Από νευρώνα σε νευρώνα: η σύναψη

Παρουσίαση με θέμα: "Από νευρώνα σε νευρώνα: η σύναψη"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Από νευρώνα σε νευρώνα: η σύναψη
Cajal (οι νευρώνες χωρίζονται με χάσμα) προσυναπτικός/μετασυναπτικός νευρώνας Sherrington 1906 (εμπειρικά: κάτι ιδιαίτερο συμβαίνει εκεί): πειράματα με σκύλους – τσίμπιμα, κάμψη, έκταση, και με αποκομένο τον εγκέφαλο η εκδήλωση του αντανακλαστικού καθυστερεί (συναπτική καθυστέρηση) πολλαπλά, μικρά ερεθίσματα χωρισμένα χωρικά και χρονικά αθροίζονται όταν μια ομάδα μυών διεγείρεται, μια άλλη χαλαρώνει Eccles 1964: ρεύμα στους άξονες – καταγραφή στο μετασυναπτικό νευρώνα. Προκαλείται διεγερτικό/ανασταλτικό μετασυναπτικό δυναμικό (τοπική εκπόλωση/υπερπόλωση) το οποίο όμως δεν προκαλεί πάντα ΔΕ. Απέδειξε πειραματικά την άθροιση στο χώρο και το χρόνο. αν υπερβούμε το κατώφλι, έχουμε πρόκληση ΔΕ η θέση της σύναψης (π.χ. κοντά στον εκφυτικό κώνο) παίζει ρόλο η διαδικασία της απαρτίωσης (ολοκλήρωσης) διεγερτική/ανασταλτική σύναψη διπλή αναστολή (αναστέλλω αυτόν που αναστέλει) τροποποίηση του αυθόρμητου ρυθμού πυροδότησης (Hz>0!) στο αντανακλαστικό του σκύλου, ο ενδιάμεσος νευρώνας διεγείρει τον κινητικό νευρώνα του καμπτήρα και αναστέλλει τον κινητικό νευρώνα του εκτείνοντος μυός (στέλνει και στα άλλα πόδια) ΔΜΣΔ: ανοίγουν κανάλια νατρίου ΑΜΣΔ: ανοίγουν κανάλια καλίου ή χλωρίου (Cl- έρχεται μέσα)

2 Άθροιση στο χρόνο

3 Άθροιση στο χώρο

4

5

6

7

8

9

10 Οι χημικές διεργασίες στη σύναψη
Elliot 1905 (στη σκιά του Sherrington): η απευθείας διοχέτευση επινεφρίνης (ορμόνη) επιταχύνει τον καρδιακό ρυθμό, χαλαρώνει τους μύες του στομαχιού και διαστέλλει την κόρη των οφθαλμών (όπως ακριβώς η διέγερση νεύρων του ΣΝΣ) τα όνειρα του Loewi (1920): διέγειρε ηλεκτρικά το πνευμονογαστρικό νεύρο ενός βατράχου προκαλώντας μείωση στο ρυθμό της καρδιάς – συνέλεξε υγρό – το μετέφερε σε άλλο βάτραχο – και αυτή η καρδιά μείωσε το ρυθμό της. Το ίδιο και με αύξηση του καρδιακού ρυθμού. όχι απλή «συνέχιση» του ηλεκτρικού σήματος στη σύναψη, μετατροπή σε χημικό σήμα η χημεία του εγκεφάλου σαν ένας άλλος τρόπος κωδικοποίησης της συμπεριφοράς, ένας κόσμος αλλιώτικος από τον ηλεκτρικό υπάρχουν και ηλεκτρικές συνάψεις (gap junctions) οι οποίες είναι μεν πιο γρήγορες αλλά δεν προσφέρουν τόσο καλό έλεγχο στον τρόπο επηρεασμού του μετασυναπτικού νευρώνα όπως οι χημικές Γεγονότα: σύνθεση νευροδιαβιβαστών/νευροτροποποιητών από το νευρώνα με ουσίες που παίρνει από το αίμα – δημιουργία συναπτικών κυστιδίων. Κάθε νευρώνας έχει μια περιορισμένη γκάμα νευροδιαβιβαστών σαν OUTPUT (παλιός νόμος του Dale: 1-1), ενώ δέχεται αρκετούς περισσότερους σαν INPUT. μεταφορά τους στις απολήξεις του νευράξονα (ώρες/μέρες) απελευθέρωσή τους από ένα ΔΕ (λόγω του ότι αυτό προκαλεί εισροή ασβεστίου στη προσυναπτική απόληξη) δέσμευση σε υποδοχείς και επηρεασμός του μετασυναπτικού νευρώνα αποδέσμευση από τους υποδοχείς / πιθανή απενεργοποίηση (γιατί;) μερική επαναπρόσληψη από τον προσυναπτικό νευρώνα

11

12

13

14

15

16 Το αποτέλεσμα που θα έχει ένας νευροδιαβιβαστής δεν είναι πάντα το ίδιο αλλά εξαρτάται και από το είδος του υποδοχέα του μετασυναπτικού νευρώνα (υπάρχουν διάφοροι για κάθε νευροδιαβιβαστή)

17 ΣΥΝΑΨΗ

18

19 ΔΟΜΗ ΣΥΝΑΨΗΣ

20 ΔΟΜΗ ΣΥΝΑΨΗΣ

21 GABA: ανασταλτική δράση
Ακετυλοχολίνη: διεγερτική δράση (νικοτινικές συνάψεις)

22

23 Μεταβολοτρόπος (vs. Ιονοτρόπος) σύναψη

24 προσυναπτικοί υποδοχείς

25

26

27 Συνάψεις, φάρμακα και συμπεριφορά
«καλές» και «κακές» ουσίες ανταγωνιστές/αγωνιστές, χημική συγγένεια (υποδοχέας) επηρεάζεται κάποιο στάδιο της νευροδιαβίβασης διεγερτικές ουσίες αμφεταμίνη, κοκαΐνη (ενίσχυση ντοπαμίνης εμποδίζοντας την επαναπρόσληψη) καφεΐνη (διαστέλει τα αγγεία, εμποδίζει την (προσυναπτική) αναστολή απελευθέρωσης γλουταμινικού οξέως από την αδενοσύνη) νικοτίνη (διέγερση χολινεργικών υποδοχέων) οποιούχα: μορφίνη, ηρωίνη, μεθαδόνη (ειδικοί υποδοχείς για ενδορφίνες οι οποίες ανακαλύφθηκαν έτσι) μαριχουάνα (ειδικοί υποδοχείς για ανταμίδιο) παραισθησιγόνες ουσίες (διέγερση υποδοχέα σεροτονίνης) οινόπνευμα (μεταξύ άλλων ενισχύει τη δράση του GABA)