρή χωρητικότητα και αντιστρόφως Η προσπέλαση μιας λέξης ορίζεται από τη στιγμή που επιλέγουμε μία θέση μνήμης μέχρι τη στιγμή που το περιεχόμενο της θέσης αυτής έχει διαβαστεί ή γραφτεί Καταχωρητές Χωρητικότητα Ταχύτητα - Κόστος Κρυφή Μνήμη Κύρια Μνήμη Μονάδα Δίσκων Μονάδα Ταινιών Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Εσωτερική Διασύνδεση (1/6)
Οι μονάδες συνδέονται μεταξύ τους μέσω μιας συλλογής καλωδίων που ονομάζεται δίαυλος (bus) Ο δίαυλος δίνει τη δυνατότητα της ροής των δεδομένων μεταξύ των μονάδων, σύμφωνα με προκαθορισμένους κανόνες μεταφοράς Σε κάθε χρονική στιγμή μόνο δύο μονάδες μπορούν να χρησιμοποιούν το δίαυλο, καθώς ο τελευταίος μπορεί να εκτελεί μία μόνο μεταφορά τη φορά Αποτελείται από έναν αριθμό καλωδίων που επιτρέπουν τη διαχείριση πολλαπλών αιτημάτων χρήσης του διαύλου Κάθε καλώδιο μπορεί να μεταφέρει 1 bit τη φορά (0 ή 1) Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Όσον αφορά την επικοινωνία μεταξύ της ΚΜΕ και της (κύριας) μνήμης, αυτή επιτυγχάνεται με τη χρήση τριών διαφορετικών ομάδων καλωδίων, καθεμία από τις οποίες εξυπηρετεί και ένα διαφορετικό σκοπό: το δίαυλο δεδομένων το δίαυλο διευθύνσεων το δίαυλο ελέγχου ΚΜΕ Μνήμη Δίαυλος Συσκευές Εισόδου Συσκευές Εξόδου Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Ο δίαυλος δεδομένων (data bus) είναι υπεύθυνος για τη μεταφορά μιας λέξης κάθε φορά Αποτελείται από πολλά καλώδια, το πλήθος των οποίων εξαρτάται από το μήκος της λέξης (συγκεκριμένα ισούται με τα bits κάθε λέξης) Π.χ. αν η λέξη είναι 32 bits (4 bytes), τότε ο δίαυλος δεδομένων θα αποτελείται από 32 καλώδια, έτσι ώστε να μπορεί να μεταφέρει ταυτόχρονα τα 32 bits της λέξης Ο δίαυλος διευθύνσεων (address bus) επιτρέπει την προσπέλαση μιας συγκεκριμένης λέξης στη μνήμη, μεταφέροντας τη διεύθυνσή της Ο αριθμός των καλωδίων του διαύλου αυτού εξαρτάται από το χώρο διευθύνσεων της μνήμης (συγκεκριμένα ισούται με τα bits κάθε διεύθυνσης) Π.χ. αν κάθε διεύθυνση έχει 32 bits, τότε ο δίαυλος διευθύνσεων θα αποτελείται από 32 καλώδια Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Ο δίαυλος ελέγχου (control bus) μεταφέρει τον κωδικό της πράξης που θα εκτελεστεί Αν σε έναν υπολογιστή επιτρέπεται μόνο η λειτουργία ανάγνωσης και εγγραφής, τότε ένα bit αρκεί (0 για ανάγνωση και 1 για εγγραφή) Στη γενική περίπτωση, όπου το πλήθος των επιτρεπόμενων εντολών ελέγχου είναι Μ, τότε χρειάζονται log2M καλώδια Όσον αφορά την επικοινωνία με τις συσκευές εισόδου/εξόδου, καθώς η φύση αυτών των συσκευών είναι διαφορετική από τη φύση της ΚΜΕ και της μνήμης, δεν είναι δυνατή η άμεση σύνδεσή τους στους διαύλους που συνδέουν τον επεξεργαστή με τη μνήμη Η μονάδα μνήμης και ο επεξεργαστής είναι ηλεκτρονικές συσκευές, γεγονός που τις καθιστά τα πιο γρήγορα μέρη του υπολογιστή Από την άλλη πλευρά, οι περιφερειακές μονάδες είναι είτε ηλεκτρομηχανικές (πολύ αργές), είτε μαγνητικές ή οπτικές (πιο γρήγορες) Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Οι συσκευές εισόδου/εξόδου συνδέονται με τους διαύλους μέσω μιας συσκευής που ονομάζεται ελεγκτής εισόδου/εξόδου ή διασύνδεση (interface) η οποία εξομαλύνει τις διαφορές μεταξύ των αργών περιφερειακών συσκευών και της γρήγορης μνήμης και επεξεργαστή Οι ελεγκτές διακρίνονται σε σειριακοί ελεγκτές διαθέτουν μόνο μία σύνδεση καλωδίου (όπως η USB) με τη συσκευή (π.χ. πληκτρολόγιο, ποντίκι) παράλληλοι ελεγκτές διαθέτουν πολλές συνδέσεις με τη συσκευή, ώστε να μπορούν να μεταφέρουν πολλά bits ταυτόχρονα Π.χ. ο δίσκος ή σαρωτής μπορούν να έχουν παράλληλη σύνδεση με 8, 16 ή 32 καλώδια Οι σειριακοί ελεγκτές χρησιμοποιούνται για τη σύνδεση πιο αργών συσκευών, ενώ οι παράλληλοι για τη σύνδεση συσκευών με σχετικά πιο γρήγορες ταχύτητες Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Δίαυλος Δεδομένων Δίαυλος Διευθύνσεων ΚΜΕ Μνήμη Ελεγκτής Οθόνης Ελεγκτής Εκτυπωτή Ελεγκτής Δίσκου Δίαυλος Ελέγχου Εισαγωγή στην Πληροφορκή

ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ
Εισαγωγή στην Πληροφορική Νίκοσ Παπαδάκησ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ

Κατηγορίες Λογισμικού
Με τον όρο λογισμικό (software) αναφερόμαστε τόσο στα προγράμματα και τα δεδομένα που συντονίζουν τη λειτουργία του υλικού όσο και σε αυτά που είναι υπεύθυνα για την εκτέλεση συγκεκριμένων εργασιών (που υποδεικνύει ο χρήστης). Το λογισμικό είναι υπεύθυνο για την επικοινωνία του χρήστη με τον υπολογιστή, καθώς επίσης και για την αυτοματοποιημένη διαχείριση της κεντρικής μονάδας επεξεργασίας, της μνήμης και των περιφερειακών συσκευών Δύο είναι οι βασικές κατηγορίες στις οποίες μπορούμε να το διακρίνουμε: στο λογισμικό συστήματος στο λογισμικό εφαρμογών Λογισμικό Εφαρμογών Λογισμικό Συστήματος Υλικό Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Λογισμικό συστήματος (system software) (1/2)
Το λογισμικό συστήματος περιλαμβάνει όλα τα απαραίτητα προγράμματα που είναι υπεύθυνα για τον έλεγχο και τη διαχείριση των πόρων του υπολογιστή Παρέχει στους χρήστες τα εργαλεία για να εκμεταλλευτούν τους πόρους αυτούς, παρόλο που η λειτουργία του δεν είναι άμεσα αντιληπτή από τους χρήστες Στην ουσία το λογισμικό συστήματος αποτελείται από γενικευμένα προγράμματα που συντονίζουν της λειτουργίες του συστήματος και διαχειρίζονται τις μονάδες του, όπως τον επεξεργαστή, τη μνήμη και τις περιφερειακές συσκευές Λειτουργεί ως ενδιάμεσος μεταξύ του υλικού και του λογισμικού εφαρμογών καθώς ελέγχει τις λειτουργίες του υλικού, ενώ παράλληλα υποστηρίζει τις εφαρμογές του χρήστη (παρέχοντάς τους τις απαραίτητες υπηρεσίες) διευθύνει τον υπολογιστή σε χαμηλό/βασικό επίπεδο, αφού έχει την ικανότητα να αλληλεπιδρά απευθείας με το υλικό παρόλο που είναι ανεξάρτητο από συγκεκριμένες εφαρμογές, είναι αυτό που παρέχει τα εργαλεία και το περιβάλλον ανάπτυξης και εκτέλεσης των λογισμικών εφαρμογών Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Λογισμικό συστήματος (system software) (2/2)
Όλα τα τμήματα του λογισμικού συστήματος παραδίδονται προεγκατεστημένα σε ένα νέο υπολογιστή, και περιλαμβάνουν: Το λειτουργικό σύστημα (operating system) Π.χ. Windows, Unix, Linux, MacOS, DOS, OS/2 Τους οδηγούς υλικού (device drivers) δηλαδή τις οδηγίες (εντολές) για το χειρισμό των συσκευών υλικού πρόκειται για μικρά προγράμματα που περιέχουν τις οδηγίες για το πώς μία συγκεκριμένη συσκευή αποστέλλει και παραλαμβάνει δεδομένα Τους μεταγλωττιστές (compilers) και μεταφραστές (interpreters) μαζί με κάποια ακόμα προγράμματα, που όλα μαζί αναφέρονται συνήθως ως λογισμικό μετάφρασης γλωσσών προγραμματισμού Αυτά τα προγράμματα παρέχουν στους προγραμματιστές τα απαραίτητα «εργαλεία» για την ανάπτυξη και δημιουργία νέων προγραμμάτων Τα προγράμματα υπηρεσιών ή βοηθητικά προγράμματα (utilities) τα οποία είναι υπεύθυνα για την εκτέλεση συνηθισμένων και επαναλαμβανόμενων εργασιών (όπως είναι η δημιουργία ενός φακέλου) Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Λογισμικό εφαρμογών (application software) (1/3)
Το λογισμικό εφαρμογών περιλαμβάνει ολοκληρωμένα προγράμματα που επιτελούν μία συγκεκριμένη εργασία Τα προγράμματα αυτά έχουν κατασκευαστεί από εξειδικευμένους προγραμματιστές, προκειμένου να καλύψουν και να επιλύσουν συγκεκριμένες ανάγκες και απαιτήσεις των χρηστών Κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα λογισμικού εφαρμογών είναι τα εξής: προγράμματα επεξεργασίας κειμένου επεξεργασίας εικόνων σχεδίασης γραφικών διαχείρισης βάσεων δεδομένων παιχνίδια λογιστικά φύλλα εφαρμογές δημιουργίας πολυμέσων Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Το λογισμικό εφαρμογών αποτελείται από προγράμματα σχεδιασμένα να βοηθήσουν τους χρήστες στην ολοκλήρωση των εργασιών τους, με τρόπο εύκολο, γρήγορο και αποδοτικό Συχνά υπάρχει μεγάλη ποικιλία προγραμμάτων, από διαφορετικούς κατασκευαστές, που καλύπτουν την ίδια ανάγκη Η επιλογή εξαρτάται από το χρήστη ο οποίος εξετάζει συνήθως το κόστος και τη λειτουργικότητα της εφαρμογής, τη συμβατότητα του λογισμικού και την αξιοπιστία του κατασκευαστή Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Μπορούμε να διακρίνουμε τρεις κατηγορίες για το λογισμικό εφαρμογών: το γενικευμένο λογισμικό εφαρμογών αφορά ανάγκες που καλύπτουν πολλούς διαφορετικούς χρήστες, όπως είναι ο Internet Explorer και το Outlook το εξειδικευμένο λογισμικό εφαρμογών αναπτύσσεται για εξειδικευμένες ανάγκες, όπως είναι μία εφαρμογή μισθοδοσίας για μια επιχείρηση το ολοκληρωμένο λογισμικό που παρέχει ένα ολοκληρωμένο πακέτο υπηρεσιών, όπως το Microsoft Office ή το Lotus Notes Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Λειτουργικό σύστημα (operating system, OS) (1/4)
Είναι υπεύθυνο για τον έλεγχο και την επίβλεψη των λειτουργιών του υλικού, καθώς επίσης και για το συντονισμό και επικοινωνία με τις εργασίες των εφαρμογών Συγκεκριμένα, διαχειρίζεται και διευθύνει τους πόρους του συστήματος (όπως είναι η ΚΜΕ, η μνήμη και οι περιφερειακές συσκευές), παρέχοντάς τους διάφορες υπηρεσίες Επίσης, δίνει στο χρήστη τη δυνατότητα άμεσης επικοινωνίας, μέσα από το περιβάλλον (διεπαφή) που του παρέχει Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Εκτός από το υλικό, αλληλεπιδρά και με τις εφαρμογές, στις οποίες επιτρέπει να έχουν πρόσβαση στους πόρους του συστήματος, είτε άμεσα είτε μέσω άλλων προγραμμάτων του λογισμικού συστήματος Αυτά τα «άλλα προγράμματα» του λογισμικού συστήματος είναι συνήθως υπεύθυνα για μια συγκεκριμένη εργασία όπως είναι η βιβλιοθήκη γραφικών που δίνει εικόνα στην οθόνη ή οι οδηγοί συσκευών Το λειτουργικό σύστημα μεσολαβεί μεταξύ αυτών των προγραμμάτων και των εφαρμογών, όταν απαιτείται επικοινωνία μεταξύ τους, για την επίτευξη αυτής Χρήστες Εφαρμογές Λειτουργικό Σύστημα Άλλα Προγράμματα Λογισμικού Συστήματος Υλικό Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Το λειτουργικό σύστημα είναι απαραίτητο στοιχείο κάθε υπολογιστικού συστήματος, και μάλιστα, από το ξεκίνημα του υπολογιστή, καθώς ενεργοποιείται και αποκτά τον έλεγχο της διαχείρισης κατά τη διαδικασία εκκίνησης Πιο αναλυτικά, όταν ανοίγουμε τον υπολογιστή μας, το υλικό φορτώνει ένα μικρό σύνολο εντολών του συστήματος από τη μνήμη ROM Στη συνέχεια, αυτές οι εντολές φορτώνουν ένα μεγαλύτερο τμήμα του λογισμικού συστήματος από τη δευτερεύουσα μνήμη Με την ολοκλήρωση όλων αυτών των απαραίτητων στοιχείων του λειτουργικού συστήματος, εκτελούνται τα προγράμματα εκκίνησης, και μόλις η διεπαφή για το χρήστη ετοιμαστεί, το σύστημα είναι έτοιμο για χρήση Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Η βασική λειτουργία του λειτουργικού συστήματος είναι ο έλεγχος και η διαχείριση των μονάδων του υπολογιστικού συστήματος, για τη διεκπεραίωση και ολοκλήρωση των εργασιών των διαφόρων εφαρμογών Ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί το λειτουργικό σύστημα για το διαμοιρασμό των πόρων στις διάφορες εφαρμογές βασίζεται στο «δίκαιο καταμερισμό» Δηλαδή, όλοι οι πόροι του συστήματος πρέπει να μοιράζονται δίκαια στα προγράμματα που είναι απαραίτητοι, και το λειτουργικό σύστημα θα φροντίσει γι’ αυτή τη δίκαιη διανομή Από τη στιγμή που περισσότερα από ένα προγράμματα μπορούν να εκτελούνται ταυτόχρονα και να χρησιμοποιούν από κοινού τόσο τη μνήμη όσο και τις υπόλοιπες μονάδες, δημιουργείται η ανάγκη του ελέγχου για τη σωστή διανομή των πόρων αυτών Έτσι, για κάθε εφαρμογή που εκτελείται και συναγωνίζεται με τις υπόλοιπες για τη χρήση του επεξεργαστή και των συσκευών εισόδου/εξόδου, το λειτουργικό σύστημα έχει το ρόλο του ελεγκτή για να διασφαλίσει ότι όλα τα μέρη συνεργάζονται και έχουν την ευκαιρία να χρησιμοποιήσουν τους πόρους αυτούς Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Κατηγορίες Λειτουργικού Συστήματος (1/3)
Υπάρχει μία μεγάλη ποικιλία λειτουργικών συστημάτων, τα οποία μπορούν να κατηγοριοποιούν ανάλογα με διάφορα κριτήρια, όπως Ο αριθμός των χρηστών Ο αριθμός των εργασιών που μπορούν να υποστηρίξουν Όσον αφορά τον αριθμό των χρηστών τα λειτουργικά συστήματα διακρίνονται Ενός χρήστη σύστημα (single user) είναι αυτό όπου μόνο ένας χρήστης μπορεί να χρησιμοποιεί τον υπολογιστή σε μια δεδομένη χρονική στιγμή χρησιμοποιείται ευρέως σε φορητές συσκευές χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το PalmOS για τον προσωπικό ψηφιακό βοηθό (personal digital assistant, PDA) και το Symbian για κινητά τηλέφωνα Πολλών χρηστών (multi-user) επιτρέπουν την ταυτόχρονη χρήση του υπολογιστή από πολλούς χρήστες τέτοια συστήματα απαντώνται στους προσωπικούς υπολογιστές χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι τα Unix, Linux, Windows, MacOS Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Όσον αφορά τον αριθμό των εργασιών τα λειτουργικά συστήματα διαχωρίζονται σε συστήματα μίας εργασίας (single tasking) είναι αυτά που μπορούν να διεκπεραιώνουν μία εργασία τη φορά, όπως το PalmOS συστήματα πολλών εργασιών (multi-tasking) έχουν τη δυνατότητα να εκτελούν πολλές εφαρμογές ταυτόχρονα, όπως τα Unix, Linux, Windows, MacOS Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Διαχείριση Πόρων (1/10) Στα πρώτα χρόνια των υπολογιστών, όπου μόνο ένα πρόγραμμα είχε τη δυνατότητα να βρίσκεται στην κύρια μνήμη και να εκτελείται, η διαχείριση της μνήμης ήταν απλή διαδικασία: ακολουθούνταν ο κύκλος φέρε-εκτέλεσε, όπου κάθε μία εντολή του προγράμματος προσκομιζόταν και εκτελούνταν Με ποιο τρόπο όμως μπορούν να υποστηριχθούν και να εκτελεστούν παραπάνω από ένα προγράμματα ταυτόχρονα; Στην πραγματικότητα, τα προγράμματα που φαινομενικά εκτελούνται ταυτόχρονα, εκτελούνται διαδοχικά Οι εργασίες των προγραμμάτων εναλλάσσονται μεταξύ τους, διαμοιραζόμενες τους πόρους του συστήματος, με τρόπο ώστε να δίνουν την αίσθηση της παράλληλης εκτέλεσης Ένα πρόγραμμα κάθε φορά είναι αυτό που «τρέχει» (δηλαδή οι εντολές του μεταφέρονται στον επεξεργαστή και εκτελούνται) Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Διαχείριση Πόρων (2/10) Πολυπρογραμματισμός (multiprogramming) ονομάζεται η ταυτόχρονη συνύπαρξη των προγραμμάτων προκειμένου να αποκτήσουν πρόσβαση στην κεντρική μονάδα επεξεργασίας και να εκτελεστούν Τα προγράμματα αυτά εναλλάσσονται ταχύτατα, δημιουργώντας την αίσθηση ότι εκτελούνται παράλληλα Η τεχνική αυτή επιτυγχάνει ολοκλήρωση των εργασιών σε μικρότερο χρόνο (συνολικά) και αποδοτικότερη χρήση του υλικού αλλά αυξάνει την πολυπλοκότητα του συστήματος Ο πολυπρογραμματισμός δημιουργεί την ανάγκη για διαχείριση μνήμης δηλαδή για παρακολούθηση των προγραμμάτων που βρίσκονται στην κύρια μνήμη, καθώς και της ακριβής θέσης αυτών Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Διαχείριση Πόρων (3/10) Μία άλλη σημαντική σημαντική έννοια είναι η διεργασία (process) είναι ένα πρόγραμμα που εκτελείται, που βρίσκεται όπως λέμε στη φάση εκτέλεσής του Ένα πρόγραμμα αποτελεί απλά ένα στατικό σύνολο εντολών, όμως, η έννοια της διεργασίας έχει δυναμικό χαρακτήρα, καθώς αντιπροσωπεύει το πρόγραμμα καθώς εκτελείται Περιλαμβάνει τις τρέχουσες τιμές του μετρητή προγράμματος (PC), των καταχωρητών και των μεταβλητών που χρησιμοποιούνται Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Διαχείριση Πόρων (4/10) Ένα υπολογιστικό σύστημα που υποστηρίζει πολυπρογραμματισμό μπορεί να έχει αρκετές ενεργές διεργασίες σε μία δεδομένη χρονική στιγμή Σε αυτήν την περίπτωση, το λειτουργικό σύστημα είναι υπεύθυνο για το χειρισμό των διεργασιών αυτών Πραγματοποιεί ελέγχους για την κατάσταση των διεργασιών γνωρίζει σε ποια φάσης εκτέλεσης βρίσκονται και γενικά διατηρεί όλες τις απαραίτητες πληροφορίες που τις αφορά Μία διεργασία ενδέχεται να διακοπεί από το λειτουργικό σύστημα καθώς εκτελείται, προκειμένου να εκτελεστεί μία άλλη διεργασία (που επίσης μπορεί να είχε αρχίσει να εκτελείται και να διακόπηκε νωρίτερα) Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Διαχείριση Πόρων (5/10) Η εναλλαγή των διεργασιών διαχειρίζεται από ένα τμήμα του λειτουργικού συστήματος, που ονομάζεται χρονοδρομολόγηση (scheduling) ορίζει ποια διεργασία από αυτές που βρίσκονται στη μνήμη θα επιλεγεί για εκτέλεση σε μια δεδομένη χρονική στιγμή Ακόμα και το ίδιο το λειτουργικό σύστημα αποτελεί ένα πρόγραμμα που πρέπει να εκτελεστεί Επομένως, οι διεργασίες του λειτουργικού συστήματος πρέπει να διαχειριστούν και να διατηρηθούν στην κύρια μνήμη μαζί με άλλα προγράμματα συστήματος και εφαρμογών Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Διαχείριση Πόρων (6/10) Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Διαχείριση Πόρων (7/10) Τα λειτουργικά συστήματα πέρασαν από πολλά στάδια εξέλιξης μέχρι να φτάσουν στη σημερινή τους μορφή και πολυπλοκότητα Στις δεκαετίες 1960 και 1970 ο υπολογιστής ήταν ένα ογκώδες, δύσχρηστο μηχάνημα που είχε μόνο ένα χειριστή (operator) Ο χειριστής αυτός αναλάμβανε να συλλέξει τις διάφορες προς εκτέλεση εργασίες από τους χρήστες και να τις οργανώσει σε δεσμίδες Μία δεσμίδα (batch) είναι ένα σύνολο από εργασίες που απαιτούν τους ίδιους πόρους Μία εργασία (job) είναι ένα πρόγραμμα μαζί με κάποιες εντολές που αφορούν το λογισμικό συστήματος και τους απαιτούμενους πόρους για την εκτέλεση του προγράμματος Οι δεσμίδες αυτές δίνοντας στη συνέχεια στον υπολογιστή για επεξεργασία Αυτή η τεχνική είχε σκοπό να βελτιώσει τον προηγούμενο τρόπο λειτουργίας, όπου ο χειριστής έπρεπε να «φορτώσει» κάθε εργασία (ξεχωριστά) πριν από κάθε εκτέλεση, η οποία ήταν μία αρκετά χρονοβόρα διαδικασία Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Διαχείριση Πόρων (8/10) Η έννοια της δεσμίδας σήμερα έχει αλλάξει και αναφέρεται σ’ ένα σύστημα όπου τα προγράμματα και οι πόροι του συστήματος συντονίζονται και εκτελούνται χωρίς τη διαμεσολάβηση του χρήστη Ο χρήστης μπορεί να ορίσει ένα σύνολο από εντολές λειτουργικού συστήματος σε ένα αρχείο δεσμίδας (batch file), προκειμένου να έχει τον έλεγχο της επεξεργασίας ενός μεγάλου προγράμματος Χαρακτηριστικό παράδειγμα αρχείων που περιέχουν εντολές του συστήματος είναι τα αρχεία με προέκταση .bat στα Windows Εργασία 1 (Job 1) Δεσμίδα 1 (Batch 1) Εργασία 2 (Job 2) Χειριστής (Operator) Υπολογιστής Δεσμίδα 2 (Batch 2) Εργασία N (Job N) Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Διαχείριση Πόρων (9/10) Ο χρονικός κατακερματισμός (time sharing) είναι μία πολιτική που εφαρμόζεται για την παράλληλη εκτέλεση πολλαπλών διεργασιών Συγκεκριμένα, επιτρέπει την ταυτόχρονη χρήση του υπολογιστή από πολλούς χρήστες, καθώς διαμοιράζει (καταμερίζει) το χρόνο του επεξεργαστή στους ενεργούς χρήστες και τις διεργασίες τους Ο διαμερισμός των πόρων διαχειρίζεται από το λειτουργικό σύστημα, και με αυτόν τον τρόπο, μπορούν οι προγραμματιστές να επικοινωνούν με τον υπολογιστή και να μοιράζονται τους διαθέσιμους πόρους Κάθε διεργασία έχει συγκεκριμένο χρόνο που μπορεί να εκτελείται, ενώ όταν εξαντληθεί ο χρόνος αυτός ο έλεγχος μεταφέρεται στην επόμενη διεργασία Έτσι, εξασφαλίζεται δίκαιη διαχείριση και διαμερισμός των πόρων για όλες τις διεργασίες Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Διαχείριση Πόρων (10/10) Σε ένα σύστημα που υποστηρίζει χρονικό κατακερματισμό, ο κάθε χρήστης έχει τη δική του νοητή μηχανή δηλαδή έχει την αίσθηση ότι χρησιμοποιεί αποκλειστικά και εξ’ ολοκλήρου ο ίδιος τον υπολογιστή, καθώς βλέπει σχεδόν ό,τι θα έβλεπε αν η διεργασία του ήταν η μόνη που εκτελούνταν στον επεξεργαστή Στην πραγματικότητα, όμως, όλοι οι πόροι του συστήματος διαμοιράζονται μεταξύ των χρηστών με πολύ γρήγορη εναλλαγή, έτσι ώστε να δημιουργούν την ψευδαίσθηση αυτή Οι χρήστες ενδέχεται μόνο να αντιληφθούν πτώση στην απόδοση του συστήματος, στην περίπτωση που έχουμε μεγάλο πλήθος ενεργών χρηστών (και κατ’ επέκταση και διεργασιών) ή στην περίπτωση που ο επεξεργαστής μας έχει περιορισμένες ικανότητες Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Διαχείριση Μνήμης (1/6) Η μνήμη αποτελείται από θέσεις μνήμης, κάθε μία από τις οποίες είναι ένα σύνολο από bits με σταθερό μέγεθος, που ονομάζεται μήκος λέξης Κάθε θέση μνήμης προσδιορίζεται από ένα μοναδικό αναγνωριστικό, τη διεύθυνση Η μνήμη φιλοξενεί τα ενεργά προγράμματα, παρέχοντας σε καθένα από αυτά το δικό του χώρο Ένα πρόγραμμα αναφέρεται στα δεδομένα του (ή σε άλλα μέρη του κώδικα του προγράμματος) μέσω λογικών διευθύνσεων, όπως είναι για παράδειγμα η θέση τους μέσα στο ίδιο το πρόγραμμα, αφού δεν είναι δυνατό να γνωρίζουν εκ των προτέρων σε ποια διεύθυνση στη μνήμη θα τοποθετηθούν Όταν τα προγράμματα φορτώνονται στην κύρια μνήμη, πρέπει να μπορούν να «βρίσκουν» τα δεδομένα τους Να κάνουν, δηλαδή, την αντιστοίχιση μεταξύ της λογικής και της πραγματικής διεύθυνσης Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Διαχείριση Μνήμης (2/6) Από τα παραπάνω, γίνεται αντιληπτή η ανάγκη ύπαρξης δύο διαφορετικών ειδών διεύθυνσης: λογική ή σχετική ή εικονική διεύθυνση (virtual address) είναι μία τιμή που αναφέρεται σε μία γενική θέση, η οποία είναι σχετική με το πρόγραμμα και όχι με την κύρια μνήμη κατά τη συγγραφή του προγράμματος, ο προγραμματιστής μπορεί να γνωρίζει μόνο τη λογική διεύθυνση φυσική διεύθυνση (physical address) είναι μία πραγματική διεύθυνση στην κύρια μνήμη το λειτουργικό σύστημα γνωρίζοντας την ακριβή θέση κάθε προγράμματος στη μνήμη έχει τη δυνατότητα να μετατρέπει τις λογικές διευθύνσεις σε φυσικές διευθύνσεις Η διαδικασία αυτής της μετατροπής ονομάζεται συσχέτιση διευθύνσεων (address binding) Συγκεκριμένα, κατά τη μεταγλώττιση ενός προγράμματος, όλες οι αναφορές (όπως για παράδειγμα μιας μεταβλητής) μετατρέπονται σε λογικές διευθύνσεις Στη συνέχεια, κατά τη φόρτωση του προγράμματος στην κύρια μνήμη προκειμένου να εκτελεστεί, κάθε λογική διεύθυνση αντιστοιχίζεται σε μία συγκεκριμένη φυσική διεύθυνση Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Διαχείριση Μνήμης (3/6) Σε μία δεδομένη χρονική στιγμή, στην κύρια μνήμη βρίσκεται το λειτουργικό σύστημα και το πρόγραμμα που εκτελείται Κάθε πρόγραμμα έχει το δικό του χώρο στη μνήμη, ο οποίος μπορεί να δοθεί με διάφορες πολιτικές Η πιο απλή προσέγγιση είναι όλο το πρόγραμμα να φορτωθεί σε ένα μεγάλο κομμάτι από συνεχόμενες θέσεις στη μνήμη Η προσέγγιση αυτή ονομάζεται διαχείριση συνεχούς μνήμης (single contiguous memory management), και μόνο ένα πρόγραμμα μπορεί να βρίσκεται στη μνήμη μαζί με το λειτουργικό σύστημα Στην περίπτωση αυτήν, κάθε λογική διεύθυνση έχει μία τιμή που αντιστοιχεί σε μία θέση σχετική με το σημείο εκκίνησης του προγράμματος Πιο αναλυτικά, είναι σαν να φορτώνουμε το πρόγραμμά μας στην αρχή της κύριας μνήμης (στη διεύθυνση 0), καταλαμβάνοντας συνεχόμενα όλες τις απαραίτητες θέσεις μνήμης Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Διαχείριση Μνήμης (4/6) Για παράδειγμα, αν ένα πρόγραμμα καταλαμβάνει Μ θέσεις, τότε οι λογικές διευθύνσεις στις οποίες τοποθετείται είναι οι θέσεις 0 έως Μ-1 Για να προσδιορίσουμε τη φυσική διεύθυνση, αρκεί να προσθέσουμε τη λογική διεύθυνση με τη διεύθυνση του σημείου εκκίνησης του προγράμματος στη φυσική κύρια μνήμη Δηλαδή, χρειάζεται απλά να υπολογίσουμε την αριθμητική παράσταση: Φυσική Διεύθυνση = Λογική Διεύθυνση + Σημείο Εκκίνησης Προγράμματος Το σημείο εκκίνησης ενός προγράμματος είναι μία φυσική διεύθυνση που αντιστοιχεί στην πρώτη θέση μνήμης όπου έχει τοποθετηθεί το πρόγραμμα Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Διαχείριση Μνήμης (5/6) Κύρια Μνήμη Κύρια Μνήμη Λειτουργικό Σύστημα
Φυσική Διεύθυνση Προγράμματα Εφαρμογών Λογική Διεύθυνση Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Διαχείριση Μνήμης (6/6) Εκτός, όμως, από τη διαχείριση συνεχούς μνήμης υπάρχουν και άλλες πολιτικές διαχείρισης μνήμης, οι οποίες παρέχουν περισσότερη ευελιξία και μπορούν να υποστηρίξουν τον πολυπρογραμματισμό Δύο τέτοιες πολύ δημοφιλής προσεγγίσεις είναι η διαμερισμένη μνήμη η σελιδοποιημένη μνήμη Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Διαμερισμένη μνήμη (partitioning)
Η διαμερισμένη μνήμη μπορεί να υποστηρίξει την εκτέλεση πολλαπλών προγραμμάτων, καθώς χωρίζει τη μνήμη σε κομμάτια (διαμερίσματα) όπου καθένα από αυτά μπορεί να φιλοξενεί ένα πρόγραμμα Τα κομμάτια αυτά μπορεί να είναι όλα ίσου μεγέθους ή άνισα, καθώς επίσης μπορεί να είναι σταθερού μεγέθους ή μεταβλητού, ανάλογα με τις ανάγκες των προγραμμάτων Τα μειονεκτήματα αυτής της προσέγγισης, όσον αφορά τα σταθερά κομμάτια, σχετίζονται με τη δυσκολία επιλογής του σωστού μεγέθους Π.χ. αν επιλέξουμε μικρό μέγεθος, τότε ίσως κάποια προγράμματα να μη χωρέσουν, ενώ αν επιλέξουμε μεγάλο μέγεθος, μπορεί να οδηγηθούμε σε σπατάλη του χώρου της μνήμης Επίσης, όταν τα κομμάτια αυτά είναι μεταβλητού μεγέθους, αυξάνεται η πολυπλοκότητα του συστήματος και έχει σαν αποτέλεσμα επιπλέον χρονική επιβάρυνση Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Σελιδοποιημένη μνήμη (paging) (1/2)
Η σελιδοποιημένη μνήμη χωρίζει και αυτή τη μνήμη σε κομμάτια που ονομάζονται πλαίσια (frames) καθώς επίσης χωρίζει και τα ίδια τα προγράμματα σε κομμάτια που ονομάζονται σελίδες (pages) Οι σελίδες και τα πλαίσια έχουν το ίδιο, σταθερό μέγεθος Όταν ένα πρόγραμμα φορτώνεται στη μνήμη, κάθε σελίδα του τοποθετείται σε ένα πλαίσιο μνήμης Τα πλαίσια που φιλοξενούν ένα πρόγραμμα δεν είναι απαραιτήτως γειτονικά Αυτή η προσέγγιση επιτυγχάνει αποδοτικότερη χρήση της μνήμης Πρόγραμμα 1 Κύρια Μνήμη Πρόγραμμα 2 Πρόγραμμα 3 Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Σελιδοποιημένη μνήμη (paging) (2/2)
Επίσης, αντιμετωπίζει το πρόβλημα του να μη χωράει ένα πρόγραμμα εξ’ ολοκλήρου στη μνήμη (γεγονός που δεν ισχύει για τις προηγούμενες δύο προσεγγίσεις) Σε αυτήν την περίπτωση, το πρόγραμμα μπορεί να εκτελεστεί ακόμα και αν δεν βρίσκονται όλες οι σελίδες του στην κύρια μνήμη Μόλις μία σελίδα που δεν βρίσκεται στην κύρια μνήμη ζητηθεί, τότε αυτή η σελίδα φορτώνεται σε κάποιο άλλο πλαίσιο σελίδας που δεν χρησιμοποιείται και η εκτέλεση συνεχίζεται κανονικά Το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας ονομάζεται εικονική μνήμη (virtual memory) Η εικονική μνήμη, με τη μεταφορά των σελίδων από τη δευτερεύουσα στην κύρια μνήμη και αντίστροφα, δημιουργεί την αίσθηση ότι η κύρια μνήμη είναι αρκετά μεγάλη για να χωρέσει οποιοδήποτε πρόγραμμα Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Διαχείριση Διεργασιών (1/5)
Ο όρος διεργασία (process) αναφέρεται σε ένα πρόγραμμα που εκτελείται, και περιλαμβάνει όλες τις πληροφορίες της τρέχουσας κατάστασής του Σε ένα σύστημα που υποστηρίζει πολυπρογραμματισμό, μπορούμε να έχουμε πολλές διεργασίες να εκτελούνται παράλληλα και οι οποίες θέλουν να αποκτήσουν τον έλεγχο στον επεξεργαστή και να εκτελεστούν Τη διαχείριση αυτή, για το πότε και πόσο θα εκτελείται μία διεργασία, την καθορίζει το λειτουργικό σύστημα Μία διεργασία από τη στιγμή που θα δημιουργηθεί μέχρι να ολοκληρωθεί και να τερματίσει τη λειτουργία της περνάει από διάφορες καταστάσεις Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Συγκεκριμένα, μία διεργασία μπορεί να: Εκτελείται (running): Χρησιμοποιεί πραγματικά τον επεξεργαστή την τρέχουσα στιγμή, καθώς οι εντολές της επεξεργάζονται από τον Φέρε-Εκτέλεσε κύκλο Είναι έτοιμη για εκτέλεση (ready): Έχει διακοπεί προσωρινά προκειμένου να εκτελεστεί κάποια άλλη, και περιμένει τη σειρά της για να χρησιμοποιήσει την κεντρική μονάδα επεξεργασίας Έχει μπλοκαριστεί (blocked): Δεν μπορεί να συνεχίσει την εκτέλεσή της καθώς περιμένει για πόρους (συνήθως περιμένει για είσοδο δεδομένων) Εκτελείται (Running) Έχει μπλοκαριστεί (Blocked) Έτοιμη για εκτέλεση (Ready) Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Πολλές διεργασίες μπορούν να βρίσκονται στη φάση ετοιμότητας (ready) ή στη φάση μπλοκαρίσματος (blocked) την ίδια χρονική στιγμή αλλά μόνο μία διεργασία μπορεί να είναι στη φάση εκτέλεσης (running) Το λειτουργικό σύστημα είναι υπεύθυνο για τη διαχείριση των διεργασιών Οι αρμοδιότητές του μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν: τη δημιουργία και τον τερματισμό τη διακοπή και την επανεκκίνηση καθώς και το συγχρονισμό των διεργασιών ώστε να μπορούν να τρέχουν όλες ομαλά και να αξιοποιούν τους πόρους του συστήματος κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Το λειτουργικό σύστημα διατηρεί μία δομή δεδομένων για κάθε διεργασία που ονομάζεται ομάδα ελέγχου διεργασίας (process control block, PCB) Η ομάδα ελέγχου διεργασίας διαθέτει όλη την απαραίτητη πληροφορία για τη διεργασία όπως είναι η κατάσταση της διεργασίας η κατοχή των πόρων του συστήματος καθώς και οι τιμές των καταχωρητών της κεντρικής μονάδας επεξεργασίας Εφόσον για κάθε διεργασία υπάρχει και μία ομάδα ελέγχου διεργασίας, σε κάθε φάση εκτέλεσης θα διατηρείται μια λίστα από ομάδες ελέγχου διεργασίας, με πλήθος ίσο με αυτό των ενεργών διεργασιών Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Σε μία δεδομένη χρονική στιγμή, μόνο μία διεργασία μπορεί να εκτελείται και να χρησιμοποιεί τον επεξεργαστή και τους άλλους πόρους του συστήματος Οι καταχωρητές, όπως είναι λογικό, περιέχουν τις τιμές που αφορούν τη διεργασία που εκτελείται τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή Έτσι, κάθε φορά που μία διεργασία διακόπτεται για να μπει στη φάση εκτέλεσης η επόμενη διεργασία, λαμβάνουν χώρα μία σειρά από ενέργειες που ονομάζονται μεταγωγή περιβάλλοντος (context switching) Συγκεκριμένα, οι τιμές των καταχωρητών της διεργασίας που εκτελείται αποθηκεύονται στην ομάδα ελέγχου της διεργασίας Στη συνέχεια, φορτώνονται στους καταχωρητές οι καινούριες τιμές της διεργασίας που πρόκειται να εκτελεστεί, και ξεκινάει η εκτέλεση της διεργασίας Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Χρονοδρομολόγηση Κεντρικής Μονάδας Επεξεργασίας (1/2)
Σε μία δεδομένη χρονική στιγμή μπορούν πολλές διεργασίες να είναι σε ετοιμότητα, αλλά μόνο μία να εκτελείται Η διαδικασία επιλογής της διεργασίας που θα εκτελεστεί (και θα μετακινηθεί από τη φάση ετοιμότητας στη φάση εκτέλεσης), ονομάζεται χρονοδρομολόγηση της κεντρικής μονάδας επεξεργασίας (CPU scheduling) Η χρονοδρομολόγηση της κεντρικής μονάδας επεξεργασίας χωρίζεται σε δύο μεγάλες κατηγορίες ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η επιλογή της επόμενης προς εκτέλεση διεργασίας: Προεκτοπιστική χρονοδρομολόγηση Μη-προεκτοπιστική χρονοδρομολόγηση Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Χρονοδρομολόγηση Κεντρικής Μονάδας Επεξεργασίας (2/2)
Προεκτοπιστική χρονοδρομολόγηση (preemptive scheduling) Πρόκειται για την περίπτωση που το λειτουργικό σύστημα αποφασίσει να διακόψει την υπό εκτέλεση διεργασία, για να εκτελεστεί μία άλλη διεργασία Σε αυτήν την περίπτωση η πρώτη διεργασία μετακινείται από τη φάση εκτέλεσης στη φάση ετοιμότητας, προκειμένου να συνεχίσει αργότερα την εκτέλεσή της Μη-προεκτοπιστική χρονοδρομολόγηση (Non-preemptive scheduling) Σε αυτήν την περίπτωση η διεργασία που εκτελείται αποφασίζει μόνη της να σταματήσει να χρησιμοποιεί την κεντρική μονάδα επεξεργασίας Αυτό συνήθως συμβαίνει όταν η διεργασία πρέπει να περιμένει είσοδο από κάποιους πόρους του συστήματος, και μεταβαίνει από τη φάση εκτέλεσης στη φάση αναμονής Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Αλγόριθμοι Χρονοδρομολόγησης (1/5)
Υπάρχουν διάφοροι αλγόριθμοι χρονοδρομολόγησης της κεντρικής μονάδας επεξεργασίας (scheduling algorithms) προκειμένου να αποφασισθεί ποια διεργασία θα είναι η επόμενη που θα εκτελεστεί Καθένας από αυτούς αποφασίζει με διαφορετικά κριτήρια, τα οποία κρίνει ως τα πιο σημαντικά για την επιλογή Κάποιοι από τους πιο γνωστούς και δημοφιλείς αλγορίθμους είναι οι εξής: Με σειρά άφιξης Επιλογή μικρότερης διεργασίας Κυκλική επιλογή Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Ο αλγόριθμος Με σειρά άφιξης (first-come first-served) εξυπηρετεί της διεργασίες με τη σειρά με την οποία φτάνουν Αν υποθέσουμε ότι όλες οι διεργασίες, που βρίσκονται στη φάση ετοιμότητας, έχουν τοποθετηθεί σε μία σειρά (με κάθε νέα άφιξη να τοποθετείται στο τέλος), τότε ο αλγόριθμος επιλέγει την πρώτη διεργασία κάθε φορά Με άλλα λόγια, δίνει πάντα προτεραιότητα στην πιο παλιά διεργασία (σε αυτήν που περιμένει για περισσότερο χρόνο) Είναι ένας δίκαιος αλγόριθμος, αφού εξυπηρετεί διατηρώντας την προτεραιότητα της κάθε διεργασίας όμως μπορεί να κάνει μικρές διεργασίες (που χρειάζονται ελάχιστο χρόνο για να εκτελεστούν) να περιμένουν για πολλή ώρα Ο αλγόριθμος αυτός ανήκει στην κατηγορία της Μη-προεκτοπιστικής χρονοδρομολόγησης. Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Η Επιλογή μικρότερης διεργασίας (shortest job next) είναι ο αλγόριθμος που επιλέγει τη διεργασία με το λιγότερο χρόνο εκτέλεσης Το λειτουργικό σύστημα, γνωρίζοντας τον τύπο της κάθε διεργασίας, μπορεί να εκτιμήσει πόσο χρόνο θα πάρει η εκτέλεση της κάθε διεργασίας Αυτός ο αλγόριθμος δίνει προτεραιότητα στις μικρές διεργασίες προκειμένου να εκτελεστούν γρήγορα, χωρίς να χρειάζεται να περιμένουν άλλες πιο χρονοβόρες διεργασίες Έχει το πλεονέκτημα ότι διεκπεραιώνει περισσότερες διεργασίες σε λιγότερο χρόνο όμως το κύριο μειονέκτημά του είναι ότι οι μεγάλες διεργασίες μπορεί να περιμένουν για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι να τους δοθεί ο έλεγχος της κεντρικής μονάδας επεξεργασίας Ο αλγόριθμος αυτός ανήκει στην κατηγορία της Μη-προεκτοπιστικής χρονοδρομολόγησης Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Τέλος, ο αλγόριθμος της Κυκλικής επιλογής (round robin) διανέμει τον ίδιο χρόνο σε όλες τις διεργασίες, οι οποίες εκτελούνται κυκλικά μέχρι να ολοκληρωθούν Συγκεκριμένα, επιλέγει αρχικά το χρόνο που θα δοθεί σε κάθε διεργασία Στη συνέχεια, και έχοντας τοποθετηθεί όλες οι διεργασίες σε μία σειρά, επιλέγεται η πρώτη διεργασία και αρχίζει να εκτελείται για τον καθορισμένο χρόνο Μόλις αυτός ο χρόνος παρέλθει, η διεργασία μεταβαίνει από τη φάση εκτέλεσης στη φάση ετοιμότητας και τοποθετείται στο τέλος της σειράς Η επόμενη διεργασία επιλέγεται, η οποία μεταχειρίζεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο Όταν φυσικά μία διεργασία ολοκληρωθεί απομακρύνεται από τη σειρά των διεργασιών Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Ο αλγόριθμος αυτός έχει το πλεονέκτημα ότι είναι δίκαιος, αφού διατηρεί μία σειρά εκτέλεσης, και παράλληλα, δίνει σε όλες τις διεργασίες την ευκαιρία να εκτελεστούν Δηλαδή, τόσο οι μικρές διεργασίες δεν είναι υποχρεωμένες να περιμένουν να ολοκληρωθεί η εκτέλεση μεγάλων διεργασιών που ενδεχομένως προηγούνται, όσο και οι μεγάλες διεργασίες δεν περιμένουν επ’ αόριστον τις μικρές διεργασίες να ολοκληρωθούν Η επιβάρυνση αυτού του αλγορίθμου είναι η πολυπλοκότητα υλοποίησης σε σχέση με την απλότητα των δύο προηγούμενων αλγορίθμων Ο αλγόριθμος αυτός ανήκει στην κατηγορία της Προεκτοπιστικής χρονοδρομολόγησης Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Παράδειγμα Έστω 5 διεργασίες οι οποίες βρίσκονται σε φάση ετοιμότητας. Η σειρά άφιξής τους είναι p1  p2  p3  p4  p5 Οι χρόνοι εξυπηρέτησης για κάθε μία δίνονται στον πίνακα: Διεργασία Χρόνος Εξυπηρέτησης p1 140 p2 75 p3 320 p4 280 p5 125 Εξυπηρέτηση των διεργασιών με βάση τον αλγόριθμο Με σειρά άφιξης: Εξυπηρέτηση των διεργασιών με βάση τον αλγόριθμο Επιλογή μικρότερης διεργασίας: Εξυπηρέτηση των διεργασιών με βάση τον αλγόριθμο Κυκλικής επιλογής: Χρόνος εκτέλεσης διεργασίας ανά κύκλο: 50 χρονικές μονάδες Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Σύστημα Αρχείων (1/2) Η κύρια μνήμη είναι η μνήμη που διατηρεί τα προγράμματα που εκτελούνται και τα δεδομένα τους Όλες οι πληροφορίες αποθηκεύονται προσωρινά και χάνονται όταν σταματήσει η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος Σε αντίθεση, η δευτερεύουσα μνήμη διατηρεί τις πληροφορίες ακόμα και μετά τη διακοπή του ηλεκτρικού ρεύματος Επίσης, έχει τη δυνατότητα αποθήκευσης μεγάλου όγκου δεδομένων Έτσι, η δευτερεύουσα μνήμη είναι αυτή που χρησιμοποιείται για τη μόνιμη αποθήκευση των δεδομένων μας, με επικρατέστερη συσκευή τον σκληρό δίσκο Τα δεδομένα και οι πληροφορίες μας αποθηκεύονται σε δίσκους οργανωμένες σε μονάδες που ονομάζονται αρχεία Το αρχείο (file) είναι μία συλλογή δεδομένων που σχετίζονται μεταξύ τους Πρόκειται για έναν μηχανισμό που χρησιμοποιούμε για να οργανώσουμε τα δεδομένα μας στη δευτερεύουσα μνήμη Καθώς όλες οι πληροφορίες βρίσκονται μέσα σε αρχεία, η οργάνωσή τους επιτυγχάνει έναν ομοιόμορφο τρόπο παρουσίασης Κάθε αρχείο έχει ένα μοναδικό όνομα που το διακρίνει από τα υπόλοιπα Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Σύστημα Αρχείων (2/2) Η διαχείριση των αρχείων γίνεται από το λειτουργικό σύστημα Το τμήμα αυτό του λειτουργικού συστήματος, που ασχολείται με τα αρχεία, ονομάζεται σύστημα αρχείων (file system) Το σύστημα αρχείων ταξινομεί την πληροφορία σε ένα σύνολο αρχείων Τα αρχεία αυτά οργανώνονται και ομαδοποιούνται σε κατηγορίες και υποκατηγορίες που ονομάζονται κατάλογοι (directories) Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Αρχεία κειμένου, ψηφιακά και δεδομένων (1/3)
Τα αρχεία είναι ένας μηχανισμός που χρησιμοποιούμε για να αποθηκεύουμε πληροφορίες στο δίσκο Τα αρχεία αυτά ανάλογα με τα δεδομένα που διατηρούν μπορούν να διακριθούν σε διάφορες κατηγορίες Ένα αρχείο κειμένου (text file) περιέχει δεδομένα σε bytes, τα οποία αποτελούν χαρακτήρες του πίνακα χαρακτήρων ASCII ή Unicode Οι πίνακες αυτοί χαρακτήρων κωδικοποιούν τους χαρακτήρες (ή κάποιες ειδικές μορφές χαρακτήρων) ως μία ακολουθία από bits (8 bits αντιστοιχούν σε ένα χαρακτήρα ASCII και 16 bits σε ένα χαρακτήρα Unicode) Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε έναν συντάκτη κειμένου για να δημιουργήσουμε, να δούμε ή να επεξεργαστούμε τα περιεχόμενα ενός τέτοιου αρχείου Εισαγωγή στην Πληροφορκή

