ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ

Παρουσίαση με θέμα: "ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Σεμινάριο Β01Σ03: «Θέματα Γνωστικής Ψυχολογίας» Θέμα εργασίας: Νόηση και Συγκινήσεις Διδάσκουσα: κ. Βασιλάκη Ελένη Εισηγήτριες: Αλεξάνδρου Αντιγόνη (4982) Πύλιου Ειρήνη (5073)

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ : Ορισμοί Συγκινησιακά Φαινόμενα
Η διεργασία της συγκίνησης Γνωστικές Προσεγγίσεις της συγκίνησης Επιδράσεις των συγκινήσεων στη γνωστική λειτουργία Επίλογος

3 Ορισμοί Νόηση : Είναι η ανώτερη πνευματική λειτουργία του ανθρώπου. Κέντρο της, είναι ο εγκέφαλος, γι’ αυτό λέμε ότι η νόηση είναι η ικανότητα του ανθρώπινου μυαλού να συμπληρώνει τις έννοιες των διάφορων παραστάσεων που του δίνουν οι αισθήσεις, τους συλλογισμούς και τις κρίσεις, καταλήγοντας έτσι στη γνώση της πραγματικότητας.Δηλαδή, ο άνθρωπος από μικρός και σ’όλη του τη ζωή βλέπει τα διάφορα αντικείμενα που τον περιτριγυρίζουν: ανθρώπους, ζώα, σπίτια, δέντρα κ.α.και σχηματίζει κάθε φορά τις παραστάσεις τους και αντιλαμβάνεται ότι κάθε φορά είναι και διαφορετικές. Η νόηση κάνει τον άνθρωπο να ξεχωρίζει από τα ζώα και στηρίζεται σε δυο αρχές : Στην αρχή της ταυτότητας (είναι) και την αρχή της αιτιότητας (κάθε φαινόμενο έχει την αιτία του), κάθε αλλαγή οφείλεται σε άλλη προηγούμενη (

4 Νοητικές Λειτουργίες :
Αίτηση Αναζήτηση Ανίχνευση Αντίληψη Απάντηση Απόφαση Άποψη Βούληση Γνώμη Γνώση Διαλογισμός Διάνοια Διερεύνηση Έλεγχος Εμπειρία Εξέταση Έρευνα Ερώτηση Θέληση Θεωρία Κρίση Λήθη Λογισμός Νόηση Όνειρο Πείρα Πειρασμός Σκέψη Στοχασμός Συλλογισμός Συμπέρασμα Φαντασία (

5 Ορισμοί Συγκίνηση (emotion)
Σχετίζεται με μια έντονη κινητοποίηση ελάχιστης διάρκειας, ένα «τράνταγμα» του ανθρώπου αναφορικά με κάποιο αντικείμενο ( άτομο, κατάσταση,συμβάν), η οποία είναι γενικευμένη και καταβάλλει ολόκληρο το άτομο. Συναίσθημα (affect) Είναι η απόχρωση κάθε εμπειρίας, έχει πάντοτε αντικείμενο, καθώς και επίγνωση του αντικειμένου και έχει ένταση που ποικίλλει και διάρκεια που σχετίζεται με τη διατήρηση της αναπαράστασης του αντικειμένου στο νου. Διάθεση (mood) Είναι μια πιο γενικευμένη κατάσταση, χωρίς απαραιτήτως κάποιο αντικείμενο, η οποία δίνει μια γενική απόχρωση στη ζωή για συγκριτικά μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. (Μπετίνα Ντάβου, 2006)

6 Ο όρος συναίσθημα είναι συνώνυμος της συγκίνησης, έχει όμως ευρύτερη έννοια.
Χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα ευρύτερο φάσμα φαινομένων που έχουν σχέση με τις συγκινήσεις, τις διαθέσεις και τις προτιμήσεις. ( Keith Oatley, & Jennifer M. Jenkins, 1996 )

7 Ορισμοί Διαφέρουν ως προς τις εξής μετρήσιμες παραμέτρους : διάρκεια
Διάκριση συγκίνησης – συναισθήματος - διάθεσης Διαφέρουν ως προς τις εξής μετρήσιμες παραμέτρους : διάρκεια ένταση επίπεδο επεξεργασίας της διέγερσης Πιο συγκεκριμένα : Διάρκεια Οι εκφράσεις της συγκίνησης και οι οργανικές τους επιδράσεις διαρκούν ελάχιστα δευτερόλεπτα, ενώ αντίθετα τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας που σχετίζονται με συναισθήματα, διαρκούν εώς και ολόκληρη ζωή. Τέλος, οι διαθέσεις διαρκούν συνήθως ώρες, μέρες ή εβδομάδες.

