ΣΤΑΔΙΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΕΛΙΑΣ

Παρουσίαση με θέμα: "ΣΤΑΔΙΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΕΛΙΑΣ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΣΤΑΔΙΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΕΛΙΑΣ
ΣΤΑΔΙΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΕΛΙΑΣ

2 Φύτεμα

3 Το φύτεμα είναι το πρώτο, σημαντικό βήμα στη διαδικασία της καλλιέργειας της ελιάς, καθώς η επιλογή του τόπου και του τρόπου που θα φυτευτούν τα δέντρα καθορίζει την ποιότητα του ελαιολάδου που θα παραχθεί. Με τον «τόπο», αναφερόμαστε στις κλιματολογικές συνθήκες. Σε εύκρατο, μεσογειακό κλίμα, με ζεστά καλοκαίρια και βροχερούς χειμώνες, κατά τη διάρκεια των οποίων δε θα επικρατούν υπερβολικά χαμηλές θερμοκρασίες και παγωνιές θα πρέπει να αναπτύσσονται οι ελιές. Με τη λέξη «τρόπος», εννοούμε την απόσταση που θα πρέπει να έχουν τα δέντρα μεταξύ τους, προκειμένου να εξασφαλίζεται επαρκής ήλιος και αέρας, στοιχεία που είναι απαραίτητα στην ανάπτυξη της ελιάς. Παράλληλα, οι σωστές αποστάσεις διευκολύνουν τη συγκομιδή του καρπού, διαδικασία που χρειάζεται αρκετή προσοχή. Επιπλέον, σημαντικό είναι το ΡΗ να μην ξεπεράσει το 6.5, η χρήση του σιδήρου είναι πολύ σημαντική αν γίνει ομοιόμορφη εφαρμογή σε όλη την επιφάνεια του εδάφους ώστε να αποφύγουμε τοπικές υπερδοσολογίες, να γίνει σε χρόνο που η δραστηριότητα των ριζών είναι μειωμένη, ώστε να δοθεί χρόνος στο έδαφος να «ισορροπήσει» πριν έχουμε έξαρση στην ζήτηση θρεπτικών από τις ρίζες και τέλος να γίνει παράλληλος έλεγχος για τυχών προβλήματα στα υπόλοιπα θρεπτικά στοιχεία με κυρίαρχο τον σίδηρο.  

4 Όργωμα

5 Μετά το φύτεμα και τη σημαντικότητα του ρόλου του, αξίζει να αναλύσουμε το επόμενο στάδιο της διαδικασίας καλλιέργειας της ελιάς, το όργωμα. Στο τέλος του Σεπτέμβρη ξεκινά το όργωμα της ελιάς, αφού το έδαφος του χωραφιού θα πρέπει να είναι έτοιμο να απορροφήσει τις ποσότητες βροχής που χρειάζονται για την καλλιέργεια του δέντρου. Επιπροσθέτως, με λιπάσματα, πλούσια σε άζωτο, ενισχύεται το οργωμένο έδαφος, τα οποία εξασφαλίζουν τα απαραίτητα εφόδια για τη σωστή ανάπτυξη της ελιάς. Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, ότι το όργωμα αποτελεί την προεργασία που απαιτείται για να επιτευχθεί η μέγιστη ποιότητα.

6 Κλάδεμα

7 Μια εξίσου σημαντική διαδικασία όσον αφορά την καλλιέργεια της ελιάς είναι το κλάδεμα. Το κλάδεμα των ελαιόδεντρων είναι μια σημαντική εργασία που αποσκοπεί στην προσαρμογή της ανάπτυξη της καρποφορίας των δένδρων στις εδαφοκλιματικές συνθήκες της περιοχής και στις καλλιεργητικές μας επιδιώξεις, ιδιαίτερα στη διευκόλυνση της συγκομιδής, η οποία αποτελεί και το σπουδαιότερο πρόβλημα της ελαιοκαλλιέργειας σήμερα.

