Ιόνιο Πανεπιστήμιο Τμήμα Αρχειονομίας – Βιβλιοθηκονομίας Μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών στην Επιστήμη της Πληροφορίας Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων.

Παρουσίαση με θέμα: "Ιόνιο Πανεπιστήμιο Τμήμα Αρχειονομίας – Βιβλιοθηκονομίας Μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών στην Επιστήμη της Πληροφορίας Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Ιόνιο Πανεπιστήμιο Τμήμα Αρχειονομίας – Βιβλιοθηκονομίας Μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών στην Επιστήμη της Πληροφορίας Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών πληροφόρησης 2004 – 2005 Διάλεξη 5: –Αξιολόγηση συλλογών –κριτήρια επιλογής και εκκαθάρισης –αξιολόγηση προμηθευτών –Αξιολόγηση συστημάτων ανάκτησης πληροφοριών και διαδανεισμού

2 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 2 Αξιολόγηση πληροφοριακών πόρων και συλλογών 1 Συλλογή είναι ένα σύνολο πληροφοριακών πόρων Παραδείγματα μέτρων αξιολόγησης είναι:  οι μετρήσεις (χωρισμένες σε θεματικές κατηγορίες)  οι ποσοτικές έρευνες χρήσης  οι έρευνες αξιολόγησης της ικανοποίησης των χρηστών  ο ρυθμός επιτυχίας  ο αριθμός αιτήσεων δανεισμού  η σύγκριση της συλλογής της βιβλιοθήκης έναντι υπάρχουσας αντιπροσωπευτικής συλλογής κλπ.

3 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 3 Ζητήματα για εξέταση:  Σκοπός της αξιολόγησης  Μέθοδοι αξιολόγησης (ποσοτικές, ποιοτικές, βασισμένες στη συλλογή, βασισμένες στους χρήστες)  Κριτήρια αξιολόγησης  Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των μεθόδων αξιολόγησης  Κριτήρια για την αξιολόγηση της πρόσβασης σε πληροφοριακούς πόρους  Γιατί είναι σημαντικές οι μέθοδοι συντήρησης και διατήρησης των συλλογών· Αξιολόγηση πληροφοριακών πόρων και συλλογών 2

4 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 4 Αξιολόγηση πληροφοριακών πόρων και συλλογών 3 Ζητήματα για εξέταση: * Η αξιολόγηση γίνεται για βελτίωση της συλλογής (σε σύγκριση με άλλες, με βάση ορισμένα κριτήρια) και για προσδιορισμό των αδύνατων σημείων (προκειμένου να ξεπεραστούν)  Πνευματική υπευθυνότητα  Πληρότητα στην κάλυψη του θέματος  Ακρίβεια και αξιοπιστία  Καταλληλότητα και επίπεδο κάλυψης  Οργάνωση του υλικού  Σημεία πρόσβασης (ευρετήρια κλπ)  Επικαιρότητα  Μοναδικότητα ή σύγκριση με άλλες πηγές  Μορφή

5 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 5 Κριτήρια επιλογής  Επίπεδο (π.χ. ίδρυμα, σχολή, τμήμα )  Χρήστες (π.χ. ΔΕΠ, φοιτητές)  Αναγνωστικό επίπεδο (π.χ. προσχολική ηλικία, έφηβοι κλπ)  Βάθος κάλυψης  Δανεισμός, διαδανεισμός  Υψος προϋπολογισμού, κόστος  Περιορισμοί, λογοκρισία  Ποιότητα (περιεχόμενο, φυσική εμφάνιση)  Γλώσσα και χώρα προέλευσης  Επικαιρότητα  Επιβραβεύσεις, συστάσεις

6 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 6 Κριτήρια επιλογής για ηλεκτρονικούς πόρους  Περιεχόμενο  Σχέση με έντυπη μορφή  Πρόσβαση  Τρόποι διάθεσης  Τεχνική υποστήριξη  Κόστος  Νομικά ζητήματα