… Ένα ψηφιακό/δυαδικό αρχείο (binary file) περιέχει δεδομένα σε ειδική μορφή Η αποκωδικοποίηση και ερμηνεία των bits του δε γίνεται βάση κάποιου γνωστού πίνακα, όπως συμβαίνει με τα αρχεία κειμένου, αλλά βάση κανόνων που ορίζονται μέσα στο ίδιο το αρχείο Καθώς αυτά τα αρχεία έχουν ειδική εσωτερική μορφή, έχουν κατασκευαστεί ειδικά προγράμματα για την ανάγνωση, προβολή και επεξεργασία τους Συγκεκριμένα, μπορούμε να έχουμε πολλούς διαφορετικούς τύπους τέτοιων αρχείων, επομένως και τα αντίστοιχα προγράμματα για καθέναν από αυτούς Π.χ. μία εικόνα μπορεί να αποθηκευτεί με διάφορες μορφές, όπως JPEG, GIF, TIFF Ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα μπορεί να ανοίξει μία εικόνα JPEG, αλλά όχι απαραίτητα και μία εικόνα TIFF Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Τόσο στα αρχεία κειμένου, όσο και στα ψηφιακά/δυαδικά αρχεία όλα τα δεδομένα αποθηκεύονται προφανώς σε ψηφιακή μορφή ως δυαδικά ψηφία μηδέν και ένα Ο παραπάνω διαχωρισμός των αρχείων αναφέρεται στην ερμηνεία των bits, τα οποία μπορούν να ερμηνευτούν ως χαρακτήρες (αρχεία κειμένου) ή με κάποια άλλη ειδική μορφή (ψηφιακά/δυαδικά αρχεία) Επίσης, κάποια αρχεία μπορεί να «μοιάζουν» με αρχεία κειμένου, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι Π.χ. τα προγράμματα επεξεργασίας κειμένου που επιτρέπουν πέρα από την αποθήκευση των χαρακτήρων διάφορες μορφοποιήσεις, όπως χρώματα, στυλ γραφικά και πλαίσια, αποθηκεύουν τις πληροφορίες ως δυαδικά/ψηφιακά αρχεία και όχι ως αρχεία κειμένου Αυτό είναι απαραίτητο για την αποθήκευση όλων των επιπρόσθετων πληροφοριών που μπορεί να περιέχει το αρχείο πέραν των χαρακτήρων Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Τύποι Αρχείων (1/4) Τα περισσότερα λειτουργικά συστήματα υποστηρίζουν διάφορους τύπους αρχείων Ο τύπος αρχείου (file type) δηλώνει το είδος της πληροφορίας που περιέχει το αρχείο Κάθε αρχείο, είτε κειμένου, είτε ψηφιακό περιέχει ένα συγκεκριμένο, ειδικό τύπο πληροφορίας Π.χ. μία εικόνα αποθηκευμένη σε μορφή JIF ή ένα μουσικό κομμάτι αποθηκευμένο σε μορφή mp3 Κάθε αρχείο συνοδεύεται από ένα μοναδικό όνομα Το όνομα αυτό αποτελείται από δύο μέρη τα οποία διαχωρίζονται από μία τελεία Το πρώτο μέρος (αριστερά) είναι το κυρίως όνομα, δηλαδή το όνομα που καθορίζει ο χρήστης κατά την αποθήκευση του αρχείου Το δεύτερο μέρος (δεξιά) είναι η κατάληξη ή προέκταση του αρχείου (file extension) και δίνει κάποιες πληροφορίες για το αρχείο, όπως ο τύπος του Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Τύποι Αρχείων (2/4) Ο τύπος του αρχείου επιτρέπει στο λειτουργικό σύστημα να λειτουργεί πάνω στο αρχείο με τέτοιο τρόπο που να έχει νόημα για το αρχείο Το λειτουργικό σύστημα από την πλευρά του, διατηρεί μία λίστα από τους διάφορους τύπους αρχείων που μπορεί να αναγνωρίσει και συσχετίζει καθέναν από αυτούς με ένα κατάλληλο πρόγραμμα εφαρμογής, το οποίο μπορεί να «ανοίξει» το αρχείο Τύπος Αρχείου Κατάληξη Απλά αρχεία κειμένου txt Αρχεία κειμένου με μορφοποίηση mp3, mp4, wav Μουσικά αρχεία jpeg, gif, jpg, tiff Αρχεία εικόνων doc, docx, wp3 Αρχεία πηγαίου κώδικα (προγράμματα) java, c, cpp Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Τύποι Αρχείων (3/4) Συνήθως, μπορούν να υπάρξουν περισσότερα από ένα προγράμματα που μπορούν να εκτελέσουν έναν τύπο αρχείου Το αρχείο φορτώνεται πάντα με το προεπιλεγμένο πρόγραμμα που έχει οριστεί για μία συγκεκριμένη κατάληξη, εκτός και αν ο χρήστης ζητήσει κάτι διαφορετικό Επίσης, ένα συγκεκριμένο εικονίδιο συσχετίζεται με έναν τύπο αρχείου και το πρόγραμμα εφαρμογής του Όταν κάνουμε διπλό κλικ στο εικονίδιο αυτό, ξεκινάει το πρόγραμμα εφαρμογής που έχει συσχετιστεί με το αρχείο, το οποίο στη συνέχεια φορτώνει και το ίδιο το αρχείο Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Τύποι Αρχείων (4/4) Ένα αρχείο μπορούμε να του δώσουμε οποιοδήποτε όνομα θέλουμε, με όποια κατάληξη επιθυμούμε Αν αλλάξουμε την κατάληξη του αρχείου δεν αλλάζουν ούτε τα δεδομένα που υπάρχουν μέσα στο αρχείο, ούτε και η ειδική μορφή του αρχείου Αυτό σημαίνει ότι αν προσπαθήσουμε να ανοίξουμε το αρχείο με λανθασμένη κατάληξη, δηλαδή διαφορετική από αυτήν που αντιστοιχεί στην ειδική μορφή του συγκεκριμένου αρχείου, το πρόγραμμα θα μας εμφανίσει μηνύματα λάθους Τα αρχεία δεδομένων περιέχουν πληροφορία που αποτελείται από εγγραφές του ίδιου τύπου Η εγγραφή (record) είναι ένα σύνολο από πεδία που συνδέονται μεταξύ τους λογικά Το πεδίο (field) είναι ένα σύνολο από χαρακτήρες που παριστάνει μία λέξη, ένα σύνολο από λέξεις ή έναν αριθμό Παρακάτω βλέπουμε ένα παράδειγμα μιας εγγραφής που αποτελείται από πέντε πεδία Το πρώτο πεδίο μιας εγγραφής είναι το κλειδί (key), το οποίο είναι ένα συγκεκριμένο, απαραίτητο πεδίο που χαρακτηρίζει μοναδικά την εγγραφή Πεδίο 1 Πεδίο 2 Πεδίο 3 Πεδίο 4 Πεδίο 5 CW-9483 Γιώργος ΤΕΙ Κρήτης Θεσσαλονίκη 4543 Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Λειτουργίες των Αρχείων (1/2)
Τα αρχεία χρησιμοποιούνται για την αποθήκευση πληροφοριών και την ανάκτησή τους σε κάποια μελλοντική στιγμή Οι βασικότερες λειτουργίες που μπορούν να επιτελεστούν σε ένα αρχείο είναι οι εξής: Δημιουργία αρχείου (Create) Διαγραφή αρχείου (Delete) Άνοιγμα αρχείου (Open) Κλείσιμο αρχείου (Close) Διάβασμα δεδομένων (Read) Εγγραφή δεδομένων (Write) Εγγραφή δεδομένων στο τέλος του αρχείου (Append) Μετονομασία αρχείου (Rename) Αντιγραφή αρχείου (Copy) Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Λειτουργίες των Αρχείων (2/2)
Όσον αφορά τα αρχεία βάσεων δεδομένων, οι κυριότερες λειτουργίες που σχετίζονται με αυτά είναι οι εξής: Ανάκτηση (retrieval) εγγραφών: Πρόκειται για τη λήψη των περιεχομένων μιας εγγραφής, χωρίς να γίνει καμία μεταβολή στην εγγραφή Ενημέρωση (updating) εγγραφών: Αφορά κάθε λειτουργία που επιφέρει αλλαγές στα περιεχόμενα ή στην ίδια την εγγραφή (όπως είναι η προσθήκη ή η διαγραφή μιας εγγραφής ή η αλλαγή σε κάποιο από τα πεδία της) Ταξινόμηση (sorting) εγγραφών: Πρόκειται για μια λειτουργία όπου οι εγγραφές ενός αρχείου ταξινομούνται κατά αύξουσα ή φθίνουσα σειρά, ανάλογα με την τιμή ενός πεδίου ή συνδυασμού αυτών Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Ιεραρχία ή δένδρο Καταλόγων (1/3)
Για την καλύτερη οργάνωση των αρχείων μας, αυτά ταξινομούνται σε καταλόγους Ένας κατάλογος (directory) είναι μια δομή που ομαδοποιεί ένα σύνολο αρχείων Μπορεί να περιέχει αρχεία ή άλλους καταλόγους (οποιουδήποτε πλήθους) Έτσι, δημιουργείται μία ιεραρχική δομή μεταξύ των καταλόγων του συστήματος, η οποία αναπαριστά την οργάνωση των εμφωλευμένων καταλόγων ενός συστήματος αρχείων Η δομή αυτή ονομάζεται ιεραρχία ή δένδρο καταλόγων (directory tree) Ο κατάλογος που βρίσκεται στο πιο υψηλό επίπεδο είναι μοναδικός κα ονομάζεται κατάλογος ρίζα (root directory) Μεταξύ δύο καταλόγων που ο ένας βρίσκεται μέσα στον άλλον, ο κατάλογος που περιέχει τον άλλον κατάλογο ονομάζεται πατρικός κατάλογος (parent directory), ενώ αυτός που εμπεριέχεται στον πρώτο ονομάζεται υποκατάλογος (subdirectory) Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Σε μία δεδομένη χρονική στιγμή, ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να χειρίζεται ένα συγκεκριμένο κατάλογο Ο κατάλογος αυτός ονομάζεται κατάλογος εργασίας (working directory) Προκειμένου να μπορούμε να βρίσκουμε τα αρχεία και τους καταλόγους που επιθυμούμε κάθε φορά, χρειάζεται να δηλώσουμε την ακριβή τοποθεσία αυτών Αυτό επιτυγχάνεται περιγράφοντας τη διαδρομή (path) δηλαδή τη σειρά των καταλόγων που πρέπει να ανοίξουμε για να φτάσουμε στο επιθυμητό αρχείο ή κατάλογο Υπάρχουν δύο διαφορετικοί τρόποι που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε: απόλυτη διαδρομή (absolute path) σχετική διαδρομή (relative path) Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Η απόλυτη διαδρομή (absolute path) είναι η διαδρομή που ξεκινάει από το βασικό κατάλογο (δηλαδή τη ρίζα) και φτάνει μέχρι το αρχείο ή κατάλογο που αναζητούμε Π.χ. η διαδρομή C:\Program Files\Outlook Express (ή ισοδύναμα \Program Files\Outlook Express) σημαίνει ότι ο βασικός κατάλογος περιέχει τον υποκατάλογο Program Files, ο οποίος με τη σειρά του περιέχει τον υποκατάλογο Outlook Express Η σχετική διαδρομή (relative path) είναι αυτή όπου τα ονόματα των διαδρομών δεν ξεκινούν από τον βασικό κατάλογο, αλλά προσδιορίζονται σε σχέση με τον κατάλογο εργασίας Π.χ. αν εργαζόμαστε στο Desktop (δηλαδή ο κατάλογος εργασίας είναι ο C:\Documents and Settings\user\Desktop), το αρχείο με απόλυτη διαδρομή C:\Documents and Settings\user\Desktop\mySchedule.txt μπορεί να προσδιοριστεί απλούστατα ως mySchedule.txt Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Δέντρο Καταλόγων του Windows

