Βασικές αρχές Σύγχρονης Γλωσσολογίας

Παρουσίαση με θέμα: "Βασικές αρχές Σύγχρονης Γλωσσολογίας"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Βασικές αρχές Σύγχρονης Γλωσσολογίας
Προτεραιότητα προφορικού λόγου Έννοια του «λάθους» στη γλώσσα Περιγραφή έναντι ρύθμισης Συγχρονική έναντι διαχρονικής προσέγγισης

2 Βασικές αρχές της σύγχρονης Γλωσσολογίας: Σωστό ή λάθος;
Η Γλωσσολογία ασχολείται με τη γλωσσογονία και είναι σε θέση να δώσει απαντήσεις για το πώς δημιουργήθηκε η γλώσσα. Η γραπτή γλώσσα είναι η πιο σωστή και αντιπροσωπευτική έκφραση του λόγου. Άρα, ο γραπτός λόγος πρέπει να αποτελέσει το αντικείμενο μελέτης τη γλωσσικής επιστήμης. Σκοπός της γλωσσολογίας είναι η ανακάλυψη της δομής του ανθρώπινου φαινομένου «γλώσσα». Άρα, ο προφορικός λόγος ως η πλέον φυσική έκφραση της γλώσσας, πρέπει να αποτελέσει το αντικείμενο μελέτης τη γλωσσικής επιστήμης. Η γλώσσα είναι πρωταρχικά ήχος. Η γραπτή της μορφή είναι δευτερογενές φαινόμενο. Άρα, στη γλωσσική σπουδή πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στον φωνητικό χαρακτήρα της γλώσσας. Οι γλωσσικές μεταβολές συνιστούν φθορά και απομάκρυνση από τη γλωσσική νόρμα. Άρα, σκοπός της γλωσσικής επιστήμης είναι να ρυθμίσει και να διδάξει τη χρήση της γλώσσας βάσει συγκεκριμένων κανόνων, έτσι ώστε να προσεγγίσει τα ιδεατά πρότυπα «καλύτερων» γλωσσών και «σωστότερων» προγενέστερων γλωσσικών μορφών.

3 Βασικές αρχές της σύγχρονης Γλωσσολογίας: Σωστό ή λάθος;
6. H Γλωσσολογία είναι πρώτα από όλα μια αξιολογική επιστήμη. Υπάρχουν γλώσσες «πρωτόγονες» και γλώσσες «πολιτισμένες» και καλό είναι ο γλωσσολόγος να ασχολείται με τις γλώσσες εκείνες που παρουσιάζουν έναν ιδιαίτερο τρόπο ανάπτυξης. 7. Οι εξελικτικές μεταβολές αποτελούν ένα φυσικό χαρακτηριστικό των ανθρωπίνων γλωσσών. Άρα, σκοπός της γλωσσικής επιστήμης είναι να περιγράψει πώς είναι μια συγκεκριμένη γλώσσα, ποιες κανονικότητες τη διέπουν μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή. 8. Σκοπός της γλωσσικής επιστήμης είναι η μελέτη των κλασικών γλωσσών, αφού από αυτές μπορούμε να αντλήσουμε στοιχεία για τη γλωσσική εξέλιξη των σύγχρονων γλωσσών και να κατανοήσουμε τη γλωσσική τους αφετηρία. 9. Σκοπός της γλωσσικής επιστήμης είναι η μελέτη όλων των γλωσσών, αφού όσο πιο μεγάλη και πλούσια η ποικιλία των γλωσσών που μελετάμε, τόσο πιο κοντά φθάνουμε στην κατανόηση των αρχών της καθολικής γραμματικής. 10. Η μελέτη της γλώσσας ως αυτόνομη επιστήμη μπορεί να προσεγγιστεί διττά: από τη θεωρία στα εμπειρικά δεδομένα (αξιωματική/ νοησιοκρατική προσέγγιση), από τα ίδια τα γλωσσικά φαινόμενα στη θεωρία (εμπειριοκρατική/ πραγματοκρατική προσέγγιση)

4 Η καταγωγή της γλώσσας Θεϊκή: ο Αδάμ έδωσε ονόματα στα ζωντανά πλάσματα του Θεού. Αιγύπτιοι: Θωθ / Ινδουιστές: Σαρασβάτι Μονογενετική : πύργος Βαβέλ/ μύθος Τολτέκων Μεξικού/ Ψαμμήτιχος 7ος αι. π.Χ. Μιμητική/ ονοματοποιητική: θεωρία bow-wow Συναισθηματική: κραυγές χαράς, πόνου, φόβου Κοινωνική: παραγγέλματα Εκφραστική: Jespersen, o έρωτας ως το ισχυρότερο ερέθισμα για την ανάπτυξη της γλώσσας.