7 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 7 Κριτήρια ως προς το περιεχόμενο:  Θεματική κάλυψη  Τι πληροφορίες περιέχει (βιβλιογραφικές, πλήρες περιεχόμενο, αριθμητικά δεδομένα κλπ)  Παραλείψεις (π.χ. νομοθεσία χωρίς σχέδια, διαγράμματα κλπ)  Επίπεδο χρηστών που απευθύνονται  Τρέχουσα ενημέρωση (επικαιρότητα)  Ποιότητα (εμφάνιση, ευκολία και φιλικότητα χρήσης, αναφορά σε γνωστές επισκοπήσεις, έκδοση από αναγνωρισμένο εκδοτικό οίκο)  Ευρετηρίαση  Κόστος (τι περιλαμβάνει το αναφερόμενο κόστος και με ποιους όρους : περιεχόμενα, περιλήψεις, πλήρες περιεχόμενο, μέρος της βάσης δεδομένων, έναν ή πολλούς και πόσους ταυτόχρονους χρήστες, πρόσθετες υπηρεσίες, αφανές κόστος όπως ΦΠΑ κλπ)

8 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 8 Κριτήρια ως προς το λογισμικό :  Περιβάλλον – διεπαφή (interface) (περιβάλλον λειτουργίας ως προς το λειτουργικό πρόγραμμα και λογισμικό εφαρμογής, π.χ. Dos, Windows, Unix, Web, Silverplatter, Dialog …)  Φιλικό περιβάλλον  Βοήθεια στους χρήστες  Δυνατότητες αναζήτησης, εμφάνισης, εκτύπωσης, αποθήκευσης  Ταχύτητα απόκρισης  Συνοδευτικά προγράμματα εμφάνισης και αποθήκευσης  Ευκολίες εγκατάστασης, παραμετροποίησης  Διαλειτουργικότητα (π.χ. συνδυασμό με πρόγραμμα βιβλιοθήκης)

9 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 9 Κριτήρια ως προς τον τρόπο χρήσης και πρόσβασης: Τρόποι πρόσβασης:  χρήση CDROM σε έναν υπολογιστή ή σε τοπικό δίκτυο ή σε δίκτυο ευρείας περιοχής)  επιγραμμική (online) πρόσβαση σε συστήματα διαθετών (hosts)  συστήματα πελάτη – εξυπηρετητή (client-server)  πρόσβαση μέσω ενδιάμεσου (μέσω εκδότη ή άλλης ηλεκτρονικής υπηρεσίας)  Διαδίκτυο

10 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 10 Κριτήρια ως προς τον τρόπο χρήσης και πρόσβασης… Αλλα κριτήρια:  μορφή πρωτογενών πόρων (έντυπη, σε CDROM, στο Διαδίκτυο)  επίπεδο χρήσης  απαιτήσεις σε υλικό και λογισμικό  καθεστώς ιδιοκτησίας, όροι συμβολαίων  αναγνώριση/αυθεντικοποίηση χρηστών, τιμολογιακή πολιτική  απαιτήσεις σε προσωπικό  σχέσεις με άλλες βιβλιοθήκες

11 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 11 Κριτήρια αγοράς των ηλεκτρονικών πόρων (ή/και των υπηρεσιών που παρέχουν) Κόστος αγοράς – κόστος χρήσης  Πάγιο κόστος αγοράς  Κόστος αγοράς ανάλογα με τον αριθμό των ταυτόχρονων χρηστών (per user)  Κόστος αγοράς ανάλογα με τον αριθμό των τόπων χρήσης (per site)  Συνδρομή (μηνιαία ή ετήσια, ανεξάρτητα της χρήσης)  Χρέωση ανάλογα με τη χρήση (για συστήματα πρόσβασης, ως προς τον αριθμό επισκέψεων ή/και ως προς τον αριθμό εγγραφών που ανακτώνται ή σελίδων που εκτυπώνονται)  Διαπραγματεύσεις, εκπτώσεις  Κοινοπραξίες

12 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 12  πνευματικά δικαιώματα  συμβόλαια χρήσης και πρόσβασης (licences)  συμβόλαια συντήρησης των προγραμμάτων εγκατάστασης (π.χ. προγράμματα ERL, Ultranet για δίκτυα CDROM, προγράμματα βιβλιοθήκης) Κριτήρια σχετικά με τα νομικά ζητήματα