Δέντρο Καταλόγων του UNIX

Φυσική Αποθήκευση Αρχείων (1/3)
Τα αρχεία αποθηκεύονται συνήθως στο σκληρό δίσκο, επομένως η διαχείριση του χώρου του δίσκου και η αποθήκευση των αρχείων με αποδοτικό τρόπο είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό θέμα Παρόλο που εμείς έχουμε την αίσθηση ότι το κάθε αρχείο είναι αποθηκευμένο στο δίσκο σε συνεχείς θέσεις μνήμης, αυτό δεν συμβαίνει τις περισσότερες φορές Στην πραγματικότητα, οι εγγραφές των αρχείων καταλαμβάνουν διάφορες περιοχές του δίσκου, οι οποίες συχνά απέχουν αρκετά μεταξύ τους Συγκεκριμένα, η αποθήκευση ξεκινά με τις εγγραφές να αποθηκεύονται στις θέσεις ενός τομέα (sector) και μόλις αυτός συμπληρωθεί, οι επόμενες εγγραφές παίρνουν θέσεις και αποθηκεύονται στον επόμενο διαθέσιμο τομέα Όταν συμπληρωθεί η περιοχή ενός ίχνους (track), συνεχίζουμε στον τομέα του επόμενου ίχνους με τον ίδιο ακριβώς τρόπο Επομένως, αρκετά συχνά ένα αρχείο δεδομένων μπορεί να είναι αποθηκευμένο σε διάσπαρτες θέσεις στο δίσκο Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Το λειτουργικό σύστημα είναι υπεύθυνο για την ψευδαίσθηση που δημιουργείται στο χρήστη (και τις εφαρμογές) ότι το αρχείο βρίσκεται σε συνεχόμενες θέσης στη μνήμη Αυτό είναι και ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αφαιρετικότητας (abstraction), δηλαδή απομόνωσης των τεχνικών υλοποίησης και απλοποίησης της εικόνας του προβλήματος Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Record 1 Record 2 Record 3 Record 4 ίχνος (track) τομέας (block) Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Χρονοδρομολόγηση Δίσκου
Καθώς πολλά προγράμματα μπορούν να τρέχουν ταυτόχρονα σε έναν υπολογιστή, μπορούν να δημιουργηθούν πολλές αιτήσεις προσπέλασης δίσκου Έτσι, δημιουργείται η ανάγκη για έναν αποδοτικό τρόπο προσπέλασης των αρχείων μας Θυμηθείτε ότι ο χρόνος προσπέλασης του δίσκου εξαρτάται από τρεις παράγοντες: το χρόνο αναζήτησης την καθυστέρηση περιστροφής τον χρόνο μεταφοράς των δεδομένων Η τεχνική που χρησιμοποιείται από το λειτουργικό σύστημα για την επιλογή και εξυπηρέτηση αιτημάτων προσπέλασης ονομάζεται χρονοδρομολόγηση δίσκου (disk scheduling) Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Αλγόριθμοι Χρονοδρομολόγησης Δίσκου
Χρονοδρομολόγηση με σειρά άφιξης (First-Come First Served disk scheduling, FCFS) Σε αυτόν τον αλγόριθμο τα αιτήματα εξυπηρετούνται με τη σειρά που φτάνουν, ανεξάρτητα με το που βρίσκονται οι κεφαλές του δίσκου Χρονοδρομολόγηση με το μικρότερο χρόνο ανίχνευσης (Shortest-Seek Time-First disk scheduling, SSTF) Σε αυτόν εξυπηρετείται πάντα πρώτα το αίτημα που απαιτεί τη λιγότερη κίνηση των κεφαλών του δίσκου Χρονοδρομολόγηση με σάρωση δίσκου (SCAN disk scheduling) Σε αυτόν οι κεφαλές του δίσκου κινούνται προς και μακριά από τον άξονα καθώς ο δίσκος περιστρέφεται συνεχώς προς μία κατεύθυνση Μόλις ένα από τα τμήματα που έχουν ζητηθεί για προσπέλαση βρεθεί κάτω από την κεφαλή, τότε αυτή το διαβάζει Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Άσκηση Έστω ένας δίσκος με 100 κυλίνδρους
Σε μία δεδομένη χρονική στιγμή έχουν δημιουργηθεί τα παρακάτω αιτήματα κυλίνδρων με αυτή τη σειρά: 49, 91, 22, 61, 7, 62, 33, 35 Επίσης, υποθέστε ότι οι κεφαλές ανάγνωσης/εγγραφής του δίσκου βρίσκονται εκείνη τη στιγμή στον κύλινδρο 26 και κινούνται εσωτερικά προς τον άξονα δηλαδή προς τις χαμηλότερες τιμές κυλίνδρων Δώστε τη σειρά με την οποία θα εξυπηρετηθούν τα αιτήματα για καθέναν από τους τρεις αλγορίθμους χρονοδρομολόγησης δίσκου Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Απάντηση (1/2) Χρονοδρομολόγηση με σειρά άφιξης:
Τα αιτήματα εξυπηρετούνται με τη σειρά που φτάνουν, επομένως: 49, 91, 22, 61, 7, 62, 33, 35 Χρονοδρομολόγηση με το μικρότερο χρόνο ανίχνευσης: Από τον κύλινδρο 26 που βρισκόμαστε αρχικά, το πιο κοντινό αίτημα είναι αυτό στον κύλινδρο 22. Από τον κύλινδρο 22 το πιο κοντινό αίτημα είναι αυτό στον κύλινδρο 33. Από τον κύλινδρο 33 το πιο κοντινό αίτημα είναι αυτό στον κύλινδρο 35. Από τον κύλινδρο 35 το πιο κοντινό αίτημα είναι αυτό στον κύλινδρο 49. Από τον κύλινδρο 49 το πιο κοντινό αίτημα είναι αυτό στον κύλινδρο 61. Από τον κύλινδρο 61 το πιο κοντινό αίτημα είναι αυτό στον κύλινδρο 62. Από τον κύλινδρο 62 το πιο κοντινό αίτημα είναι αυτό στον κύλινδρο 91. Από τον κύλινδρο 91 το πιο κοντινό αίτημα είναι αυτό στον κύλινδρο 7. Άρα, τα αιτήματα θα εξυπηρετηθούν ως εξής: 22, 33, 35, 49, 61, 62, 91, 7. Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Απάντηση (2/2) Χρονοδρομολόγηση με σάρωση δίσκου:
Από τον κύλινδρο 26 που βρισκόμαστε αρχικά και κινούμαστε προς τον άξονα, ο πρώτος κύλινδρος που θα συναντήσουμε είναι ο 22 και ο επόμενος ο 7 Στη συνέχεια, και αφού φτάσει μέχρι τον πρώτο κύλινδρο, η κεφαλή θα αρχίσει να κινείται προς τα έξω Οι άξονες που θα συναντήσει με τη σειρά είναι: 33, 35, 49, 61, 62, 91 Άρα, τα αιτήματα θα εξυπηρετηθούν ως εξής: 22, 7, 33, 35, 49, 61, 62, 91 Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Προσπέλαση Αρχείου (1/2)
Το λειτουργικό σύστημα για τη διαχείριση των αρχείων, τόσο την αποθήκευση νέων όσο και την προσπέλαση υπαρχόντων αρχείων, διατηρεί διάφορες σημαντικές πληροφορίες Κατ’ αρχήν, διατηρεί έναν πίνακα που δείχνει ποιοι τομείς (sectors) της δευτερεύουσας μνήμης είναι ελεύθεροι, προκειμένου να έχει άμεση εποπτεία και γνώση του διαθέσιμου χώρου Επίσης, όσον αφορά τα δεσμευμένα κομμάτια της μνήμης, για κάθε κατάλογο διατηρεί έναν πίνακα, ο οποίος περιέχει πληροφορίες σχετικά με τα αρχεία σε αυτόν τον κατάλογο Όταν ένα αρχείο βρίσκεται υπό επεξεργασία, τότε χρησιμοποιείται ένας υφιστάμενος δείκτης αρχείου (current file pointer), ο οποίος δείχνει τη θέση όπου θα συμβεί η επόμενη λειτουργία ανάγνωσης ή εγγραφής Αυτός ο δείκτης ανανεώνεται μετά από κάθε ανάγνωση/εγγραφή, έτσι ώστε να περιέχει τη νέα, σωστή θέση της επόμενης ανάγνωσης/εγγραφής Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Προσπέλαση Αρχείου (2/2)
Η προσπέλαση ενός αρχείου αφορά τον τρόπο με τον οποίο θα ανακτήσουμε τις πληροφορίες του Υπάρχουν διάφορες τεχνικές προσπέλασης οι οποίες πρακτικά ορίζουν τους τρόπους με τους οποίους ο υφιστάμενος δείκτης αρχείου μπορεί να επανατοποθετηθεί Οι δύο κυριότερες τέτοιες τεχνικές είναι οι εξής: σειριακή προσπέλαση άμεση προσπέλαση Κάποια λειτουργικά συστήματα παρέχουν μόνο έναν τύπο προσπέλασης αρχείου, ενώ κάποια άλλα παρέχουν επιλογή Ο τύπος προσπέλασης αρχείου που είναι διαθέσιμος καθορίζεται κατά τη δημιουργία του αρχείου Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Σειριακή προσπέλαση Η σειριακή προσπέλαση (sequential access) αποτελεί την πιο συνηθισμένη και την πιο εύκολη προς υλοποίηση τεχνική Σε αυτήν τα δεδομένα του αρχείου επεξεργάζονται με την ίδια σειρά με την οποία αποθηκεύονται Οι λειτουργίες ανάγνωσης/εγγραφής μετακινούν τον υφιστάμενο δείκτη αρχείου τόσο όσο απαιτείται για να διαβάσουμε/γράψουμε δεδομένα Το μειονέκτημα αυτής της τεχνικής είναι ότι για να διαβάσουμε ένα συγκεκριμένο κομμάτι του αρχείου μας πρέπει πρώτα να διαβάσουμε με τη σειρά όλα τα προηγούμενα κομμάτια, μέχρι να φτάσουμε στην επιθυμητή θέση Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Άμεση προσπέλαση Η άμεση προσπέλαση (direct access) είναι αυτή που επιτρέπει στο χρήστη να έχει άμεση πρόσβαση σε οποιαδήποτε θέση, χωρίς να απαιτείται ανάγνωση όλων των προηγούμενων κομματιών του αρχείου Αυτό επιτυγχάνεται με την διαίρεση του αρχείου σε μικρά λογικά αριθμημένα τμήματα-εγγραφές (records) Χρησιμοποιώντας τον αριθμό του επιθυμητού τμήματος μπορούμε να αποκτήσουμε άμεση πρόσβαση σε αυτό Η τεχνική της άμεσης προσπέλασης είναι πιο πολύπλοκη ως προς την υλοποίησή της, όμως δίνει τη δυνατότητα γρήγορης προσπέλασης σε περιπτώσεις που απαιτείται ταχύτητα, όπως είναι οι βάσεις δεδομένων, ανεξάρτητα από το μέγεθος του αρχείου Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Σειριακή και Άμεση προσπέλαση
Αρχείο Αρχείο Αρχή Αρχή Υφιστάμενος Δείκτης Αρχείου (Current File Pointer) Υφιστάμενος Δείκτης Αρχείου (Current File Pointer) Ανάγνωση ή Εγγραφή Μετακίνηση σε μία εγγραφή και έπειτα Ανάγνωση ή Εγγραφή Τέλος Τέλος Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Προστασία Αρχείων (1/2) Σε ένα σύστημα πολλαπλών χρηστών η προστασία των αρχείων είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα Τα αρχεία ενός χρήστη πρέπει να προστατεύονται από παρεμβάσεις άλλων χρηστών (δηλαδή ένας χρήστης δεν θα πρέπει να μπορεί να διαβάζει ή να επεξεργάζεται τα αρχεία ενός άλλου χρήστη) εκτός και αν ο κάτοχος (δημιουργός του αρχείου) το επιτρέπει Γι’ αυτό το λόγο έχει αναπτυχθεί ένας μηχανισμός προστασίας των αρχείων ο οποίος ελέγχει ποιος χρήστης θα έχει πρόσβαση σε ένα αρχείο και για ποιο σκοπό Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Προστασία Αρχείων (1/2) Στο λειτουργικό σύστημα Unix η προστασία ορίζεται αυτόματα σε τρεις κατηγορίες, όπου για κάθε μία μπορούν να οριστούν διαφορετικά δικαιώματα: Δημιουργός (Owner) είναι ο δημιουργός του αρχείου, π.χ. student1 Ομάδα (Group) είναι μία λίστα χρηστών, π.χ. epp_006 Υπόλοιποι (World) είναι όλοι οι χρήστες που έχουν πρόσβαση στο σύστημα, π.χ. epp Δικαιώματα Ανάγνωση Εγγραφή/Διαγραφή Εκτέλεση Δημιουργός Ναι Όχι Ομάδα Υπόλοιποι Εισαγωγή στην Πληροφορκή

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ
Εισαγωγή στην Πληροφορική Νίκοσ Παπαδάκησ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

Γενικές Έννοιες και Ορισμός (1/2)
«Τηλεϊατρική είναι η παροχή ιατρικών υπηρεσιών σε περιπτώσεις όπου παρεμβάλλεται απόσταση μεταξύ ασθενούς, ιατρού και άλλων εξειδικευμένων πληροφοριών και γνώσεων» Στον ορισμό αυτό δίνεται έμφαση στις υπηρεσίες Στο παρελθόν, ο όρος τηλεϊατρική χρησιμοποιήθηκε με αρκετή ελευθερία και κάλυπτε πολλές δραστηριότητες όπως ερευνητικές, εκπαιδευτικές, επιχειρηματικές Ο όρος τηλεϊατρική είναι σύνθετος από την Ελληνική λέξη «τήλε» που σημαίνει εξ αποστάσεως και τη λέξη «ιατρική» Στα Αγγλικά ο ίδιος όρος είναι «Telemedicine» Γενικά η τηλεϊατρική χρησιμοποιεί τηλεματικές τεχνολογίες, δηλαδή συνδυασμό υπολογιστών και επικοινωνιών προκειμένου να υποστηριχτούν οι ιατρικές υπηρεσίας Υγείας και Πρόνοιας Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Γενικές Έννοιες και Ορισμός (2/2)
Χαρακτηριστικά παραδείγματα της τηλεϊατρικής είναι η μεταφορά ιατρικών εικόνων (ακτινογραφιών, αξονικών τομογραφιών) από απομακρυσμένες περιοχές σε διαγνωστικά κέντρα και η άμεση παροχή φροντίδας στο σπίτι (όπως με ένα απλό τηλεφώνημα) σε ανθρώπους που έχουν πρόβλημα μετακίνησης Εύκολα συνάγει κανείς ότι πρόκειται για υποβοηθούσες τεχνολογίες και δεν πρόκειται για νέα μορφή ιατρικής Ασφαλώς όμως η υιοθέτηση των τεχνολογιών αυτών έχει ως αποτέλεσμα την ανάγκη διαμορφώσεως νέων προτύπων οργάνωσης και παροχής των ιατρικών υπηρεσιών Υπό την έννοια αυτή η τηλεϊατρική μπορεί να θεωρηθεί και ως καινοτόμος διαδικασία στο χώρο της ιατρικής ή της υγείας Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Τύποι Ιατρικών Δεδομένων (1/2)
Η τηλεϊατρική εμπεριέχει ένα σύνολο πρακτικών που στοχεύουν στην καλύτερη φροντίδα υγείας και περιλαμβάνει διαφορετικές τεχνολογίες και εφαρμογές Μπορεί να χαρακτηριστεί από: τον τύπο των δεδομένων που στέλνονται π.χ. εξετάσεις εικόνων, κλινικές εξετάσεις, κλπ και από τα χρησιμοποιούμενα μέσα για τη μετάδοσή τους Πολλές από τις περιοχές της ιατρικής έχουν πιθανές τηλεϊατρικές εφαρμογές Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Τύποι Ιατρικών Δεδομένων (1/2)
Η τηλεϊατρική μπορεί να φανεί χρήσιμη σε περιπτώσεις στις οποίες φυσικά εμπόδια εμποδίζουν την άμεση μεταφορά πληροφορίας μεταξύ των ασθενών και των παρεχόντων την ιατρική φροντίδα Η διαθεσιμότητα της πληροφορίας είναι το κλειδί για την κατάλληλη (ιατρική) διαχείριση του περιστατικού Οι τηλεϊατρικές υπηρεσίες μπορούν να καταταχθούν σε τρεις βασικούς τύπους, ανάλογα με τον τύπο των δεδομένων που μεταφέρεται Δεδομένα Ήχο Εικόνες Μέσα σε αυτούς τους βασικούς τύπους, υπάρχουν αντίστοιχες διαβαθμίσεις Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Δεδομένα Ένα από τα χαρακτηριστικά ορισμένων εφαρμογών τηλεϊατρικής είναι η μετάδοση δεδομένων: Στατικών όπως για παράδειγμα ο ιατρικός φάκελος ενός ασθενή Δυναμικών όπως η μεταφορά ζωτικών σημείων (καρδιακοί χτύποι, αρτηριακή πίεση, κλπ.) Η μεταφορά των δεδομένων εντάσσεται σε δύο διαφορετικές εφαρμογές: τις εφαρμογές τηλεμετρίας τις υπηρεσίες πληροφόρησης Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Τηλεμετρία Η τηλεμετρία παρέχει τη δυνατότητα παρακολούθησης των φυσιολογικών λειτουργιών των ασθενών από ένα απομακρυσμένο σημείο Ένα από τα πρώτα πειράματα τηλεμετρίας διεξήχθη από τη NASA, όταν ιατροί στο κέντρο ελέγχου της παρακολουθούσαν τις φυσιολογικές λειτουργίες των αστροναυτών, όταν αυτοί βρίσκονταν στο διάστημα Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Υπηρεσίες Πληροφόρησης (1/3)
Πολλά νοσοκομεία και ιδιώτες ιατροί ανταλλάσσουν πληροφορία όπως αρχεία που αφορούν την εξέλιξη της υγείας των ασθενών και των χρησιμοποιούμενων διαγνωστικών μεθόδων προσπελαύνουν ηλεκτρονικούς πίνακες ανακοινώσεων για τις τελευταίες εξελίξεις στην επιστήμη τους και μεταδίδουν φακέλους ασθενών, παραπεμπτικά σημειώματα και αποτελέσματα εργαστηριακών εξετάσεων μεταξύ εξωτερικών ιατρών και νοσηλευτικών ιδρυμάτων Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Πολλά νοσηλευτικά ιδρύματα παγκοσμίως χρησιμοποιούν υπολογιστικά συστήματα σε καθημερινή βάση στα οποία διατηρούν αποθηκευμένους τους φακέλους των ασθενών τους σε ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων, επιτρέποντας έτσι στους ιατρούς να ανακτούν άμεσα πληροφορίες για τους ασθενείς τους Η τηλεϊατρική μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ενημέρωση των αρχείων αυτών, καθώς ιατροί εκτός του χώρου εργασίας τους μπορούν να προσπελαύνουν τους φακέλους των ασθενών και να τους ενημερώνουν από απόσταση Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Υπάρχουν πολλές εξειδικευμένες ιατρικές βάσεις δεδομένων, οι οποίες προσπελαύνονται χρησιμοποιώντας ηλεκτρονικούς υπολογιστές και πρωτόκολλα επικοινωνίας Παραδείγματα τέτοιων βάσεων είναι η MEDLINE στις ΗΠΑ, η οποία είναι προσπελάσιμη μέσω του Internet, η Health Online στην Ευρώπη, κλπ. Οι βάσεις αυτές παρέχουν στους χρήστες τους πληροφορίες για ιατρικά περιστατικά και τρόπους αντιμετώπισής τους, ιατρικά προϊόντα, νέα συνέδρια, κλπ. Τέλος, δεν πρέπει να αγνοεί κανείς ότι τα μηνύματα που ανταλλάσσονται μέσω fax χρησιμοποιούνται ευρέως για την ανταλλαγή πληροφορίας Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Ήχος Μία από τις απλούστερες τηλεϊατρικές υπηρεσίες είναι η επικοινωνία και παροχή συμβουλών μεταξύ δύο ιατρών χρησιμοποιώντας το τηλέφωνο Η παραδοσιακή υπηρεσία τηλεφωνίας είναι πιθανότατα ο πιο αποτελεσματικός και οικονομικά συμφέρων τρόπος για τη διευκόλυνση της επικοινωνίας απομακρυσμένων περιοχών με αστικά κέντρα παροχής φροντίδας υγείας Το τηλέφωνο μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για παροχή ιατρικών συμβουλών από έναν ιατρό σε έναν ασθενή Μία άλλη χρήση της παραδοσιακής τηλεφωνίας είναι η δημιουργία γραμμών τηλεφωνικής εξυπηρέτησης, όπου εξειδικευμένο προσωπικό απαντούν σε απορίες ασθενών και θα παρέχουν απλές ιατρικές συμβουλές Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Εικόνες (1/2) Οι ιατρικές εικόνες μπορούν να είναι:
ακίνητες εικόνες για παράδειγμα ακτινογραφίες κινούμενες εικόνες για παράδειγμα video Η μεγαλύτερη μετακίνηση ιατρικών εικόνων στα πλαίσια μίας τηλεϊατρικής εφαρμογής είναι για εφαρμογές τηλε-ακτινολογίας η οποία είναι πιθανότατα η πιο ευρέως χρησιμοποιούμενη τηλεϊατρική εφαρμογή προς το παρόν Η ακτινολογία αφορά στη χρήση ακτινών-Χ και άλλων τεχνικών στην ιατρική απεικονιστική ενώ η τηλε-ακτινολογία αναφέρεται στη μεταφορά των εικόνων αυτών Κάθε ένα από τα χρησιμοποιούμενα ιατρικά μηχανήματα (modalities) παράγει μία ανατομική ή λειτουργική εικόνα του ασθενή Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Εικόνες (2/2) Έχουμε τα ακόλουθα είδη εικόνων:
Παραδοσιακές Ακτινογραφίες (Conventional X-ray) Αξονική Τομογραφία (Computed Tomography) Μαγνητική Τομογραφία (Magnetic resonance) Υπέρηχοι (Ultrasound) Πυρηνική Ιατρική (Nuclear medicine) Θερμογραφία (Thermography) Φλουοροσκοπία (Fluoroscopy) Αγγειογραφία και Αγγειογραφία ψηφιακής αφαίρεσης (Angiography and digital subtraction angiography) Εισαγωγή στην Πληροφορκή

ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

Δίκτυο Υπολογιστών Με τον όρο Δίκτυο Υπολογιστών αναφερόμαστε σε ένα υπολογιστικό σύστημα το οποίο επιτρέπει τη διασύνδεση μεταξύ δύο ή περισσότερων υπολογιστών. Σκοπός της δικτύωσης είναι: η ανταλλαγή δεδομένων ή/και υπηρεσιών μεταξύ των διασυνδεδεμένων υπολογιστών. Νικόλαος Παπαδάκης

Δίκτυο δύο υπολογιστών
Η πιο απλή μορφή δικτύου υπολογιστών με δικτύωση μόλις δύο υπολογιστών Η διασύνδεση μεταξύ των υπολογιστών επιτυγχάνεται μέσω ειδικού καλωδίου δικτύωσης. Νικόλαος Παπαδάκης

Δικτύωση τριών και τεσσάρων υπολογιστών
Νικόλαος Παπαδάκης

Δικτύωση Με τη δικτύωση επιδιώκεται η επικοινωνία κάθε υπολογιστή που συμμετέχει σε ένα δίκτυο με κάθε άλλο μέλος του συγκεκριμένου δικτύου. Σε μεγάλο πλήθος μελών ενός δικτύου, η δικτύωση μέσω καλωδιώσεων, δεν είναι πρακτική γιατί: Υπάρχει δυσκολία και ακαταστασία από το τράβηγμα καλωδίων από τον ένα υπολογιστή στον άλλο, οι οποίοι είναι πιθανό να μη βρίσκονται στο ίδιο δωμάτιο ή να ανήκουν σε χρήστες άγνωστους μεταξύ τους, και αφετέρου στην απουσία επαρκών θυρών στον υπολογιστή μας για να «κουμπώσει» το άκρο του κάθε καλωδίου δικτύωσης. Νικόλαος Παπαδάκης

Δικτύωση μέσω ενδιάμεσης συσκευής
Η δικτύωση μεταξύ υπολογιστών επιτυγχάνεται μέσω ειδικών συσκευών δικτύωσης Hubs, Switches, Routers. Η δικτύωση με τον τρόπο αυτό γίνεται πολύ απλούστερη δε χρειάζεται συνολική εικόνα του δικτύου στο οποίο επιθυμεί να συμμετάσχει. Αρκεί ένα καλώδιο δικτύου, μια κατάλληλη θύρα δικτύου στον υπολογιστή του και μια κενή θύρα στην ενδιάμεση συσκευή. Νικόλαος Παπαδάκης

Δικτύωση μέσω ενδιάμεσης συσκευής

Ανατομία ενός δικτύου Υπολογιστών
Ένα δίκτυο αποτελείται από το αντίστοιχο Hardware και Software, όπως και ένας υπολογιστής Το Hardware αναφέρεται στα εξαρτήματα που χρειάζονται για τη δικτύωση Το Software στα αντίστοιχα πρωτόκολλα επικοινωνίας μεταξύ των διασυνδεδεμένων υπολογιστών. Νικόλαος Παπαδάκης

Δικτυακό Hardware Το Hardware ενός δικτύου περιλαμβάνει :
Κάρτες δικτύου ή Νetwork Interface Cards. Αποτελούν τη διεπαφή επικοινωνίας μεταξύ δικτύου και Η/Υ. Μέσω αυτής ψηφιακά σήματα από το δίκτυο εισέρχονται στον Η/Υ για επεξεργασία και αντίστροφα. Καλώδια δικτύου. Αποτελούν το μέσο για τη ροή της πληροφορίας μεταξύ των διασυνδεδεμένων υπολογιστών. Η πληροφορία εντός τους ρέει υπό τη μορφή ηλεκτρικών παλμών. Ενδιάμεσες συσκευές δικτύωσης hubs, switches, Routers Modems εξασφαλίζουν σύνδεση με ένα δίκτυο μέσω τηλεφωνικών γραμμών. Νικόλαος Παπαδάκης

Δικτυακό Hardware Ο επεξεργαστής (CPU) και κατ’ επέκταση ολόκληρος ο Η/Υ λειτουργούν με βάση το δυαδικό σύστημα. καταλαβαίνουν και να επεξεργάζονται μονάχα δύο αριθμούς, το 0 και το 1. Τα σήματα χωρίζονται στα εξής σήματα αναλογικά είναι μια ηλεκτρική τάση η οποία μεταβάλλεται χρονικά, συνήθως με ομαλό και συνεχή τρόπο Ψηφιακά είναι μια σειρά από τιμές τάσης οι οποίες επιλέγονται από ένα προκαθορισμένο σύνολο, στο οποίο η τάση μπορεί να έχει τις τιμές +5 ή -5 Volt. Νικόλαος Παπαδάκης