8 Οι στόχοι του κλαδέματος είναι: 1
Οι στόχοι του κλαδέματος είναι: 1.Το ισοζύγιο μεταξύ βλάστησης και καρποφορίας. 2.Η ελαχιστοποίηση της μη παραγωγικής περιόδου. 3.Η παράταση της περιόδου σταθερής απόδοσης του φυτού. 4.Η αποφυγή της πρόωρης παρακμής ή γηρασμού του δένδρου. 5.Η επίτευξη οικονομικών ωφελειών. 6.Η εξοικονόμηση υγρασίας, που είναι περιοριστικός παράγοντας σε ξηρικούς ελαιώνες.

9 Στα ελαιόδενδρα εφαρμόζονται τρεις τύποι κλαδέματος ανάλογα με τον κύριο στόχο μας:

10 Κλάδεμα διαμόρφωσης στα νεαρά δένδρα.
Σκοπός του κλαδέματος είναι η δημιουργία ενός ανθεκτικού σκελετού του δένδρου και ενός σχήματος που θα ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις μας (ελαιοσυλλογή). Περιλαμβάνει τις απαραίτητες επεμβάσεις ώστε τα δένδρα μετά τα πρώτα χρόνια της ανάπτυξής τους να πάρουν σχήμα που να διευκολύνει τις καλλιεργητικές εργασίες, τους ψεκασμούς και ιδιαίτερα τη συγκομιδή. Κατά τη φάση αυτή, θα πρέπει να αποφεύγονται τα αυστηρά κλαδέματα που καθυστερούν την είσοδο των δένδρων σε καρποφορία. Ένα συνηθισμένο σχήμα είναι το “ελεύθερο κύπελο”. Για τη διαμόρφωση στο σχήμα αυτό, τα δενδρύλλια κόβονται σε ύψος εκ από το έδαφος κατά τη μεταφύτευση. Την πρώτη χρονιά, επιδιώκεται η δημιουργία πλάγιων βλαστών σε κανονικές αποστάσεις γύρω από τον κεντρικό βλαστό και σε ύψος εκ από το έδαφος. Στα επόμενα χρόνια γίνεται ελάχιστο κλάδεμα, μόνο για αφαίρεση σπασμένων κλαδιών, καθώς επίσης και κλαδιών που διασταυρώνονται μεταξύ τους. Αφού το δένδρο αναπτυχθεί καλά, επιλέγονται 3-5 βασικοί βραχίονες σε απόσταση εκ. μεταξύ τους γύρω από τον κεντρικό βλαστό, ο οποίος στη συνέχεια αφαιρείται. Μετά την είσοδο του δένδρου στην καρποφορία, εφόσον δεν γίνονται αυστηρά κλαδέματα, το δέντρο παίρνει σταδιακά ένα ελεύθερο σφαιρικό σχήμα. Για εντατικά συστήματα καλλιέργειας, στα οποία γίνονται πυκνές φυτεύσεις, επιδιώκονται χαμηλά σχήματα διαμόρφωσης. Τα σπουδαιότερα είναι το χαμηλό κύπελλο και το θαμνώδες σχήμα.

11 Στο χαμηλό κύπελλο, η διακλάδωση των βραχιόνων γίνεται από πολύ χαμηλά, στα εκ. από το έδαφος. Στο θαμνώδες σχήμα, δεν γίνεται καμία επέμβαση κλαδέματος στα πρώτα 5-6 χρόνια και μετά αφαιρούνται μόνο οι καχεκτικοί βλαστοί και οι κορυφές που υπερβαίνουν σε ύψος τα 3 μέτρα. Το θαμνώδες σχήμα έχει ορισμένα σημαντικά πλεονεκτήματα για εντατική καλλιέργεια: Τα δένδρα μπαίνουν γρηγορότερα στην καρποφορία. Δίνουν μεγαλύτερη μέση στρεμματική απόδοση σε σύγκριση με άλλα σχήματα. Κάνουν δυνατή τη συγκομιδή χωρίς σκάλες, μειώνοντας έτσι το κόστος. Τόσο το θαμνώδες όσο και το χαμηλό κύπελλο έχουν το μειονέκτημα ότι δυσχεραίνουν τη μηχανική καλλιέργεια του εδάφους και επίσης κάνουν σχεδόν αδύνατη τη συλλογή του ελαιοκάρπου από το έδαφος. Ένα βελτιωμένο χαμηλό σχήμα, χωρίς τα μειονεκτήματα αυτά, είναι το χαμηλό κυλινδρικό με μονό κορμό και χαμηλή διακλάδωση κόμης.

