Αντιφλεγμονώδη φάρμακα

Παρουσίαση με θέμα: "Αντιφλεγμονώδη φάρμακα"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Αντιφλεγμονώδη φάρμακα

2 Φλεγμονή Είναι: προστατευτική απάντηση σε ιστική βλάβη, που προκαλείται από φυσικό τραύμα, βλαπτικές χημικές ουσίες ή μικροβιολογικούς παράγοντες προσπάθεια του οργανισμού να αδρανοποιήσει ή να καταστρέψει τους εισβάλλοντες οργανισμούς, να απομακρύνει τους ερεθιστικούς παράγοντες και να θέσει τις βάσεις για την επανόρθωση-αποκατάσταση των ιστών. Πυροδοτείται: από έναν αβλαβή παράγοντα, όπως η γύρη, ή από μια αυτοάνοση αντίδραση, όπως στο άσθμα ή στη ρευματοειδή αρθρίτιδα από τη απελευθέρωση χημικών μεσολαβητών ( ισταμίνη, βραδυκινίνη, προσταγλαδίνες κ.α.) από τους κατεστραμμένους ιστούς ή τα μεταναστεύοντα κύτταρα

3 ΠΡΟΣΤΑΓΛΑΝΔΙΝΕΣ Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ) δρουν αναστέλλοντας τη σύνθεση των προσταγλανδινών (ακόρεστα προϊόντα λιπαρών οξέων, που περιλαμβάνουν 20 άτομα άνθρακα και έναν κυκλικό δακτύλιο). Ρόλος των προσταγλανδινών ως τοπικών μεσολαβητών Ενεργούν στους ιστούς στους οποίους συνθέτονται και μεταβολίζονται ταχύτατα προς αδρανή προϊόντα στη θέση δράσης τους. Παράγονται πρακτικά σε όλους τους ιστούς. Σύνθεση προσταγλανδινών Το αραχιδονικό οξύ είναι η κύρια πρόδρομη ουσία των προσταγλανδινών και των συγγενών τους ενώσεων το οποίο συνθέτει εικοσανοειδή μέσω της οδού της κυκλοοξυγενάσης και της λιποξυγονάσης Δράσεις των προσταγλανδινών Οι δράσεις τους επιτελούνται μέσω της δέσμευσής τους σε μεμβρανικούς υποδοχείς, ενεργοποιούν G πρωτεΐνες οι οποίες ενεργοποιούν ή αναστέλλουν την αδενυλική κυκλάση ή ενεργοποιούν την φωσφολιπάση C Λειτουργίες στον οργανισμό (εξαρτώμενες από τον ιστό) Δρουν ως τοπικά σήματα που επιτελούν τη λεπτή ρύθμιση της απάντησης ενός ειδικού κυτταρικού τύπου και απελευθερώνονται στις αλλεργικές και φλεγμονώδεις διεργασίες.

4 ΜΗ ΣΤΕΡΟΕΙΔΗ ΑΝΤΙΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗ ΦΑΡΜΑΚΑ (ΜΣΑΦ)
ΜΣΑΦ = ομάδα χημικώς διαφορετικών παραγόντων που διαφέρουν στην αντιπυρετική, αναλγητική και αντιφλεγμονώδη δράση τους Δρουν κυρίως αναστέλλοντας τα ένζυμα της κυκλοοξυγονάσης αλλά όχι τα ένζυμα της λιποξυγονάσης με αποτέλεσμα την μειωμένη σύνθεση προσταγλαδινών Η μακροχρόνια θεραπεία με αναστολείς της COX-2 μπορεί να προκαλέσουν έμφραγμα του μυοκαρδίου και εγκεφαλικών επεισοδίων