13 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 13 Κριτήρια διάθεσης στους χρήστες:  Επιτόπου στις βιβλιοθήκες  Ελεύθερα  Με συνδρομή ή κάρτα χρήσης  Χρέωση εκτύπωσης ή αποθήκευσης σε ηλεκτρονικό μέσον  Στο Διαδίκτυο  Ελεύθερα  Με συνδρομή μηνιαία ή ετήσια  Με χρέωση ειδικών υπηρεσιών (π.χ. εκτυπώσεων) ή ανάλογα με τη χρήση (με ή χωρίς πάγια συνδρομή ταυτόχρονα), ως προς τον αριθμό επισκέψεων ή/και ως προς τον αριθμό εγγραφών που ανακτώνται ή σελίδων που εκτυπώνονται

14 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 14 Κριτήρια επιλογής περιοδικών Γενικά κριτήρια: (αποστολή και στόχοι, ανάγκες χρηστών)  Προτεραιότητες (εκπαιδευτική διαδικασία, ερευνητικές δραστηριότητες, λήψη αποφάσεων, επαγγελματική ενημέρωση κλπ)  Προτάσεις (από διδακτικό προσωπικό, φοιτητές, χρήστες, διοίκηση φορέα, Επιτροπή βιβλιοθήκης, προσωπικό βιβλιοθήκης κλπ)

15 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 15 Κριτήρια επιλογής περιοδικών Ειδικά κριτήρια:  ευρετήρια  βάσεις δεδομένων  εφημερίδες  ηλεκτρονικές υπηρεσίες  διαδανεισμός  κόστος, συχνότητα  αξιολόγηση στη βιβλιογραφία  προτιθέμενη χρήση  κοινό που απευθύνεται  μορφή  θεματική κάλυψη  αξιοπιστία προμηθευτή ηλεκτρονικής έκδοσης  σχέση έντυπης και ηλεκτρονικής μορφής

16 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 16 Κριτήρια επιλογής οπτικοακουστικών και πολυμέσων  Ποιους εξυπηρετούν  Εάν μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν οι χρήστες της βιβλιοθήκης  Εάν υπάρχει υποδομή στη βιβλιοθήκη για να χρησιμοποιηθούν  Εάν υπάρχει υποδομή στα σπίτια για να χρησιμοποιηθούν από τους χρήστες (σε σχέση με το δανειζόμενο υλικό)  Εάν μπορεί η βιβλιοθήκη να δανείζει και το σχετικό εξοπλισμό προκειμένου να χρησιμοποιηθούν  Ευκολία χρήσης  Διατήρηση/συντήρηση

17 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 17 Κριτήρια εκκαθάρισης (απόσυρσης) συλλογών Λαμβάνονται υπόψη :  το είδος της βιβλιοθήκης  οι χρήστες που εξυπηρετεί η βιβλιοθήκη  το περιεχόμενο (ανάλογα με τους χρήστες και την αποστολή της βιβλιοθήκης)  η χρήση (από στοιχεία δανεισμού)  η φυσική κατάσταση (π.χ. φθαρμένα, βρώμικα κλπ)

18 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 18 Κριτήρια εκκαθάρισης συλλογών Και επίσης:  ο φυσικός χώρος της βιβλιοθήκης και οι προοπτικές αύξησης (για τις ανάγκες εμπλουτισμού τα επόμενα 5 τουλάχιστον χρόνια αλλά και για αύξηση της πρόσκτησης υλικού σε ηλεκτρονική μορφή έναντι της έντυπης).  η ύπαρξη πολλαπλών αντιτύπων (π.χ. στις ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες, η απομάκρυνση πρέπει να γίνεται στο τέλος κάθε διδακτικής περιόδου)  η ύπαρξη νεώτερων εκδόσεων  η υποκειμενική κρίση του προσωπικού που ασχολείται με την εργασία αυτή

