Το τέχνασμα του Θεμιστοκλή

Παρουσίαση με θέμα: "Το τέχνασμα του Θεμιστοκλή"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Το τέχνασμα του Θεμιστοκλή
Πλούταρχος,Βίοι Παράλληλοι, Θεμιστοκλής (διασκευή) Εργασία της Αγγελικής Σεβδαλή Β2 Σχολικό έτος:

2 Ο Πλούταρχος Η ζωή του Ο Πλούταρχος ήταν φιλόσοφος και βιογράφος των αυτοκρατορικών χρόνων. Γεννήθηκε πριν το 50 μ.Χ. στη Χαιρώνεια της Βοιωτίας και καταγόταν από εύπορη οικογένεια. Νεαρός πήγε στην Αθήνα, όπου σπούδασε φιλοσοφία, μαθηματικά και ρητορική. Ταξίδεψε στη Μ. Ασία και στην Αλεξάνδρεια, αλλά και στη Ρώμη, όπου είχε πολλούς φίλους. Άσκησε για πολλά χρόνια το ιερατικό αξίωμα στους Δελφούς. Πέθανε μετά το 120 μ.Χ.

3 Ο Πλούταρχος Το έργο του
Ο Πλούταρχος ήταν πολυγραφότατος, όμως σημαντικό μέρος της παραγωγής του έχει χαθεί. Το έργο του αποτελείται ουσιαστικά από τα Ηθικά, τα οποία πραγματεύονται διάφορα θέματα, φιλοσοφικά, θρησκευτικά, πολιτικά κ.α. και από τους Βίους Παράλληλους. Στους Βίους Παράλληλους – απ’ όπου και το απόσπασμα μας – ο Πλούταρχος παρουσιάζει προσωπικότητες της Ελλάδας και της Ρώμης σε ζεύγη βιογραφιών και κάποιες μεμονωμένες βιογραφίες.

4 ΘΕμιστοκλησ Ήταν μία από τις μεγαλύτερες πολιτικές και στρατιωτικές φυσιογνωμίες της αρχαίας Ελλάδας. Ήταν Αθηναίος, γιος του Νεοκλή,και γεννήθηκε μάλλον το 525 π.Χ. στην Αθήνα. Ασχολήθηκε με την πολιτικήκαι το 493 π.Χ. εκλέχτηκε «επώνυμος άρχων». Στη δεκαετία π.Χ.έπεισε τους Αθηναίους να στρέψουν το ενδιαφέρον τους στη θάλασσα.Αφού κατάφερε να απαλλαγεί από τους αντιπάλους του που αντιδρούσαν–πέτυχε να εξοριστεί ο Αριστείδης,επέβαλε την πολιτική του, δηλαδή να οχυρωθεί ο Πειραιάς και να ναυπηγήσει η Αθήνα ισχυρό στόλο αποτελούμενο από 150 περίπου τριήρεις. Παρά τη μεγάλη συνεισφορά του στη νίκητων ελληνικών δυνάμεων στη Σαλαμίνα, δεν ήταν πολύ συμπαθής στηνΑθήνα λόγω της προσωπικότητάς του. Πάντως, με δικό του σχέδιο κατόρθωσαν οι Αθηναίοι να οχυρώσουν την πόλη με τα Μακρά Τείχη, που έφταναν ως τον Πειραιά. Για να το καταφέρει το αυτό, εξαπάτησε τους Σπαρτιάτες, οι οποίοι, για να τον εκδικηθούν, τον κατηγόρησαν ως συνεργάτη του Σπαρτιάτη βασιλιά Παυσανία. Οι Αθηναίοι θέλησαν να τον συλλάβουν, αλλά ο Θεμιστοκλής δραπέτευσε και κατέληξε στην αυλή του νέου βασιλιά των Περσών, του Αρταξέρξη. Αυτός τού παραχώρησε τη Μαγνησία της Μικράς Ασίας και άλλες πόλεις για να ζήσει. Ο Θεμιστοκλής αυτοκτόνησε στηΜαγνησία το 461 π.Χ. Οι οικείοι του μετέφεραν τα οστά του κρυφά στηνΑθήνα και τα έθαψαν στον Πειραιά.