Αναλογικό σήμα Νικόλαος Παπαδάκης

Ψηφιακό σήμα Νικόλαος Παπαδάκης

Δικτυακό Hardware Όλες οι ηλεκτρονικές μηχανές λειτουργούν μέσω ηλεκτρισμού, και πιο συγκεκριμένα μέσω ηλεκτρικών παλμών. Για την απλούστευση της κατασκευής τους, χρησιμοποιούμε το δυαδικό σύστημα. διάκριση μεταξύ δύο μόλις αριθμών, του 0 και του 1. Σύμβαση: Ονομάζω ως 0 την ανυπαρξία σήματος στην είσοδο και ως 1 την ύπαρξη. Με βάση τους χτύπους του ρολογιού στον επεξεργαστή της ηλεκτρονικής μου συσκευής, παρακολουθώ την είσοδο στο σύστημά μου και για κάθε χτύπο του ρολογιού ονομάζω ως 1 κάθε ηλεκτρικό παλμό που υπερβαίνει μια συγκεκριμένη στάθμη τάσης (συνήθως χρησιμοποιείται ως κατώφλι η τιμή των 2,5 Volts) 0 τους υπόλοιπους Νικόλαος Παπαδάκης

Μετατροπή ψηφιακού αριθμού σε ηλεκτρική κυματομορφή

Ψηφιοποίηση Ένα αναλογικό σήμα μπορεί να μετατραπεί σε ψηφιακό με κατάλληλη επεξεργασία η οποία ονομάζεται ψηφιοποίηση. Κατά την ψηφιοποίηση λαμβάνονται δείγματα του αναλογικού σήματος και οι τιμές τους (το πλάτος τους δηλαδή) μετατρέπονται σε μια ακολουθία από 0 και 1, μέσω της μετατροπής δεκαδικών σε δυαδικούς αριθμούς. Η ψηφιοποίηση λαμβάνει χώρα σε συσκευές που ονομάζονται αναλογοψηφιακοί μετατροπείς ή ADC (Analog to Digital Converters). Για τη μετατροπή ψηφιακού σήματος σε αναλογικό εφαρμόζεται η αντίστροφη διαδικασία, η οποία λαμβάνει χώρα στους λεγόμενους ψηφιακοαναλογικούς μετατροπείς ή DAC (Digital to Analog Converters). Νικόλαος Παπαδάκης

Μετατροπή αναλογικού σήματος σε ψηφιακό

Modem Τι συμβαίνει όμως στην περίπτωση του διαδικτύου όπου η πρόσβαση για τους περισσότερους οικιακούς συνδρομητές γίνετε μέσω του τηλεφωνικού δικτύου; Με δεδομένο, ότι το τηλεφωνικό δίκτυο είναι σχεδιασμένο για τη μετάδοση αναλογικών σημάτων φωνής, για τη μετάδοση ψηφιακών δεδομένων από ένα υπολογιστικό σύστημα σε ένα άλλο μέσω του τηλεφωνικού δικτύου απαιτείται πρώτα η κατάλληλη κωδικοποίηση τους ώστε αυτά να μετατραπούν σε αναλογικά. Τα χαρακτηριστικά του παραγόμενου αναλογικού σήματος θα πρέπει να είναι κατάλληλα για τη διέλευσή του μέσα από μια απλή τηλεφωνική γραμμή. Αυτή η κωδικοποίηση επιτυγχάνεται με το Modem. Νικόλαος Παπαδάκης

Λειτουργία ενός modem Νικόλαος Παπαδάκης

Ρυθμός μετάδοσης δεδομένων
Βασικό στοιχείο που προσδιορίζει ένα modem είναι ο ρυθμός μετάδοσης δεδομένων στο δίκτυο ο οποίος μας δείχνει πόσο γρήγορα μπορεί να στείλει ή να λάβει δεδομένα ένα modem. Η ταχύτητα διασύνδεσης θεωρείται το πιο σημαντικό μέγεθος κατά τη χρήση ενός δικτύου και έχει ως μονάδα μέτρησης τα bits ανά δευτερόλεπτο ή bits per second (bps). Πολλαπλάσια αυτής είναι τα Κbps, Mbps, κλπ. Ως μονάδα μέτρησης του μεγέθους των αρχείων χρησιμοποιείται το byte και τα πολλαπλάσια αυτού. Νικόλαος Παπαδάκης

Modem Η ταχύτητα αποστολής χαρακτηρίζει την ταχύτητα με την οποία πραγματοποιείται η μεταφορά δεδομένων από το χρήστη προς το δίκτυο και ονομάζεται upload (ή ανέβασμα), Η ταχύτητα λήψης χαρακτηρίζει τη μεταφορά δεδομένων από το δίκτυο προς το χρήστη και ονομάζεται download (ή κατέβασμα). Οι ανάγκες λήψης είναι μεγαλύτερες της ανάγκης αποστολής. Το upload λαμβάνει χώρα μέσω του καναλιού μιας σύνδεσης και ονομάζεται uplink, Το download μέσω του downlink. Το άθροισμα των ταχυτήτων σε μία σύνδεση για upload και download δεν μπορούν να υπερβαίνουν την ονομαστική ταχύτητα μετάδοσης δεδομένων της σύνδεσης. Νικόλαος Παπαδάκης

Modem Όταν η διασύνδεση ενός δικτύου με άλλα δίκτυα ή το διαδίκτυο γίνεται μέσω τηλεφωνικής γραμμής, χρειάζεται το απαιτούμενο modem. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η λειτουργία του modem είναι ενσωματωμένη στην ενδιάμεση συσκευή δικτύωσης, ώστε να μην απαιτείται η αγορά πρόσθετου εξοπλισμού. Αυτό συμβαίνει στα σπίτια μας, όπου η συσκευή που μας δίνεται από τον διαδικτυακό πάροχο με τον οποίο έχουμε συνδρομή ενσωματώνει τις λειτουργίες του router και του modem. Νικόλαος Παπαδάκης

Δικτύωση μέσω modem Νικόλαος Παπαδάκης

Δικτυακό Software Το λογισμικό που είναι απολύτως απαραίτητο για την επικοινωνία μεταξύ Η/Υ μέσω δικτύων είναι τα επονομαζόμενα πρωτόκολλα επικοινωνίας. Τα πιο συνηθισμένα από αυτά εγκαθίστανται σε έναν υπολογιστή κατά την εγκατάσταση του λειτουργικού συστήματος, ενώ κάποια περισσότερο εξειδικευμένα κατά την εγκατάσταση των προγραμμάτων που συνοδεύουν ένα νέο δικτυακό εξάρτημα του υπολογιστή μας. Ως πρωτόκολλο επικοινωνίας ορίζεται ένα σύνολο κανόνων συμφωνημένων και από τα δυο επικοινωνούντα μέρη και που εξυπηρετούν την μεταξύ τους ανταλλαγή πληροφοριών. Νικόλαος Παπαδάκης

Πρωτόκολλο Επικοινωνίας
Το πρωτόκολλο επικοινωνίας είναι μια δέσμη κανόνων στους οποίους στηρίζεται η επικοινωνία των συσκευών σε ένα δίκτυο. Οι κανόνες αυτοί καθορίζουν τη μορφή, το χρόνο και τη σειρά μετάδοσης των πληροφοριών στο δίκτυο. Και εκτελούν έλεγχο διόρθωση σφαλμάτων στη διάρκεια μετάδοσης των πληροφοριών. Νικόλαος Παπαδάκης

Τα πρωτόκολλα δεν εξυπηρετούν σε τίποτα περισσότερο απ’ ότι σήμερα τα Αγγλικά για την επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων. Όπως μεταξύ ανθρώπων, έτσι και μεταξύ των υπολογιστών που συμμετέχουν σε ένα δίκτυο υπάρχουν ανάγκες επικοινωνίας και συνεννόησης. Ο σκοπός της δικτύωσης είναι: η ανταλλαγή πληροφοριών, αφού κάποιοι υπολογιστές κατέχουν κάποια πληροφορία ή υπηρεσία την οποία ζητούν κάποιοι άλλοι. Προκειμένου, όμως, ένας υπολογιστής να είναι σε θέσει να ζητήσει πληροφορίες από έναν άλλον και αυτός να είναι σε θέσει να καταλάβει τι ακριβώς του ζητήθηκε και να απαντήσει, χρειάζεται προηγουμένως να οριστεί και να δημοσιευτεί ένα σύνολο κανόνων που θα διέπουν κάθε συναλλαγή τέτοιας φύσεως. Με τον τρόπο αυτό, κάθε υπολογιστής που επιθυμεί να συμμετάσχει σε ένα δίκτυο και να μοιραστεί πληροφορία αρκεί, να συμμορφώνεται με τους κανόνες επικοινωνίας του συγκεκριμένου δικτύου. Νικόλαος Παπαδάκης

Όταν όλοι οι υπολογιστές γνωρίζουν την ίδια γλώσσα, η επικοινωνία μεταξύ τους είναι απλή. Ο ρόλος των πρωτοκόλλων σε ένα δίκτυο είναι: Να εξασφαλίζουν την επικοινωνία μεταξύ απομακρυσμένων και εν γένει διαφορετικών (ετερογενών) συσκευών. Για τον ορισμό και την λεπτομερή προδιαγραφή των διαφόρων πρωτοκόλλων χρειάζεται να συναντηθούν και να έλθουν σε συμφωνία όσο το δυνατόν περισσότεροι από τους: μεγάλους επιχειρησιακούς παίκτες, φορείς κι εταιρίες του χώρου των υπολογιστών και των τηλεπικοινωνιών, Όσοι περισσότεροι υποστηρίξουν ένα πρωτόκολλο, τόσο μεγαλύτερες πιθανότητες επικράτησης και διάδοσης έχει έναντι των ανταγωνιστικών του πρωτοκόλλων. Και τόσο πιο πιθανό να μην υπάρχουν ζητήματα ασυμβατότητας κατά τη δικτύωση συσκευών από διαφορετικούς κατασκευαστές Νικόλαος Παπαδάκης

Ταξινόμηση Δικτύων Η/Υ
Ανάλογα με το χαρακτηριστικό γνώρισμα που θα επιλέξει κανείς, τα δίκτυα υπολογιστών κατατάσσονται σε διάφορες κατηγορίες. Από τις πιο συνηθισμένες είναι η διάκρισή τους με βάση το γεωγραφικό εύρος που καλύπτουν, με βάση το φυσικό μέσο ή την τεχνολογία που χρησιμοποιείται για την πρόσβαση σε αυτό, με βάση τον τρόπο που γίνεται η μεταγωγή των δεδομένων στους εσωτερικούς κόμβους του δικτύου. Νικόλαος Παπαδάκης

Με βάση το γεωγραφικό εύρος
Τοπικά δίκτυα (Local Area Networks ή LAN) Τα τοπικά δίκτυα είναι δίκτυα, τα οποία εκτείνονται σε περιορισμένη γεωγραφικά περιοχή όπως για παράδειγμα ένα κτήριο ή συγκρότημα κτηρίων και σε έκταση μερικών μέτρων και σπάνια λίγων χιλιομέτρων. Μητροπολιτικά Δίκτυα (Metropolitan Area Networks ή ΜΑΝ) Τα μητροπολιτικά δίκτυα είναι μια σχετικά νέα κατηγορία δικτύου, καλύπτουν συνήθως μια γεωγραφική περιοχή εύρους 5-50 Km, και συχνά χρησιμοποιούνται ως δίκτυα υψηλών ταχυτήτων για τη διασύνδεση τοπικών δικτύων μεταξύ τους ή με δίκτυα ευρείας περιοχής. Δίκτυα Ευρείας Περιοχής (Wide Area networks ή WAN). Τα δίκτυα ευρείας περιοχής προσφέρουν ευρύτερη κάλυψη σε σχέση με τα LAN και ΜΑΝ καθώς καλύπτουν μια εκτεταμένη γεωγραφικά περιοχή, όπως για παράδειγμα μια πόλη, ή περιοχές που βρίσκονται στο ίδιο ή ακόμη και σε διαφορετικά κράτη. Νικόλαος Παπαδάκης

Τοπικά δίκτυα Τα δίκτυα LΑΝ χαρακτηρίζονται από υψηλούς ρυθμούς μεταφοράς δεδομένων (10 έως 100 Mbps) και μικρό αριθμό σφαλμάτων μετάδοσης. Επίσης, έχουν μικρό σχετικά αριθμό συνδεμένων συσκευών και χρησιμοποιούν ιδιωτικά μέσα μετάδοσης. Τοπικά δίκτυα συναντάμε σε σχολεία, πανεπιστήμια, εταιρείες, οργανισμούς, ιδρύματα και αλλού. Νικόλαος Παπαδάκης

Τοπικά δίκτυα Τα τοπικά δίκτυα μπορούν, διασυνδεόμενα μεταξύ τους με ειδικό δικτυακό εξοπλισμό, να σχηματίζουν είτε μεγαλύτερα τοπικά δίκτυα είτε, αν η απόσταση είναι μεγάλη, δίκτυα ευρείας περιοχής. Νικόλαος Παπαδάκης

Τοπολογίες τοπικών δικτύων
Τοπολογία δικτύου ονομάζεται η μορφή της σύνδεσης μεταξύ των υπολογιστών (ή των κόμβων γενικότερα) που απαρτίζουν ένα δίκτυο. Οι τοπολογίες μπορούν να είναι είτε φυσικές είτε λογικές. Οι πιο συνηθισμένες τοπολογίες είναι η τύπου δακτυλίου, αστέρα και διαύλου Νικόλαος Παπαδάκης

Τοπολογία τύπου δακτυλίου
Στην τοπολογία δακτυλίου (ring) οι υπολογιστές συνδέονται με τη μορφή ενός κλειστού βρόχου, έτσι ώστε κάθε συσκευή να συνδέεται άμεσα με δύο άλλες συσκευές, μία από κάθε πλευρά. Οι τοπολογίες δακτυλίων είναι σχετικά ακριβές και δύσκολο να εγκατασταθούν, αλλά προσφέρουν υψηλές ταχύτητες μετάδοσης και μπορούν να εκταθούν σε μεγάλες αποστάσεις. Συνήθως χρησιμοποιούνται στα δίκτυα οπτικών ινών. Νικόλαος Παπαδάκης

Τοπολογία τύπου αστέρα
Στην τοπολογία αστέρα (star) οι υπολογιστές συνδέονται μέσω ενός κεντρικού hub. Τα δίκτυα τύπου αστέρα είναι σχετικά εύκολο να εγκατασταθούν και να διαχειριστούν γι’ αυτό και αποτελούν την πιο συνηθισμένη τοπολογία. Οι δυσλειτουργίες που εμφανίζονται οφείλονται συνήθως στο γεγονός ότι όλα τα στοιχεία πρέπει να περάσουν μέσω του hub. Νικόλαος Παπαδάκης

Τοπολογία τύπου αστέρα
Η σύνδεση των διαφόρων υπολογιστών που έχουμε στο σπίτι μας πάνω στο ADSL router που διαθέτουμε συνιστά μια τοπολογία αστέρα. Νικόλαος Παπαδάκης

Τοπολογία τύπου διαύλου
Στην τοπολογία διαύλου (bus) οι υπολογιστές διασυνδέονται μέσω ενός κεντρικού καλωδίου, το οποίο αποκαλείται δίαυλος (ή αρτηρία). Τα δίκτυα τύπου διαύλου είναι σχετικά ανέξοδα και εύκολο να εγκατασταθούν για μικρά δίκτυα. Τα δίκτυα Ethernet σχηματίζουν μια τοπολογία διαύλου. Νικόλαος Παπαδάκης

Μητροπολιτικά Δίκτυα Ο ρόλος ενός ΜΑΝ είναι παρόμοιος με εκείνο του Πάροχου Υπηρεσιών Διαδικτύου, με τη διαφορά ότι οι υπηρεσίες του παρέχονται σε εταιρικούς χρήστες για τη διασύνδεση μεγάλων τοπικών δικτύων εταιριών, οργανισμών και φορέων. Η δικτυακή υποδομή των MAN στις περισσότερες περιπτώσεις δεν ανήκει σε κάποιο συγκεκριμένο οργανισμό ή φορέα, αλλά είτε σε μια κοινοπραξία εταιρειών ή οργανισμών, είτε σε ένα συγκεκριμένο οργανισμό, ο οποίος εγκαθιστά την υποδομή του ΜΑΝ και ακολούθως την εκμεταλλεύεται παρέχοντας υπηρεσίες διασύνδεσης ΜΑΝ στους συνδρομητές του. Νικόλαος Παπαδάκης

Δίκτυα Ευρείας Περιοχής
Ένα WAN είναι ένα επικοινωνιακό δίκτυο το οποίο διασυνδέει μικρότερα δίκτυα ή μεμονωμένους χρήστες, με άλλα απομακρυσμένα δίκτυα ή χρήστες. Το WAN καλύπτει μια ευρεία γεωγραφική περιοχή και συνήθως χρησιμοποιεί την υποδομή των υπαρχόντων φορέων, όπως για παράδειγμα των τηλεπικοινωνιακών εταιριών. Στα δίκτυα WAN, χρησιμοποιούνται διάφορες τεχνολογίες για τη διασύνδεση των συστημάτων, όπως απλές τηλεφωνικές γραμμές, μισθωμένες τηλεφωνικές γραμμές, οπτικές ίνες και ασύρματες δορυφορικές ζεύξεις. Τα δίκτυα ευρείας περιοχής χαρακτηρίζονται από χαμηλές ταχύτητες και μεγάλες καθυστερήσεις. Νικόλαος Παπαδάκης

Με βάση τον τρόπο πρόσβασης
Ένα γεωγραφικά εκτεταμένο δίκτυο συνήθως διακρίνεται σε δίκτυο κορμού (backbone network) δίκτυο πρόσβασης (access network) Νικόλαος Παπαδάκης

Το δίκτυο κορμού Το δίκτυο κορμού αποτελείται συνήθως από δρομολογητές (Routers) ή γενικότερα μεταγωγούς, οι οποίοι τοποθετούνται στα σημεία διακλάδωσης ενός δικτύου και έχουν προορισμό να προωθούν τα δεδομένα που διακινούνται μέσω δικτύου πλησιέστερα προς τον προορισμό τους. Οι δρομολογητές διασυνδέονται μεταξύ τους με γραμμές υψηλής ταχύτητας. Η σύνδεση των τελικών χρηστών, οι οποίοι μπορεί να είναι είτε τοπικά δίκτυα είτε μεμονωμένα υπολογιστικά συστήματα, με το δίκτυο κορμού γίνεται μέσω του αντίστοιχου δικτύου πρόσβασης. Η σύγχρονη τεχνολογία προσφέρει ένα πλήθος λύσεων για την υλοποίηση του δικτύου πρόσβασης, επιτρέποντας την επιλογή της καταλληλότερης λύσης σε σχέση με τις απαιτήσεις των τελικών χρηστών. Νικόλαος Παπαδάκης

Ενσύρματα και Ασύρματα
Λαμβάνοντας ως κριτήριο το μέσο μετάδοσης που χρησιμοποιείται στα δίκτυα πρόσβασης, τα δίκτυα μπορούν να διακριθούν σε ενσύρματα και ασύρματα. Στα ενσύρματα δίκτυα, η σύνδεση μεταξύ των Η/Υ γίνεται καλωδιακά, για παράδειγμα μέσω τηλεφώνου, οπτικών ινών ή άλλου ενσύρματου δικτύου επικοινωνιών. Στα ασύρματα δίκτυα οι Η/Υ συνδέονται μεταξύ τους μέσω του αέρα κάνοντας χρήση κατάλληλα διαμορφωμένων δεσμών ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας (δηλαδή φωτός) που μπορούν να λειτουργούν σε διάφορες συχνότητες (π.χ. ραδιοκύματα ή μικροκύματα), ενώ στην περίπτωση πολύ μεγάλων αποστάσεων είναι δυνατό να γίνεται και χρήση δορυφόρου. Νικόλαος Παπαδάκης

Τεχνολογίες Ενσύρματης Πρόσβασης
Οι πιο διαδεδομένες τεχνολογίες ενσύρματης πρόσβασης είναι οι ακόλουθες: Μέσω απλής τηλεφωνικής γραμμής PSTN (Dial-Up) Μέσω μόνιμων ή μισθωμένων γραμμών (leased lines) Μέσω γραμμών ΙSDN Μέσω Ψηφιακής Συνδρομητικής Γραμμής DSL/ADSL Νικόλαος Παπαδάκης

Απλή τηλεφωνική γραμμή PSTN (Dial-Up)
Είναι ο πιο πρωτόγονος και πιο «αργός», αλλά απλός τρόπος πρόσβασης. Για τη μετάδοση των δεδομένων χρησιμοποιείται το τηλεφωνικό δίκτυο) Δημόσιο Τηλεφωνικό Δίκτυο Μεταγωγής (Public Swtched Telephone Network – PSTN. Η τεχνολογία Dial-Up PSTN παρέχει χαμηλή ταχύτητα η οποία φθάνει τα 56 kbps. Υλοποιείται μέσω μιας PSTN τηλεφωνικής γραμμής και μιας συσκευής (modem). Χαρακτηριστικά της είναι ότι έχει το χαμηλότερο αρχικό κόστος, αλλά η αργή της ταχύτητα συνεπάγεται υψηλότερο κόστος χάσιμο χρόνου σε αναμονές, δυσκολία τηλεφωνικής επαφής αν δε διαθέτουμε άλλη τηλεφωνική σύνδεση. Η σύνδεση γίνεται με κλήση ενός Ενιαίου Πανελλαδικού Αριθμού Κλήσης (ΕΠΑΚ). Πρόκειται για ένα ειδικό αριθμό κλήσης για κάθε ISP με δυνατότητα σύνδεσης στο Internet από οποιοδήποτε σημείο στην Ελλάδα. Νικόλαος Παπαδάκης

Μόνιμες ή Μισθωμένες γραμμές
Σε αντίθεση με τις γραμμές Dial-Up, οι μισθωμένες γραμμές είναι συνεχώς διαθέσιμες, παρέχοντας αδιάλειπτα μια προκαθορισμένη ταχύτητα μετάδοσης δεδομένων. Οι γραμμές αυτές μισθώνονται από έναν πάροχο τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών και η χρέωσή τους γίνεται με βάση την ταχύτητα και το μήκος τους και όχι με το χρόνο χρήσης τους ή τον όγκο των δεδομένων που μεταφέρουν. Οι μισθωμένες γραμμές είναι σχετικά ακριβή επιλογή και χρησιμοποιούνται σε περιπτώσεις που απαιτείται εγγυημένη ταχύτητα μετάδοσης δεδομένων. Νικόλαος Παπαδάκης

Γραμμές ΙSDN Αμέσως ταχύτερη είναι η σύνδεση που μπορούμε να κάνουμε μέσω τηλεφωνικής γραμμής ISDN. To ISDN (Ψηφιακό Δίκτυο Ενοποιημένων Υπηρεσιών – Integrated Services Digital Network) υλοποιείται στο υπάρχον τηλεφωνικό δίκτυο και παρέχει ψηφιακή επικοινωνία μέχρι και τον τελικό χρήστη. Προϋποθέτει κατάλληλη συσκευή modem, καθώς και διαφορετικές ρυθμίσεις της βασικής τηλεφωνικής μας σύνδεσης. Στα πλεονεκτήματά της συγκαταλέγονται η αυξημένη ταχύτητα, η πιο αξιόπιστη σύνδεση η παροχή δεύτερου αριθμού τηλεφώνου. Νικόλαος Παπαδάκης

Γραμμές ΙSDN Μπορούμε να συνδέσουμε έως και οχτώ συσκευές σε μια γραμμή ISDN, από τις οποίες δύο μπορούν να λειτουργούν ταυτόχρονα. Στα μειονεκτήματα συγκαταλέγονται το αρχικά ακριβότερο κόστος εγκατάστασης το υψηλότερο πάγιο κόστος της γραμμής ISDN σε σχέση με τη γραμμή PSTN. Η ταχύτητα μεταφοράς δεδομένων με γραμμή ISDN μπορεί να είναι 64 Κbps ή 128 Κbps, ενώ η σύνδεση γίνεται πάλι με την κλήση του ΕΠΑΚ. Γενικά η τεχνολογία ISDN είναι συμφέρουσα για σποραδική μεταφορά δεδομένων, σε συνδυασμό με τηλεφωνικές κλήσεις. Γίνεται όμως ασύμφορη όταν χρησιμοποιείται για μακρόχρονη σύνδεση με το δίκτυο, εφόσον η χρέωση είναι ανάλογη της διάρκειας σύνδεσης. Νικόλαος Παπαδάκης

Ψηφιακής Συνδρομητικής Γραμμής DSL/ADSL
O όρος DSL (Digital Subscriber Line) ή xDSL περιγράφει μια οικογένεια τεχνολογιών που παρέχουν μετάδοση δεδομένων πάνω από το παραδοσιακά τηλεφωνικά καλώδια. Η πιο δημοφιλής τεχνολογία DSL είναι το ADSL (Asymmetric Digital Subscriber Line). Η τεχνολογία DSL κάνει δυνατή την επίτευξη πολύ υψηλών ταχυτήτων μεταφοράς δεδομένων μέσα από την υπάρχουσα PSTN τηλεφωνική καλωδιακή υποδομή, χρησιμοποιώντας τα ήδη εγκατεστημένα χάλκινα ζεύγη καλωδίων τα οποία συνδέουν τους συνδρομητές σταθερής τηλεφωνίας με τον τηλεπικοινωνιακό φορέα. Η τεχνολογία DSL χρησιμοποιεί ειδικά modem τα οποία με κατάλληλη κωδικοποίηση επιτυγχάνουν ταχύτητες της τάξης των Mbps με μέγιστο τα 24 Mbps. Νικόλαος Παπαδάκης

Ψηφιακής Συνδρομητικής Γραμμής DSL/ADSL
Τα modem αυτά χρησιμοποιούν το τηλεφωνικό δίκτυο για να συνδεθούν με το Συγκεντρωτή Πρόσβασης DSL (DSL Access Module – DSLAM) του παροχέα υπηρεσιών DSL. Επιτρέπει την ταυτόχρονη χρήση τηλεφώνου, συν του ότι μπορούμε πλέον να τιμολογούμαστε με πάγιο τέλος και όχι βάσει της διάρκειας σύνδεσής μας στο διαδίκτυο. Επιπλέον, δεν απαιτείται η διαρκής αποσύνδεση και επανασύνδεσή μας. Αποτελεί σήμερα τον πιο διαδεδομένο τρόπο πρόσβασης στο διαδίκτυο για οικιακούς συνδρομητές. Νικόλαος Παπαδάκης

Τεχνολογίες Ασύρματης Πρόσβασης
Οι πιο διαδεδομένες τεχνολογίες ασύρματης πρόσβασης είναι οι ακόλουθες: Πρόσβαση μέσω WiFi/WLAN Πρόσβαση μέσω δικτύου κινητής τηλεφωνίας Δορυφορική Πρόσβαση Νικόλαος Παπαδάκης

Πρόσβαση μέσω WiFi/WLAN
Το μοντέλο είναι το εξής: υπάρχει ένα ενσύρματο δίκτυο κορμού στο οποίο συνδέονται τα σημεία πρόσβασης (Access Points-AP) του ασύρματου δικτύου. Μέσω των ΑΡ ένας υπολογιστής αποκτά πρόσβαση στο διαδίκτυο. Μονάχα η επικοινωνία μεταξύ υπολογιστή και ΑΡ γίνεται ασύρματα, το υπόλοιπο της επικοινωνίας γίνεται μέσω ενσύρματων μέσων. Για την πρόσβαση σε κάποιο ασύρματο δίκτυο απαραίτητη προϋπόθεση είναι η συσκευή μας να είναι εξοπλισμένη με ασύρματη κάρτα δικτύωσης συμβατή με το ασύρματο δίκτυο στο οποίο επιθυμούμε να συνδεθούμε. Στα ασύρματα τοπικά δίκτυα γίνεται χρήση του πρωτοκόλλου IEEE Νικόλαος Παπαδάκης

Πρόσβαση μέσω WiFi/WLAN
Είναι αρκετά δημοφιλή λόγω της κινητικότητας που επιτρέπουν στο χρήστη. Νικόλαος Παπαδάκης

Πρόσβαση μέσω δικτύου κινητής τηλεφωνίας
Με τον όρο κινητά δίκτυα αναφερόμαστε στα δίκτυα που χρησιμοποιούν τεχνολογίες κινητής τηλεφωνίας προκειμένου να προσφέρουν δυνατότητα ασύρματων συνδέσεων σε μετακινούμενους χρήστες. Σε ένα σύστημα κινητής επικοινωνίας η κυψέλη αποτελεί τη βασική οντότητα για τον χρήστη και ορίζεται ως η περιοχή στην οποία η ραδιοκάλυψη δίνεται από έναν σταθμό βάσης (base station). Η πρόσβαση στο διαδίκτυο μέσω κινητών δικτύων μπορεί να γίνει μέσω τεχνολογίας GPRS ή ακόμη καλύτερα UMTS (γνωστής και ως 3G) για υψηλότερες ταχύτητες πρόσβασης. Νικόλαος Παπαδάκης