19 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 19 CREW (Continuous review, evaluation, weeding) MUSTIE M (misleading – παραπλανητικό) U (ugly – άσχημο) S (superceded – ξεπερασμένο) T(trivial – χωρίς αξία) I (irrelevant – άσχετο) E (elsewhere – αλλού)

20 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 20 CREW (Continuous review, evaluation, weeding)  Για την εκκαθάριση, χρησιμοποιούνται η ηλικία και τα στατιστικά χρήσης του τεκμηρίου, ανάλογα με το είδος του υλικού και το θέμα. Ετσι, π.χ. στην ιατρική, απομακρύνονται τα τεκμήρια που είναι πάνω από 5 ετών ενώ στην ιστορία λαμβάνεται ως όριο τα 15 χρόνια. Επίσης, τα μη λογοτεχνικά τεκμήρια που δεν έχουν δανειστεί τα τελευταία 3 χρόνια, απομακρύνονται από τη συλλογή, ενώ για τα λογοτεχνικά, εάν δεν έχουν χρησιμοποιηθεί για 2 χρόνια, τίθενται υποψήφια προς εκκαθάριση.  Γενικά, οι βιβλιοθήκες συχνά ακολουθούν τον κανόνα 5/3, δηλαδή 5 χρόνια είναι το όριο για την ηλικία (από το έτος έκδοσης) και 3 χρόνια το όριο για τη χρήση. Πάντως, τα κριτήρια τελικά διαμορφώνονται από τις βιβλιοθήκες και με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τις ανάγκες, την κουλτούρα, τις δυνατότητες που έχουν.

21 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 21

22 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 22 Μέθοδοι - τεχνικές αξιολόγησης συλλογών Για τον εμπλουτισμό της συλλογής με νέους τίτλους που δεν υπάρχουν:  Φόρμες που συμπληρώνουν οι χρήστες  Στοιχεία διαδανεισμού (τι ζητούν από άλλες συνεργαζόμενες βιβλιοθήκες)  Στοιχεία από αναζητήσεις που κάνουν σε βάσεις δεδομένων

23 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 23 Μέθοδοι - τεχνικές αξιολόγησης συλλογών Συγκέντρωση ποσοτικών (αριθμητικών) δεδομένων και σύγκριση με πρότυπα Κριτήρια:  κατηγορία βιβλιοθήκης  αριθμός τίτλων και αντιτύπων  αριθμός συνδρομών σε περιοδικά και σε βάσεις δεδομένων Πλεονεκτήματα:  ευκολία εφαρμογής  συγκεκριμένα αποτελέσματα Μειονεκτήματα:  δεν αξιολογείται η ποιότητα της συλλογής  αγνοούνται οι ειδικές απαιτήσεις και ανάγκες των χρηστών

24 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 24 Μέθοδοι - τεχνικές αξιολόγησης συλλογών Σύγκριση με αντίστοιχες βιβλιοθήκες Κριτήρια :  εισροές (χρήματα, χώρος, συλλογή, εξοπλισμός, προσωπικό)  εκροές (ποσοτικοποίηση της παραγόμενης εργασίας, αριθμός τεκμηρίων που δανείζονται, αριθμός ερωτημάτων που απαντώνται)  αποτελέσματα (στους χρήστες σε σχέση με την επαφή τους με τη βιβλιοθήκη)

25 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 25 Μέθοδοι - τεχνικές αξιολόγησης συλλογών Σύγκριση με βάση δεδομένο κατάλογο κριτηρίων (ποσοτικών και ποιοτικών) Πλεονεκτήματα:  λαμβάνονται υπόψη ποιοτικά και ποσοτικά κριτήρια  προσδιορίζονται τα κενά της συλλογής Μειονεκτήματα:  είναι προσανατολισμένη στη συλλογή και όχι στους χρήστες  μπορεί να χρησιμοποιούνται κατάλογοι με δεδομένα σύγκρισης ξεπερασμένα, υποκειμενικά, αυθαίρετα  απαιτεί πολλή εργασία, κατάλληλη για μεγάλες συλλογές