8 Ένταση Οι διαθέσεις έχουν γενικά χαμηλότερη ένταση,σε σχέση με τις συγκινήσεις και τα συναισθήματα. Επίπεδο επεξεργασίας της διέγερσης Τόσο οι συγκινήσεις, όσο και οι διαθέσεις περιλαμβάνουν ετοιμότητα.Οι συγκινήσεις αλλάζουν την κατάσταση ετοιμότητας για δράση ,ενώ οι διαθέσεις διατηρούν αυτές τις καταστάσεις και «εναντιώνονται» στην αλλαγή. Π.χ Όταν έχουμε άσχημη διάθεση, αντιστεκόμαστε σε μια πρόσκληση να βγούμε και να διασκεδάσουμε. (Μπετίνα Ντάβου, 2006)

9 Έχει πάντοτε η συγκίνηση κάποιο
γνωστικό συστατικό;

10 Συγκινησιακά Φαινόμενα
Οποιαδήποτε συγκινησιακή κατάσταση (συγκίνηση,συναίσθημα, διάθεση) αποτελεί μια εσωτερική κινητοποίηση, η οποία χαρακτηρίζεται από τα εξής : Έχει ψυχολογικά και οργανικά επακόλουθα. Περιλαμβάνει γνωστικές εκτιμήσεις. Εκφράζεται με συγκεκριμένο τρόπο στο σώμα (κινητικά και μυϊκά). Περιλαμβάνει την υποκειμενική εμπειρία ευχάριστων ή οδυνηρών αισθημάτων. Εκτονώνεται με μυϊκό και νευρολογικό τρόπο. (Μπετίνα Ντάβου, 2006)

11 Η διεργασία της συγκίνησης
Οι συγκινήσεις δεν συμβαίνουν όλες μαζί. Συνήθως προκαλούνται, υφίστανται κάποια επεξεργασία και έχουν συνέπειες. Η συγκίνηση ορίζεται από μια σειρά σταδίων : Σύμφωνα με τον Frijda : Εκτίμηση –» αξιολόγηση πλαισίου –» ετοιμότητα δράσης –» οργανική μεταβολή, έκφραση,δράση

12 Η διεργασία της συγκίνησης
Σύμφωνα με τους Stein, Trabasso και Liwag (1994) : Τα στάδια που προτείνουν διαφέρουν κάπως εκείνα του Frijda. Σ’ αυτά, δίνεται έμφαση στις πεποιθήσεις, τις συναγωγές και τα σχέδια. Τα στάδια αυτά είναι τα εξής : 1) Ένα γεγονός, συνήθως απροσδόκητο, προσλαμβάνεται ως παράγοντας που μεταβάλλει την κατάσταση ενός αξιόλογου στόχου.

13 Η διεργασία της συγκίνησης
2) Οι πεποιθήσεις συχνά αμφισβητούνται· αυτό μπορεί να προκαλέσει σωματικές μεταβολές και εκφράσεις. 3) Σχέδια διαμορφώνονται σχετικά με το τι πρέπει να γίνει μετά το γεγονός, ώστε να αποκατασταθεί ή να τροποποιηθεί ο στόχος και εξετάζονται τα πιθανά αποτελέσματα του σχεδίου.