Πρόσβαση μέσω δικτύου κινητής τηλεφωνίας
Η πρόσβαση στο διαδίκτυο μέσω κινητών δικτύων προσφέρει μεγάλη γεωγραφική κάλυψη αντίστοιχη δυνατότητα κινητικότητας, απλοποιημένη πρόσβαση, ικανοποιητικές ταχύτητες μετάδοσης (της τάξης μερικών Mbps). Μειονεκτήματα Υψηλή χρέωση(συνήθως ογκοχρέωση) Μεταβολές στην ποιότητα λήψης κατά τη διάρκεια μιας σύνδεσης. Νικόλαος Παπαδάκης

Δορυφορική Πρόσβαση Μια δορυφορική σύνδεση μέσω «πιάτου» προσφέρει ταχύτητες περίπου επταπλάσιες από αυτές του ISDN και κατά κάτι μικρότερες από αυτές της DSL. Είναι όμως αρκετά ακριβή λόγω του εξειδικευμένου εξοπλισμού και της αντίστοιχα ακριβής συνδρομής. Συνήθως χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις που δεν είναι εφικτή κάποια εναλλακτική μέθοδος πρόσβασης. Νικόλαος Παπαδάκης

Με βάση τον τρόπο μεταγωγής
Η διακίνηση των δεδομένων μέσα σε ένα δίκτυο υλοποιείται με τη μεταγωγή τους μέσω των κόμβων (μεταγωγείς ή δρομολογητές) που απαρτίζουν ένα δίκτυο κορμού. Κατά τη διάρκεια μιας τυπικής φωνητικής τηλεφωνικής κλήσης μέσω ενός τηλεφωνικού δικτύου, δεν παρατηρούνται αυξομειούμενες καθυστερήσεις στη μετάδοση και στη λήψη της φωνής. Στην περίπτωση που το τηλεφωνικό δίκτυο είναι φορτωμένο υπάρχει το ενδεχόμενο να πραγματοποιήσουμε πολλές απόπειρες κλήσης μέχρι αυτή να επιτευχθεί. Όσο φορτωμένο και να είναι το τηλεφωνικό δίκτυο, από τη στιγμή που θα αποκατασταθεί μια τηλεφωνική κλήση, η ποιότητα της φωνής (καθυστερήσεις, παραμόρφωση φωνής κλπ) παραμένει γενικά σταθερή κατά τη διάρκειά της. Νικόλαος Παπαδάκης

Με βάση τον τρόπο μεταγωγής
Η ίδια σταθερότητα παρατηρείται και στην περίπτωση που δυο υπολογιστές συνδέονται μεταξύ τους μέσω του τηλεφωνικού δικτύου, με χρήση του Modem. Οι χρήστες του Διαδικτύου είναι σαφώς γνώστες των σημαντικών επιπτώσεων που έχει στην ταχύτητα αποστολής και λήψης δεδομένων η υπερφόρτωση του Διαδικτύου κατά τις ώρες αιχμής. Πού οφείλεται η παραπάνω διαφοροποίηση, εφόσον τόσο τα τηλεφωνικά δίκτυα όσο και το Διαδίκτυο μεταφέρουν δεδομένα; Η βασική διαφορά εντοπίζεται στη διαφορετική τεχνολογία μεταγωγής που εφαρμόζουν. Νικόλαος Παπαδάκης

Τεχνολογίες Μεταγωγής
Οι δύο πιο σημαντικές τεχνολογίες μεταγωγής που εφαρμόζονται σήμερα στα δίκτυα Η/Υ είναι η μεταγωγή κυκλώματος πριν από οποιαδήποτε ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ δύο τερματικών συσκευών συνδεδεμένων στο δίκτυο (π.χ. τηλεφωνικές συσκευές, modem, κλπ), αναζητείται από το σύστημα ένα “μονοπάτι” μεταφοράς δεδομένων το οποίο, εφόσον βρεθεί, δεσμεύεται και χρησιμοποιείται αποκλειστικά για να διακινηθούν τα δεδομένα μεταξύ των δύο τερματικών συσκευών . η μεταγωγή πακέτων. κοινή χρήση του μέσου μετάδοσης των δεδομένων (π.χ. ενός καλωδίου) από πολλές τερματικές συσκευές ταυτόχρονα, η οποία επιτυγχάνεται με την πολυπλεξία στο χρόνο των πακέτων δεδομένων που μεταδίδονται μέσω του καναλιού μεταφοράς Νικόλαος Παπαδάκης

Μεταγωγή Κυκλώματος Αυτό το «μονοπάτι» μεταφοράς δεδομένων συνιστά ένα κύκλωμα μεταξύ των δύο τερματικών συσκευών. Το κύκλωμα αυτό μπορεί να αποτελείται από ένα ή περισσότερα φυσικά (π.χ. χάλκινα σύρματα) ή λογικά κυκλώματα (π.χ. κυκλώματα πολυπλεγμένα σε οπτικές ή μικροκυματικές ζεύξεις), συνδεδεμένα σε σειρά μεταξύ τους. Το κύκλωμα διατηρείται όσο διαρκεί η σύνδεση μεταξύ των δύο τερματικών συσκευών και καταργείται μόνο με τον τερματισμό της σύνδεσης μεταξύ τους, οπότε και τα επιμέρους κυκλώματα που το αποτελούν απελευθερώνονται και μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε επόμενες συνδέσεις. Νικόλαος Παπαδάκης

Μεταγωγή Κυκλώματος Με τη μεταγωγή κυκλώματος η ταχύτητα μετάδοσης των δεδομένων δεν επηρεάζεται από το φόρτο του δικτύου, δεδομένου ότι ο κάθε χρήστης έχει την αποκλειστική χρήση του κυκλώματος που του έχει αποδοθεί κατά τη διάρκεια της σύνδεσής του. Λαμβάνοντας όμως υπόψη ότι ο χρόνος κατά τον οποίο διακινούνται δεδομένα είναι μικρότερος από τη διάρκεια της σύνδεσης (άρα και του χρόνου δέσμευσης του κυκλώματος), συμπεραίνουμε εύκολα ότι η μεταγωγή κυκλώματος δε χρησιμοποιεί αποτελεσματικά τη δικτυακή υποδομή καθώς δεσμεύει πόρους του δικτύου οι οποίοι παραμένουν αδρανείς για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Νικόλαος Παπαδάκης

Μεταγωγή Κυκλώματος Νικόλαος Παπαδάκης

Μεταγωγή Πακέτων Το παραπάνω μειονέκτημα αντιμετωπίζεται επαρκώς με την τεχνολογία μεταγωγής πακέτων, η οποία βρίσκει ευρύτατη εφαρμογή στο Διαδίκτυο και γενικά στα δίκτυα Η/Υ,. Το βασικό χαρακτηριστικό της είναι η κοινή χρήση του μέσου μετάδοσης των δεδομένων (π.χ. ενός καλωδίου) από πολλές τερματικές συσκευές ταυτόχρονα, η οποία επιτυγχάνεται με την πολυπλεξία στο χρόνο των πακέτων δεδομένων που μεταδίδονται μέσω του καναλιού μεταφοράς. Νικόλαος Παπαδάκης

Μεταγωγή Πακέτων Απαραίτητη προϋπόθεση για τη λειτουργία αυτή είναι ο τεμαχισμός της πληροφορίας που πρόκειται να μεταδοθεί μέσα από το κανάλι και η ενθυλάκωσή της μέσα σε πακέτα σταθερού μεγέθους που θα φέρουν τις κατάλληλες αναγνωριστικές επικεφαλίδες προκειμένου να είναι εφικτή η ανασύσταση της αρχικής πληροφορίας από τα επί μέρους πακέτα κατά τη λήψη τους στον τελικό προορισμό. Η διαδικασία του τεμαχισμού και του σχηματισμού των πακέτων λαμβάνει χώρα στο λειτουργικό σύστημα του αποστολέα πριν ξεκινήσει η μετάδοση, ενώ η αντίστροφη διαδικασία πραγματοποιείται από το λειτουργικό σύστημα του παραλήπτη. Νικόλαος Παπαδάκης

Μεταγωγή Πακέτων Νικόλαος Παπαδάκης

Μεταγωγή Πακέτων Στο παράδειγμα του σχήματος, οι σταθμοί Α, Β και C θέλουν να στείλουν δεδομένα στους σταθμούς D, E και F αντίστοιχα. Τα πακέτα δεδομένων που αποστέλλει ο κάθε σταθμός καταλήγουν στο κέντρο μεταγωγής πακέτων 1 όπου και πολυπλέκονται και προωθούνται στο μέσο μετάδοσης. Η τεχνολογία μεταγωγής πακέτων επιτρέπει την αποτελεσματικότερη χρήση της δικτυακής υποδομής, εφόσον οι πόροι του δικτύου χρησιμοποιούνται μόνο εφόσον υπάρχουν δεδομένα προς μετάδοση. Χαρακτηριστικά παραδείγματα δικτύων που χρησιμοποιούν την τεχνολογία μεταγωγής πακέτων είναι Το διαδίκτυο Γενικά όλα τα δίκτυα επικοινωνίας Η/Υ. Νικόλαος Παπαδάκης

Μοντέλα αναφοράς OSI και διαδικτύου
Στα δίκτυα υπολογιστών η αποστολή και η λήψη δεδομένων γίνεται σε βήματα κατά τη διάρκεια των οποίων τα δεδομένα που διακινούνται υφίστανται διαδοχικά επίπεδα επεξεργασίας και εκτελούνται συγκεκριμένες λειτουργίες. Οι λειτουργίες που συμβαίνουν σε κάθε επίπεδο επεξεργασίας, καθώς και η προτυποποιημένη μορφή των δεδομένων που υφίστανται επεξεργασία σε κάθε επίπεδο, ρυθμίζονται από το αντίστοιχο πρωτόκολλο επικοινωνίας του κάθε επιπέδου. Τα πρωτόκολλα αυτά σχηματίζουν μία "στοίβα" πρωτοκόλλων η οποία χαρακτηρίζει επακριβώς την επικοινωνία μεταξύ αποστολέα και παραλήπτη. Νικόλαος Παπαδάκης

H συνηθέστερη κατηγοριοποίηση των επιπέδων της στοίβας, από το χαμηλότερο προς το υψηλότερο, είναι γνωστή ως μοντέλο αναφοράς OSI (Open System Interconnection) και περιλαμβάνει Φυσικό επίπεδο (physical layer) Επίπεδο ζεύξης δεδομένων (data link layer) Επίπεδο δικτύου (network layer) Επίπεδο μεταφοράς (transport layer) Επίπεδο συνόδου (session layer) Επίπεδο παρουσίασης (presentation layer) Επίπεδο εφαρμογών (application layer) Νικόλαος Παπαδάκης

Αυτή η πολύπλοκη διαστρωμάτωση εξυπηρετεί τις ανάγκες συντήρησης κι επέκτασης των δικτύων και είναι απαραίτητη λόγω των διαφορετικών υπηρεσιών που παρέχει κάθε επίπεδο: Το φυσικό επίπεδο και το επίπεδο ζεύξης δεδομένων, από κοινού, ουσιαστικά επιτυγχάνουν την αξιόπιστη μετάδοση δεδομένων στο φυσικό μέσο και υλοποιούνται μέσω της κάρτας δικτύου (ενσύρματης ή ασύρματης). Το επίπεδο δικτύου προδιαγράφει τη δρομολόγηση των πακέτων διαμέσου διαφορετικών αλληλοσυνδεόμενων δικτύων ("διαδίκτυο") και επιτρέπει την αποστολή δεδομένων κατά μήκος μεγάλων γεωγραφικών αποστάσεων από έναν υπολογιστή σε έναν άλλον. Νικόλαος Παπαδάκης

Το επίπεδο μεταφοράς παρέχει μία αφαίρεση επικοινωνίας από άκρο σε άκρο, σαν να μη μεσολαβεί ένα πλήθος ενδιάμεσων δικτύων και η διαδικασία της δρομολόγησης κι επιτρέπει την επικοινωνία μεταξύ εφαρμογών που τρέχουν στον υπολογιστή του αποστολέα και του παραλήπτη διαμέσου του δικτύου. Το επίπεδο εφαρμογών, τέλος, ορίζει τα πραγματικά δεδομένα και τις πραγματικές υπηρεσίες που παρέχονται απευθείας στον χρήστη. Αξίζει να τονίσουμε, εδώ, πως κατά τη διάρκεια μιας δικτυακής σύνδεσης ο τελικός χρήστης δεν αντιλαμβάνεται τις επεξεργασίες που λαμβάνουν χώρα στα διάφορα επίπεδα πρωτοκόλλων. Το μόνο που αντιλαμβάνεται είναι το τελικό αποτέλεσμα των διεργασιών στο επίπεδο εφαρμογής το οποίο είναι αυτό που παρουσιάζεται στην οθόνη του. Νικόλαος Παπαδάκης

Η σειριακή μετάβαση των δεδομένων από το ένα επίπεδο επεξεργασίας στο άλλο πραγματοποιείται κατά την αποστολή και τη λήψη τους με την ίδια σειρά αλλά με αντίστροφη φορά. Στον αποστολέα η επεξεργασία των δεδομένων ξεκινά από το επίπεδο εφαρμογής και ολοκληρώνεται στο φυσικό επίπεδο. περιλαμβάνει τη μετάδοση των δεδομένων μέσα από το αντίστοιχο φυσικό κανάλι (π.χ. το καλώδιο) Στον παραλήπτη η επεξεργασία ξεκινάει από τη λήψη των δεδομένων μέσω του φυσικού επιπέδου και ολοκληρώνεται με την ανασύσταση της ληφθείσας πληροφορίας στο επίπεδο εφαρμογής. Νικόλαος Παπαδάκης

Επίπεδα Διαδικτύου Η στοίβα πρωτοκόλλων του διαδικτύου περιλαμβάνει τα ακόλουθα επίπεδα: Φυσικό επίπεδο (physical layer) Επίπεδο ζεύξης δεδομένων (data link layer) Επίπεδο δικτύου (network layer) Επίπεδο μεταφοράς (transport layer) Επίπεδο εφαρμογών (application layer) Νικόλαος Παπαδάκης

Επίπεδα επεξεργασίας πληροφορίας σε αποστολέα και παραλήπτη
Μία εφαρμογή συλλέγει τα δεδομένα, τα οποία επιθυμεί να αποστείλει στο δίκτυο, σύμφωνα με κάποιο πρωτόκολλο εφαρμογών, το οποίο εξαρτάται από αυτήν. Το πρωτόκολλο αυτό προδιαγράφει τι επιπλέον στοιχεία προστίθενται στα υπό εξέταση δεδομένα προκειμένου να υποστηριχθούν κάποιες λειτουργίες π.χ. κάποιου είδους "ετικέτες" ώστε να γίνει κατανοητή από τον παραλήπτη η φύση των δεδομένων. Έτσι, σχηματίζεται ένα πακέτο επιπέδου εφαρμογών, που ονομάζεται μήνυμα, το οποίο προωθείται στον πυρήνα του λειτουργικού συστήματος, όπου είναι υλοποιημένο το επίπεδο μεταφοράς, σύμφωνα με κάποιο χρησιμοποιούμενο πρωτόκολλο μεταφοράς. Το επίπεδο μεταφοράς προσθέτει τα δικά του στοιχεία (την "κεφαλίδα" του), προκειμένου να υποστηριχθούν οι επιπλέον δικές του λειτουργίες, και το τελικό πακέτο προωθείται στο επίπεδο δικτύου. Νικόλαος Παπαδάκης

Το επίπεδο δικτύου προσθέτει επίσης τη δική του κεφαλίδα και προωθεί το άθροισμα, το πακέτο επιπέδου δικτύου, στο επίπεδο ζεύξης δεδομένων. Το τελευταίο προσθέτει τις δικές του επικεφαλίδες και προβαίνει σε αποστολή των τελικών πακέτων σύμφωνα με τους κανόνες του χρησιμοποιούμενου πρωτοκόλλου φυσικού επιπέδου. Οι κανόνες αυτοί ορίζουν τον τρόπο κωδικοποίησης σε κάποιο φυσικό μέσο, τον τυχόν τρόπο διαμόρφωσης και τον τρόπο μετάδοσης. Κατά τη λήψη του μεταδιδόμενου πακέτου στον παραλήπτη, οι διαδικασίες επαναλαμβάνονται με αντίστροφη σειρά. Νικόλαος Παπαδάκης

Πρωτόκολλα Διαδικτύου
Στην περίπτωση του Διαδικτύου τα πιο σημαντικά πρωτόκολλα σε κάθε επίπεδο είναι το πρωτόκολλο διαδικτύου ή IP (Internet Protocol) στο επίπεδο δικτύου, το TCP (Transmission Control Protocol) στο επίπεδο μεταφοράς το HTTP (HyperText Transfer Protocol) στο επίπεδο εφαρμογής. Επειδή το διαδίκτυο, ως το κατεξοχήν δίκτυο ευρείας ζώνης, ουσιαστικά αποτελεί τη συνένωση πολλών διαφορετικών τοπικών δικτύων, δεν προτείνει κάποιο συγκεκριμένο πρωτόκολλο για το επίπεδο ζεύξης. Ως εκ τούτου, όλα τα δημοφιλή πρωτόκολλα αυτού του επιπέδου (π.χ. για πρόσβαση μέσω Ethernet, WLAN, ADSL) μπορούν να χρησιμοποιηθούν χωρίς εξαίρεση. Νικόλαος Παπαδάκης

Λειτουργία Διαδικτύου
το Διαδίκτυο αποτελεί ένα δίκτυο ευρείας ζώνης με παγκόσμια κάλυψη που χρησιμοποιείται για τη διασύνδεση τοπικών δικτύων ή μεμονωμένων χρηστών μεταξύ τους. Το Διαδίκτυο στηρίζεται στη μεταγωγή πακέτων και η λειτουργία του προδιαγράφεται από τη στοίβα πρωτοκόλλων που είναι ευρέως γνωστή ως TCP/IP. Αν και στις μέρες μας το Internet έχει ταυτιστεί με τις υπηρεσίες που έχουν χτιστεί και τρέχουν πάνω από αυτό π.χ. WWW, , ftp, δίκτυα peer-to-peer, social networks, chat Εν τούτοις το όνομά του το οφείλει στο πρωτόκολλο επιπέδου δικτύου που χρησιμοποιείται για τη δρομολόγηση των πακέτων μεταξύ αποστολέα και παραλήπτη, το οποίο ονομάζεται Internet Protocol ή εν συντομία IP. Νικόλαος Παπαδάκης

Διασύνδεση μέσω διαδικτύου

Πρόγονος του Internet θεωρείται το ARPANET το οποίο ήταν το πρώτο στον κόσμο δίκτυο μεταγωγής πακέτων και λειτούργησε το διάστημα Το ARPANET χρηματοδοτήθηκε από το Γραφείο Ερευνών Αμύνης των Ηνωμένων Πολιτειών και δόθηκε για χρήση στα πανεπιστήμια κι εργαστήρια ερευνών στις Η.Π.Α. Σήμερα το διαδίκτυο δεν ανήκει ουσιαστικά σε κανέναν, καθώς δεν υπάρχει κάποιο άτομο ή οργανισμός που να έχει στην κατοχή του η έστω υπό τον έλεγχο του ολόκληρο το διαδίκτυο. Σαν δίκτυο ευρείας ζώνης, το διαδίκτυο αποτελείται από πολλά μικρότερα δίκτυα που ανήκουν σε άτομα και οργανισμούς. Το διαδίκτυο δημιουργείται μέσω των διασυνδέσεων μεταξύ αυτών των δικτύων. Νικόλαος Παπαδάκης

Το δίκτυο κορμού του διαδικτύου αποτελείται από ένα σύνολο δικτύων υψηλής ταχύτητας και χωρητικότητας, που συνήθως ανήκουν στις μεγάλες εταιρίες τηλεπικοινωνιών, μέσω των οποίων μπορεί να διακινείται μεγάλος όγκος δεδομένων. Για την πρόσβαση στο διαδίκτυο απαιτείται η συνδρομή με κάποιον Πάροχο Υπηρεσιών διαδικτύου (Internet service provider - ΙSP), ο οποίος διαθέτει την κατάλληλη υποδομή και διασυνδέσεις με το δίκτυο κορμού ώστε να εξασφαλίζει την πρόσβαση των συνδρομητών του σε αυτό. Συνδρομητές σε έναν ISP μπορούν να είναι τόσο εταιρείες, όσο μεμονωμένα άτομα. Νικόλαος Παπαδάκης

Μοντέλο Client-Sever Τα δίκτυα έχουν σκοπό το διαμοιρασμό πληροφοριών και υπηρεσιών μεταξύ των υπολογιστών που συμμετέχουν σε αυτά. Το πιο διαδεδομένο μοντέλο αλληλεπίδρασης μεταξύ υπολογιστών για την ανταλλαγή δεδομένων και υπηρεσιών είναι το επονομαζόμενο ως μοντέλο Client-Server ή πελάτη-εξυπηρετητή (ή διακομιστή). Ο όρος αυτός σχετίζεται με τον τύπο του δικτύου όπου τα στοιχεία φυλάσσονται κεντρικά σε ένα κεντρικό υπολογιστή (server) και χρησιμοποιούνται τοπικά από τους χρήστες - τερματικά (clients). Ο κεντρικός υπολογιστής είναι συνήθως ένα πολύ ισχυρό PC (ή ομάδα από PCs). Συνήθως, το ρόλο του πελάτη τον αναλαμβάνει ένα πρόγραμμα εφαρμογής (software) που εκτελείται σε ένα τοπικό τερματικό μηχάνημα και το οποίο αιτείται μία υπηρεσία ή πληροφορία από τον εξυπηρετητή. Νικόλαος Παπαδάκης

Μοντέλο Client-Sever Ο εξυπηρετητής, με τη σειρά του, είναι ένα άλλο πρόγραμμα εφαρμογής σε ένα απομακρυσμένο σύστημα. Η επικοινωνία μεταξύ του προγράμματος πελάτη και του προγράμματος εξυπηρετητή υλοποιείται μέσω της ανταλλαγής κατάλληλων μηνυμάτων του επιπέδου εφαρμογής. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούνται τα τυποποιημένα μηνύματα ενός πρωτοκόλλου του επιπέδου εφαρμογής, το οποίο είναι εκ των προτέρων γνωστό και στις δύο πλευρές. Η επικοινωνία αυτής της μορφής έχει συνήθως τη μορφή αίτησης-απόκρισης (request-response) με την αίτηση να περιγράφει το αίτημα του πελάτη προς τον εξυπηρετητή και την απόκριση την απάντηση του εξυπηρετητή προς τον πελάτη. Νικόλαος Παπαδάκης

Μοντέλο Client-Sever Ειδικά όσον αφορά το διαδίκτυο, το μοντέλο client-server είναι το πλέον διαδεδομένο μοντέλο υπηρεσιών στο οποίο υπακούν οι περισσότερες από τις δημοφιλείς υπηρεσίες του συμπεριλαμβανομένου του Παγκόσμιου Ιστού (World Wide Web - WWW). Το WWW υλοποιείται με την ανταλλαγή μηνυμάτων του πρωτοκόλλου εφαρμογής HTTP μεταξύ πελατών-εξυπηρετητών. Νικόλαος Παπαδάκης

Μοντέλο Client-Sever Το ρόλο του πελάτη στο WWW τον έχει το πρόγραμμα λογισμικού που είναι γνωστό ως browser ή φυλλομετρητής . Πρόκειται για τους γνωστούς σε όλους μας Internet Explorer, Firefox Mozilla, Google Chrome, Opera, κλπ. Ο browser ουσιαστικά αποτελεί την υλοποίηση του πρωτοκόλλου HTTP στην πλευρά του πελάτη και μπορεί να στέλνει μηνύματα του πρωτοκόλλου αυτού (ΗΤΤΡ requests όπως είναι γνωστά) στην πλευρά του εξυπηρετητή. Ο εξυπηρετητής, με τη σειρά του, στην περίπτωση του WWW ονομάζεται Web Server και είναι ικανός να δέχεται ΗΤΤΡ requests από τους πελάτες, να τα επεξεργάζεται και να αποκρίνεται στέλνοντας σε κάθε πελάτη το περιεχόμενο που ζήτησε (ΗΤΤΡ response) πολυμεσικό ή μη. Γνωστοί web servers σήμερα είναι αυτοί των Facebook, Google, YouTube, WindowsLive, Yahoo, και γενικά κάθε ιστοσελίδας που επισκεπτόμαστε μέσω του browser μας, Ελληνικής ή μη. Νικόλαος Παπαδάκης

Μοντέλο Client-Sever Κάθε Web Server δεν κάνει τίποτε περισσότερο από το να εκθέτει σε δημόσια θέα τα αρχεία και το υλικό που έχει στην κατοχή του και διατηρεί αποθηκευμένα στο σκληρό του δίσκο. Για να διευκολύνεται η επικοινωνία μεταξύ πελατών-εξυπηρετητών στο www, το υλικό που ανταλλάσσεται (οι ιστοσελίδες δηλαδή) κωδικοποιείται με βάση τους κανόνες της γλώσσας HTML (HyperText Markup Language), η οποία είναι γνωστή σε όλους τους browsers. Για παράδειγμα, ένα HTTP request προς έναν server, φυσιολογικά, έχει την ακόλουθη μορφή: /images/logo.html HTTP/1.1 Host: Νικόλαος Παπαδάκης

Μοντέλο Client-Sever Με το μήνυμα αυτό του πρωτοκόλλου ΗΤΤΡ, ένας πελάτης ζητάει από τον server με όνομα να δει το αρχείο με όνομα logo.html το οποίο ο server διατηρεί αποθηκευμένο μέσα στο φάκελο image (αρχείο με απόλυτη διαδρομή /image/logo.html). Το μονοπάτι το οποίο προσδιορίζει μοναδικά το ζητούμενο αρχείο ονομάζεται, γενικά, URL (Uniform Resource Locator). GET είναι το όνομα του τυποποιημένου HTTP μηνύματος που χρησιμοποιείται σε τέτοιου είδους συναλλαγές. Στο πρότυπο IETF RFC 2616, που περιγράφει το πρωτόκολλο ΗΤΤΡ, ορίζεται πλήθος μηνυμάτων, καθένα με συγκεκριμένη χρήση, όμως το GET είναι το πιο συνηθισμένο. Ο web server, μόλις λάβει ένα τέτοιο μήνυμα, ανακτά από το σκληρό του δίσκο το περιεχόμενο που του έχει ζητηθεί και απαντά με το κατάλληλο ΗΤΤΡ μήνυμα στον πελάτη. Νικόλαος Παπαδάκης

Μοντέλο Client-Sever Αυτή ακριβώς είναι η διαδικασία που επαναλαμβάνεται κάθε φορά που γράφουμε μια διεύθυνση της μορφής στη γραμμή διευθύνσεων του browser μας και πατάμε enter ή απλώς κάνουμε αριστερό click πάνω σε μια υπερσύνδεση (hyperlink ή απλά link) σε μια ιστοσελίδα που μας έχει ήδη εμφανιστεί. Νικόλαος Παπαδάκης

Δρομολόγηση στο Διαδίκτυο – ο ρόλος των πρωτοκόλλων ΙΡ και TCP
Τα μηνύματα που ανταλλάσσονται μεταξύ client και server, οι οποίοι ενδέχεται να βρίσκονται σε διαφορετικές ηπείρους, πρέπει να διασχίσουν ολόκληρο το δίκτυο που μεσολαβεί προκειμένου να παραδοθούν στον προορισμό τους. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επικοινωνία υπολογιστών μέσω οποιουδήποτε δικτύου είναι η απόδοση σε κάθε μέλος του δικτύου ενός αναγνωριστικού που θα το ταυτοποιεί μοναδικά. Στο διαδίκτυο υπεύθυνο για την απόδοση ταυτοτήτων στους υπολογιστές είναι το επίπεδο δικτύου. Οι διαδικτυακές διευθύνσεις ονομάζονται διευθύνσεις ΙΡ και χρησιμοποιούνται απαραιτήτως κατά τη δρομολόγηση που λαμβάνει χώρα μέσω του πρωτοκόλλου IP. Νικόλαος Παπαδάκης

Κάθε υπολογιστής, με την είσοδό του στο διαδίκτυο, αποκτάει δυναμικά από τον ISP με τον οποίο έχει συνδρομή μια μοναδική ΙΡ διεύθυνση που του επιτρέπει να επικοινωνεί με άλλους. Οι ΙΡ διευθύνσεις είναι αριθμοί των 32 bits χωρισμένοι σε 4 bytes και παραμένουν αμετάβλητες για όση ώρα ένας χρήστης παραμένει συνδεδεμένος στο διαδίκτυο. Με την έξοδο και επανασύνδεσή του στο διαδίκτυο κάθε υπολογιστής λαμβάνει νέα ΙΡ διεύθυνση, η οποία ενδέχεται να διαφέρει από την προηγούμενη. Όμοια με το σταθερό τηλεφωνικό δίκτυο, όπου οι αριθμοί τηλέφωνων στην ίδια γεωγραφική περιοχή έχουν κοινά ψηφία, και οι ΙΡ διευθύνσεις περιέχουν «γεωγραφικό» προσδιορισμό στην απόδοσή τους. Έτσι, κάποια από τα bits σε μια ΙΡ διεύθυνση εκφράζουν την ήπειρο, τη χώρα, τον οργανισμό ή τον πάροχο στον οποίο ανήκει η διεύθυνση, το υποδίκτυο στο οποίο έχει συνδεθεί ένας υπολογιστής και μόνο τα τελευταία τον ίδιο τον υπολογιστή. Νικόλαος Παπαδάκης