5 Ασπιρίνη και άλλα σαλικυλικά
Είναι το πρωτότυπο και πιο συχνά χρησιμοποιημένο ΜΣΑΦ Μηχανισμός δράσης: η δράση τους οφείλεται κυρίως στην αναστολή της σύνθεσης προσταγλανδινών στα θερμορυθμιστικά κέντρα του υποθαλάμου και στις περιφερικές θέσεις στόχους , στη μείωση της σύνθεση προσταγλανδινών, με αποτέλεσμα να εμποδίζουν την ευαισθητοποίηση των υποδοχέων του πόνου τόσο σε μηχανικά όσο και σε χημικά ερεθίσματα Kύριες θεραπευτικές δράσεις: αναλγησία, αντιφλεγμονώδη και αντιπυρετική δράση, δράση στο αναπνευστικό, στο γαστρεντερικό, στα αιμοπετάλια και στο νεφρό Θεραπεύτικές χρήσεις: αντιπυρετικά και αναλγητικά στη θεραπεία της ρευματοείδους αρθρίτιδας, του ρευματικού πυρετού και της ουρικής αρθρίτιδας, εξωτερικές εφαρμογές για την θεραπεία τύλων και επιδερμόφυτων και αντιερεθιστικό του δέρματος, καρδιαγγειακές εφαρμογές για την μειώση συσσώρευσης αιμοπεταλίων, την μείωση επίπτωσης παροδικού ισχαιμικού επεισοδίου και ασταθούς στηθάγχης και τη θρόμβωσης και για τον καρκίνο του κόλου

6 Ασπιρίνη και άλλα σαλικυλικά
Φαρμακοκινητική: Χορηγούνται τοπικά και απορροφώνται από το άθικτο δέρμα ή από το στόμα απορροφώνται παθητικά από το στομάχι ή από τον ορθό όπου απορροφώνται αργά Η δοσολογία πρέπει να είναι χαμηλή για να ασκήσει αναλγητική δράση και υψηλή για να ασκήσει αντιφλεγμονώδη δράση Κατάληξη: Σε χαμηλές δόσεις η ασπιρίνη υδρολύεται προς σαλικυλικό, μετατρέπεται στο ήπαρ και απεκκρίνονται στο νεφρό Σε υψηλές δόσεις δημιουργείται κορεσμός στο ηπατικό μεταβολικό μονοπάτι και παρατηρείται μηδενικού βαθμού κινητική με χρόνο ημισείας ζωής 15 ωρών

7 Ασπιρίνη και άλλα σαλικυλικά: Ανεπιθύμητες ενέργειες
Ασπιρίνη και άλλα σαλικυλικά: Ανεπιθύμητες ενέργειες Γαστρεντερικό: επιγαστρική δυσφορία, ναυτία και έμετος. Μικροσκοπική αιμορραγία από το γαστρεντερικό απαντάται σχεδόν σε όλους τους ασθενείς που θεραπεύονται με σαλικυλικά. Η ασπιρίνη πρέπει να λαμβάνεται με τροφή και μεγάλες ποσότητες υγρών, για να ελαττώνονται οι γαστρεντερικές ενοχλήσεις. Αίμα: αναστολή της συσσώρευσης των αιμοπεταλίων και την παράταση του χρόνου πήξης. Αναπνοή: Σε τοξικές δόσεις προκαλούν καταστολή του αναπνευστικού και συνδυασμό μη αντισταθμιζόμενης αναπνευστικής και μεταβολική ς οξέωσης. Υπερευαισθησία: Περίπου το 15% των ασθενών που λαμβάνουν ασπιρίνη παρουσιάζουν αντιδράσεις υπερευαισθησίας. Σύνδρομο Reye: Η ασπιρίνη που χορηγείται σε ιογενείς λοιμώξεις έχει συνδεθεί με αυξημένη επίπτωση του συνδρόμου Reye, μιας συχνά θανατηφόρου, κεραυνοβόλου ηπατίτιδας με εγκεφαλικό οίδημα. Αλληλεπιδράσεις φαρμάκων: Η ταυτόχρονη χορήγηση σαλικυλικών με πολλές κατηγορίες φαρμάκων μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητες ενέργειες. Τοξικότητα: Η δηλητηρίαση με σαλικυλικά μπορεί να είναι ήπια ή σοβαρή. Η ήπια μορφή καλείται σαλικυλισμός και χαρακτηρίζεται από ναυτία, έμετο, υπεραερισμό, κεφαλαλγία, πνευματική σύγχυση, ζάλη και εμβοές (κουδούνισμα αυτιών). Όταν χορηγούνται μεγάλες δόσεις σαλικυλικών, μπορεί να προκληθεί σοβαρή δηλητηρίαση με σαλικυλικά.