14 Η διεργασία της συγκίνησης
Παράδειγμα μιας πεντάχρονης της Άννυς : Η δασκάλα της στο νηπιαγωγείο πληροφόρησε μόλις την τάξη ότι έχει ένα κουτί με μπογιές για κάθε παιδί και ότι αφού ζωγραφίσουν στο σχολείο μπορούν να πάρουν το κουτί μαζί τους. Όταν τα κουτιά δόθηκαν στα παιδιά, η βοηθός ερευνήτρια του Stein και των συνεργατών του παρατήρησε πως η Άννυ φαινόταν διστακτική. Τη ρώτησε γιατί κι εκείνη απάντησε : «Δεν ξέρω γιατί μου έδωσε τις μπογιές. Για να ζωγραφίζω συνέχεια στο σπίτι ; Δεν θέλω να το κάνω. Πιστεύω πως οι δασκάλες δεν πρέπει να σ’ αναγκάζουν να ζωγραφίζεις στο σπίτι.Δεν μου αρέσει τόσο πολύ η ζωγραφική. Γιατί να θέλει να ζωγραφίζω στο σπίτι ;» Έπειτα, η βοηθός ερευνήτρια ρωτάει την Άννυ τι θα κάνει. Η Άννυ απαντά : «Δεν θέλω να πάρω τις μπογιές σπίτι. Θέλω να μάθω γιατί πρέπει να το κάνω». Η βοηθός ερευνήτρια ξανά ρωτάει την Άννυ τι θα κάνει τελικά και αυτή απαντά «Θα πάρω τις μπογιές σπίτι, αλλά όταν φτάσω θα ρωτήσω τη μαμά μου γιατί πρέπει να το κάνω».

15 Η διεργασία της συγκίνησης
Παρατηρήσεις : Η Άννυ είχε ένα στόχο που παραβιάστηκε : Δεν θέλει να ζωγραφίσει.(1ο στάδιο) Η σκέψη πως της έδωσαν να κάνει κάτι στο σπίτι παραβαίνει τις ιδέες της γύρω από τις αρμοδιότητες των δασκάλων. (2ο στάδιο) Η συζήτηση συνεχίζεται με τα σχέδια της Άννυς. (3ο στάδιο) Ο τρόπος με τον οποίο βλέπει κάποιο γεγονός ένα άτομο, σε συνδυασμό με τις αξίες και τους στόχους του, θα καθορίσει το πώς προσλαμβάνεται και απομνημονεύεται το γεγονός.

16 Η διεργασία της συγκίνησης
Τα στάδια της διεργασίας της συγκίνησης σύμφωνα με τον Frijda : 1)Εκτίμηση : Αποτελεί σχεδόν πάντα το πρώτο στάδιο. Ανήκει σε δύο οικογένειες θεωριών : α) συστατική προσέγγιση : οι εκτιμήσεις έχουν συστατικά – χαρακτηριστικά,τα οποία όμως δεν φανερώνουν την αιτία που προκάλεσε τη συγκίνηση.

17 Ερευνητές ζητούν από ανθρώπους να θυμηθούν ένα περιστατικό συγκίνησης ή να σκεφτούν μια ιστορία και μετά τους ζητούν να το βαθμολογήσουν με βάση τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Παράδειγμα (με την Άννυ) : Το γεγονός που προβλημάτιζε την Άννυ, θα συγκέντρωνε τα εξής χαρακτηριστικά : δυσάρεστο, πρόκληση προσοχής, αβεβαιότητα, ελάχιστος έλεγχος της κατάστασης, σημαντικό και απρόβλεπτο. Αυτά είναι : (Ellsworth & Smith, 1988) Ευχαρίστηση Αναμενόμενη προσπάθεια Δραστηριότητες προσοχής Βεβαιότητα Ανθρώπινο στοιχείο Έλεγχος κατάστασης Προσλαμβανόμενο εμπόδιο Σπουδαιότητα Προβλεψιμότητα

18 β) θεωρία της συνάφειας του στόχου :
εστιάζει μόνο σε αίτια που σχετίζονται με στόχους ή ενδιαφέροντα.Σύμφωνα με τον Lazarus (1991) η εκτίμηση που είναι σχετική προς ένα στόχο, ονομάζεται πρωταρχική εκτίμηση και έχει τα εξής χαρακτηριστικά : Συνάφεια στόχου (μόνο αν ένα γεγονός είναι σχετικό με ένα ενδιαφέρον ή ένα στόχο θα υπάρξει συγκίνηση). Αναλογία στόχου (η προσέγγιση προς ένα στόχο προκαλεί θετικά συναισθήματα, η απομάκρυνση αρνητικά). Εμπλοκή του Εγώ (η αξία που έχει το γεγονός για το άτομο).