Η δρομολόγηση στο διαδίκτυο λαμβάνει χώρα μέσω των ΙΡ διευθύνσεων. Υποχρεωτικά κάθε πακέτο του επιπέδου δικτύου που οδηγείται για μετάδοση στο φυσικό μέσο περιέχει την ΙΡ διεύθυνση του αποστολέα και του παραλήπτη στην επικεφαλίδα που προσθέτει το πρωτόκολλο ΙΡ. Τα πακέτα αυτά ονομάζονται ΙΡ πακέτα. Νικόλαος Παπαδάκης

Κάθε δρομολογητής (router) που λαμβάνει ένα τέτοιο πακέτο διαβάζει την ΙΡ διεύθυνση προορισμού του πακέτου και προωθεί το πακέτο στην έξοδο που θα το φέρει πιο κοντά στον προορισμό του. Η διαδικασία αυτή επαναλαμβάνεται σε κάθε δρομολογητή που συναντάει το πακέτο στο δρόμο του, έως ότου, βήμα-βήμα, περνώντας διαδοχικά από όσους δρομολογητές χρειαστεί, φτάσει εν τέλει στον υπολογιστή προορισμού. Ο υπολογιστής αυτός, και συγκεκριμένα το επίπεδο δικτύου του, διαβάζοντας την ΙΡ διεύθυνση προορισμού του πακέτου αντιλαμβάνεται ότι το πακέτο αναφέρεται σε αυτόν, οπότε το προωθεί στο επίπεδο μεταφοράς για περεταίρω επεξεργασία. Νικόλαος Παπαδάκης

Η ΙΡ διεύθυνση αποστολέα στο ΙΡ πακέτο χρησιμεύει στον παραλήπτη προκειμένου να προσδιορίσει τον αποστολέα του πακέτου και να μπορέσει να του απαντήσει κατάλληλα. Δηλαδή το ΙΡ πακέτο που ο παραλήπτης θα στείλει στον αποστολέα ως απάντηση το οποίο, για παράδειγμα, μπορεί να περιέχει την ιστοσελίδα που ζήτησε να δει ένας πελάτης, Θα περιέχει τις ίδιες ακριβώς ΙΡ διευθύνσεις με πριν αλλά αντιμετατιθέμενες. Νικόλαος Παπαδάκης

Καθένα από τα διαφορετικά προγράμματα που χρειάζεται να τρέξουν παράλληλα στον ίδιο υπολογιστή μέσω της ίδιας διαδικτυακής σύνδεσης έχουν την ίδια ΙΡ διεύθυνση αφού τρέχουν στον ίδιο υπολογιστή. Όταν μια απάντηση από έναν server καταφθάνει σε έναν υπολογιστή, σε ποιον από τους παραπάνω πελάτες θα πρέπει να προωθηθεί; Πώς μπορεί, για παράδειγμα, να ξέρει το λειτουργικό μας σύστημα σε ποια καρτέλα ενός browser απευθύνεται μια απάντηση που μόλις έλαβε ώστε να μη γίνει λάθος κατά την εμφάνισή της στον χρήστη; Νικόλαος Παπαδάκης

Πέρα από την ΙΡ διεύθυνση χρειαζόμαστε και ένα δεύτερο αναγνωριστικό το οποίο θα μας προσδιορίζει μοναδικά τον πελάτη από τον οποίο ξεκινά ένα διαδικτυακό αίτημα. Το αναγνωριστικό αυτό στην περίπτωση του διαδικτύου είναι ένας αριθμός των 16 bits που ονομάζεται θύρα TCP και υπεύθυνο για την απόδοση και διαχείρισή τους είναι το αντίστοιχο πρωτόκολλο του επιπέδου μεταφοράς. Κάθε μήνυμα που αποστέλλει ένα πελάτης, καθώς περνάει μέσα από το επίπεδο μεταφοράς, του αναρτώνται δύο αριθμοί οι οποίοι προσδιορίζουν τον πελάτη εκκίνησης και τον πελάτη προορισμού. Ο πρώτος είναι η θύρα TCP αποστολής και ο δεύτερος η θύρα TCP προορισμού και αποτελούν τα βασικά πεδία της επικεφαλίδας TCP που τοποθετεί το επίπεδο μεταφοράς στα μηνύματα από το επίπεδο εφαρμογής. Νικόλαος Παπαδάκης

Για το WWW και το ΗΤΤΡ η θύρα TCP προορισμού έχει συνήθως την τιμή 80. Αυτό γίνεται για λόγους συμβατότητας, ώστε κάθε πελάτης να γνωρίζει εκ των προτέρων τη θύρα TCP του server που θα τον εξυπηρετήσει και να μη χρειάζεται να ψάχνει να τη βρει καθυστερώντας την επικοινωνία. Η θύρα TCP αποστολής είναι σταθερή για όση ώρα εκκρεμεί η απάντηση σε κάποιο δικτυακό αίτημα και καταργείται μόλις ληφθεί η απάντηση του server. Δηλαδή αιτήματα που εκκινούν από τον ίδιο πελάτη συνήθως έχουν διαφορετικές θύρες TCP αποστολής. Νικόλαος Παπαδάκης

Οι ΙΡ διευθύνσεις χρησιμοποιούνται για το μοναδικό προσδιορισμό των υπολογιστών που συμμετέχουν στο διαδίκτυο Και οι θύρες TCP για το μοναδικό προσδιορισμό των αιτημάτων που εκκινούν οι διάφοροι διαδικτυακοί πελάτες που τρέχουν εντός τους. Νικόλαος Παπαδάκης

Ο ρόλος του DNS Όταν πληκτρολογούμε τη διεύθυνση κάποιου server στον browser μας ποτέ δε γράφουμε κάποιον αριθμό αλλά, απλώς, το URL που αντιστοιχεί στον server (π.χ. Μεταξύ των διευθύνσεων τύπου URL που πληκτρολογεί ο χρήστης και των ΙΡ διευθύνσεων που χρησιμοποιεί το πρωτόκολλο ΙΡ, μεσολαβεί ένα ακόμη βήμα. Το βήμα αυτό περιλαμβάνει τη μετατροπή των URL σε ΙΡ διευθύνσεις και λαμβάνει χώρα μέσω του επονομαζόμενου DNS (Domain Name System). Τα ο DNS αποτελεί μια διαδικτυακή κατανεμημένη βάση δεδομένων η οποία χρησιμοποιείται κυρίως στη μετάφραση των ονομάτων που προσδίδονται στους διάφορους web servers (γνωστά ως hostnames) σε IP διευθύνσεις. Νικόλαος Παπαδάκης

Ο ρόλος του DNS Ο λόγος που δε χρησιμοποιούμε απ’ ευθείας τις ΙΡ διευθύνσεις αλλά χρειάζεται να μεσολαβήσει αυτό το ενδιάμεσο είναι η φιλικότητα προς το χρήστη που προσφέρει η χρήση των hostnames. Προφανώς, δεν είναι το ίδιο εύκολο να απομνημονεύει κανείς αριθμούς των 32 bits, όσο ονόματα του στυλ facebook, google, κλπ. Χωρίς DNS δεν είναι δυνατή η επικοινωνία μας με τον έξω κόσμο. Αν ο DNS που μας εξυπηρετεί γνωρίζει να μεταφράσει το hostname που δώσαμε σε IP διεύθυνση το κάνει, διαφορετικά ζητά από κάποιον άλλον DNS να κάνει τη μετάφραση. Υπάρχουν πολλοί DNS, με διαφορετική πληροφορία μεταξύ τους, που συνεργάζονται για την αντιμετώπιση ενός ερωτήματος. Νικόλαος Παπαδάκης

Ο ρόλος του DNS Όταν πλέον επιστραφεί στον υπολογιστή μας η απάντηση του DNS με την ΙΡ διεύθυνση που χρειαζόμαστε για τη δρομολόγηση του αιτήματός μας στο διαδίκτυο, ξεκινάει η διαδικασία για το σχηματισμό των ΙΡ πακέτων. Οι απαντήσεις που λαμβάνονται από τον DNS αποθηκεύονται τοπικά στον υπολογιστή μας για μελλοντική χρήση, ώστε την επόμενη φορά που θα χρειαστεί να επισκεφθούμε έναν συγκεκριμένο ιστότοπο να μη χρειαστεί αλληλεπίδραση με τον DNS και η διαδικασία να ολοκληρωθεί γρηγορότερα. Σ τους διαδικτυακούς χώρους τύπου Google ή Facebook, που φιλοξενούν πολλές επισκέψεις ημερησίως, συνήθως αντιστοιχούν περισσότερες ΙΡ διευθύνσεις στο ίδιο hostname. Αυτό συμβαίνει επειδή το συγκεκριμένο δικτυακό τόπο, για λόγους σταθερότητας κι αποδοτικής εξυπηρέτησης των επισκεπτών, τον εξυπηρετούν ταυτόχρονα πολλοί διαφορετικοί υπολογιστές. Νικόλαος Παπαδάκης

Ο ρόλος του DNS Νικόλαος Παπαδάκης

Ο ρόλος του DNS Όσον αφορά τα διαδικτυακά ονόματα των διαφόρων web servers, συνήθως αποτελούνται από το «προσωπικό» όνομα του υπολογιστή (το hostname που λέγαμε πιο πριν) ακολουθούμενο από το όνομα του τομέα (Domain Name) στον οποίο ανήκει. Για παράδειγμα ο υπολογιστής: venus.cs.teicrete.gr Έχει το hostname “venus” και υπάγεται στον τομέα “cs.teicrete.gr”. Η ονομασία του τομέα, με τη σειρά της, χωρίζεται σε δύο η περισσότερα μέρη που αντιπροσωπεύουν έναν οργανισμό και πολλές φορές το συγκεκριμένο τμήμα του οργανισμού στο οποίο ανήκει ένας κόμβος. Ο παραπάνω υπολογιστής για παράδειγμα βρίσκεται τοποθετημένος κάπου στην Ελλάδα (gr), Μέσα στον Οργανισμό με όνομα ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ (teicrete) και πιο συγκεκριμένα στις εγκαταστάσεις του τομέα Επιστήμης Υπολογιστών (cs). Έτσι, δύο οργανισμοί μπορούν να έχουν κοινά hostnames στους υπολογιστές τους καθώς το διαφορετικό όνομα του τομέα καθορίζει τον σωστό υπολογιστή στον οποίο γίνεται αναφορά. Νικόλαος Παπαδάκης

Ερμηνεία των κυριοτέρων Top-Level Domains
Το τελευταίο σκέλος ενός ονόματος κόμβου ονομάζεται Top-Level Domain (TLD) Νικόλαος Παπαδάκης

Top-Level Domains για web servers εκτός των ΗΠΑ
Επειδή τα TLD χρησιμοποιούνται σχεδόν αποκλειστικά από web servers που είναι εγκατεστημένοι στις ΗΠΑ, για τους web servers που βρίσκονται σε χώρες εκτός των ΗΠΑ χρησιμοποιούνται ως top-level domains κωδικοί δύο χαρακτήρων που αντιπροσωπεύουν τη χώρα εγκατάστασης του καθενός. Νικόλαος Παπαδάκης

Παραδείγματα χρήσης των δικτύων και του Διαδικτύου
Εργασία σε ομάδες Η ιδέα της εργασίας σε ομάδες είναι ότι ομάδες χρηστών εργάζονται μαζί και μπορεί να κάνουν κοινή χρήση πραγμάτων. Οι χρήστες μιας ομάδας μπορεί να κάνουν κοινή χρήση πληροφοριών ενός σκληρού δίσκου ή εκτυπωτών, modems και σαρωτών. Η ομάδα αυτή των χρηστών είναι συνδεδεμένη μέσω ενός δικτύου Η/Υ. Αυτό το δίκτυο Η/Υ μπορεί να αποτελείται απλά από μερικούς Η/Υ σε κάποιο χώρο που είναι συνδεδεμένοι μεταξύ τους με καλώδια δικτύου, ή Η/Υ συνδεδεμένοι μέσω Διαδικτύου. Πολλά προγράμματα είναι σχεδιασμένα για να χρησιμοποιούνται σε δίκτυο Η/Υ. Για παράδειγμα, μια εταιρία μπορεί να χρησιμοποιεί ένα συγκεκριμένο επιστολόχαρτο για την αποστολή Fax. Αν υπάρχει το αρχείο αυτό σε κάποιο μεμονωμένο Η/Υ αλλά είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί από όλους μέσω του δικτύου, τότε οποιαδήποτε αλλαγή κάνουμε στο αρχείο γίνεται μια φορά και όχι σε όλους τους υπολογιστές. Νικόλαος Παπαδάκης

Εργασία σε ομάδες Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα
Καθώς δεν υπάρχει άμεση σχέση με τον κεντρικό Η/Υ, είναι μικρότερη η πιθανότητα για προβλήματα αν ένας Η/Υ σβήσει για λίγο. Με δεδομένο ότι τα μέλη μιας ομάδας έχουν δικαιώματα στη χρήση των δεδομένων, μπορούν να κάνουν κοινή χρήση περιστασιακά με άλλους χρήστες, όπως απαιτείται, χωρίς να χρειάζεται η εμπλοκή του Διαχειριστή του Δικτύου. Σε μικρά γραφεία δεν απαιτείται η ύπαρξη του Διαχειριστή Δικτύου και αυτό οδηγεί σε μείωση κόστους. Μειονεκτήματα Η κοινή χρήση αρχείων με άλλους σε έναν υπολογιστή καθυστερεί αρκετά τη λειτουργία του κοινόχρηστου υπολογιστή. Η ασφάλεια του κοινόχρηστου υπολογιστή δεν είναι τόσο καλή. Μπορεί να δώσεις πλήρη έλεγχο των αρχείων του υπολογιστή σου σε άλλους χρήστες, οι οποίοι μπορεί να τα χαλάσουν ή να τα σβήσουν. Νικόλαος Παπαδάκης

Intranet Το Intranet είναι μια μικρότερη σε μέγεθος έκδοση του Internet, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο από εξουσιοδοτημένους χρήστες ενός οργανισμού. Τα Intranets γίνονται αρκετά δημοφιλή λόγω του τρόπου που μοιράζεται η πληροφορία μέσα σε μια εταιρία ή ένα οργανισμό. Το Intranet χρησιμοποιεί τεχνολογία Internet για να επιτρέψει πρόσβαση στα δεδομένα της εταιρίας, να ψάξεις για βάσεις δεδομένων, να οργανώσεις συναντήσεις και φυσικά να στείλεις ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Από τη στιγμή που μια εταιρία έχει εγκαταστήσει ένα μικρό Intranet, οι χρήστες μπορούν να το χρησιμοποιούν μέσω ενός web browser. Νικόλαος Παπαδάκης

Extranet Ένα Extranet είναι ένα Intranet στο οποίο μπορούν να έχουν μερική μόνο πρόσβαση κάποιοι εξουσιοδοτημένοι εξωτερικοί χρήστες. Ενώ το Intranet συνήθως είναι προσβάσιμο μόνο από άτομα της ίδιας εταιρίας ή οργανισμού, το extranet επίσης επιτρέπει προσβασιμότητα και σε εξωτερικούς χρήστες οι οποίοι έχουν κωδικό πρόσβασης για περιορισμένη χρήση πληροφοριών του δικτύου της εταιρίας. Τα Extranets χρησιμοποιούνται μεταξύ συνεταίρων (business partners) για να μοιράζονται πληροφορίες. Νικόλαος Παπαδάκης

Μεγάλες εφαρμογές στις επιχειρήσεις Συστήματα διοίκησης επιχειρήσεων: Όλα τα στοιχεία της διοίκησης επιχειρήσεων, έχουν μπει σε υπολογιστικά συστήματα. Επεξεργασία πληρωμών ασφαλίστρων: Όλες οι ασφαλιστικές εταιρίες χρησιμοποιούν μεγάλα υπολογιστικά συστήματα, που συνδυάζονται με ειδικό λογισμικό για την διαχείριση των εργασιών τους. Το λογισμικό αυτό μπορεί να διαχειρισθεί όλες τις μορφές πληρωμών. Σχετικά με πολύ μεγάλα υπολογιστικά συστήματα, πολλές ασφαλιστικές εταιρίες έχουν επενδύσει πολλά χρήματα για τη μηχανογράφησή τους, υπάρχουν όμως πολλά παραδείγματα για επενδύσεις που χάθηκαν χωρίς αποτέλεσμα. Νικόλαος Παπαδάκης

Εφαρμογές του Διαδικτύου Η ιδιαιτερότητα του Internet είναι πως ότι ενδιαφέροντα και αν έχει κανείς μπορεί να ψάξεις και να βρει πληροφορίες για τα πιο εξειδικευμένα θέματα. Όταν κάποιος εκδίδει υλικό στο Internet θα πρέπει να γνωρίζει ότι αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί από όλους στο δίκτυο. Σαν εργαλείο προώθησης (marketing) πάλι, έχει πολλές και ενδιαφέρουσες δυνατότητες. Είναι δυνατόν για μια εταιρία να πουλάει προϊόντα και υπηρεσίες σε παγκόσμια κλίμακα, χωρίς την απασχόληση πωλητή. Νικόλαος Παπαδάκης

Εφαρμογές του Διαδικτύου
Χρήση από επιχειρήσεις Συστήματα κράτησης αεροπορικών θέσεων Τραπεζικές συναλλαγές Οι περισσότερες Τράπεζες προσφέρουν κάποιας μορφής online συναλλαγών. Ηλεκτρονική διακυβέρνηση Εγγραφές αυτοκινήτων Πληρωμή εισφορών Ηλεκτρονική ψήφος Σε μερικές χώρες, οι κυβερνήσεις, πειραματίζονται με συστήματα αυτόματης ψήφου, σε πολλές περιπτώσεις λόγω του μειωμένου ποσοστού ψηφοφόρων. Νικόλαος Παπαδάκης

Χρήση σε νοσοκομεία και το σύστημα υγείας Ηλεκτρονική καρτέλα ασθενούς Τα συστήματα ραντεβού και καρτέλας είναι πλήρως μηχανογραφημένα και on line στα περισσότερα νοσοκομεία στον κόσμο. Σύστημα ελέγχου ασθενοφόρων Τα ασθενοφόρα ελέγχονται κεντρικά και τα υπολογιστικά συστήματα, έχουν τη δυνατότητα εντοπισμού τους μέσω δορυφόρου. Διαγνωστικά εργαλεία και ειδικό χειρουργικό υλικό Στα χειρουργεία κάποιες εργασίες γίνονται από υπολογιστές, όπως η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης, οι κτύποι της καρδιάς κ.λ.π., ενώ επεμβάσεις έχουν διεξαχθεί από απόσταση με χρήση συστημάτων τηλεματικής. Νικόλαος Παπαδάκης

Χρήση στην εκπαίδευση Εγγραφές σπουδαστών και γραμματειακή υποστήριξη Εκπαίδευση με χρήση Η/Υ (CBT) Εύρεση στοιχείων σχολικών εργασιών Εξ αποστάσεως εκπαίδευση Τηλεργασία Αναφέρεται σε ανθρώπους που εργάζονται από το σπίτι συνδεδεμένοι με την υπόλοιπη εταιρία ή οργανισμό μέσω ενός δικτύου υπολογιστών. πλεονεκτήματα Μεγαλύτερη δυνατότητα συγκέντρωσης Ευέλικτος προγραμματισμός Μικρότερος εταιρικός χώρος Μειονεκτήματα Έλλειψη ανθρώπινης επαφής Αρνητική επιρροή σε ομαδική εργασία Αποδυνάμωση του συνδικαλισμού Νικόλαος Παπαδάκης

Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ( ) Ηλεκτρονικό Εμπόριο (e-commerce και e-shopping) Ο όρος Ηλεκτρονικό Εμπόριο είναι συνδεδεμένος με αγορές ή πωλήσεις μέσω Internet. Πλεονεκτήματα Υπηρεσίες διαθέσιμες 24 x 7 Μεγάλος αριθμός αποθεμάτων Αναλυτικές πληροφορίες για το προϊόν Δυνατότητα σύγκρισης τιμών Ισότιμη διανομή σε μεγάλες πόλεις και επαρχία Δυνατότητα επιστροφής ελαττωματικού εμπορεύματος Μειονεκτήματα Πιθανότητα υποκλοπής των στοιχείων πιστωτικών καρτών Πόσο ασφαλείς είναι οι αγορές μέσω διαδικτύου Επιστροφή ελαττωματικών αγαθών Αγορές από άλλη χώρα Δυνατότητα επικοινωνίας με υπαλλήλους της εταιρίας Νικόλαος Παπαδάκης

Ηλεκτρονικές τραπεζικές συναλλαγές (e-banking) Ο όρος e-banking σχετίζεται με την αυτόματη (online) διαχείριση των τραπεζικών καταθέσεων. Αντί για συναλλαγές μέσω τραπεζικών καταστημάτων, οι ίδιες συναλλαγές μπορούν να γίνουν αυτόματα μέσω διαδικτύου. Έτσι, μπορεί κανείς αυτόματα να πληρώσει λογαριασμούς ή να μεταφέρει χρήματα από λογαριασμό σε λογαριασμό. Μερικές τράπεζες που χρησιμοποιούν αυτόματο σύστημα συναλλαγών δεν έχουν καν καταστήματα, αλλά έχουν μεγάλα κέρδη. Νικόλαος Παπαδάκης