5 Το τέχνασμα του Θεμιστοκλή
Ένας από τους πολιτικούς άντρες, για τον οποίο έγραψε βιογραφία ο Πλούταρχος ήταν ο Θεμιστοκλής. Το απόσπασμα αναφέρεται στο γνωστό τέχνασμα του,πριν τη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Σκοπός του τεχνάσματος ήταν να αναγκαστούν οι Έλληνες να πολεμήσουν εκεί και να μην υποχωρήσουν στον Ισθμό της Κορίνθου.

6 ΤΟ ΤΕΧΝΑΣΜΑ ΤΟΥ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗ Το κείμενο
ΤΟ ΤΕΧΝΑΣΜΑ ΤΟΥ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗ Το κείμενο Ἀλλ’ ἐπεί τῶν πολεμίων ὁ στόλος τῇ Ἀττικῇ κατὰ τὸ Φαληρικὸν προσφερόμενος τοὺς πέριξ ἀπέκρυψεν αἰγιαλούς, πάλιν ἐπάπταινον οἱ Πελοποννήσιοι πρὸς τὸν Ἰσθμόν. Ἔνθα δὴ ὁ Θεμιστοκλῆς ἐβουλεύετο καὶ συνετίθει τὴν περὶ τὸν Σίκιννον πραγματείαν. Ἦν δὲ τῷ μὲν γένει Πέρσης ὁ Σίκιννος, αἰχμάλωτος, εὔνους δὲ τῷ Θεμιστοκλεῖ καὶ τῶν τέκνων αὐτοῦ παιδαγωγός. Τοῦτον ἐκπέμπει πρὸς τὸν Ξέρξην κρύφα, κελεύσας λέγειν ὅτι Θεμιστοκλῆς ὁ τῶν Ἀθηναίων στρατηγὸς αἱρούμενος τὰ βασιλέως ἐξαγγέλλει πρῶτος αὐτῷ τοὺς Ἕλληνας ἀποδιδράσκοντας, καὶ διακελεύεται ἐν ᾧ ταράττονται τῶν πεζῶν χωρὶς ὄντες ἐπιθέσθαι καὶ διαφθεῖραι τὴν ναυτικὴν δύναμιν. Ταῦτα δ’ ὁ Ξέρξης ὡς ἀπ’ εὐνοίας λελεγμένα δεξάμενος, ἥσθη καὶ εὐθὺς ἐξέφερε πρὸς τοὺς ἡγεμόνας τῶν νεῶν διακοσίαις ναυσὶν ἀναχθέντας ἤδη διαζῶσαι τάς νήσους, ὅπως ἐκφύγοι μηδεὶς τῶν πολεμίων.

7 ΤΟ ΤΕΧΝΑΣΜΑ ΤΟΥ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗ Η μετάφραση
Αλλά, όταν ο στόλος των εχθρών, πλησιάζοντας στην Αττική από την πλευρά του Φαλήρου, έκρυψε τις γύρω παραλίες, οι Πελοποννήσιοι φοβισμένοι σκέφτονταν να αποπλεύσουν για τον Ισθμό την Κορίνθου. Ενώ λοιπόν έτσι είχε η κατάσταση, ο Θεμιστοκλής σχεδίαζε και κατάστρωνε το θέμα που είχε σχέση με τον Σίκιννο. Ήταν Πέρσης στην καταγωγή ο Σίκιννος, αιχμάλωτός του, φιλικός προς τον Θεμιστοκλή και παιδαγωγός των παιδιών του. Αυτόν στέλνει κρυφά στον Ξέρξη, αφού τον διέταξε να του πει πως ο Θεμιστοκλής, ο στρατηγός των Αθηναίων, παίρνοντας το μέρος του βασιλιά, στέλνει πρώτος σε αυτόν ως πληροφορία ότι οι Έλληνες προσπαθούν να ξεφύγουν και τον συμβουλεύει να τους επιτεθεί και να εξοντώσει τη ναυτική δύναμή τους, ενώ βρίσκονται σε σύγχυση χωρίς το πεζικό. Ο Ξέρξης, επειδή δέχτηκε αυτά πιστεύοντας ότι έχουν λεχθεί με φιλική διάθεση, ένιωσε ικανοποίηση και αμέσως έδωσε διαταγή στους κυβερνήτες των πλοίων να περικυκλώσουν αμέσως τα νησιά, αφού αποπλεύσουν με διακόσια πλοία για να μην ξεφύγει κανείς από τους εχθρούς.