19 Η διεργασία της συγκίνησης
2) Αξιολόγηση πλαισίου : είναι η εστίαση σε σκέψεις, που αφορούν σχέδια και τρόπους αντιμετώπισης του γεγονότος, που προκάλεσε τη συγκίνηση. Π.χ. Αν έχετε ερωτευτεί πρόσφατα, οι σκέψεις σας ταξιδεύουν προς το αγαπημένο σας πρόσωπο. Αν είστε θυμωμένος, οι σκέψεις σας περιλαμβάνουν σχέδια αντεκδίκησης. μια μέθοδος εντοπισμού των σκέψεων είναι η καταγραφή τους σε ειδικό ημερόλογιο.

20 Παράδειγμα Joanna’s Field (1934) : (απόσπασμα από το ημερολόγιο της)
Δεν θα έπρεπε να καλέσουμε αυτούς τους ανθρώπους για τσάι; Είναι προτιμότερο να πούμε: «Έχετε ποτέ χρόνο για ένα φλυτζάνι τσάι; Θέλετε να περάσετε από το σπίτι κάποια μέρα;».Μπορούμε να τους πούμε ότι είμαστε ελεύθεροι όλη την εβδομάδα και να τους αφήσουμε να αποφασίσουν. Θα μου ανοίξει η υπηρέτρια την πόρτα; Μήπως μου πει ότι η κυρία της είναι απασχολημένη; Τι πρέπει να τους προσφέρουμε; Να πεταχτώ στην πόλη να αγοράσω ένα κέικ; Θα το περιμένουν; Δεν έχουμε χρήματα για τέτοιες αγορές, αλλά το ψωμί και η μαρμελάδα δεν αρκούν...Τι προσφέρει ο κόσμος μαζί με το τσάι;

21 Παράδειγμα (Οatley & Duncan, 1992) :
Μια 20χρονη γυναίκα, η Μαρία διαπληκτίστηκε έντονα με το αγόρι της, γύρω από τις προτιμήσεις τους στη μουσική. Η διαμάχη κράτησε δυόμισι ώρες, αλλά απρόσκλητες σκέψεις συνεχίστηκαν για τρεις μέρες και την εμπόδισαν να κοιμηθεί για τρεις νύχτες. Είπε : «Απλά, δεν μπορούσα να επικοινωνήσω μαζί του».Οι σκέψεις της περιλάμβαναν : «Μήπως παρατραβάμε το σχοινί; Αν συνεχίσουμε έτσι θα διαλύσουμε τη σχέση μας». Η λογομαχία οδήγησε στην επαναφορά αναμνήσεων στο μυαλό της, θυμίζοντας της ένα παλιό αγόρι της και κάνοντας την να αναρωτιέται «αν η σχέση άξιζε τον κόπο». ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ : Τα παραπάνω παράδειγματα περιλαμβάνουν συγκινήσεις, όπως αυτή του έρωτα, του ήπιου άγχους και του θυμού. Μέσω αυτών,διαφαίνεται η ενεργητική νοητική δραστηριότητα που κινητοποιούν οι συγκινήσεις.

22 Η διεργασία της συγκίνησης
3) Ετοιμότητα δράσης : μια μεταβολή στην ετοιμότητα για δράση αποτελεί τον κεντρικό πυρήνα της συγκίνησης (Frijda). κάθε άτομο,από πολύ μικρή ηλικία (3 ετών), γνωρίζει ότι η συγκίνηση αντιπροσωπεύει ένα πρόβλημα και πρέπει να ακολουθηθεί από κάποια ενέργεια, που μπορεί να το λύσει (Stein, Trabasso & Liwag, 1993). η ετοιμότητα για δράση και η διάσταση που αυτή θα πάρει, (π.χ. ανταγωνιστική, προσέγγιση, αποφυγή, πληθωρικότητα,κ.α.), εξαρτώνται από το βαθμό σημαντικότητας που έχει το γεγονός που προκάλεσε τη συγκίνηση, για το άτομο.

23 Π.χ. Αν έγινε κάτι πολύ σημαντικό για εμάς, οι συγκινήσεις είναι οι διεργασίες, που μας οδηγούν να εστιάσουμε την προσοχή μας στο συγκεκριμένο πρόβλημα που έχει ανακύψει και να αλλάξουμε την πορεία μας, αν χρειαστεί. Το αντικείμενο της ετοιμότητας για δράση αφορά συνήθως άλλους ανθρώπους. Η Μαρία, που τσακώθηκε με το φίλο της (αντικείμενο της ετοιμότητας), περνά ένα μεγάλο μέρος του χρόνου της προσπαθώντας να βρει ένα τρόπο για να επικοινωνήσει μαζί του και ρωτώντας τον εαυτό της αν θα πρέπει να διαλύσει τη σχέση τους (διάσταση της ετοιμότητας –» προσέγγιση).

