ΑΝΤΙΔΑΝΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΛΕΞΕΩΝ

Παρουσίαση με θέμα: "ΑΝΤΙΔΑΝΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΛΕΞΕΩΝ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΑΝΤΙΔΑΝΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΛΕΞΕΩΝ

2 ΑΜΠΟΥΛΑ Προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη αμφορέας ! Αρχικά, η λέξη αυτή ταξίδεψε στα λατινικά με τον όρο ampulla και στην συνέχεια στα γαλλικά με τον όρο ampoule.Τελευταίος της σταθμός ήταν στα νέα ελληνικά με τον τύπο αμπούλα

3 ΖΑΜΠΟΝ Το νεοελληνικό ζαμπόν προέρχεται από το γαλλικό jambe, jambon.Όμως και οι δύο αυτές λέξεις προέρχονται από την αρχαία ελληνική λέξη καμπή!

4 KAMAΡΙΝΙ Το καμαρίνι έχει μακρινό απόγονο την αρχαιοελληνική καμάρα (=θολωτή κατασκευή) Η λέξη μετανάστευσε στα λατινικά camera και σχηματίστηκε κατόπιν στα λατινικά camarini για να δηλώσει το μικρό δωμάτιο των ηθοποιών στα παρασκήνια του θεάτρου, και να επιστρέψει στα ελληνικά με την ίδια σημασία.

5 ΚΑΜΕΡΑ Η κάμερα, δηλαδή η μηχανή λήψης κινηματογραφικών εικόνων κατάγεται από την αρχαία ελληνική καμάρα που σήμαινε (θολωτή κατασκευή) Η λέξη μετανάστευσε στα λατινικά camara /camera και στη συνέχεια σχηματίστηκε στα ιταλικά η camera με τη σημασία «φωτεινός θάλαμος» για να μεταφερθεί στα αγγλικά και να επιστρέψει στην ελληνική με την ίδια σημασία.

6 ΚΑΝΑΠΕΣ Η γαλλική λέξη canapé προέρχεται από την λέξη κωνώπιον!

7 ΚΑΝΕΛΑ Υποκοριστικό της λατινικής λέξης canna (κάλαμος) που αποδίδει την αρχαιοελληνική κάννα /κάννη με την ίδια σημασία.

8 ΚΑΡΕΚΛΑ H νεοελληνική καρέκλα κατάγεται από την αρχαία καθέδρα που σήμαινε «κάθισμα». Η καθέδρα έγινε στα λατινικά caterca και με πιθανό ενδιάμεσο τύπο καρέκρα, κατέληξε σε καρέκλα

9 ΚΑΡΤΟΥΝ Αυτή η λέξη προέρχεται από την αρχαία ελληνική χάρτης,η οποία ταξίδεψε στην ιταλική με τον όρο carta!

10 ΚΟΛΑΝ Προέρχεται από την λέξη κόλλα,η οποία μεταφέρθηκε στην Γαλλία σαν collant!

11 ΚΟΛΠΟ Προέρχεται από την αρχαία ελληνική κόλαφος, που σημαίνει χαστούκι.Στην συνέχεια η λέξη αυτή πέρασε στα λατινικά με τον όρο colaphus,που έγινε αργότερα colpus και στα ιταλικά σαν colpo!

12 ΛΑΜΠΑ Προέρχεται από την αρχαία λέξη λαμπάς – γενική της λαμπάδος- από το ρήμα λάμπω που σήμαινε «πυρσός, δάδα» Λατινικά έγινε lampas, γαλλικά έγινε lampe απ’ όπου προήρθε η νεοελληνική λάμπα

13 ΜΠΑΛΑΝΤΑ Μακρινός πρόγονος της λέξης είναι το αρχαιοελληνικό ρήμα βάλλω (=ρίχνω) από το οποίο σχηματίστηκε το βαλλίζω με την έννοια «ρίχνω τα πόδια εδώ κι εκεί, χοροπηδάω, χορεύω». Λατινικά έγινε ballare (=χορεύω). Η μπαλάντα προέρχεται από την προβηγκιανή balada, που σήμαινε ποίημα προορισμένο για χορό.

14 ΜΠΑΝΙΟ To αρχαιοελληνικό βαλανείον, που ήταν δωμάτιο λουτρού ή λουτήρας, μετανάστευσε στη Ρώμη ως bal(i)neum. Oι Ιταλοί την έκαναν bagno, για να έρθει στα ελληνικά ως μπάνιο. Από το μπάνιο σχηματίστηκαν το ρήμα μπανίζω και το παράγωγό του μπανιστήρι.