8 Ερωτήσεις για την κατανόηση του κειμένου
Ποια είναι τα πρόσωπα, ο τόπος και ο χρόνος του γεγονότος; Πρόσωπα: Θεμιστοκλής, Σίκινος, Ξέρξης. Τόπος: Τα στενά της Σαλαμίνας. Χρόνος: Όταν ο στόλος των εχθρών πλησιάζοντας στην Αττική από την πλευρά του Φαλήρου, απέκλεισε τις γύρω παραλίες. Τι έκανε ο περσικός στόλος, όταν έφτασε στην Αττική; Πλησίασε το Φάληρο και απέκλεισε τις γύρω παραλίες Πώς ένιωσαν τότε οι Πελοποννήσιοι και τι σκόπευαν να κάνουν; Φοβήθηκαν και σκέφτηκαν να αποπλεύσουν για τον ισθμό της Κορίνθου. Πώς αντέδρασε ο Θεμιστοκλής; Ψύχραιμος κατέστρωνε το σχέδιό του με τον Σίκκινο. Γιατί οι Πελοποννήσιοι άρχισαν να ξανασκέφτονται ότι έπρεπε να αντιμετωπίσουν τον περσικό στόλο στον Ισθμό της Κορίνθου; Οι Πελοποννήσιοι φοβήθηκαν και γι’ αυτό θέλησαν να επιστρέψουν στον Ισθμό.

9 Ερωτήσεις για την κατανόηση του κειμένου
Ποιός ήταν ο Σίκινος; Ο Σίκινος ήταν Πέρσης αιχμάλωτος του Θεμιστοκλή, Παιδαγωγός των παιδιών του και έμπιστος του. Τι διαμήνυσε ο Θεμιστοκλής στον Ξέρξη μέσω του Σίκινου; Ο Θεμιστοκλής διαμήνυσε ότι οι Έλληνες ετοιμάζονται να δραπετεύσουν και είναι καλή ευκαιρία να επιτεθεί και να τους εξοντώσει. Πως αντέδρασε ο ξέρξης και γιατί; Ποιά εντολή έδωσε; -Ο Ξέρξης πίστεψε τον Θεμιστοκλή γιατί πίστεψε πως ήταν ευνοϊκός απέναντι του. -Έδωσε διαταγή στους κυβερνήτες των πλοίων να αποπλέυσουν με 200 καράβια και να περικυκλώσουν τα νησιά για να μην ξεφύγει κανένας εχθρός.

10 Τη ναυμαχία παρακολούθησε ο Ξέρξης από μια πλαγιά του Αιγάλεω, πιθανώς το σημερινό Πέραμα. Η ναυμαχία τελείωσε με σοβαρότατες απώλειες για τους Πέρσες. Έχασαν 200 πλοία και μεγάλο μέρος των πληρωμάτων τους, ενώ οι Έλληνες μόνο 40 τριήρεις. O Ξέρξης παρακολουθεί τη ναυμαχία

11 Χαρακτηρισμός Θεμιστοκλή
Χαρακτηρισμός Θεμιστοκλή Ο Θεμιστοκλής παρουσιάζεται ως ένας ευφυής, επίμονος, πονηρός και διορατικός στρατηγός. Σε αντίθεση με τους υπόλοιπους Έλληνες που ταράζονται από την πολυάριθμη παρουσία του Περσικού στόλου και ασκούν πιέσεις για αλλαγή του τόπου αναμέτρησης, ο ίδιος σταθμίζοντας με ψυχραιμία την κατάσταση διαβλέπει τα πλεονεκτήματα της συγκεκριμένης τοποθεσίας.