24 Η διεργασία της συγκίνησης
4) Οργανική μεταβολή, έκφραση,δράση : είναι το τελικό στάδιο της διεργασίας της συγκίνησης του Frijda. αποτελούν «τα μέσα» αναγνώρισης της συγκίνησης στους άλλους. δεν γνωρίζουμε ακριβώς με ποια σειρά εμφανίζονται αυτές οι επιδράσεις κατά τη διεργασία της συγκίνησης. Έκφραση με τον όρο έκφραση εννοούμε κάτι εσωτερικό που εξωτερικεύεται δηλαδή εκφράζεται. χαρακτηρίζεται από μη λεκτικά σημάδια συγκίνησης (πρόσωπο, χειρονομίες) που μοιάζουν με τη γλώσσα. το πρόσωπο θεωρείται ως το βασικό τοπίο έκφρασης της συγκίνησης (στόμα, φωνή).

25 Οργανικές μεταβολές «η συγκίνηση είναι η αίσθηση των όσων συμβαίνουν μέσα στο σώμα μας» ( William James, 1890). Mελέτες που έγιναν (Ηohmann,1966) έδειξαν : ότι η μείωση των αισθήσεων στο εσωτερικό του σώματος μειώνει την ένταση των συγκινήσεων. αντίστροφα, η δημιουργία ορισμένων σωματικών μεταβολών προκαλεί συγκινήσεις. Παράδειγμα : Συνεντεύξεις που έγιναν σε παραπληγικούς έδειξαν ότι μετά τον τραυματισμό,που τους συνέβει, παρατηρήθηκε μείωση σε σεξουαλικά συναισθήματα, σε συναισθήματα φόβου και θυμού. Ταυτόχρονα, παρατηρήθηκε αύξηση του συναισθηματισμού, όπως είναι η πνιγηρή αίσθηση δακρύων σε στιγμές αποχωρισμού.

26 τα σχέδια και οι δράσεις έχουν άμεση σχέση με τις συγκινήσεις.
Δράση τα σχέδια και οι δράσεις έχουν άμεση σχέση με τις συγκινήσεις. υπάρχουν διάφορα είδη συγκινησιακών δράσεων, τα οποία αναγνωρίζονται εύκολα και συχνά συνδέονται με συναισθήματα. Π.χ. - Η «προσέγγιση» ταυτίζεται με τη χαρά. - Η «αποφυγή» ταυτίζεται με το θυμό. - Η «απομάκρυνση» ταυτίζεται με όλα τα αρνητικά συναισθήματα. ( Keith Oatley, & Jennifer M. Jenkins, 1996 )

27 Γνωστικές Προσεγγίσεις της Συγκίνησης
Όλες οι θεωρητικές προσεγγίσεις της συγκίνησης συγκλίνουν σε μια ενιαία πεποίθηση : όλες οι γνωστικές διεργασίες διαδραματίζουν ένα κεντρικό και κρίσιμο ρόλο στη συγκίνηση. Όλες περιλαμβάνουν την έννοια της εκτίμησης ή/και της ερμηνείας -» οι οποίες αφορούν κάποιο γνωστικό συστατικό της συγκίνησης. Το γνωστικό αυτό συστατικό, ορίζεται κάθε φορά εννοιολογικά και λειτουργικά με διαφορετικούς τρόπους (με διαφορετικές έννοιες): - εκτίμηση ερμηνεία - αξιολόγηση κρίση - αποτίμηση

28 Γνωστικές Προσεγγίσεις της Συγκίνησης
1) Γνωστική/Οργανική Θεωρία του Schachter (1964 ·1965) οι συγκινήσεις ορίζονται ως οι καταστάσεις εκείνες που συνοδεύονται από μια γενική εγρήγορση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος. κάθε άτομο έχει τους δικούς του τυπικούς τρόπους να αντιλαμβάνεται κάθε κατάσταση, να την ερμηνεύει και να την κατηγοριοποιεί. η οργανική εγρήγορση, δημιουργείται ή και κατευθύνεται από τις ερμηνείες του ατόμου ως προς τα αίτια που προκάλεσαν την κατάσταση. -» Έτσι κατά τον Schachter, η διαδικασία της εκτίμησης ενός ερεθίσματος ή μιας κατάστασης ονομάζεται ερμηνεία.