Τομείς και Εφαρμογές της Τηλεϊατρικής

Τηλεσυμβουλευτική Με τον όρο τηλεσυμβουλευτική εννοούμε το διαμοιρασμό ιατρικών εικόνων και άλλων δεδομένων του ασθενή μεταξύ του γιατρού που τον εξετάζει και ενός ή περισσοτέρων ειδικών, οι οποίοι βρίσκονται σε άλλες περιοχές Έτσι, η πρώτη διάγνωση γίνεται από τον κατά τόπο γιατρό, ενώ οι ειδικοί τον βοηθούν να καταλήξει σε μια πιο ακριβή διάγνωση Οι ειδικοί αξιολογούν τα δεδομένα που λαμβάνουν και ανατρέχουν σε προϋπάρχουσες πληροφορίες του ασθενή που είναι αποθηκευμένες στο σύστημα του ηλεκτρονικού φακέλου, στα συστήματα αρχειοθέτησης και διαχείρισης εικόνων και σε άλλα συστήματα Η επικοινωνία μεταξύ του τοπικού γιατρού και των ειδικών μπορεί να γίνει και σε περιβάλλον εικονοδιάσκεψης, ιδιαίτερα όταν απαιτείται αμεσότητα στην επικοινωνία Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Τηλεδιάγνωση Η τηλεδιάγνωση αναφέρεται στο διαμοιρασμό ιατρικών εικόνων και άλλων δεδομένων του ασθενή μεταξύ του γιατρού που τον εξετάζει και ενός ή περισσοτέρων ειδικών, αλλά η πρώτη διάγνωση γίνεται από τους ειδικούς Στην τηλεδιάγνωση η απώλεια πληροφοριών κατά τη μετάδοση, όπως η κακή ποιότητα στην εικόνα, είναι απαγορευτική Η τηλεδιάγνωση μπορεί να εφαρμοστεί ιδιαίτερα σε επείγουσες περιπτώσεις που δεν υπάρχει κάποιος γιατρός παρών στο περιστατικό και πρέπει να γίνει άμεση εκτίμηση, τόσο της κατάστασης του ασθενή, όσο και της ανάγκης μεταφοράς του σε κάποιο κεντρικό νοσοκομείο Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Τηλεσυμβουλευτική και Τηλεδιάγνωση
Τηλεσυμβουλευτική και Τηλεδιάγνωση Οι εφαρμογές της τηλεδιάγνωσης και της τηλεσυμβουλευτικής είναι εξαιρετικά χρήσιμες για την Ελλάδα, καθώς η γεωγραφική της κατανομή απαιτεί σύγχρονους τρόπους πρόσβασης απομακρυσμένων και δύσβατων περιοχών, που δεν διαθέτουν εξειδικευμένο ή οποιοδήποτε ιατρικό προσωπικό Όταν η τηλεδιάγνωση πραγματοποιείται σε πραγματικό χρόνο γεννώνται σημαντικά οφέλη και για την προνοσοκομειακή επείγουσα ιατρική όπως για τη διακομιδή με ελικόπτερο σε νησιωτική περιοχή Η τηλεδιάγνωση βρίσκει εφαρμογή σε διάφορους τομείς της ιατρικής επιστήμης όπως την καρδιολογία (τηλεκαρδιολογία) και την ακτινολογία (τηλεακτινολογία), την πνευμονολογία (τηλεπνευμονολογία) και την παθολογία (τηλεπαθολογία) Ο συνδυασμός προηγμένων υπηρεσιών τηλεπαρακολούθησης και τηλεδιάγνωσης ευνοεί τη δυνατότητα τηλεδιαχείρισης των διαγνωστικών και θεραπευτικών διαδικασιών Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Συνεργατική διάγνωση Πολλές φορές για να γίνει η τελική διάγνωση της κατάστασης ενός ασθενή, είναι απαραίτητο να συνεργάζονται γιατροί διαφορετικών ειδικοτήτων που βρίσκονται σε διαφορετικές τοποθεσίες Είναι αυτονόητο ότι σε σοβαρές περιπτώσεις η διάγνωση πρέπει να γίνεται γρήγορα και με μεγάλη ακρίβεια Η συνεργατική διάγνωση, ως εφαρμογή της τηλεϊατρικής, δίνει τη λύση σε αυτήν την περίπτωση Οι συνεργαζόμενοι γιατροί χρησιμοποιούν την τεχνολογία της τηλεϊατρικής και ανταλλάσουν πληροφορίες, όπως εικόνες και εργαστηριακά δεδομένα ασθενή, και παρουσιάζουν τις απόψεις τους Ακολούθως, καταλήγουν σε μια κοινή απόφαση, όχι μόνο για τη νόσο αλλά και για το σχέδιο θεραπείας που πρέπει να ακολουθήσουν Σε αυτή τη διαδικασία μπορεί να συμμετέχουν δύο ή περισσότεροι γιατροί διαφορετικών ειδικοτήτων Οι τρόποι επικοινωνίας δεν αποκλείουν την παραδοσιακή απλή τηλεφωνική συνεννόηση ή τη χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, αλλά επεκτείνονται με τις εικονοδιασκέψεις, όπου συνυπάρχουν οι δυνατότητες μετάδοσης πολυμέσων (ήχος, βίντεο, και εικόνα) Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Τηλεφροντίδα στο σπίτι (1/2)
Η φροντίδα στο σπίτι είναι ένα πεδίο εφαρμογής της τηλεϊατρικής, όπου χρήστης μιας υπηρεσίας είναι ο ασθενής στο σπίτι και παροχέας είναι ένα μηχάνημα που βρίσκεται στο σπίτι του ασθενή, αλλά ελέγχεται από κάποιον άνθρωπο από απόσταση Αυτού του είδους οι υπηρεσίες αποτελούν την τηλεφροντίδα Μερικά παραδείγματα τηλεφροντίδας είναι τα ακόλουθα: Συστήματα ασφαλείας (συστήματα τηλεσυναγερμού ή απλού συναγερμού, πυρασφάλειας και λοιπές συσκευές προειδοποίησης) Υποστήριξη καθημερινών δραστηριοτήτων με συστήματα υποβάθμισης και συστήματα ελέγχου/συμβουλής από απόσταση Διαχείριση από απόσταση και έλεγχος των συσκευών που βρίσκονται στο σπίτι από τους επαγγελματίες υγείας (τηλεχειρισμός συστημάτων αερισμού) Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Τηλεφροντίδα στο σπίτι (1/2)
Η συγκεκριμένη εφαρμογή τηλεϊατρικής μπορεί να γίνει περισσότερο κατανοητή στην περίπτωση ενός συστήματος συναγερμού και επιτήρησης ενός ηλικιωμένου Το σύστημα συναγερμού διεγείρεται είτε από τον ηλικιωμένο είτε αυτόματα Η αυτόματη διέγερσή του γίνεται όταν ο ασθενής χάσει τις αισθήσεις του ή αδυνατεί να πιέσει το κουμπί συναγερμού ή όταν δεν μπορεί να μετακινηθεί εύκολα προς την συσκευή Το σύστημα αυτό αποτελείται από: Μια συσκευή ενεργοποίησης συναγερμού Τον κεντρικό σταθμό επιτήρησης που ελέγχει τη συσκευή παρακολούθησης του ασθενή Ένα μέσο επικοινωνίας που μπορεί να είναι ακόμη και μια απλή τηλεφωνική γραμμή Πιθανόν ένα ευρύτερο δίκτυο που μπορεί να συνδέει το σπίτι του ηλικιωμένου με κάποιο συγγενή ή γείτονα σε κοντινή απόσταση, ώστε σε περίπτωση συναγερμού ταυτόχρονα με το κέντρο να ειδοποιηθεί άμεσα και κάποιος που βρίσκεται κοντά στον ασθενή Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Τηλεκπαίδευση (1/2) Τα συστήματα τηλεϊατρικής χρησιμοποιούνται επίσης στην εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας Διάφορες εφαρμογές προσομοίωσης μπορούν να διανεμηθούν μέσω δικτύου από εκπαιδευτές όπως η εφαρμογή προσομοίωσης Voxel Man που επιτρέπει την εξάσκηση των φοιτητών σε χειρουργικές επεμβάσεις στον εγκέφαλο Επιπλέον, το διαδίκτυο σε συνδυασμό με τις σύγχρονες τεχνολογίες υπολογιστών μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη συλλογή δεδομένων την παραγωγή γνώσης τη διανομή της γνώσης στους ενδιαφερόμενους Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Τηλεκπαίδευση (2/2) Ένα σύστημα τηλεκπαίδευσης μπορεί να έχει τη μορφή διδασκαλίας σε ένα ή περισσότερους εκπαιδευόμενους σε πραγματικό χρόνο ή τη μορφή αποστολής εκπαιδευτικού υλικού μέσω δικτύου Ένα τέτοιο σύστημα ανάλογα με τη μορφή του μπορεί να συνδέει δύο ή περισσότερους σταθμούς, δηλαδή ο εκπαιδευτής μπορεί να συνδεθεί με ένα ή περισσότερα κέντρα και να διδάξει πολλαπλάσιους εκπαιδευόμενους Γενικά, προτιμάται η χρήση πολυμέσων (εικόνες, βίντεο, ήχος) μαζί με απλά δεδομένα, ενώ η διδασκαλία γίνεται σε περιβάλλον εκονοδιάσκεψης για να υπάρχει αμεσότητα στην επικοινωνία. Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Τηλεακτινολογία Η τηλεακτινολογία είναι ο τομέας της τηλεϊατρικής που αφορά τη μετάδοση ακτινολογικών εικόνων μεταξύ δύο απομακρυσμένων σημείων, και θεωρείται ο πιο διαδεδομένος τομέας της τηλεϊατρικής Ένα από τα πρώτα συστήματα τηλεακτινολογίας εγκαταστάθηκε στη δεκαετία του 1930 σε ένα βρετανικό κρουαζιερόπλοιο, βέβαια η μέθοδος αυτή σε σχέση με τη σημερινή τηλεακτινολογία δεν έχει και ιδιαίτερα πολλά κοινά, αλλά βασίζεται στην ίδια ιδέα. Για τη λειτουργία ενός τηλεακτινολογικού κέντρου απαιτείται η μετατροπή των ακτινολογικών εικόνων σε ψηφιακή ώστε να είναι εφικτή η μετάδοση τους Η ψηφιοποίηση αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω συστήματος διαφανοσκόπειου ή μέσω film scanners Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Τηλεκαρδιολογία (1/2) Η τηλεκαρδιολογία είναι ο τομέας της τηλεϊατρικής που αφορά τη μετάδοση καρδιολογικών εξετάσεων και θεωρείται ο πρωταρχικός τομές της τηλεϊατρικής Οι πρώτες εφαρμογές εμφανίστηκαν εδώ και 70 χρόνια, χρησιμοποιώντας το τηλεφωνικό δίκτυο για την “τηλε-ακρόαση” καρδιακών ήχων και αναπνευστικών ακροαστικών ευρημάτων, χρησιμοποιώντας ευαίσθητα μικρόφωνα συνδεμένα στο τηλεφωνικό δίκτυο Στη δεκαετία του 60, χρησιμοποιήθηκε το FAX για τη μετάδοση καρδιογραφικών και εγκεφαλογραφικών εκτυπώσεων μέσω τηλεφωνικού δικτύου Παρόλα αυτά μόνο την τελευταία δεκαετία έγινε δυνατή η εξ' αποστάσεως διάγνωση ηχοκαρδιογραφημάτων Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Τηλεκαρδιολογία (2/2) Η πιο συνηθισμένη εφαρμογή τηλεκαρδιολογίας αφορά στη μετάδοση για διαγνωστικούς σκοπούς ηλεκτροκαρδιογραφημάτων (ΗΚΓ) Στην πιο συνηθισμένη μορφή της, η εφαρμογή απαιτεί τη χρήση ενός ψηφιακού καρδιογράφου για την ανάκτηση σε ψηφιακή μορφή του καρδιογραφήματος ενός τηλεπικοινωνιακού δικτύου, όπως το απλό τηλεφωνικό δίκτυο (POTS) ενός υπολογιστικού σταθμού για την αποθήκευση και απεικόνιση του ΗΚΓ Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Παθολογία (1/2) Η παθολογία (pathology) αφορά τη μελέτη των αλλαγών στις κυτταρικές δομές και στους ιστούς που οφείλονται σε ασθένειες Η τηλεπαθολογία είναι η εφαρμογή της παθολογικής ανατομίας από απόσταση Ο παθολογοανατόμος χρησιμοποιώντας μία εφαρμογή τηλεπαθολογίας μελετά δείγματα ιστού που απεικονίζονται σε μία οθόνη αντί να μελετά απευθείας τα δείγματα ιστού από το μικροσκόπιο Η τηλεπαθολογία μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε για την απόκτηση δεύτερης γνώμης είτε ακόμη και για την πρώτη διάγνωση από τον απομακρυσμένο ειδικό Υπάρχουν δύο τρόποι εφαρμογής της τηλεπαθολογίας: εξέταση ακίνητων εικόνων των δειγμάτων από απόσταση εξέταση από απόσταση κινούμενης εικόνας με ταυτόχρονο έλεγχο του (απομακρυσμένου) μικροσκοπίου Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Παθολογία (2/2) Σε κάθε περίπτωση, ο τυπικός εξοπλισμός περιλαμβάνει
μία υψηλής ευκρίνειας κάμερα συνδεδεμένη σε ένα μικροσκόπιο ένα υπολογιστικό σταθμό ψηφιοποίησης, κωδικοποίησης και μετάδοσης εικόνας ηλεκτρομηχανικά συστήματα για τον έλεγχο του μικροσκοπίου/κάμερας καθώς και το υπολογιστικό σύστημα λήψης, απεικόνισης και αποθήκευσης στην πλευρά του ειδικευμένου ιατρού Κρίσιμα χαρακτηριστικά είναι η διακριτική ικανότητα του συστήματος ψηφιοποίησης και απεικόνισης των δεδομένων τόσο για την στατική όσο και τη δυναμική τηλεπαθολογία το εύρος ζώνης του τηλεπικοινωνιακού δικτύου για την περίπτωση της δυναμικής εφαρμογής Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Δερματολογία Η δερματολογία ασχολείται με τις παθήσεις του δέρματος
Η τηλεδερματολογία υποστηρίζει την παροχή δερματολογικής φροντίδας του ασθενή από απόσταση Στόχος της είναι η παροχή των κατάλληλων υπηρεσιών σε περιοχή οπού δεν υπάρχει δερματολόγος γιατρός παρά μόνο κάποιος ειδικευόμενος ή άλλης ειδικότητας γιατρός Όπως και η τηλεπαθολογία, μπορεί να υλοποιηθεί είτε με την ανταλλαγή ακίνητων εικόνων είτε κινούμενων εικόνων Ένα από τα πλεονεκτήματα της τηλεδερματολογίας είναι η εξοικονόμηση χρόνου για τους ασθενείς καθώς τα δερματολογικά περιστατικά είναι πολύ συνηθισμένα (7-20%), αλλά παρόλα αυτά συνήθως αντιμετωπίζονται ελλιπώς και δεν παραπέμπονται σε ειδικευμένους δερματολόγους Μία εφαρμογή τηλεδερματολογίας, η οποία υλοποιήθηκε πάνω από το δίκτυο ISDN απέδειξε ότι μπορεί να επιτευχθεί αποδεκτή διαγνωστική ακρίβεια και κλινική αντιμετώπιση χρησιμοποιώντας εξοπλισμό χαμηλού κόστους Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Τηλεχειρουργική (1/2) Η τηλεχειρουργική είναι ένας τομέας της τηλεϊατρικής που αναπτύχθηκε τα τελευταία χρόνια Το βασικό έρεισμα στην ανάπτυξη της τηλεχειρουργικής είναι η ανάγκη μετάδοσης και διάχυσης των εξειδικευμένων χειρουργικών τεχνικών και γνώσεων διευκολύνοντας την αρτιότερη και αποτελεσματικότερη εκπαίδευση και διάδοση των λαπαροσκοπικών χειρουργικών διαδικασιών Ένας σημαντικός αριθμός κατασκευαστών λαπαροσκοπικών συσκευών είναι εφοδιασμένος με δυνατότητες 2-κατευθύνσεων μετάδοσης κινούμενης εικόνας και ήχου επιτρέποντας έτσι τη σύνδεση χειρουργείων με εκπαιδευτικές ή έμπειρες χειρουργικές εγκαταστάσεις Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Τηλεχειρουργική (1/2) Σήμερα, η τηλεχειρουργική μπορεί να ειδωθεί ως η αμφίδρομη μετάδοση εικόνας και ήχου επιτρέποντας την επικοινωνία μεταξύ χειρούργων (μικρής εμπειρίας) στα χειρουργεία και χειρούργων (με μεγάλη εμπειρία) σε απομακρυσμένες περιοχές Η χρήση ρομποτικών συσκευών επιτρέπει στους απομακρυσμένους χειρούργους να συμμετέχουν ενεργά στη χειρουργική διαδικασία Πέρα από τις αυξημένες τηλεπικοινωνιακές υποδομές που η εφαρμογή αυτή απαιτεί, απαιτείται και πολύ εξειδικευμένο λογισμικό και υλικό ώστε να είναι εφικτή η προσομοίωση στον απομακρυσμένο σταθμό της καταστάσεως που επικρατεί στο χειρουργείο Για τον σκοπό αυτό συνήθως απαιτούνται συστήματα εικονικής πραγματικότητας, έτσι ώστε οι χειρούργοι να έχουν μια πραγματική εικόνα της όλης διαδικασίας Ο σημαντικότερος παράγοντας που λείπει από τις εφαρμογές τηλεχειρουργικής προς το παρόν είναι η δυνατότητα μετάδοσης της αίσθησης της αφής Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Τηλεογκολογία Η Τηλεογκολογία είναι ένας τομέας της τηλεϊατρικής που προσφέρει ιατρικές υπηρεσίες σε ασθενείς που πάσχουν από διάφορα είδη καρκίνων χωρίς να χρειάζεται η ταυτόχρονη παρουσία γιατρού και ασθενή Τα πρώτα τηλεογκολογικά προγράμματα έκαναν την εμφάνιση τους στα τέλη του 1980, με έντονη ανάπτυξη μετά το 2000 Η τηλεογκολογία χρησιμοποιεί πολλούς τομείς της τηλεϊατρικής και εφαρμόζεται σε ευρεία βάση σε αραιοκατοικημένες περιοχές όπου η παρουσία ειδικού ογκολόγου σε κοντινή απόσταση είναι δύσκολο να εξασφαλιστεί Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Τηλεψυχολογία Η Τηλεψυχολογία είναι ένας κλάδος της τηλεϊατρικής που λειτουργεί ως ένας εναλλακτικός τρόπος παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας σε άτομα που βρίσκονται σε απομακρυσμένες και δυσπρόσιτες περιοχές Η τηλεψυχιατρική αξιοποιώντας την ανάπτυξη των υπολογιστών και των τηλεπικοινωνιών, μέσω της τηλεδιάσκεψης προσφέρει: θεραπευτικές συνεδρίες εκτίμηση περιστατικών στιγμιογραφήσεις εκδόσεις πιστοποιητικών εποπτεία και εκπαίδευση προσωπικού και άλλων στελεχών υγείας διενέργεια ομάδων προσωπικού τηλεδιοίκηση Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Τηλεοφθαλμολογία Οι εφαρμογές τηλεοφθαλμολογίας έχουν σαν στόχο να επιτρέπουν την πρόσβαση σε ειδικευμένους οφθαλμίατρους αλλά και οφθαλμολογικά μηχανήματα ανά πάσα στιγμή και από οποιοδήποτε μέρος Όπως και στις περισσότερες εφαρμογές τηλεϊατρικής τα συστατικά στοιχεία ενός συστήματος τηλεοφθαλμολογίας είναι το σύστημα ανάκτησης και ψηφιοποίησης εικόνας και το σύστημα μετάδοσης ψηφιακών εικόνων Στις περισσότερες εφαρμογές τηλεοφθαλμολογίας η εφαρμογή απαιτεί μετάδοση ακίνητων (στατικών) οφθαλμολογικών εικόνων Έτσι, λοιπόν, το σύστημα μετάδοσης εικόνων είναι παρόμοιο με αυτό της τηλεακτινολογίας Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Εξοπλισμός και Συστήματα Τηλεϊατρικής