15 ΜΠΟΥΚΑΛΙ Προέρχεται από τη λέξη βαύκαλις που σήμαινε «αγγείο που το χρησιμοποιούσαν για να κρυώσουν το νερό ή το κρασί». Το αντίστοιχο λατινικό baucalis πέρασε στα ιταλικά ως boccale, βρετανικά bocal και επέστρεψε στα ελληνικά ως μπουκάλι.

16 ΠΑΝΤΟΦΛΑ Κατάγεται από την ιταλική λέξη pantofola , πιθανόν να προέρχεται από τη μεσαιωνική παντόφελλον (σύνθετη λέξη παν, παντός + φελλός = όλο από φελλό).

17 ΠΕΝΑΛΤΥ H αγγλική λέξη penalty (ποινή, τιμωρία) ανάγεται στη λατινική poema που αποτελεί μεταγραφή της αρχαίας ελληνικής λέξης ποινή.

18 ΠΙΤΣΑ Προέρχεται από την ιταλική λέξη Pizza, η οποία ανάγεται στη μεσαιωνική ελληνική πίτα.

19 ΣΕΝΑΡΙΟ Ιταλική λέξη (scenario) που ανάγεται στη λατινική scena που δεν είναι άλλη από την αρχαιοελληνική σκηνή (τόπος στεγασμένος, ελαφριά ξύλινη κατασκευή) Στα νεοελληνικά το σενάριο παραπέμπει σε κινηματογραφικό η τηλεοπτικό έργο, αλλά και μεταφορικά σε εκδοχή εξέλιξης γεγονότων.

20 ΛΑΤΙΝΙΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ

21 Αb imo pectore Eκ βαθέων, από τα βάθη της καρδιάς Αb origine Από τη γέννηση, από την αρχή Αd absurdum Eις άτοπον (απαγωγή)

22 Αd hoc Eπί τούτω, για αυτό το σκοπό Alea iacta est O κύβος ερρίφθη, πάρθηκε η κρίσιμη απόφαση Alter ego O άλλος μου εαυτός, το άλλο εγώ

23 Α posteriori Eκ των υστέρων Α priori Εκ των προτέρων Carpe diem Άδραξε τη μέρα, απόλαυσε τη μέρα

24 Cogito ergo sum Σκέφτομαι άρα υπάρχω Corpus To σώμα, μεταφ.το σωζόμενο έργο ενός συγγραφέα Curriculum vitae Bιογραφικό σημείωμα

25 Data Δεδομένα, στοιχεία De facto Eμπράκτως στην πράξη De iure Δια νόμου, κυρωμένο με νόμο

26 Diva Θεά, ουράνιο πλάσμα, γόησσα Graeca sunt, non leguntur Eλληνικά είναι δεν διαβάζονται, μεταφ.μην ανακατεύεστε σε πράγματα που δεν τα κατανοείτε Ιn media res Στο μέσο της υπόθεσης

27 Ιn vivo Σε ζωντανό οργανισμό Modus vivendi Tρόπος του ζην, συμβιβασμός που συμ- βάλλει στην εξεύρεση λύσης Persona non grata Aνεπιθύμητο πρόσωπο

28 Post meridiem Mετά μεσημβρίαν Quo vadis? Που πηγαίνεις; Requiem Νεκρώσιμη ακολουθία, πένθιμο μουσικό κομμάτι

29 Scripta manent Τα γραπτά μένουν Sine qua non Eκ των ων ουκ άνευ, αναγκαίος όρος Status quo Παγιωμένη κατάσταση, ισχύουσα κατά- σταση

30 Tabula rasa Ξυρισμένη πινακίδα, άγραφη πινακίδα Veni, vidi, vici Ήλθα, είδα, νίκησα Verba volant, scripta manent Tα λόγια πετούν, τα γραπτά μένουν

31 ΑΡΧΑΙΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ

32 ΑΒΡΟΧΟΙΣ ΠΟΣΙ Με στεγνά πόδια, δηλαδή χωρίς κόπο, χωρίς υλική ή ηθική ζημιά

33 ΑΓΟΜΑΙ ΚΑΙ ΦΕΡΟΜΑΙ Καθοδηγούμαι, παρασύρομαι , είμαι έρμαιο στα χέρια κάποιου

34 ΑΜ’ΕΠΟΣ ΑΜ’ΕΡΓΟΝ Μόλις το είπε το έκανε, αμέσως, τη στιγμή

35 ΑΠΟΔΙΟΠΟΜΠΑΙΟΣ ΤΡΑΓΟΣ Εξιλαστήριο θύμα
ΓΗ ΚΑΙ ΥΔΩΡ σύμβολα υποταγής στην αρχαιότητα