26 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 26 Μέθοδοι - τεχνικές αξιολόγησης συλλογών Μέθοδοι που βασίζονται στις εργασίες της βιβλιοθήκης (δεδομένα που εξάγονται από τις διαδικασίες στον ηλεκτρονικό κατάλογο) Δεδομένα δανεισμού Ηλικία συλλογών Ανάπτυξη των συλλογών Πλεονέκτημα: ευκολία υπολογισμού Μειονεκτήματα: οι δείκτες συχνά είναι πρόχειροι η στατιστική ερμηνεία δεν είναι πάντα εύκολη

27 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 27 Μέθοδοι - τεχνικές αξιολόγησης συλλογών έρευνες χρηστών  διερεύνηση αναγκών  ερμηνεία και μέτρηση ικανοποίησης των χρηστών

28 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 28 Μέθοδοι - τεχνικές αξιολόγησης συλλογών ανάλυση διαδικασιών αναζήτησης (transaction logs)

29 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 29 Μέθοδοι - τεχνικές αξιολόγησης συλλογών Conspectus Είναι μεθοδολογία αξιολόγησης των συλλογών σε μία ακαδημαϊκή βιβλιοθήκη. Αναπτύχθηκε στις ΗΠΑ στη δεκαετία του ’70 από την RLG (Research Libraries Group) και εφαρμόζεται ευρύτατα στις ΗΠΑ, στον Καναδά, στη Μ. Βρετανία και στην Αυστραλία.

30 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 30 Conspectus  Στόχος είναι η καταγραφή και σύγκριση της συλλογής μίας βιβλιοθήκης σε μία ορισμένη θεματική περιοχή με τη δυνατότητα πρόσκτησης υλικού στην περιοχή αυτή και με το στόχο εμπλουτισμού της στην ίδια περιοχή ανάλογα με τα εκπαιδευτικά και ερευνητικά προγράμματα.  Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη προγραμμάτων συνεργασίας με άλλες βιβλιοθήκες. Η αξιολόγηση της συλλογής περιλαμβάνει σύγκριση με αντίστοιχες συλλογές άλλων βιβλιοθηκών, βιβλιογραφική επισκόπηση.

31 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 31 Conspectus Χρησιμοποιούνται αριθμητικές τιμές για την εκτίμηση της τρέχουσας συλλογής σε κάθε θέμα και του επιθυμητού επιπέδου προσκτήσεων. Το περιεχόμενο της συλλογής (οι πληροφοριακοί πόροι) διαιρείται σε βασικές θεματικές κατηγορίες.

32 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 32 Conspectus Χρησιμοποιούνται 6 δείκτες εκτίμησης των συλλογών μιας βιβλιοθήκης : Επίπεδο 0 : εκτός ενδιαφέροντος (out of scope) Επίπεδο 1: ελάχιστο (minimal) Επίπεδο 2: βασικό (basic) Επίπεδο 3: εκπαιδευτικό (educational) Επίπεδο 4: ερευνητικό (research) Επίπεδο 5: εξαντλητικό (comprehensive) * Οι δείκτες αυτοί χαρακτηρίζουν τρεις διαφορετικές πλευρές στη διαχείριση της συλλογής:  Επίπεδο τρέχουσας συλλογής (CL – current collection level)  Υποχρέωση πρόσκτησης (AC – acquisition commitment)  Σκοπός συλλογής (GL – collection goal)

33 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 33 Conspectus  University of Manitoba Libraries http://www.umanitoba.ca/libraries/units/collections/conspectus/c onspectus_history.shtml  The University of Queensland Libraries http://www.library.uq.edu.au/

34 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 34

35 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 35 Vanderbilt University, Central Library Arts, Humanities, and Social Sciences http://www.library.vanderbilt.edu/central/conspec.html

36 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 36 Vanderbilt University, Science and Engineering Library http://www.library.vanderbilt.edu/science/conspectus.html