12 Κλάδεμα καρποφορίας στα παραγωγικά δένδρα
Σκοπός του κλαδέματος είναι η εξασφάλιση όσο το δυνατό σταθερής απόδοσης των δένδρων και καλής ποιότητας καρπού (ειδικά όσον αφορά τις επιτραπέζιες ποικιλίες). Η ελιά καρποφορεί σε βλαστούς του προηγούμενου έτους. Οι πολύ ζωηροί βλαστοί δεν είναι καρποφόροι (έχουν μόνο βλαστοφόρους οφθαλμούς), ενώ οι αδύνατοι βλαστοί δίνουν ελάχιστους καρπούς (έχουν λίγους καρποφόρους οφθαλμούς). Για το λόγο αυτό, σκοπός του κλαδέματος καρποφορίας είναι η δημιουργία βλαστών μέτριου μήκους και η διατήρηση της καρποφόρας ζώνης σε καλή ζωηρότητα και με καλό φωτισμό. Οι παραπάνω στόχοι είναι δύσκολο να επιτευχθούν σε πυκνά φυτεμένα δένδρα που σκιάζονται το ένα από το άλλο. Στην περίπτωση αυτή, η καρποφόρα ζώνη περιορίζεται στις κορυφές των δένδρων και σε κάποια σημεία προς τη νότια πλευρά τους που τα βλέπει ο ήλιος. Στα δένδρα αυτά, όταν κόβονται οι κορυφές για χαμήλωμα των δένδρων, μειώνεται πολύ η απόδοσή τους γιατί αφαιρείται σημαντικό μέρος της καρποφόρας επιφάνειας.

13 Στα κανονικά παραγωγικά δένδρα, συνιστάται να γίνεται κάθε χρόνο ένα μέτριο (όχι αυστηρό) κλάδεμα καρποφορίας, με αφαίρεση των πυκνών και νεκρών κλαδίσκων από την καρποφόρο ζώνη, επειδή με την πάροδο του χρόνου η ζώνη αυτή έχει την τάση να πυκνώνει και να γεμίζει με μικρούς βλαστούς. Κάνοντας το παραπάνω κλάδεμα, βελτιώνεται το μήκος των βλαστών και εξασφαλίζεται καλός φωτισμός στην καρποφόρα ζώνη. Το κλάδεμα αυτό πρέπει να είναι αυστηρότερο σε δένδρα που αναπτύσσονται σε άγονα και ξηρά εδάφη, ώστε να περιορίζεται η φυλλική επιφάνεια και να εξοικονομούνται θρεπτικά στοιχεία και νερό για τη νέα καρποφόρα βλάστηση. Αντίθετα, σε δένδρα που αναπτύσσονται σε γόνιμα εδάφη, ή που λιπαίνονται και αρδεύονται, το κλάδεμα δεν πρέπει να είναι αυστηρό, επειδή υπάρχει επάρκεια θρεπτικών στοιχείων και νερού τόσο για την υπάρχουσα καρποφορία, όσο και για τη δημιουργία της νέας καρποφόρας βλάστησης. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, το αυστηρότερο κλάδεμα δίνει λαίμαργους βλαστούς που αργούν να μπουν σε καρποφορία. Το κλάδεμα καρποφορίας στις επιτραπέζιες ποικιλίες, αν γίνει σωστά, μπορεί να βελτιώσει το μέγεθος των καρπών. Για το σκοπό αυτό συνιστάται καλύτερα να γίνεται στις χρονιές υπερβολικής καρποφορίας αραίωση καρποφόρων κλαδίσκων λίγο μετά την καρπόδεση. Το κατάλληλο κλάδεμα μπορεί επίσης να μειώσει την παρενιαυτοφορία . Για το σκοπό αυτό, συνιστάται αυστηρό κλάδεμα (με αφαίρεση βλαστών μέτριας ζωηρότητας που πιθανότατα θα εξελιχθούν σε καρποφόρους) το χειμώνα που προηγείται του έτους μεγάλης καρποφορίας.