36 ΓΛΩΣΣΑ ΛΑΝΘΑΝΟΥΣΑ λέγεται όταν από παραδρομή ή απροσεξία ξεφύγει κάτι από το στόμα μας ,που θέλουμε να αποκρύψουμε, ευνόητο είναι ότι αυτό ωστόσο αντιπροσωπεύει την αλήθεια ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ να γνωρίσεις τον εαυτό σου , να κατακτήσεις την αυτογνωσία

37 ΔΙΑ ΒΙΟΥ σε όλη τη ζωή ΔΙΑ ΖΩΣΗΣ προφορικά , από κοντά ΔΡΑΤΤΟΜΑΙ ΤΗΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ αρπάζω , βρίσκω , εκμεταλλεύομαι ευκαιρία ΕΙΣ ΑΥΡΙΟΝ ΤΑ ΣΠΟΥΔΑΙΑ αύριο βλέπουμε για τα πιο σοβαρά ζητήματα…… Τη φράση αυτή είπε ο Θηβαίος στρατηγός Αρχίας(4ος αιώνας ) όταν ένα γράμμα φιλικό τον ειδοποιούσε σε κάποιο συμπόσιο που βρισκόταν ότι κινδύνευε η ζωή του από τον Πελοπίδα , τον δημοκρατικό αντίπαλό του.

38 ΕΙΣ ΤΑΣ ΑΓΚΑΛΑΣ ΤΟΥ ΜΟΡΦΕΩΣ σε βαθύτατο ύπνο
ΕΙΣ ΤΟ ΠΥΡ ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΟΝ στην κόλαση , σε αιώνια καταδίκη ΕΚΑΣΤΟΣ ΕΦ’ Ω ΕΤΑΧΘΗ καθένας για εκείνο , για το οποίο είναι προορισμένος ΕΚ ΤΟΥ ΣΥΝΕΓΓΥΣ από πολύ κοντά ΕΚ ΒΑΘΡΩΝ από τα θεμέλια , από τις ρίζες ΕΚ ΤΩΝ ΩΝ ΟΥΚ ΑΝΕΥ αναφέρεται σε πράγμα , στοιχείο ή ιδιότητα που είναι απαραίτητα ή αναντικατάστατα σε κάτι ή για κάτι

39 ΕΞΑΠΙΝΗΣ ξαφνικά , απροσδόκητα
ΕΚΤΟΞΕΥΩ ΜΥΔΡΟΥΣ επιτίθεμαι με σφοδρές επικρίσεις ΕΚΩΝ ΑΚΩΝ θέλοντας και μη ΕΛΑΦΡΑ ΤΗ ΚΑΡΔΙΑ επιπόλαια , αστόχαστα

40 ΕΛΗΛΥΘΕΝ Η ΩΡΑ έφτασε η κρίσιμη στιγμή
ΕΝΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΥΤΟ το ίδιο πράγμα ΕΝΩΠΙΟΣ ΕΝΩΠΙΩ πρόσωπο με πρόσωπο

41 ΕΞ ΑΓΧΙΣΤΕΙΑΣ συγγένεια από γάμο
ΕΞ ΑΠΑΛΩΝ ΟΝΥΧΩΝ από μικρό παιδί

42 ΕΞ ΟΝΥΧΟΣ ΤΟΝ ΛΕΟΝΤΑ λέμε τη φράση όταν θέλουμε να τονίσουμε ότι από κάποια μικρή ένδειξη μπορεί να διαφανεί ο χαρακτήρας ενός ανθρώπου

43 ΕΠΙ ΤΟΝ ΤΥΠΟΝ ΤΩΝ ΗΛΩΝ λέγεται για ανθρώπους που είναι δύσπιστοι και θέλουν απτές αποδείξεις για να πειστούν για κάτι ……φράση που είπε ο άπιστος Θωμάς όταν οι άλλοι μαθητές τον πληροφόρησαν για την ανάσταση του Χριστού ΕΡΗΜΗΝ χωρίς να είμαι παρών

44 Ο ΚΥΒΟΣ ΕΡΡΙΦΘΗ πάρθηκε η κρίσιμη απόφαση…… φράση που είπε ο Ιούλιος Καίσαρας όταν αποφάσισε να κηρύξει τον εμφύλιο πόλεμο στην Ιταλία ΕΧΩ ΣΩΑΣ ΤΑΣ ΦΡΕΝΑΣ έχω τα λογικά μου ΕΤΕΡΟΣ ΕΞ ΕΤΕΡΟΥ ΣΟΦΟΣ ο ένας γίνεται σοφός από τον άλλον

45 ΕΧΟΥΣΙ ΓΝΩΣΙΝ ΟΙ ΦΥΛΑΚΕΣ λέγεται συνήθως όταν κάποιος θέλει να τονίσει πως έχει πάρει όλα τα απαραίτητα μέτρα ή όλες τις επιβαλλόμενες προφυλάξεις ΗΞΕΙΣ ΑΦΗΞΕΙΣ διφορούμενα πράγματα …η φράση προέρχεται από το χρησμό της Πυθίας