8

9 Παράγωγα του προπιονικού οξέος
Η ιβουπροφένη ήταν το πρώτο φάρμακο αυτή της κατηγορίας που κυκλοφόρησε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ακολουθήθηκε από τη ναπροξένη, τη φενοπροφένη, την κετοπροφένη, τη φλουρβιπροφένη και την οξαπροζίνη Διαθέτουν αντιφλεγμονώδη, αναλγητική και αντιπυρετική δράση και έχουν κερδίσει ευρεία αποδοχή στη χρόνια θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας και της οστεοαρθρίτιδας, γιατί οι γαστρεντερικές δράσεις τους είναι γενικά λιγότερο έντονες από αυτές της ασπιρίνης. Αναστρέψιμοι αναστολείς της κυκλοοξυγονάσης και αναστέλλουν τη σύνθεση των προσταγλανδινών αλλά όχι των λευκοτριενίων Όλα απορροφώνται καλά μετά τη χορήγηση από το στόμα και συνδέονται σχεδόν πλήρως με την αλβουμίνη του ορού Μεταβολίζονται στο ήπαρ και εκκρίνονται από τους νεφρούς. Η πιο συχνή ανεπιθύμητη ενέργεια είναι από το γαστρεντερικό και κυμαίνεται από δυσπεψία μέχρι αιμορραγία. Ανεπιθύμητες ενέργειες: αφορούν το ΚΝΣ, κεφαλαλγία, εμβοές και ζάλη.

10 Παράγωγα οξικού οξέος Ινδομεθακίνη:
Είναι πιο ισχυρό από την ασπιρίνη ως αντιφλεγμονώδες αλλά είναι κατώτερο από τα σαλικυλικά σε δόσεις ανεκτές από τους ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα Η τοξικότητά της περιορίζει τη χρήση της στις καταστάσεις που περιγράφονται παραπάνω Μπορεί να καθυστερήσει τον τοκετό, καταστέλλοντας τις συσπάσεις της μήτρας Σουλινδάκη: Ο μεταβολισμός από τα μικροσωμιακά ένζυμα του ήπατος παράγει την ενεργό μορφή (σουλφίδιο) του φαρμάκου, η οποία έχει μακρό χρόνο δράσης Ετοδολάκη: Αυξάνει τη νεφροτοξικότητα της κυκλοσπορίνης.

11 Παράγωγα οξικάμης (πιροξικάμη & μελοξικάμη)
Χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, της αγκυλοποιητικής σπονδυλίτιδας και της οστεοαρθρίτιδας Φεναμάτες Το μεφεναμικό οξύ και η μεκλοφεναμάτη δεν υπερέχουν των άλλων ΜΣΑΦ ως αντιφλεγμονώδη φάρμακα

12 COX-2 ΕΚΛΕΚΤΙΚΑ ΜΣΑΦ Οι αναστολείς COX-2 έχουν το πλεονέκτημα ότι παρουσιάζουν χαμηλό κίνδυνο εμφάνισης ΓΕ αιμορραγίας Δεν έχουν δράση στα αιμοπετάλια Χρησιμοποιείται σε ασθενείς που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο γαστρεντερικής τοξικότητας και απαιτούν χρόνια χρήση ΜΣΑΦ Φαρμακοκινητική: απορροφάται εύκολα, φτάνοντας σε κορυφαια συγκέντρωση σε 3 ώρες, μεταβολίζεται εκτεταμένα στο ήπαρ και απεκκρίνεται με τα κόπρανα και τα ούρα, έχοντας χρόνο ημιζωής περίπου 11 ώρες Ανεπιθύμητες ενέργειες: κοιλιακό άλγος, διάρροια, δυσπεψία, γαστροδωδεκακτυλικα έλκη, νεφροτοξικότητα