12 Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΕΧΝΑΣΜΑΤΩΝ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ
Ξεφυλλίζοντας τα σκονισμένα βιβλία της ιστορίας, τις σελίδες εκείνες με τις υπέρλαμπρες μάχες του ανθρώπου οι οποίες σημάδεψαν και εν μέρει καθόρισαν την μετέπειτα ιστορία, ανακαλύπτουμε ότι πίσω από τις κοσμοϊστορικές νικηφόρες μάχες κρύβεται ένα ευφυέστατο και ιδιαίτερα μελετημένο εφεύρημα, το οποίο βασίζεται στην πολυμηχανία και τον παραπλανητικό τρόπο σκέψης μεγάλων ηγετών, στην ικανότητά τους να διακρίνουν τις αδυναμίες των αντιπάλων και να τις εκμεταλλεύονται προς όφελός τους. Χαρακτηριστικά μπορούμε να αναφέρουμε - και έχοντας βαθύ το αίσθημα περηφάνιας για την οξυδέρκεια των προγόνων μας- το τέχνασμα του Λύσανδρου, ικανότατου Λακεδαίμονα στρατηγού, χάρη στο οποίο κρίθηκαν νικητές της ναυμαχίας στους Αιγός ποταμούς,το τέχνασμα του ευφυέστατου Αθηναίου αρχηγού, Θεμιστοκλή, το οποίο υπήρξε αιτία της νικηφόρας έκβασης της -ίσως- σπουδαιότερης ναυμαχίας της αρχαιότητας, της Σαλαμίνας, εναντίον των περσικών δυνάμεων .

13 Υπάρχουν στην ιστορία ή στη μυθολογία περιπτώσεις τεχνασμάτων που συνέβαλαν αποφασιστικά στην επιτυχή έκβαση ενός σχεδίου; Ο δόλος στην Οδύσσεια Ο Δούρειος Ίππος, (στην ελληνική μυθολογία) επινόηση του Οδυσσέα στον Τρωικό Πόλεμο με κύριο στόχο την παραπλάνηση των Τρώων από τους Αχαιούς και κατ’ επέκταση της νίκης τους.

14 Ο δόλος στην Οδύσσεια Ο Οδυσσέας μεθάει τον Κύκλωπα Πολύφημο και τον παραπλανά: « Με λένε Κανένα » Ο Οδυσσέας κρύβεται στα κριάρια

15 Ο Οδυσσέας μεταμφιεσμένος σε ζητιάνο με τη βοήθεια της Θεάς Αθηνάς εξαπάτησε και σκότωσε τους μνηστήρες.

16 Το τέχνασμα του Λύσανδρου
Ένα από τα τεχνάσματα που ξεχωρίζουν στην αρχαία ελληνική ιστορία είναι αυτό του Σπαρτιάτη Λύσανδρου, ο οποίος είχε την ηγεσία του σπαρ- τιατικού στόλου στη ναυμαχία στους Αιγός ποταμούς, περιοχή που βρίσκεται στα στενά που οδηγούν από το Αιγαίο πέλαγος στην Προποντίδα. Η ναυμαχία αυτή έκρινε την έκβαση του Πελοποννησιακού πολέμου, καθώς σε αυτήν καταστράφηκε ολοσχερώς ο αθηναϊκός στόλος. Πριν τη ναυμαχία αυτή ο Λύσανδρος για πέντε μέρες απέφευγε να ναυμαχήσει με τους Αθηναίους, δίνοντάς τους την εντύπωση ότι φοβάται να αναμετρηθεί μαζί τους. Αυτοί πίστεψαν ότι ο Λύσανδρος δεν σκόπευε να ναυμαχήσει μαζί τους και άρχισαν να αφήνουν τα πλοία τους αραγμένα και αφύλαχτα, για να αναζη τήσουν τρόφιμα και προμήθειες στη στεριά. Ο Λύσανδρος επιτέθηκε αιφνι- διαστικά, με αποτέλεσμα από τα εκατόν ογδόντα πλοία των Αθηναίων να διασωθούν μόνο εννέα.