46 ΙΔΟΥ Η ΡΟΔΟΣ ΙΔΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΠΗΔΗΜΑ φράση που λέγεται σ’ εκείνους που καυχιούνται για προγενέστερα ανεπιβεβαίωτα κατορθώματά τους και προκαλούνται τώρα να τα επαναλάβουν για να αποδείξουν ότι δεν λένε ψέματα

47 Η ΤΑΝ Η ΕΠΙ ΤΑΣ Φράση για μια οριστική απόφαση
Την έλεγαν οι Σπαρτιάτισσες στους γιούς τους όταν τους παρέδιδαν την ασπίδα για τη μάχη : ή να την φέρεις νικητής ή να σε φέρουν πάνω της νεκρό

48 ΚΡΟΚΟΔΕΙΛΙΑ ΔΑΚΡΥΑ απατηλά , υποκριτικά δάκρυα …
ΚΡΟΚΟΔΕΙΛΙΑ ΔΑΚΡΥΑ απατηλά , υποκριτικά δάκρυα …..Η φράση προήλθε από τα νερά που κυλούν σαν δάκρυα όταν ανασηκώνει το κεφάλι του για να ορμήσει κατά του θηράματός του .

49 ΛΥΔΙΑ ΛΙΘΟΣ όργανο ή μέσο με το οποίο δοκιμάζεται κάποιος ή κάτι ……
ΛΥΔΙΑ ΛΙΘΟΣ όργανο ή μέσο με το οποίο δοκιμάζεται κάποιος ή κάτι …….πρόκειται για τον μέλανα ίασπιν , ένα είδος πέτρας που προερχόταν από τη Λυδία και χρησίμευε για τον έλεγχο της καθαρότητας του χρυσού ΜΕΤΑΞΥ ΣΦΥΡΑΣ ΚΑΙ ΑΚΜΟΝΟΣ ανάμεσα σε δυο δυσκολίες

50 ΜΗΛΟΝ ΤΗΣ ΕΡΙΔΟΣ αντικείμενο διεκδίκησης , αιτία διαμάχης ……από το μύθο των τριών θεαινών για το ποια είναι ωραιότερη

51 MH MOY TOYΣ ΚΥΚΛΟΥΣ ΤΑΡΑΤΤΕ μη με βγάζεις από την ηρεμία μου …
ΕΠΙ ΞΥΡΟΥ ΑΚΜΗΣ σε κρισιμότατο σημείο

52 ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ αν σου βαστάει η καρδιά σου έλα να τα πάρεις , η θρυλική απάντηση του Λεωνίδα προς τον Ξέρξη στις ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ

53 ΝΙΠΤΩ ΤΑΣ ΧΕΙΡΑΣ ΜΟΥ δεν έχω καμία ευθύνη , δεν ανακατεύομαι

54 ΤΑ ΕΞ ΑΜΑΞΗΣ προσβολές και βρισιές …
ΤΑ ΕΞ ΑΜΑΞΗΣ προσβολές και βρισιές ….η φράση προήλθε από τα φαιδρολογήματα που ξεστόμιζαν οι Αθηναίες γυναίκες πάνω από τις άμαξες που τις έφερναν από την Ελευσίνα στην Αθήνα όταν τελείωναν οι γιορτές των Ελευσίνιων Μυστηρίων

55 ΦΕΙΔΟΥ ΧΡΟΝΟΥ να μην σπαταλάς το χρόνο σου

56 ΙΔΙΟΙΣ ΟΜΜΑΣΙΝ με τα ίδια του τα μάτια

57 ΠΝΕΩ ΤΑ ΛΟΙΣΘΙΑ βρίσκομαι στα πρόθυρα του θανάτου
ΣΠΕΥΔΕ ΒΡΑΔΕΩΣ προχώρα στη ζωή σου γοργά και δυναμικά αλλά συνάμα με προσοχή και προφύλαξη ΠΡΟΣ ΕΠΙΡΡΩΣΙΝ για ενίσχυση

58 ΚΕΡΑΣ ΑΜΑΛΘΕΙΑΣ αφθονία , πλούτος …
ΚΕΡΑΣ ΑΜΑΛΘΕΙΑΣ αφθονία , πλούτος …..Η Αμάλθεια ήταν κατσίκα από την οποία θήλαζε ο Δίας . Από το κέρατό της έβγαινε ό, τι λαχταρούσε ο κάτοχος της.

59 ΔΙΑΙΡΕΙ ΚΑΙ ΒΑΣΙΛΕΥΕ να προκαλείς διχόνοια , για να μπορείς να εξουσιάζεις