14 Κλάδεμα ανανέωσης στα ηλικιωμένα δένδρα
Σκοπός του κλαδέματος είναι η αποφυγή της εξάντλησης με τα χρόνια και η επαναφορά των δένδρων σε επιθυμητά σχήματα και μεγέθη. Η ελιά έχει την ικανότητα να αναβλαστάνει από οποιοδήποτε σημείο του ξύλου της μετά από κοπή και αυτό το χαρακτηριστικό είναι που της δίνει τη γνωστή μακροζωία της. Για το λόγο αυτό, είναι δυνατή η ανανέωση γερασμένων δένδρων, καθώς επίσης και η αποκατάσταση δένδρων που ζημιώθηκαν από παγετό. Γερασμένα, χαμηλής παραγωγικότητας δένδρα, ανανεώνονται με κόψιμο του κορμού χαμηλά ή στο σημείο διακλάδωσης (σταυρός). Για μερική ανανέωση ή περιορισμό της κόμης σε πυκνοφυτεμένα δένδρα που σκιάζονται, το κόψιμο γίνεται στους βραχίονες ή στις πρώτες διακλαδώσεις τους σε ανάλογο ύψος. Στα σημεία κοπής αναπτύσσονται νέοι ζωηροί βλαστοί από τους οποίους επιλέγονται οι καταλληλότεροι για το σχηματισμό του νέου σκελετού του δένδρου. Το δένδρο μπαίνει πάλι σε καρποφορία μετά από 3-5 χρόνια. Για την αποκατάσταση δένδρων που επλήγησαν από παγετό, τα δένδρα αφήνονται για ένα χρόνο, ώστε να εκδηλωθεί η πραγματική έκταση της ζημιάς. Από τους νέους βλαστούς που στο μεταξύ εκπτύσσονται, θα σχηματιστούν οι νέοι κλάδοι του δένδρου, ενώ αφαιρούνται όλα τα κατεστραμμένα μέρη.

15 Εποχή Κλαδέματος Το κλάδεμα του ελαιόδεντρου μπορεί να αρχίσει αμέσως μετά την συγκομιδή του καρπού. Έτσι, στις ποικιλίες της επιτραπέζιας ελιάς μπορεί να αρχίσει το Νοέμβριο – Δεκέμβριο, αν οι ελιές μαζεύτηκαν πράσινες ή αργότερα, Φεβρουάριο – Μάρτιο, αν μαζεύτηκαν μαύρες. Γενικά το κλάδεμα μπορεί να γίνει σε όλη την περίοδο από το φθινόπωρο ως τους πρώτους μήνες της άνοιξης. Όμως δεν θα πρέπει να γίνεται πριν και κατά την περίοδο του χειμώνα σε περιοχές που πλήττονται συχνά από παγετούς. Επιπροσθέτως ένας τομέας που απασχολεί ιδιαίτερα είναι η λίπανση της ελιάς.