Εξοπλισμός και Συστήματα Τηλεϊατρικής (1/2)
Η ανάπτυξη μιας τηλεϊατρικής υπηρεσίας απαιτεί υποδομή που ποικίλει ανάλογα με τη φύση της Ο εξοπλισμός όλων των εφαρμογών τηλεϊατρικής συνδυάζει: Τηλεπικοινωνιακή υποδομή, ενσύρματη ή ασύρματη Ιατρικό εξοπλισμό, που μπορεί να αφορά είτε συνήθεις ιατρικές συσκευές είτε συσκευές κατασκευασμένες ειδικά για τηλεϊατρικές εφαρμογές ή ακόμη και μικροσκοπικούς αισθητήρες καταγραφής βιοσημάτων Συστήματα επεξεργασίας δεδομένων που μπορεί να είναι προσωπικοί υπολογιστές, μεγαλύτεροι διακομιστές ή ακόμη και μικροσκοπικοί επεξεργαστές που ενσωματώνονται σε «έξυπνα ρούχα» Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Εξοπλισμός και Συστήματα Τηλεϊατρικής (2/2)
Ο εξοπλισμός που θα επιλεγεί στο σχεδιασμό ενός προγράμματος τηλεϊατρικής εξαρτάται από τις ανάγκες που χρειάζεται να καλύψει Για παράδειγμα: Στην πρωτοβάθμια φροντίδα (Κέντρα Υγείας) μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε υπολογιστές συνδεδεμένοι με ιατρικές συσκευές είτε ειδικά συστήματα εικονοδιάσκεψης (ή τηλεδιάσκεψης) συνδεδεμένα με κάμερα Για την κατ’ οίκον νοσηλεία υπάρχουν συσκευές, όπως σπιρόμετρα, καρδιογράφοι, πιεσόμετρα, κτλ. που συνδέονται απευθείας με το τηλέφωνο, ώστε να απλουστεύεται η χρήση και να είναι δυνατός ο χειρισμός από άτομα μη εξοικειωμένα με τη τεχνολογία, όπως ηλικιωμένοι Άλλη κατηγορία συσκευών που απευθύνονται στον ίδιο χώρο είναι τα ολοκληρωμένα συστήματα για κατ’ οίκον τηλενοσηλεία Για τη προνοσοκομειακή φροντίδα (ασθενοφόρα), υπάρχουν εξειδικευμένα συστήματα και συσκευές για τη συγκεκριμένη χρήση Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Καρδιογράφοι (1/2) Οι πιο κατάλληλοι καρδιογράφοι για τηλεϊατρικές εφαρμογές είναι όσοι διαθέτουν τη δυνατότητα σύνδεσης με ηλεκτρονικό υπολογιστή και κατάλληλο λογισμικό Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει ένα κοινά αποδεκτό πρωτόκολλο μεταξύ των κατασκευαστών ώστε το αρχείο ενός ΗΚΓ να είναι αξιοποιήσιμο Η καθιέρωση ενός κοινού πρωτοκόλλου θα είχε το πρακτικό αντίκρισμα της άμεσης ανάγνωσης ενός ΗΚΓ αρχείου χωρίς να έχει σημασία ποιου κατασκευαστή καρδιογράφο χρησιμοποίησε ο αποστολέας και τι είδος λογισμικό διαθέτει ο λήπτης Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Καρδιογράφοι (1/2) Υπάρχουν και καρδιογράφοι με ενσωματωμένη δυνατότητα αποστολής σήματος, κάνοντας χρήση σταθερής τηλεφωνικής γραμμής ή κινητής τηλεφωνίας οι οποίοι προορίζονται κυρίως για εφαρμογές συνδρομητικών υπηρεσιών άμεσης επέμβασης και κατ' οίκον νοσηλείας Τέλος, διατίθενται στην αγορά και κινητά τηλέφωνα, στο πίσω μέρος των οποίων υπάρχουν ηλεκτρόδια για μετάδοση μιας απαγωγής σε περίπτωση συμπωματικής αρρυθμίας ή άλλου επεισοδίου ενώ διαθέτουν και σύστημα GPS για τον εντοπισμό του κατόχου σε περίπτωση που αυτός χάσει τις αισθήσεις του Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Ηλεκτρονικά Στηθοσκόπια
Τα ηλεκτρονικά στηθοσκόπια εξυπηρετούν πολλούς σκοπούς: πέραν της προφανούς χρησιμότητας για τη μετάδοση των ήχων σε εφαρμογές τηλεϊατρικής παρέχουν δυνατότητες αποθήκευσης ήχων για σύγκριση σε δεύτερο χρόνο ενσωμάτωσης στον ηλεκτρονικό ιατρικό φάκελο του ασθενούς ενίσχυσης της έντασης των ήχων αναπαραγωγής τους με διαφορετική συχνότητα π.χ., με μισή συχνότητα για τη διευκρίνιση ενός φυσήματος εφαρμογή ειδικών φίλτρων καθώς και χρησιμοποίησή τους για εκπαιδευτικούς σκοπούς Σήμερα διατίθενται ηλεκτρονικά στηθοσκόπια που είναι ιδιαίτερα αξιόπιστα και παρέχουν τη δυνατότητα αποθήκευσης του ηχητικού αρχείου είτε στην ενσωματωμένη μνήμη τους είτε σε ηλεκτρονικό υπολογιστή, και μετάδοσή του σε δεύτερο χρόνο Υπάρχουν επίσης και ηλεκτρονικά στηθοσκόπια που μεταδίδουν τον ήχο σε πραγματικό χρόνο Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Σπιρόμετρα & Οξύμετρα Σήμερα κυκλοφορούν στην αγορά πολλά σπιρόμετρα που παρέχουν τη δυνατότητα σύνδεσης με υπολογιστή Σε αρκετές περιπτώσεις, το παρεχόμενο λογισμικό δίνει τη δυνατότητα μετάδοσης των δεδομένων σε σταθμό λήψης Υπάρχουν ακόμη οξύμετρα και σπιρόμετρα που είτε έχουν ενσωματωμένο modem (ψηφιακή μετάδοση) είτε προσαρμόζονται στο ακουστικό του κοινού τηλεφώνου (αναλογική μετάδοση) για την αποστολή των δεδομένων Επίσης, έχουν κυκλοφορήσει και συνδυασμοί σπιρόμετρου και οξύμετρου σε μορφή κάρτας PCMCIA που επιτρέπουν την ενσωμάτωση τους σε φορητούς υπολογιστές Τέλος, είναι διαθέσιμα εμπορικά και οξύμετρα με τεχνολογία Bluetooth, ο πομπός των οποίων μοιάζει με ρολόι, και μεταδίδουν ασύρματα τις μετρήσεις σε ένα δέκτη εντός του σπιτιού, ο οποίος με τη σειρά του μπορεί να αποστέλλει τις τιμές σε κάποιο κέντρο παρακολούθησης Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Ηλεκτρονικά πιεσόμετρα
Τα επιθυμητά χαρακτηριστικά που πρέπει να διαθέτει ένα ηλεκτρονικό πιεσόμετρο είναι η μνήμη και η έξοδος σύνδεσης με υπολογιστή Πέραν της ενσωμάτωσης τους σε ένα πλήρες τερματικό τηλεϊατρικής, η χρησιμότητα των ηλεκτρονικών πιεσόμετρων εντοπίζεται επίσης στη διάγνωση της «υπέρτασης της λευκής μπλούζας», μέσω μετρήσεων στο σπίτι Σήμερα διατίθενται στην αγορά ηλεκτρονικά πιεσόμετρα με ενσωματωμένο modem για αποστολή των μετρήσεων, ενώ αναπτύσσεται και ένα νέο μοντέλο υπηρεσίας, κατά την οποία ο ασθενής ενοικιάζει, μετά από υπόδειξη του γιατρού του, ένα ειδικό ηλεκτρονικό πιεσόμετρο, και μέσω του διαδικτύου η συσκευή προγραμματίζεται σύμφωνα με τις απαιτήσεις του γιατρού Τα δεδομένα αποθηκεύονται και μεταδίδονται σε τακτά χρονικά διαστήματα σε ένα κέντρο λήψης, στο οποίο έχει πρόσβαση και ο θεράπων ιατρός, μέσω του διαδικτύου Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Συστήματα κατ' οίκον νοσηλείας
Τα τελευταία χρόνια έχουν κάνει την εμφάνιση τους αρκετά ολοκληρωμένα συστήματα τηλεϊατρικής που φιλοδοξούν να καλύψουν ανάγκες της κατ'οίκον νοσηλείας Έχουν το πλεονέκτημα της ενιαίας και εργονομικής κατασκευής και της ευχρηστίας, μιας και ο χρήστης δεν απαιτείται να έχει γνώσεις χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών Τα συστήματα κατ' οίκον νοσηλείας έχουν συνήθως μια οθόνη για την τηλεδιάσκεψη του ασθενούς με το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό και έναν αριθμό συσκευών, που ποικίλουν ανάλογα με την εφαρμογή πιεσόμετρο, ηλεκτρονικό στηθοσκόπιο, σπιρόμετρο, μετρητής σακχάρου ή ακόμη και καρδιογράφος Μερικά από αυτά τα συστήματα διαθέτουν και οθόνη αφής Σε άλλες περιπτώσεις χρησιμοποιείται ένας συνηθισμένος ηλεκτρονικός υπολογιστής ο οποίος διαθέτει κατάλληλο λογισμικό, στον οποίο συνδέονται οι απαιτούμενες για την κατ' οίκον παρακολούθηση ιατρικές συσκευές Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Ανάγκες που καλύπτει η Τηλεϊατρική (1/2)
Η τηλεϊατρική μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε απομακρυσμένες και απομονωμένες περιοχές όπως νησιά, χωριά, κτλ. που διαθέτουν χαμηλή ποιότητα παροχής ιατρικών υπηρεσιών Επίσης, αποδεικνύεται πολύ χρήσιμη στη ναυσιπλοΐα για τη διάγνωση και ιατρική βοήθεια από απόσταση σε ασθενείς που βρίσκονται σε πλοία, κρουαζιερόπλοια, κλπ. και προφανώς δε διαθέτουν ειδικευμένο ιατρικό προσωπικό Ακόμη, χρησιμοποιείται για την κατ’ οίκον νοσηλεία Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Ανάγκες που καλύπτει η Τηλεϊατρική (2/2)
Επιπλέον μπορεί να χρησιμοποιηθεί Σε μονάδες τουρισμού υγείας Σε συμβουλευτικές μονάδες προς ιατρούς Στην τηλεκπαίδευση Στην κάλυψη σπάνιων ειδικοτήτων Στην ομογενοποίηση των ιατρικών υπηρεσιών Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Η τηλεϊατρική στην Ελλάδα (1/5)
Πρωτοποριακές προτάσεις όμως προέρχονται και από τον ελληνικό χώρο Ο καθηγητής και βουλευτής Σκεύος Ζερβός ( ), ο οποίος κατά το Β ΄ Παγκόσμιο πόλεμο είχε καταφύγει στην Αίγυπτο και από εκεί ταξίδευε σε πολλά μέρη της Αφρικής, εφαρμόζοντας την τηλε-εξέταση, δοκίμασε τη μετάδοση ήχων ακρόασης στην Αθήνα και σε επαρχιακές πόλεις Τα αποτελέσματα δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών Ο καθηγητής Ζερβός πρότεινε ακόμη την εφαρμογή της τηλεϊατρικής σε πλοία της γραμμής Πειραιάς –Νέα Υόρκη, αλλά η ιδέα του δε πραγματοποιήθηκε λόγω του υπέρογκου κόστους Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Το 1976 ο καρδιολόγος κ. Παπακωσταντίνου σε συνεργασία με το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο παρουσιάζει ένα σύστημα αναλογικής μετάδοσης ΗΚΓ μέσω τηλεφώνου Το 1989 είναι χρονιά σταθμός για την τηλεϊατρική στη χώρα μας Το Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστήμιου Αθηνών σε συνεργασία με το Σισμανόγλειο Νοσοκομείο παρουσιάζουν ένα σύστημα τηλεϊατρικής για την υποστήριξη της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και δημιουργούν το πρώτο δίκτυο Κέντρων Υγείας συνδεδεμένων με δημόσιο Νοσοκομείο Το σύστημα αυτό, που επέτρεπε τη μετάδοση ακτινογραφιών αλλά και καρδιογραφημάτων, έδωσε ώθηση στη τηλεϊατρική στη χώρα μας και αποτέλεσε τον προπομπό και άλλων προσπαθειών των τελευταίων χρόνων Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Ένα σύστημα τηλεϊατρικής εγκαταστάθηκε στο Σισμανόγλειο Γενικό Περιφερειακό Νοσοκομείο το 1989 Σκοπός ήταν η παροχή εξειδικευμένων διαγνωστικών και θεραπευτικών πληροφοριών στις υγειονομικές μονάδες που υποστηρίζονται από το σύστημα Επίσης, σημαντική θεωρήθηκε και η υποστήριξη προγραμμάτων Προληπτικής Ιατρικής, Αγωγής Υγείας και Εκπαίδευσης υγειονομικών στελεχών Υπάρχουν διάφορα συνδεδεμένα Κέντρα Υγείας μέσω του συγκεκριμένου δικτύου Σαντορίνης, Πάρου, Οινουσών, Σκοπέλου, Αστυπάλαιας, Λήμνου, Σουφλίου κ.λ.π Επίσης, από το 1998 λειτουργούν Τακτικά Τηλεϊατρεία πνευμονολογικών νοσημάτων, καρδιολογικών νοσημάτων και υπέρτασης, ουρολογικών παθήσεων, ηπατολογικών νοσημάτων, διαβητολογικό, λιποδαιμικό και διαιτητικής αγωγής Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Άλλο ένα σύστημα είναι του 4νασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου για καρδιολογικά περιστατικά το οποίο λειτουργεί από το 1995 και κατόρθωσε να εφαρμόσει την θρομβόλυση μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή Το σύστημα είναι ήδη συνδεδεμένο με έξι νησιά του Αιγαίου Νάξος, Μήλος, Μύκονος, Σκιάθος, Σαντορίνη, Αμοργός Στα πλαίσια του ερευνητικού έργου ΝΙΚΑ-ΕΚΒΑΝ 502, ολοκληρώθηκε η εγκατάσταση ενός πιλοτικού συστήματος τηλεϊατρικής στο Νομό Ευβοίας Το σύστημα ολοκληρώνει εφαρμογές τηλεακτινολογίας και τηλεκαρδιολογίας με την υλοποίηση μίας εφαρμογής ψηφιοποίησης, μετάδοσης και επισκόπησης ιατρικών εικόνων αλλά και παρακολούθησης καρδιογραφικών δεδομένων Το σύστημα έχει εγκατασταθεί στο Κέντρο Υγείας της Ιστιαίας και στο νοσοκομείο της Κύμης και υποστηρίζεται από το νοσοκομείο της Χαλκίδας Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Τέλος, στην Κρήτη λειτουργεί το HYGEIAnet, που αποτελεί το πρώτο ολοκληρωμένο περιφερειακό δίκτυο τηλεματικών εφαρμογών στην υγεία Πρόκειται για ένα ανοικτό και επεκτάσιμο δίκτυο ευρείας κάλυψης, το οποίο διασυνδέει τους φορείς όλων των βαθμιδών της ιεραρχίας του ΕΣΥ πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας παροχής υπηρεσιών υγείας Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Πλεονεκτήματα Τηλεϊατρικής (1/2)
Ουσιαστική εξοικονόμηση σε έξοδα εξέτασης, μετακίνησης, και διαχείρισης του συστήματος περίθαλψης Μείωση της γεωγραφικής και φυσικής απομόνωσης ασθενών απομακρυσμένες περιοχές, ηλικιωμένοι και ανάπηροι Εξάλειψη του φαινομένου της εσωτερικής μετανάστευσης προς τα αστικά κέντρα για καλύτερη περίθαλψη Τρόπος αποφυγής ανάγκης επανάληψης επώδυνων εξετάσεων, αντιφατικών συνταγών και λαθών στη θεραπεία Δυνατότητα παροχής συμβουλών από ειδικούς στο εξωτερικό που διαφορετικά δεν θα ήταν προσιτοί Προώθηση και βελτίωση της καθημερινής έρευνας καθώς παρέχεται γρήγορη και άμεση πρόσβαση σε νέες πληροφορίες και γνώσεις Άμεση επικοινωνία ιατρών που βρίσκονται σε απομακρυσμένες κυρίως περιοχές, για ανταλλαγή απόψεων και αντιμετώπιση εκτάκτων περιστατικών Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Πλεονεκτήματα Τηλεϊατρικής (2/2)
Δραστική μείωση του χρόνου επικοινωνίας μεταξύ νοσοκομείων και ιατρών Αναβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών υγείας σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης Ευρεία κάλυψη ιατρικών περιστατικών Εκσυγχρονισμός του περιβάλλοντος εργασίας του ιατρικού προσωπικού με χρήση σύγχρονης τεχνολογίας και υπηρεσιών βάσει διεθνών προτύπων Διευκόλυνση και αναβάθμιση της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης ιατρών Εκσυγχρονισμός του περιβάλλοντος εργασίας ιατρικού προσωπικού με χρήση σύγχρονης τεχνολογίας (ηλεκτρονικοί ιατρικοί φάκελοι) Αφομοίωση και χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας τηλεματικής από ιατρικό προσωπικό Ευρεία γεωγραφική κάλυψη Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Οφέλη για τον Ιατρό Δυνατότητα διάγνωσης της ασθένειας του ασθενή που βρίσκεται σε απομακρυσμένο χωριό Δυνατότητα ζήτησης της γνώμης ενός εξειδικευμένου συναδέλφου για τον εξεταζόμενο ασθενή Άμεση πρόσβαση στο αρχείο ασθενών (patient record) Έτσι, μπορεί να δει το ιστορικό του ασθενούς μειώνοντας τον χρόνο διάγνωσης Άμεση πληροφόρηση και ενημέρωση Άμεση επικοινωνία με τους συναδέλφους του μέσω δικτύου Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Οφέλη για τον Πολίτη Άμεση επαφή με τον ιατρό, ακόμη και αν εκείνος βρίσκεται χιλιόμετρα μακριά Άμεση εξυπηρέτηση και αύξηση της ποιότητας περίθαλψης, αποφεύγοντας τις επαναλήψεις, τις καθυστερήσεις και τα λάθη Άμεση ενημέρωση για θέματα δημόσιας υγείας, επιδημίες, πρόληψη Ταχύτερος χρόνος ανάρρωσης, μικρότερη χρήση μη απαραίτητων φαρμάκων και μείωση εξόδων για ασθενείς και νοσοκομεία Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Οφέλη από τη Χρήση της Τηλεϊατρικής για τον Ελλαδικό Χώρο
Η τηλεϊατρική έχει ιδιαίτερη σημασία για την πατρίδα μας λόγω της γεωγραφικής ιδιομορφίας της χώρας ορεινά χωριά, πολυάριθμα και απομονωμένα νησιά και της άνισης κατανομής του πληθυσμού στα μεγάλα αστικά κέντρα και την περιφέρεια Η τηλεϊατρική υπόσχεται: Καλύτερη πρόσβαση μη εξυπηρετουμένων περιοχών Βελτίωση στην καθημερινή ιατρική έρευνα Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Σύγχρονη Κοινωνία: Αναγκαιότητα και Παράγοντες Ανάπτυξης της Τηλεϊατρικής
Παράγοντες που υποδεικνύουν την ανάπτυξη υπηρεσιών τηλεϊατρικής: Ισότητα στην πρόσβαση Ποιότητα υπηρεσιών Δημογραφικές μεταβολές Βελτίωση του κλινικού αποτελέσματος Έρευνα και τεχνολογία Έλεγχος δαπανών των υπηρεσιών υγείας Επιχειρηματικές δυνατότητες Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Ισότητα στην πρόσβαση και Τηλεϊατρική (1/2)
Η καθημερινή πρακτική υποδεικνύει ότι δεν έχουν όλοι οι πολίτες ίση πρόσβαση στις υπηρεσίες Οι υπηρεσίες μπορεί να είναι οποιουδήποτε περιεχομένου όπως υγείας, εκπαίδευσης, άθλησης, πολιτισμού, οικονομικής φύσεως, αναψυχής, πληροφόρησης και ενημέρωσης Οι λόγοι μπορεί να είναι πολλοί και διάφοροι και οι ανισότητες μπορεί να είναι μεγάλες και πολλές φορές ανυπέρβλητες Αν θεωρήσουμε την καλή πλευρά των πραγμάτων, οι προσπάθειες όλων των κοινωνιών σήμερα εστιάζονται στην «ενδυνάμωση του πολίτη» ώστε να έχει πρόσβαση και δυνατότητα αξιοποιήσεως όλων των ευκαιριών που εμφανίζονται και προσφέρονται Τα παλιά συστήματα φαίνεται ότι απέτυχαν στο να εξασφαλίσουν τέτοιες προϋποθέσεις συνεχώς και με επιτυχία Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Ισότητα στην πρόσβαση και Τηλεϊατρική (2/2)
Στη σημερινή πραγματικότητα εμφανίστηκε ένας νέος σύμμαχος του ανθρώπου: «οι τηλεματικές τεχνολογίες» Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι οι νέες τεχνολογίες θα προσφέρουν νέες δυνατότητες στους πολίτες Χάρις σ’ αυτές οι αποστάσεις εκμηδενίζονται και η διάθεση των υπηρεσιών μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε σημείο και αν ευρίσκεται ο πολίτης και ανεξάρτητα από την ώρα που τις επιζητεί Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Ποιότητα υπηρεσιών και Τηλεϊατρική (1/3)
Όσο το βιοτικό επίπεδο μιας χώρας βελτιώνεται, αυξάνονται οι απαιτήσεις για ποιότητα στις υπηρεσίες ενώ παράλληλα εντείνονται και οι πιέσεις για τη συνεχή βελτίωση της ποιότητάς τους «ποιότητα είναι αυτό που ικανοποιεί τον πελάτη –χρήστη» Οι Υπηρεσίες Υγείας δεν εξαιρούνται από τους γενικούς κανόνες που αφορούν τις υπηρεσίες και την παροχή τους Βέβαια, οι υπηρεσίες Υγείας έχουν και πρόσθετους ηθικούς, δεοντολογικούς, κοινωνικούς και νομικούς λόγους για να είναι αποδεκτής και εγγυημένης ποιότητας Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Η ποιότητα των υπηρεσιών καθορίζεται πάντοτε από ορισμένες ιδιότητες που έχουν ή πρέπει να έχουν: η διαθεσιμότητά τους και η πρόσβαση σε αυτές η αποδοχή τους η δυνατότητα χρήσεώς τους, σε σχέση με τις δαπάνες που συνεπάγονται η δυνατότητα ελέγχου Η διαθεσιμότητα των υπηρεσιών και η πρόσβαση σε αυτές φαίνεται ότι μειώνεται ραγδαία με την αύξηση της απόστασης κατοικίας και εργασίας από τις μεγάλες δευτεροβάθμιες ή τριτοβάθμιες μονάδες Δυσκολεύεται συχνά από τις καιρικές συνθήκες και από τις δυνατότητες μεταφοράς των ασθενούντων Η διαθεσιμότητα τους, επίσης, είναι διαφορετική για τις διάφορες ώρες της ημέρας Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις είναι εξαιρετικής σημασίας ο χρόνος απόκρισης σε συγκεκριμένο αίτημα η ανταπόκριση από το ενδεδειγμένο επίπεδο του συστήματος και η εγκυρότητα της απόκρισης Δεδομένου ότι η τηλεϊατρική δεν εξαρτάται από την απόσταση, ομάδες ειδικών μπορούν να επιληφθούν του περιστατικού, ακόμα και αν οι ειδικοί βρίσκονται σε διαφορετικά σημεία Οι χρόνοι επικοινωνίας είναι εξαιρετικά μικροί και ελεγχόμενοι Έτσι μπορεί ευλόγως να καταλήξει κανείς στο συμπέρασμα ότι η τηλεϊατρική μπορεί να συμβάλλει αποτελεσματικά στην ποιότητα των υπηρεσιών Υγείας Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Βελτίωση του Κλινικού Αποτελέσματος χάρις στην Τηλεματική (1/2)
Το κλινικό αποτέλεσμα εξαρτάται από: τις γνώσεις των επαγγελματιών υγείας και την εμπειρία που διαθέτουν τις σύγχρονες εξειδικευμένες συσκευές που βρίσκονται στη διάθεσή τους τις δυνατότητες επικοινωνίας με άλλο εξειδικευμένο προσωπικό και τράπεζες πληροφοριών Παλιότερα, αλλά ακόμα και σήμερα, οι τράπεζες πληροφοριών ήταν τα βιβλία και οι βιβλιοθήκες Σήμερα τείνουν να αντικατασταθούν από ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες αμέσου πρόσβασης, από οποιοδήποτε σημείο διαθέτει στοιχειώδη τηλεματική υποδομή Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Βελτίωση του Κλινικού Αποτελέσματος χάρις στην Τηλεματική (2/2)
Παράλληλα η αντιμετώπιση περιστατικών από ομάδες ειδικών, είναι δυνατόν να αντικαταστήσουν τον ένα μόνο επαγγελματία υγείας, ο οποίος επιλαμβάνεται του περιστατικού, ειδικότερα σε περιβάλλοντα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας Η αντικατάσταση αυτή είναι σήμερα εφικτή χάρη στις δυνατότητες τηλεσυνεδρίας Τα ίδια ισχύουν και για την κάλυψη των αναγκών σε συνεχιζόμενη επαγγελματική εκπαίδευση και εξειδίκευση Οι δραστηριότητες αυτές μπορούν να παρέχονται σήμερα και εξ’ αποστάσεως, στο σημείο που βρίσκεται ο ενδιαφερόμενος Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Έρευνα και Τεχνολογία στην Τηλεϊατρική (1/2)
Οι εφαρμογές που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν «τηλεϊατρική» είναι πάρα πολλές και άρχισαν ουσιαστικά αμέσως μετά την εφεύρεση του τηλεφώνου Έλαβαν νέες διαστάσεις χάρη στην εξέλιξη των προσωπικών υπολογιστών από τη δεκαετία του 1980 και εντεύθεν και τις εξαιρετικές πρόσφατες καινοτομίες στον τομέα των επικοινωνιών Σημαντική ώθηση δόθηκε από τα ονομαζόμενα «Προγράμματα Πλαίσιο» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που άρχισαν να υλοποιούνται από το τέλος της δεκαετίας του 1980 Η ΕΕ χρηματοδότησε ερευνητικά ανταγωνιστικά έργα με σκοπό την ανάδειξη των ερευνητικών διαστάσεων σε θέματα τηλεματικής στη υγεία (τηλεϊατρική) και τη δημιουργία περιβάλλοντος για το σχεδιασμό και υλοποίηση υπηρεσιών με τη βοήθεια των τηλεματικών τεχνολογιών στην υγεία και πρόνοια Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Έρευνα και Τεχνολογία στην Τηλεϊατρική (2/2)
Οι ερευνητικές διαστάσεις εξακολουθούν να προκαλούν το ενδιαφέρον των φορέων που ασχολούνται με την έρευνα και την τεχνολογία Θέματα όπως η επεξεργασία σημάτων και εικόνων, οι επικοινωνιακές λύσεις για την αποστολή και λήψη τεραστίων όγκων δεδομένων και πληροφοριών, τα θέματα ασφάλειας και ακεραιότητας των δεδομένων και πληροφοριών, τα θέματα αποθήκευσης και ανάκλησης, τα μεγάλα συστήματα διαχείρισης, οι νέες μορφές υπηρεσιών όπως η κατ’ οίκον νοσηλεία, η διαχείριση χρονίως πασχόντων από απόσταση κ.α., προκαλούν ακόμα το έντονο ενδιαφέρον των ερευνητών Το ενδιαφέρον μπορεί να πει κανείς ότι θα παραμείνει ιδιαίτερα έντονο μέχρις ότου ο όρος τηλεϊατρική να παύσει ουσιαστικά να υφίσταται! Ότι δεν θα υπάρχει ανάγκη του όρου αυτού στο μέλλον είναι μάλλον φανερό, δεδομένου ότι οι σχετικές διεργασίες και διαδικασίες θα ενσωματωθούν στη καθημερινή πρακτική Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Έλεγχος Δαπανών των Υπηρεσιών Υγείας και Τηλεϊατρική (1/2)
Αυξημένες δαπάνες για την παροχή ιατρικών υπηρεσιών και υπηρεσιών υγείας λόγω: δημογραφικών μεταβολών αυξημένων απαιτήσεων των χρηστών αύξησης των εν γένει δαπανών για την απασχόληση εξειδικευμένου προσωπικού άλλων παραγόντων Στόχος των αρμοδίων είναι ή πρέπει να είναι ο έλεγχος των δαπανών και όχι ο με κάθε θυσία περιορισμός τους Αυτή είναι και η στρατηγική που ακολουθείται σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης Ειδικές μελέτες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι παρά το υψηλό αρχικό κόστος των σχετικών επενδύσεων, οι τηλεματικές τεχνολογίες προσφέρουν τις καλύτερες δυνατές λύσεις για τον έλεγχο των δαπανών Δεν είναι λοιπόν περίεργο που σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα συστήματα υγείας υποστηρίζονται πλέον από εκτεταμένα τηλεματικά δίκτυα και πληθώρα εφαρμογών Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Έλεγχος Δαπανών των Υπηρεσιών Υγείας και Τηλεϊατρική (2/2)
Οι τηλεματικές τεχνολογίες που επιστρατεύονται για την αντιμετώπιση ιατρικών προβλημάτων και των προβλημάτων υγείας, υποβοηθούν το έργο των επαγγελματιών υγείας Έτσι, η ικανότητα αξιοποιήσεως των τεχνολογιών για την προσφορά υπηρεσιών στους ασθενείς, αλλά και στους επαγγελματίες υγείας, η ενασχόληση δηλαδή με την τηλεϊατρική ή την τηλεματική στην υγεία δεν αποτελεί «νέα ιατρική ειδικότητα» Αποτελεί ουσιαστικά υποχρέωση των επαγγελματιών υγείας να είναι σε θέση να χρησιμοποιούν τα τηλεματικά συστήματα προς όφελος των ασθενών και των ιδίων Ο έλεγχος των δαπανών μπορεί να ελεγχθεί μέσω των τηλεματικών τεχνολογιών, λαμβάνοντας υπόψη ότι όλες οι πληροφορίες και τα δεδομένα που παράγονται ή αξιοποιούνται για την αντιμετώπιση ενός περιστατικού, καταγράφονται με ηλεκτρονικό τρόπο Η καταγραφή επιτρέπει την ανάλυση και την αξιολόγηση και κατά συνέπεια την αντιστοίχηση με δείκτες αποτελεσματικότητας, αποδοτικότητας και φυσικά δαπανών Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Επιχειρηματικές Δυνατότητες και Τηλεϊατρική (1/2)
Ο τομέας της Υγείας φαίνεται να είναι από τους τελευταίους που αξιοποίησαν ή αξιοποιούν τις τηλεματικές τεχνολογίες Άλλοι τομείς υπήρξαν περισσότερο ανοιχτοί στις καινοτομίες Όπως ο τομέας των οικονομικών δραστηριοτήτων, με σημείο αιχμής όσον αφορά τουλάχιστον τον αριθμό των συναλλασσομένων πολιτών, τις τράπεζες Είναι πλέον από προφανές σήμερα, ότι έφθασε και η σειρά του τομέα της υγείας Δεδομένου ότι η παροχή υπηρεσιών υγείας μπορεί να καλυφθεί τόσο από το δημόσιο όσο και τον ιδιωτικό τομέα, αναμένονται να εμφανιστούν σημαντικές πρωτοβουλίες και από τις δύο πλευρές, για την ανάπτυξη επιχειρηματικών δραστηριοτήτων Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Επιχειρηματικές Δυνατότητες και Τηλεϊατρική (2/2)
Παρά την αντίθεση πολλών, δεν μπορεί να παραγνωρίσει κανείς τη σημασία της κερδοφόρου επιχειρηματικής πρωτοβουλίας είτε από το δημόσιο είτε τον ιδιωτικό τομέα Ίσως αυτός ο παράγων να είναι και το πλέον αντιπροσωπευτικό και αποτελεσματικό κριτήριο της βιωσιμότητας και της ποιότητας των υπηρεσιών Αν θυμηθούμε ότι η τηλεϊατρική είναι ουσιαστικά «υποβοηθούσες τεχνολογίες» και όχι νέος κλάδος της ιατρικής, τότε μπορούμε εύκολα να δεχτούμε ότι η οργάνωση και παροχή για παράδειγμα κατ’ οίκον νοσηλείας, θα αποτελέσει αντικείμενο εντόνου ανταγωνισμού μεταξύ δημοσίων και ιδιωτικών φορέων Εξ’ ίσου ανταγωνιστικό θα είναι και το περιβάλλον της πρωτοβάθμιας φροντίδας για την αντιμετώπιση εποχιακών αναγκών, με προεξάρχουσα δραστηριότητα την κάλυψη των αναγκών των ατόμων που βρίσκονται σε διακοπές Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Το Όραμα για την Υγεία στον 21ο Αιώνα (1/4)
Το όραμα για την αξιοποίηση της τεχνολογίας στον τομέα της υγείας του 21ου αιώνα περιλαμβάνει ένα ανθρωποκεντρικό σύστημα παροχής υπηρεσιών υγείας, με επίκεντρο τον πολίτη Σε ένα τέτοιο σύστημα, η περίθαλψη βασίζεται στη συνεχή ιατρική παρακολούθηση και προσαρμόζεται σύμφωνα με τις ανάγκες του πολίτη Ο πολίτης είναι το κέντρο του ελέγχου Η γνώση και οι πληροφορίες είναι ελεύθερες, ενώ οι αποφάσεις που παίρνονται είναι επιστημονικά τεκμηριωμένες Η ιατρική πληροφορία του πολίτη ανήκει σε αυτόν, είναι διαθέσιμη μέσω του διαδικτύου συνεχώς, και ο πολίτης αποφασίζει για τη διάθεση ευαίσθητων πληροφοριών που τον αφορούν Ένα από τα σημαντικότερα γνωρίσματα της πληροφορίας αυτής είναι η διασυνδεσιμότητα και η δυνατότητα μεταφοράς και ανταλλαγής δεδομένων εννοιολογικά αναγνωρίσιμων Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Ευφυή περιβάλλοντα και συστήματα παρακολούθησης ζωτικών παραμέτρων με χρήση έξυπνων βιοαισθητήρων που προκαλούν τη μικρότερη δυνατή δυσχέρεια στον ασθενή και ολοκληρωμένα συστήματα τηλεματικής επιτρέπουν σε ευαίσθητους από πλευράς υγείας πολίτες να έχουν έναν σχεδόν φυσιολογικό τρόπο ζωής Οι κρίσιμες ζωτικές παράμετροι μεταδίδονται σε πραγματικό χρόνο και σε απευθείας σύνδεση (online) στους γιατρούς ή/και εξειδικευμένους επιστήμονες – ιατρικούς συμβούλους, ανεξάρτητα από το χώρο στον οποίο βρίσκεται ο ασθενής Έτσι, η κατάσταση της υγείας του ασθενούς μπορεί να αξιολογηθεί αντικειμενικά και οι αποφάσεις να λαμβάνονται σε πραγματικό χρόνο ώστε να αντιμετωπίζονται έγκαιρα, κρίσιμα ιατρικά περιστατικά Σύγχρονες εργαστηριακές, διαγνωστικές, απεικονιστικές και θεραπευτικές συσκευές, νέα βιοϋλικά που πληρούν την ανάγκη βιοσυμβατότητας και βοηθήματα για άτομα με ειδικές ανάγκες προσφέρουν στους πολίτες μια καλύτερη ποιότητα ζωής Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Ο όρος παροχή υπηρεσιών υγείας περιλαμβάνει μια πληθώρα εμπλεκόμενων ατόμων, φορέων και διακινούμενης πληροφορίας Αφορά στους πολίτες που θέλουν εξατομικευμένη φροντίδα, άμεσα, στο υψηλότερο επίπεδο ποιότητας Αφορά στους γιατρούς που πρέπει να παίρνουν αποφάσεις και να ελέγχουν την υλοποίησή τους για τον κάθε ασθενή ξεχωριστά Αφορά στους νοσηλευτές που, εκτός από άμεση παροχή υπηρεσιών, λειτουργούν και ως συλλέκτες σημαντικών πληροφοριών Αφορά και στους υπεύθυνους για τη διαχείριση των υποδομών υγείας (νοσοκομείων, νοσηλευτηρίων, μέσων επείγουσας μεταφοράς, φαρμακευτικού υλικού, κ.λπ.) και φυσικά και όλες τις συνεργαζόμενες εταιρείες: φαρμακευτικές, ιατρικού εξοπλισμού, εκπαίδευσης στελεχών υγείας, κ.λπ. Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Ο συνεκτικός ιστός των εμπλεκόμενων μερών δεν είναι παρά η πληροφορία που πρέπει να διακινηθεί άμεσα, με ακρίβεια, στο σημείο που είναι απαραίτητη για να διευκολύνει τη συνεργασία των φορέων μεταξύ τους για την υποβοήθησή τους στη λήψη των σωστών αποφάσεων Το απαραίτητο περιβάλλον για την ανάπτυξη ολοκληρωμένων, χρήσιμων και κρίσιμων εφαρμογών παροχής υπηρεσιών υγείας με ταυτόχρονη μείωση του κόστους θα δημιουργηθεί μέσω των παρακάτω: δυνατότητα επικοινωνίας από παντού ικανότητα επεξεργασίας τεράστιων όγκων δεδομένων ευελιξία των σύγχρονων τερματικών συσκευών Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Τα κυριότερα Προγράμματα Τηλεϊατρικής στην Ελλάδα
Τηλεϊατρική στα ΚΑΠΗ του Δήμου Θεσσαλονίκης Τηλεϊατρική στο Άγιο Όρος Δίκτυο Τηλεμετρίας Vodafone Τηλεψυχιατρική στο Ν. Χανίων Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Τηλεϊατρική στα ΚΑΠΗ του Δήμου Θεσσαλονίκης (1/2)
Ο Δήμος Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και με την τεχνική υποστήριξη της vidavo ξεκίνησε την εφαρμογή προγράμματος τηλεϊατρικής στα ΚΑΠΗ Η λειτουργία του συστήματος ξεκίνησε στις 13/10/09 στο Ε' ΚΑΠΗ Στόχος του προγράμματος είναι σε πρώτο στάδιο η εκπαίδευση και εξοικείωση του παραϊατρικού και ιατρικού προσωπικού που απασχολείται στα 6 ΚΑΠΗ του Δήμου Θεσσαλονίκης στη χρήση καινοτόμων υπηρεσιών τηλεϊατρικής 1000 περίπου ηλικιωμένοι υπολογίζεται να εξεταστούν μέσω του συστήματος στη φάση αυτή Οι εξετάσεις των δημοτών θα αποστέλλονται σε κεντρικό σταθμό που θα βρίσκεται στο Εργαστήριο Αθλητιατρικής του ΑΠΘ, όπου η ποιότητα και πιστότητα τους θα αξιολογούνται από εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό Απώτερος στόχος είναι η επέκταση του προγράμματος και η χρησιμοποίηση τηλεϊατρικών συσκευών στα δημοτικά διαμερίσματα, όπου θα λειτουργούν κέντρα αγωγής υγείας-τηλεϊατρικής με στόχο την προαγωγή της υγείας και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των δημοτών του Δήμου Θεσσαλονίκης Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Τηλεϊατρική στα ΚΑΠΗ του Δήμου Θεσσαλονίκης (2/2)

Τηλεϊατρική στο Άγιο Όρος (1/2)
H Καρδιολογική Εταιρία Βορείου Ελλάδος αποφάσισε να χορηγήσει στο Αγ. Όρος σύστημα τηλεμετρίας ιατρικών παραμέτρων ώστε να αναβαθμίσει την παροχή πρωτοβάθμιων υπηρεσιών υγείας στην περιοχή και να διευκολύνει την πρόσβαση των μοναχών σε εξειδικευμένες υπηρεσίες Συγκεκριμένα εξόπλισε με δύο συσκευές ηλεκτροκαρδιογράφου με bluetooth και μία συσκευή πιεσόμετρου/γλυκοζόμετρου με bluetooth μαζί με laptop σαν μέσο διαδικτυακής πρόσβασης το Κ.Υ. Καρυών Το σενάριο προβλέπει ότι το ιατρικό προσωπικό στο Κέντρο Υγείας Καρυών θα καταγράφει το ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ) και τις άλλες βιολογικές παραμέτρους των ασθενών οι οποίες θα αποστέλλονται ασύρματα στον κεντρικό σταθμό επικοινωνίας To εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό στην εντατική μονάδα της Καρδιολογικής στο Ιπποκράτειο θα μελετά τις καταγραφές μέσω Internet με εξουσιοδοτημένη πρόσβαση 24 ώρες και θα απαντά στέλνοντας τη διάγνωση Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Τηλεϊατρική στο Άγιο Όρος (2/2)
Η αμφίδρομη επικοινωνία γενικού ιατρού στο Κ.Υ. Καρυών και ειδικού καρδιολόγου στο Ιπποκράτειο απεικονίζεται με το εξής διάγραμμα: Μέσω της «Τηλεϊατρικής» καταργούνται οι γεωγραφικοί περιορισμοί και οι μοναχοί μπορούν πλέον να λαμβάνουν υψηλό επίπεδο υπηρεσιών υγείας Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Δίκτυο Τηλεμετρίας Vodafone (1/3)
από το 2008 σε 17 Δήμους - μέλη του Διαδημοτικού Δικτύου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης ΟΤΑ και εντός του 2010 επεκτάθηκε σε άλλους 13, καλύπτοντας πλέον 30 απομακρυσμένα σημεία σε 10 Περιφέρειες της χώρας από τον Έβρο και την Καστοριά μέχρι το Καστελόριζο και τη Γαύδο Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Ιατροί και νοσηλευτές από τους απομακρυσμένους Δήμους - μέλη του Διαδημοτικού Δικτύου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης ΟΤΑ, προμηθεύτηκαν από την vidavo εξοπλισμό τηλεμετρίας βιολογικών σημάτων Οι συσκευές που δόθηκαν στους ιατρούς, επιτρέπουν την εξέταση του ασθενή για παράδειγμα την πραγματοποίηση ενός καρδιογραφήματος ή τον έλεγχο της αναπνευστικής λειτουργίας για την πιθανότητα άσθματος, σε οποιοδήποτε από τα 30 περιφερειακά ιατρεία και τη μεταφορά του -μέσω του δικτύου GPRS της Vodafone- στο Ιατρικό Αθηνών και συγκεκριμένα σε έναν εξειδικευμένο καρδιολόγο ή/και πνευμονολόγο, ο οποίος θα λάβει τις εξετάσεις και θα αποστείλει τη διάγνωσή του με τον ίδιο τρόπο Επομένως, τα περιφερειακά ιατρεία, στο πλαίσιο της παροχής πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, μπορούν πλέον να παρέχουν και συγκεκριμένες εξειδικευμένες υπηρεσίες Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Η «Τηλεϊατρική» βασίζεται στην τεχνολογία της κινητής επικοινωνίας και προάγει πολλαπλά οφέλη για όλους τους συμμετέχοντες Για τους ασθενείς δίνεται η δυνατότητα προληπτικής ιατρικής καταργούνται οι γεωγραφικοί περιορισμοί και ενισχύεται το αίσθημα ασφάλειας των πολιτών μέσω της άμεσης πρόσβασης σε ειδικευμένους ιατρούς Για τους ιατρούς της περιφέρειας δίνεται η δυνατότητα για καλύτερη διαχείριση των ασθενών αφού μπορούν να παρέχουν ειδικευμένες υπηρεσίες υγείας σε απομακρυσμένες περιοχές χωρίς άμεση πρόσβαση σε κεντρικό νοσοκομείο, ενώ δίνεται και στους ίδιους η δυνατότητα επικοινωνίας με το ειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό του Ιατρικού Αθηνών Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Τηλεψυχιατρική στο Ν. Χανίων (1/3)
Αντικείμενο του έργου είναι η ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου ερευνητικού πιλοτικού συστήματος τηλεψυχιατρικής που σκοπό έχει τη διασύνδεση του Κέντρου Ψυχικής Υγείας (Κ.Ψ.Υ.) με τα Κ.Υ. Βάμου Καστελίου Καντάνου Κύριος στόχος της ανάπτυξης του συστήματος είναι: η ποιοτικότερη παροχή υγειονομικής περίθαλψης στους κατοίκους των Χανίων η αποσυμφόρηση των κλινικών η άρση της γεωγραφικής τους απομόνωσης η αύξηση του αισθήματος ασφάλειας των πολιτών Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Πρόκειται για μια διαδικτυακή εφαρμογή (web based) που υποστηρίζει ένα ολοκληρωμένο ηλεκτρονικό ιατρικό φάκελο εστιάζοντας στην ψυχοπαθολογική κατάσταση του εκάστοτε ασθενή Πολύ γενικά μπορούμε να αναφέρουμε ότι ο ιατρικός φάκελος του ασθενούς αποτελείται από τα δημογραφικά στοιχεία του ασθενούς τις διαγνώσεις τη λίστα των φαρμάκων τα οποία έχουν χορηγηθεί στον ασθενή την πορεία της νόσου οδηγίες θεραπείας ψυχική κατάσταση καθώς και το ιστορικό του ασθενούς Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Επίσης, υποστηρίζει τη διεξαγωγή τηλεσυνεδριών με παράλληλη μετάδοση δεδομένων εικόνας και ήχου μεταξύ του θεράποντα ιατρού και του αποασυλοποιημένου ασθενούς δίνοντας τη δυνατότητα σε ασθενείς και προσωπικό της κινητής μονάδας να εξυπηρετηθούν άμεσα αποφεύγοντας τη μετακίνηση, ιδίως σε δύσβατες περιοχές Αν και η παρουσία ενός ειδικού μέσω τηλεσυνεδρίας θέτει θέματα εμπιστευτικότητας, συγκεκριμένες κατηγορίες ψυχικών ασθενειών (τάσεις αυτοκτονίας, τάσεις ανθρωποκτονίας, οξείες ψυχώσεις, κλπ) επιβάλλουν την υλοποίηση εξ' αποστάσεως αξιολόγησης ενός περιστατικού Τα πλάνα φροντίδας καταγράφονται στον φάκελο και είναι προσπελάσιμα από ιατρικό ή άλλο προσωπικό που επιφορτίζεται με την επιτόπια παροχή υπηρεσιών στους ασθενείς Εισαγωγή στην Πληροφορκή

Αρχιτεκτονική Υπολογιστών

Παρόμοιες παρουσιάσεις

Παρουσίαση με θέμα: "Αρχιτεκτονική Υπολογιστών"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

Παρόμοιες παρουσιάσεις

Σχετικά με το έργο

Σχόλια

Είσοδος

Σύνδεση μέσω των κοινωνικών δικτύων:

Αρχιτεκτονική Υπολογιστών

Παρόμοιες παρουσιάσεις

Παρουσίαση με θέμα: "Αρχιτεκτονική Υπολογιστών"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

Παρόμοιες παρουσιάσεις

Σχετικά με το έργο

Σχόλια