17 Στη νεότερη ελληνική ιστορία ένα τέχνασμα που έκρινε μια αποφασιστική μάχη ήταν αυτό του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στη μάχη στα στενά των Δερβενακίων. Το καλοκαίρι του 1822 ο Δράμαλης με μια πολυάριθμη στρατιά είχε εισβάλει στην Πελοπόννησο και η Επανάσταση βρισκόταν σε μεγάλο κίνδυνο. Μετά την κατάληψη του Άργους, ο Δράμαλης προσπάθησε να παραπλανήσει τους Έλληνες και να τους κάνει να πιστέψουν ότι θα κατευθυνόταν προς την Τριπολιτσά. Ο Κολοκοτρώνης δεν τον πίστεψε και κατάλαβε τις πραγματικές προθέσεις του, να επιστρέψει στην Κόρινθο.Αποφάσισε λοιπόν να στήσει ενέδρα στη στρατιά του Δράμαλη στα Δερβενάκια, η οποία αριθμούσε περίπου άνδρες. Η δύναμη που μπορούσε να αντιπαρατάξει ο Κολοκοτρώνης ήταν περίπου άνδρες. Για να φαίνεται όμως η στρατιωτική δύναμή του μεγαλύτερη από ό,τι ήταν, τοποθέτησε σε ένα ορεινό πέρασμα ζώα στα οποία είχε τοποθετήσει κάπες και φέσια Ελλήνων, ώστε οι Τούρκοι να νομίζουν, καθώς τα έβλεπαν από μα-κριά, ότι βρίσκονταν εκεί Έλληνες πολεμιστές και να μην κατευθυνθούν προς τα εκεί για να διαφύγουν.

18 Συμπέρασμα Από τα παραπάνω παραδείγματα συμπεραίνουμε ότι η χρήση των τεχνασμάτων του πολέμου παίζει σημαντικό ρόλο στο τελικό αποτέλεσμα. Από στρατηγικής άποψης, το τέχνασμα δεν αντιμετωπίζεται ως πλάνη, δόλος και απάτη, λέξεις που προσδίδουν αρνητικά χαρακτηριστικά στο άτομο που καταφεύγει σε αυτά τα μέσα για την υλοποίηση ενός συγκεκριμένου σκοπού. Αντιθέτως, η χρήση του όχι μόνο δεν κατακρίνεται αλλά και κρίνεται απαραίτητη για την επιτυχία μίας σύγκρουσης. Αποτελεί ευφυέστατο στρατηγικό σχέδιο, διεξοδικά μελετημένες, άψογα οργανωμένες, "υπόγειες" κινήσεις οι οποίες έχουν ως στόχο να αιφνιδιάσουν τον εχθρό και να του προκαλέσουν μεγάλο πλήγμα. Επομένως, πέρα από το σχέδιο επίθεσης που ο στρατός έχει πριν από τη μάχη δεν είναι ασυνήθιστη η χρήση κάποιου τεχνάσματος. Γενικά τα τεχνάσματα στο βαθμό που μπορούν να βοηθήσουν στην έκβαση του πολέμου είναι αποδεκτά, μολονότι θα μπορούσαν να λεχθούν πολλές αντιρρήσεις όσον αφορά το σεβασμό του αντιπάλου και την αναγκαιότητα τήρησης κάποιων νόμων ακόμη και σε περίοδο πολέμου.