37 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 37 Ενδεικτική βιβλιογραφία American Library Association. Association for Library Collections and Technical Services. Collection Management and Development Guide Series. Bushing, M. (1995, Winter). The library's product and excellence. Library Trends, 43, 384- 400. Bushing, M. (1992). The conspectus: Possible process and useful product for the ordinary library. In R.J. Wood & K. Strauch Collection assessment: A look at the RLG Conspectus, (pp.81 - 95). The Acquisitions Librarian, 7. New York: Haworth Dorst, T. J. (1994). Employing collection management as an institutional change agent (at the Illinois State Library). In G. N. Olson & B. McFadden Allen (Eds.). Cooperative collection management: The conspectus approach. [Special Issue]. Collection Building, 13(2-3), 91-6. Hawks, C. P. (1992). In support of collection assessment: The role of automation in the acquisitions and serials departments. Journal of Library Administration, 17(2), 13-30. Powell, N. (1994). Using the WLN conspectus in a non-automated environment. Collection Building, 13(2-3), 69-82. Wood, R. J. (1996). The conspectus: A collection analysis an development success. Library Acquisitions: Practice & Theory, 20(4), 429-453.

38 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 38 Αξιολόγηση προμηθευτών Ποιοτικά κριτήρια Αποστολές (έγκαιρα, κανονικά) Τιμολόγηση (σωστά, πλήρη στοιχεία, σε σειρά που διευκολύνει, ανάλογα με είδος…) Συσκευασία (σωστή διεύθυνση, σωστή τοποθέτηση περιεχομένων) Προσωπική εξυπηρέτηση Εύκολη επικοινωνία Άμεση απόκριση στις κλήσεις και στις υπομνήσεις Σωστές καταστάσεις παραλαβών Άμεση απόκριση στις επιστροφές (από λάθη, κακέκτυπα κλπ) Ειδικές υπηρεσίες (π.χ. ηλεκτρονικά περιοδικά)

39 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 39 Αξιολόγηση προμηθευτών Ποσοτικά κριτήρια Περιγραφικές στατιστικές (ημέρες παραλαβής, μέσο όρο - mean, μεσαία τιμή - median) Στατιστικές έρευνες (στοιχεία, δείγμα, χρόνος έρευνας) Στοιχεία έρευνας: ποσοστό εκπλήρωσης της υποχρέωσης (παραληφθέντες τίτλοι/παραγγελθέντες τίτλοι) ταχύτητα εκπλήρωσης της υποχρέωσης εκπτώσεις έξοδα άλλων υπηρεσιών αριθμός υπομνήσεων απόκριση σε υπομνήσεις ακυρώσεις παραγγελιών ημέρες παραλαβής από ημέρα παραγγελίας

40 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 40 Ενδεικτική Βιβλιογραφία American Library Association, Collection Management Development Committee. Guide to performance evaluation of library materials vendors. Chicago: American Library Association, 1988 Liang, C. Critical success factors for reinventing the academic library, Reference Services Review, 1999, Vol. 27 No. 2, pp. 127-133. McClure, C. R.; Lopata, C. Assessing the Academic Networked Environment: Strategies and Options. [Web Page] Report from the School of Information Studies, Syracuse University, 1996. [cited 21/4/1997]. Available from WWW: http://istweb.syr.edu/Project/Faculty/McClure- Network/TOC.htm. Slote, S. Weeding library collections: library weeding methods. 4 th ed. Englewood, Colorado: Libraries Unlimited Inc., 1997. Wood, R. and Strauch, K. Collection assessment: A look at the RLG Conspectus. New York: The Haworth Press Inc., 1992.

41 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 41 Αξιολόγηση συστημάτων ανάκτησης πληροφοριών Περιλαμβάνονται έντυπα ευρετήρια, κατάλογοι, βάσεις δεδομένων, ιστοσελίδες, συστήματα επιλεκτικής διάχυσης πληροφοριών. Κριτήρια: –κάλυψη –κατηγορίες πηγών πληροφόρησης –πεδίο εφαρμογής –θεματική κάλυψη –μοναδικότητα –επικάλυψη

42 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 42 Αξιολόγηση συστημάτων ανάκτησης πληροφοριών –ποιότητα –πληρότητα –αξιοπιστία –ευκολία πρόσβασης και χρήσης –περιβάλλον –κριτήρια αναζήτησης