5 Προτεραιότητα του προφορικού λόγου
Ιστορική: μόλις χρόνια πριν η ανακάλυψη της γραφής Βιολογική: το παιδί πρώτα μαθαίνει να μιλάει και πολύ αργότερα να γράφει Λειτουργική:ευρύτερα διαδεδομένος ο προφορικός λόγος από τον γραπτό. Αναλφάβητοι ναι, άγλωσσοι όχι. Δομική: όλα τα συστήματα γραφής στηρίζονται σε μονάδες του προφορικού λόγου.

6 Συγχρονία vs. Διαχρονία: Τι σημαίνει συγχρονική προσέγγιση στη γλώσσα;
έγραψα, έφαγες αλλά γράψαμε, φάγατε… οικογένεια, εικόνα, αίθουσα, κορόιδο, αητός, φράουλα, καημός, μαϊμού, παλλαϊκός, παλιοί, καινούργιος, καρδιές άνθρωπος-ανθρώπου, πρόσωπο –προσώπου, όμορφος- όμορφου, δίκαιος – δίκαιου κόρη-κόρης, πόλη-πόλης/-εως, όψη-όψης/-εως ΓΙΑΤΙ;;;;;

7 Η έννοια του «λάθους» στη γλώσσα
Μου αρέσει ότι μαθαίνω ελληνικά Ο φίλος μου είναι ελληνικός Νομίζω που δεν καταλαβαίνεις. Τα ζητήματα επεξεργάστηκαν από την αρμόδια επιτροπή η συνήθη αμφισβήτηση, η συνεχή ροή, η παταγώδη ροή Είναι γνωστός για τον κακό του χαρακτήρα από ανέκαθεν Αυτός είναι πιο καλύτερος από τον άλλον Ο δημοσιογράφος διέρρευσε την είδηση ότι επίκειται ανασχηματισμός της κυβέρνησης. Έλα, λοιπόν!!! Φώναξε τον σερβιτόρο και παρήγγειλε!!! Mετέφερε το παλάτι στην άλλη άκρη!!! Σε διατάζω… Είναι της αρμοδιότητάς μου ως πρόεδρος της επιτροπής. Περιορίστηκε στη μελέτη των ήδη συνταχθέντων εκθέσεων. Αρκετές χώρες συνδράμουν τους πλημμυροπαθείς. 7

8 Λάθη στα επίπεδα της γλώσσας
Φωνητικό/ φωνολογικό: [ð] Μορφολογικό: διέγραψέ τον! Του διεθνή αερολιμένα Αθηνών Συντακτικό: μετά Χριστού/ πιο καλύτερος Σημασιολογικό: «ευάριθμος»= πολυάριθμος Λεξιλογικό: ανθηρόστομος, αποθανατίζω

9 Η γλωσσολογική θεώρηση του «λάθους»
Δεν πρόκειται για μεμονωμένα παραδείγματα Προϋποθέτει την ύπαρξη ποικιλιών στο γλωσσικό σύστημα Σηματοδοτεί ασάφεια ή αδιαφάνεια του συστήματος

10 Βασικοί μηχανισμοί παραγωγής/ ερμηνείας λαθών
Αναλογία Ενίσχυση Παρετυμολογία/ λαϊκή ετυμολογία Γλωσσική μεταβολή

11 Ένα παράδειγμα γλωσσικής μεταβολής από…λάθος
ΑΡΧΑΙΑ ο πατήρ τον πατέρα ο ταμίας τον ταμίαν Δύο διαφορετικά κλιτικά συστήματα χωρίς κοινά στοιχεία ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ τον πατέραν ο ταμίας ΑΝΑΛΟΓΙΚΗ επέκταση του τελικού –ν στην αιτιατική των τριτοκλίτων ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ο πατέρας ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΣ σχηματισμός της ονομαστικής με βάση την όμοια αιτιατική ΚΝΕ τον ταμία Αποβολή του τελικού –ν της αιτιατικής στο κοινό πλέον κλιτικό παράδειγμα

12 Σύγχρονη Γλωσσολογία 1. Προτεραιότητα στον προφορικό λόγο
(έναντι γραπτού λόγου) 2. Περιγραφή (έναντι ρύθμισης) 3. Συγχρονική προσέγγιση (έναντι διαχρονικής προσέγγισης)