13 Ακεταμινοφαίνη (Παρακεταμόλη)
ΑΛΛΑ ΑΝΑΛΓΗΤΙΚΑ Ακεταμινοφαίνη (Παρακεταμόλη) Δρα αναστέλλοντας τη σύνθεση προσταγλανδινών στο ΚΝΣ Θεραπευτικές χρήσεις: Είναι κατάλληλο υποκατάστατο για την αναλγητική και αντιπυρετική δράση της ασπιρίνης σε μερικούς ασθενείς με γαστρικά ενοχλήματα και σ' εκείνους για τους οποίους η επιμήκυνση του χρόνου πήξης θα ήταν μειονέκτημα ή όταν δε χρειάζονται την αντιφλεγμονώδη δράση της ασπιρίνης Ανεπιθύμητες ενέργειες: Σε φυσιολογικές θεραπευτικές δόσεις στερείται σημαντικών ανεπιθύμητων ενεργειών Δερματικό εξάνθημα και μικρές αλλεργικές αντιδράσεις συμβαίνουν σπάνια Παροδικές αλλαγές στον αριθμό των λευκοκυττάρων

14 ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΤΙΚΑ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΑΝΤIΡΕΥΜΑΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ
Χρησιμοποιούνται κυρίως για ρευματικές διαταραχές, ειδικά σε περιπτώσεις που η φλεγμονή δεν ανταποκρίνεται σε αναστολείς της κυκλοοξυγονάσης Επιβραδύνουν την πορεία της νόσου και μπορούν επίσης να προκαλέσουν υποχώρηση, εμποδίζοντας την περαιτέρω καταστροφή των αρθρώσεων και των προσβαλλόμενων ιστών Έχουν αργή έναρξη δράσης, μερικές φορές χρειάζονται 3 έως 4 μήνες

15 Μεθοτρεξάτη: oι δόσεις της μεθοτρεξάτης που απαιτούνται γι' αυτή τη θεραπεία είναι πολύ χαμηλότερες από εκείνες που χρειάζονται για τη χημειοθεραπεία του καρκίνου και δίνονται μία φορά την εβδομάδα επομένως οι ανεπιθύμητες ενέργειες ελαχιστοποιούνται Λεφλουνομίδη: προκαλεί αναστολή πολλαπλασιασμού των αυτοάνοσων λεμφοκυττάρων μέσω της δράσης της διθδροοποτικής αφυδρογονάσης (DHODH) Χλωροκίνη και υδροξυχλωροκίνη: Επιπλέον της αναστολής της σύνθεσης του νουκλεϊνικού οξέος, πιστεύεται ότι σταθεροποιούν τις μεμβράνες των λυσοσωμάτων και παγιδεύουν τις ελεύθερες ρίζες D-Πενικιλλαμίνη : επιβραδύνει την πορεία της καταστροφής του οστού και της ρευματοειδούς αρθρίτιδας αλλά η παρατεταμένη θεραπεία έχει σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, που κυμαίνονται από δερματολογικά προβλήματα μέχρι νεφρίτιδα και απλαστική αναιμία .Άλατα χρυσού: δεν μπορούν να επιδιορθώσουν την υπάρχουσα καταστροφή αλλά μπορούν να εμποδίσουν την περαιτέρω βλάβη και είναι ίναι τα πιο αποτελεσματικά φάρμακα για τους ταχέως εξελισσόμενους τύπους της νόσου, ειδικά εάν χορηγούνται στα αρχικά της στάδια

16 ΦΑΡΜΑΚΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΡΕΥΜΑΤΟΕΙΔΗΣ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑΣ
ΦΑΡΜΑΚΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΡΕΥΜΑΤΟΕΙΔΗΣ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑΣ Ετανερσέπη: Χορηγείται υποδορίως 2 φορές/ εβδομάδα, ο χρόνος μέγιστης συγκέντρωσης στον όρο είναι 72 ώρες και ο μέσος όρος φημίζεις 115 ώρες Είναι καλά ανεκτή με πιθανές εκδηλώσεις τοπικής φλεγμονής στην περιοχή της έγχυσης Ινφλιξιμάμπη: Χορηγείται ενδοφλεβίως σε διάστημα 2 ωρών, κατανέμεται στο αγγειακό διαμέρισμα και έχει χρόνο ημιζωής 9,5 μέρες Η μακροπρόθεσμη χρήση σχετίζεται με την ανάπτυξη αντισωμάτων Κατά την έγχυση μπορεί να εμφανιστεί πυρετός, ρίγος , κνησμός, κνίδωση Αδαλιμοθμάμπη: Μετριάζει τα σημεία και συμπτώματα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας και αναστέλλει της εξέλιξη των δομικών βλαβών Ανακρίνρα: Μετριάζει τα σημεία και συμπτώματα της μετρίου έως έντονα ενεργού ρευματοειδούς αρθρίτιδας σε ενήλικες ασθενείς οι οποίοι δεν ανταποκρίθηκαν σε άλλες θεραπείες

17 ΦΑΡΜΑΚΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΟΥΡΙΚΗΣ ΑΡΘΡIΤΙΔΑΣ
Η ουρική αρθρίτιδα είναι μεταβολική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από αυξημένα επίπεδα ουρικού οξέος στο αίμα Η υπερουριχαιμία έχει ως αποτέλεσμα την εναπόθεση κρυστάλλων ουρικού νατρίου στους ιστούς, ειδικά των νεφρών και των αρθρώσεων Η υπερουριχαιμία δεν οδηγεί πάντα σε ουρική αρθρίτιδα, αλλά η υπερουριχαιμία πάντα προηγείται της ουρικής αρθρίτιδας Στους ανθρώπους, το ουρικό νάτριο είναι το τελικό προϊόν του μεταβολισμού των πουρινών Αιτία της υπερουριχαιμίας είναι η υπερπαραγωγή ουρικού οξέος, ανάλογα με την ικανότητα του ασθενούς να το απεκκρίνει Οι περισσότερες θεραπευτικές στρατηγικές περιλαμβάνουν την ελάττωση του επιπέδου του ουρικού οξέος κάτω από το επίπεδο κορεσμού, εμποδίζοντας με αυτό τον τρόπο την εναπόθεση κρυστάλλων ουρικού Αυτό μπορεί να επιτευχθεί: (1) επεμβαίνοντας στη σύνθεση του ουρικού οξέος με αλλοπουρινόλη, (2) αυξάνοντας την έκκριση ουρικού οξέος με προβενεσίδη ή σουλφινπυραζόνη, (3) αναστέλλοντας την είσοδο λευκοκυττάρων στην προσβεβλημένη άρθρωση με κολχικίνη ή (4) χορηγώντας ΜΣΑΦ

18 Θεραπεία οξείας ουρικής αρθρίτιδας
Οι κρίσεις ουρικής αρθρίτιδας μπορούν να προκληθούν από έναν αριθμό καταστάσεων, μεταξύ των οποίων η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλης, δίαιτα πλούσια σε πουρίνες ή νεφρική νόσος Οι οξείες κρίσεις θεραπεύονται με κολχικίνη για να μειωθεί η μετακίνηση κοκκιοκυττάρων προς την προσβλημένη περιοχή και με ΜΣΑΦ για να μειωθεί ο πόνος και η φλεγμονή Θεραπεία χρόνιας ουρικής αρθρίτιδας Η χρόνια ουρική αρθρίτιδα μπορεί να προκληθεί από (1) γενετική ανωμαλία (αυξημένος ρυθμός σύνθεσης πουρινών), (2) νεφρική ανεπάρκεια, (3) σύνδρομο Lesch-Nyhan ή (4) υπερβολική σύνθεση ουρικού οξέος συνδεόμενη με χημειοθεραπεία για καρκίνο Οι στρατηγικές θεραπείας περιλαμβάνουν τη χρήση ουρικοζουρικών φαρμάκων τα οποία αυξάνουν την αποβολή του ουρικού οξέος, μειώνοντας έτσι τη συγκέντρωσή του στο πλάσμα, και τη χρήση αλλοπουρινόλης η οποία είναι εκλεκτικός αναστολέας των τελευταίων σταδίων βιοσύνθεσης του ουρικού οξέος.