43 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 43 Αξιολόγηση συστημάτων ανάκτησης πληροφοριών Ανάκληση (recall) – ακρίβεια (precision) Εάν α=τομή σχετικών και ανακτηθέντων β=σύνολο ανακτηθέντων γ=σύνολο σχετικών, τότε Ανάκληση=α/α+γ Ακρίβεια=α/α+β β αγ

44 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 44 Αξιολόγηση συστημάτων ανάκτησης πληροφοριών Δυνατότητα να διερευνηθούν ζητήματα όπως: αποτυχίες/σφάλματα στην αναζήτηση και ανάκτηση αδυναμίες του θεματικού ευρετηρίου που χρησιμοποιείται ανεπάρκεια ευρετηρίασης σύγκριση με άλλα συστήματα

45 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 45 From : FreeFind Staff Subject : Weekly search report Site ID : 1269228 Account URL : http://library.tee.gr/libgen.htm Account EMail : toraki@tee.grhttp://library.tee.gr/libgen.htmtoraki@tee.gr Most Recent Queries ------------------- Day Time of Query Query --- -------------------- --------------- Mon Nov 24 09:12:39 2003 ΜΕΛΕΤΕΣ Mon Nov 24 04:48:02 2003 Αντιρριο Mon Nov 24 04:47:46 2003 Ριο Mon Nov 24 02:18:44 2003 ΕΑΚ 2000 Mon Nov 24 02:04:01 2003 Βάση Δεδομένων Sat Nov 22 09:33:30 2003 κατασκευαστικες Fri Nov 21 04:27:04 2003 ΜΗ ΝΕΥΤΩΝΕΙΑ ΥΓΡΑ Wed Nov 19 09:00:32 2003 υγρο λαστιχο Wed Nov 19 07:08:48 2003 ασφάλεια μηχανημάτων Tue Nov 18 13:50:34 2003 συγκολλησεις Tue Nov 18 10:59:00 2003 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΡΔΕΥΟΜΕΝΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΔΙΑΔΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Tue Nov 18 10:49:21 2003 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΡΔΕΥΟΜΕΝΟΥ ΝΕΡΟΥ ΠΕΔΙΑΔΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Mon Nov 17 01:02:56 2003 ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΤΕΕ/ΤΚΜ Fri Nov 14 05:40:07 2003 Ευρωκώδικας 2 Fri Nov 14 01:02:25 2003 quality Tue Nov 11 05:43:50 2003 ωφελιμισμός Mon Nov 10 23:52:50 2003 Γ.Ο.Κ. Mon Nov 10 23:52:29 2003 ΓΟΚ Mon Nov 10 11:13:25 2003 κατ' όγκον εκμετάλευση Nov 07 00:04:49 2003 συντελεστης αναθεωρησης Fri Nov 07 00:03:02 2003 αντικειμενικες αξιες Wed Nov 05 00:22:22 2003 ΧΥΤΑ

46 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 46 Αξιολόγηση συστημάτων ανάκτησης πληροφοριών συστήματα επιλεκτικής διάχυσης πληροφοριών (SDI): Ποιότητα έγκαιρη ενημέρωση Μοναδικότητα ανάκληση/ακρίβεια κάλυψη (σχετικά/σημαντικά)

47 Αξιολόγηση πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, 5 Αξιολόγηση συλλογών, Κατερίνα Τοράκη/2004-2005/Ιόνιο ΤΑΒ ΜΠΣ 47 Αξιολόγηση συστημάτων διάθεσης τεκμηρίων και διαδανεισμού (document delivery) - (interlibrary loan) Εξετάζονται η διαθεσιμότητα των τεκμηρίων εκεί όπου βρίσκεται ο χρήστης και οι δυνατότητες παράδοσης από άλλες βιβλιοθήκες. Μερικά ζητήματα: –γιατί ο χρήστης δεν τα έχει (δεν ζητήθηκαν, είναι ήδη δανεισμένα σε άλλον, υπάρχει λανθασμένη αναφορά στον κατάλογο, βρίσκονται σε λάθος θέση…) –ποιές βιβλιοθήκες τα έχουν –με ποιους όρους και διαδικασίες γίνονται διαθέσιμα –πόσο σύντομα –με τι κόστος ….