16 Λίπανση της Ελιάς Η ελιά γενικά δεν θεωρείται απαιτητικό είδος και μπορεί να αναπτυχθεί σε μεγάλη ποικιλία εδαφικών τύπων. Η λίπανση αποτελεί ένα σημαντικό μέρος της διαχείρισης του ελαιώνα και στοχεύει στη διατήρηση της καλής γονιμότητας και της φυσικής κατάστασης του εδάφους του ελαιώνα. Η κατάσταση του εδάφους έχει άμεση επίδραση στη συγκράτηση του νερού, στον αερισμό του και επιδρά στην ανάπτυξη όχι μόνο των ριζών, αλλά και των μικροοργανισμών. Οι ανάγκες κάθε ελαιώνα για θρεπτικά στοιχεία εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες όπως η υγρασία του εδάφους, η χημική και μηχανική του σύσταση, η ποικιλία της ελιάς, η πυκνότητα φύτευσης, η ηλικία και παραγωγικότητα των δέντρων κ . λ .π.. Συνεπώς οι ποσότητες των λιπασμάτων και ο τρόπος εφαρμογής τους πρέπει να προσδιορίζονται κατά περίπτωση. Οι πραγματικές ανάγκες ενός ελαιώνα σε θρεπτικά στοιχεία εξακριβώνονται με τη βοήθεια αναλύσεων εδάφους και την εφαρμογή χημικής ανάλυσης φυτικών ιστών (φυλλοδιαγνωστικής). Η λίπανση της ελιάς μπορεί να εφαρμοστεί είτε με ανόργανα λιπάσματα, είτε με οργανικά υλικά (ζωική κοπριά, κομπόστα ή χλωρή λίπανση).

17 Οργανική Λίπανση Η δομή, το βάθος, η γονιμότητα, η πανίδα και οι μικροοργανισμοί του εδάφους πρέπει να διατηρούνται και η οργανική και η ανόργανη ύλη πρέπει να ανακυκλώνονται όπου αυτό είναι δυνατόν.  Τα λιπάσματα πρέπει να χρησιμοποιούνται στη μικρότερη δυνατή ποσότητα, μόνο όταν η ανάλυση εδάφους και η φυλλοδιαγνωστική δικαιολογούν τη χρησιμοποίησή τους. Επίσης είναι απαραίτητο να τηρούνται αρχεία με όλες τις αναλύσεις εδάφους και φύλλων καθώς επίσης και των διαφόρων εφαρμογών λιπασμάτων. Θα πρέπει να χρησιμοποιούνται κυρίως τα οργανικά λιπάσματα και μόνον συμπληρωματικά να χρησιμοποιούνται ανόργανα λιπάσματα. Μία ορθολογική λίπανση  των δένδρων με άζωτο μπορεί να γίνει όταν είναι γνωστή η περιεκτικότητα του εδάφους σε άζωτο καθώς και οι ανάγκες των δένδρων σε άζωτο.

18 Ανόργανη Θρέψη Η ελιά έχει ανάγκη από την ετήσια εφαρμογή αζώτου και αντιδρά κατά τρόπο θεαματικό στην αζωτούχο λίπανση. Η αντίδρασή της στα καλιούχα λιπάσματα, άλλοτε είναι μικρή ή δεν υπάρχει, αλλά αρκετά συχνά είναι θετική. Αυτό εξαρτάται κατά κύριο λόγο από τις εδαφοκλιματικές συνθήκες και το ιστορικό της λίπανσης του ελαιώνα. Συνήθως, η προσθήκη Ρ σε ετήσια βάση δεν είναι απαραίτητη (και πρέπει να εφαρμόζεται μόνο εφόσον η φυλλοδιαγνωστική δείξει προβλήματα θρέψης για το συγκεκριμένο στοιχείο. Από τα ιχνοστοιχεία, η συνηθέστερη τροφοπενία για την ελιά είναι αυτή του Β). Οι ποσότητες των λιπασμάτων που θα απαιτηθούν και ο τρόπος της εφαρμογής τους επηρεάζονται από πολλούς παράγοντες. Οι σπουδαιότεροι από τους οποίους είναι η υγρασία του εδάφους, η χημική και κυρίως η μηχανική του σύσταση, η ποικιλία, η πυκνότητα φύτευσης, η ηλικία, η παραγωγικότητα των δέντρων κ.λπ. Επομένως, είναι απαραίτητη η εξατομίκευση των αναγκών για κάθε συγκεκριμένο ελαιώνα.