29 2) Κατά την Arnold (1969 ·1970) κάθε άτομο τείνει αμέσως και ακουσίως να αποτιμά κάποιο ερέθισμα σε σχέση με τον εαυτό του και εάν δεν παρεμβληθούν οι αποτιμήσεις άλλων ανθρώπων, να προσεγγίζει ό,τι αξιολογεί «καλό», να αποφεύγει ό,τι είναι «κακό» και να αγνοεί ό,τι αξιολογείται ως «ουδέτερο». η αποτίμηση προκύπτει από τις διαθέσιμες πληροφορίες και γνώσεις του ατόμου.Οτιδήποτε καινούργιο, αποτιμάται και συνδέεται με ήδη προϋπάρχουσες πληροφορίες, αναδεύοντας συναισθήματα που στο παρελθόν,είχαν συνδεθεί με μια παρόμοια αποτίμηση της κατάστασης. Κατά την Arnold , κάθε αποτίμηση είναι μια συναισθηματική εμπειρία, η οποία παρακινεί τον οργανισμό να δράσει. -» όταν η τάση προς δράση είναι έντονη, τότε πρόκειται για συγκίνηση.

30 3)Κατά τον Lazarus (1984) δίνει έμφαση στην επίδραση του πολιτισμού, την οποία θεωρεί μια από τις βασικές παραμέτρους που ορίζουν τις συγκινησιακές λειτουργίες. θεωρεί τον πολιτισμό ως το στοιχείο μέσω του οποίου ο άνθρωπος αντλεί πληροφορίες για την αξιολόγηση και την κρίση ανθρώπων, πραγμάτων και κατάστασεων. αποκαλεί τους ανθρώπους αξιολογητές, οι οποίοι αποτιμούν κάθε ερέθισμα της προσωπικής σχέσης και σημασίας που έχει γι’αυτούς. η αξιολόγηση, αποτελεί μια γνωστική δραστηριότητα, μέρος της οποίας είναι η συγκίνηση.

31 4) Νευροβιολογική προσέγγιση
η προσέγγιση αυτή της συγκίνησης περιλαμβάνει επίσης ένα «γνωστικό συστατικό». ο εγκέφαλος ανιχνεύει τον κίνδυνο σε χιλιοστά του δευτερολέπτου, προτού ο άνθρωπος προλάβει να αισθανθεί φόβο και να κατανοήσει την αιτία, που του προκάλεσε αυτό το αίσθημα. Παράδειγμα (Ledoux, 1998) Αν ακούσουμε ένα φρενάρισμα πίσω μας, πηδάμε αστραπιαία στην άκρη του δρόμου και ο φόβος συνήθως βιώνεται αμέσως μετά, δηλαδή «κόβονται» τα γόνατα ή το άτομο τρέμει καθώς αντιλαμβάνεται ότι γλύτωσε από ένα σοβαρό κίνδυνο.

32 5) Φαινομενολογική θεώρηση (Hillman, 1960)
η συγκίνηση είναι μια συμβολική αντίληψη της υποκειμενικής ψυχής, η οποία βασίζεται στο συνδυασμό εσωτερικών και εξωτερικών συνειδητών και ασυνείδητων αναπαραστάσεων. οι αιτίες της συγκίνησης μπορεί να είναι αναπαραστάσεις, συγκρούσεις ή νοητικές καταστάσεις.

33 Επιδράσεις των συγκινήσεων στη γνωστική λειτουργία
Επικοινωνιακή Θεωρία των Συγκινήσεων (Oatley &Jhonson – Laird, 1987 ,1995) : βασίζεται σε δυο μορφές σημάτων που δρούν στο νευρικό σύστημα. 1) Πληροφοριακό σήμα : αφορά τα μηνύματα που μεταφέρουν πληροφορίες για γεγονότα και δίνουν εντολές προς συγκεκριμένες κατευθύνσεις. 2) Συγκινησιακό σήμα : ελέγχει τον εγκέφαλο, ρυθμίζοντας τον να λειτουργεί με συγκεκριμένες δομές οργάνωσης -» οι οποίες βρίσκονται στη βάση των συγκινήσεων και των διαθέσεων.

34 Δημιουργεί μια κατάσταση ετοιμότητας για δράση.
Λειτουργία του συγκινησιακού σήματος : Ελέχει τη λειτουργία της ενεργοποίησης της εγκεφαλικής δραστηριότητας και της διατήρησης του εγκεφάλου σε αυτή την κατάσταση. Παραβλέπει γεγονότα που οδηγούν τη δραστηριοποίηση του προς άλλη κατεύθυνση. Δημιουργεί μια κατάσταση ετοιμότητας για δράση.

35 Παράδειγμα Λειτουργίας του συγκινησιακού σήματος (για ο,τιδήποτε προκαλεί φόβο)
διαχεέται στον εγκέφαλο, και στους ανθρώπους διακόπτει οποιαδήποτε λειτουργία πραγματοποιείται εκείνη τη στιγμή. προετοιμάζει τους βιολογικούς μηχανισμούς και μια σειρά από ενέργειες φυγής ή αμυντικής μάχης. στρέφει την προσοχή στο περιβάλλον για οποιαδήποτε ένδειξη κινδύνου ή ασφάλειας και ενεργοποιεί τον έλεγχο των ενεργειών που μόλις ολοκληρώθηκαν. όλοι οι πόροι του εγκεφάλου αξιοποιούνται για την αντιμετώπιση του κινδύνου.

36 Το συγκινησιακό σήμα, συνοδεύεται φυσιολογικά, από ένα σήμα πληροφοριακού τύπου (συνήθως ξέρουμε τι είναι αυτό που ενεργοποίησε κάποιο συναίσθημα). Μπορεί όμως να προκύψουν και χωριστά : υπάρχουν συναισθήματα, για τα οποία δεν μπορούμε να γνωρίζουμε την αιτία, από την οποία προκλήθηκαν (Oatley & Duncan, 1992). –» Διάχυτα συναισθήματα ( Keith Oatley, & Jennifer M. Jenkins, 1996 )

37 Επιδράσεις των συγκινήσεων στη γνωστική λειτουργία
Οι επιδράσεις της συγκίνησης στον άνθρωπο είναι δυο ειδών : 1) Η μια είναι άμεση : ο πυρήνας της συγκίνησης είναι μια μετατροπή στην ετοιμότητα, που καθιστά διαθέσιμο ένα ρεπερτόριο ενεργειών, οι οποίες αναδείχθηκαν χρήσιμες στο παρελθόν. 2) Οι συγκινήσεις παρακινούν την αναζήτηση πιθανών σχεδίων και αλλάζουν τη γνωστική οργάνωση και βοηθούν στην καθοδήγηση αυτής της διερεύνησης. ( Keith Oatley, & Jennifer M. Jenkins, 1996 )

38 Γνωστικές Λειτουργίες της Συγκίνησης
Η συγκίνηση επιτελεί δυο βασικές γνωστικές λειτουργίες : -» Διαχείριση της δράσης -» Δόμηση του γνωστικού συστήματος σε διακριτούς τύπους οργάνωσης Επικοινωνιακή Θεωρία των συγκινήσεων των Oatley & Johnson – Laird (1987, 1995) :

39 Επίλογος Η συγκίνηση περιλαμβάνει σχεδόν πάντοτε κάποιου είδους γνωστικό συστατικό. Η λειτουργία της συγκίνησης, συνδέεται άρρηκτα με τις νοητικές λειτουργίες. Άλλοτε.... Η συγκίνηση είναι το αποτέλεσμα της γνωστικής επεξεργασίας ενός ερεθίσματος (εξωτερικού ή εσωτερικού) και αποτελεί και η ίδια ένα είδος γνωστικής διεργασίας. και άλλοτε... Αντιμετωπίζεται ως το αίτιο μιας γνωστικής λειτουργίας ή μιας συμπεριφοράς και, τότε είναι η ανάδυση της συγκίνησης ή κάποιου συναισθήματος, που οδηγεί σε εκτιμήσεις και αξιολογήσεις. (Μπετίνα Ντάβου, 2006)

40 Ευχαριστούμε πολύ για την προσοχή σας!!!