ΗΜΕΡΙΔΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΠΙΝ Προγραμματική Περίοδος 2014 - 2020 Εισήγηση: Περιφερειακή Οικονομία (η Πρόκληση της Έξυπνης Εξειδίκευσης) Μάιος 2013.

Παρουσίαση με θέμα: "ΗΜΕΡΙΔΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΠΙΝ Προγραμματική Περίοδος 2014 - 2020 Εισήγηση: Περιφερειακή Οικονομία (η Πρόκληση της Έξυπνης Εξειδίκευσης) Μάιος 2013."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΗΜΕΡΙΔΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΠΙΝ Προγραμματική Περίοδος 2014 - 2020 Εισήγηση: Περιφερειακή Οικονομία (η Πρόκληση της Έξυπνης Εξειδίκευσης) Μάιος 2013

2 Ανταγωνιστικότητα και Οικονομία 1 Υφιστάμενη Κατάσταση ΠΙΝ Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία Το 2010 η Π.Ι.Ν. κατατάσσεται μεταξύ των Περιφερειών με τη μεγαλύτερη μείωση Α.Π.Α. (-7,5%). Σημαντική είναι η συνεισφορά του Τριτογενούς Τομέα (89% έναντι 79,8% στο σύνολο της χώρας). Ο Δευτερογενής Τομέας συμμετέχει με ιδιαίτερα χαμηλό ποσοστό 8,4% (έναντι 17% στο σύνολο της χώρας) και ο Πρωτογενής Τομέας με 2,40% (έναντι 3,1% στο σύνολο της χώρας). Διάρθρωση Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (ΑΠΑ) ανά Τομέα και Περιφερειακή Ενότητα Πρωτογενής ΤομέαςΔευτερογενής ΤομέαςΤριτογενής Τομέας % στο σύνολο της ΑΠΑ 2005 % στο σύνολο της ΑΠΑ 2010 Μεταβολή 2005-2010 % στο σύνολο της ΑΠΑ 2005 % στο σύνολο της ΑΠΑ 2010 Μεταβολή 2005-2010 % στο σύνολο της ΑΠΑ 2005 % στο σύνολο της ΑΠΑ 2010 Μεταβολή 2005-2010 Ζάκυνθος6,5%2,5%-61,2%8,4%6,7%-20,5%85,1%90,8%6,7% Κέρκυρα4,0%1,7%-57,7%10,3%6,2%-39,3%85,7%92,1%7,4% Κεφαλληνία & Ιθάκη 4,7%5,1%7,5%20,7%13,6%-34,4%74,5%81,3%9,1% Λευκάδα3,1%2,0%-36,4%16,9%11,7%-30,6%80,0%86,3%7,9% Σύνολο ΠΙΝ4,6%2,6%-43,7%12,6%8,4%-33,5%82,8%89,0%7,5% Σύνολο Χώρας4,9%3,2%-33,9%19,7%17,0%-13,8%75,4%79,8%5,8%

3 Ανταγωνιστικότητα και Οικονομία 2 Υφιστάμενη Κατάσταση ΠΙΝ Κατά Κεφαλή ΑΕΠ Η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων το 2010, ως προς το ΚΚ ΑΕΠ, κατέχει την έβδομη επίδοση μεταξύ των Περιφερειών της χώρας με 17.189€, κάτω από τον εθνικό μέσο όρο (19.646 €), υποχωρώντας κατά δύο θέσεις σε σχέση με την περίοδο 2004-2009.

4 Ανταγωνιστικότητα και Οικονομία 3 Υφιστάμενη Κατάσταση ΠΙΝ Χαρακτηριστικά του πρωτογενή τομέα είναι το μικρό μέγεθος των εκμεταλλεύσεων και η χαμηλή παραγωγικότητα. Η γεωργική γη δέχεται έντονες πιέσεις από την τουριστική δραστηριότητα και την οικιστική ανάπτυξη. Τα βασικά αγροτικά προϊόντα της Περιφέρειας συνδέονται με παραδοσιακές μονοκαλλιέργειες (λάδι, κρασί). Παρόλα αυτά, υπάρχει σειρά προϊόντων με Ονομασία Προέλευσης ή Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (κουμ-κουάτ, κρασιά, ελαιόλαδο), καθώς και προϊόντα που μπορούν να τύχουν πιστοποίησης (τυροκομικά Κεφαλονιάς, φακές Εγκλουβής, αυγοτάραχο Λευκάδας κ.α.) Ο δευτερογενής τομέας διατηρεί τη δεύτερη θέση ως προς την Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία και την απασχόληση. Στη διάρθρωσή του κυριαρχούν ο τομέας των κατασκευών (67,7% των επιχειρήσεων) και η μεταποιητική δραστηριότητα στους κλάδους τροφίμων, ποτών, τουριστικών ειδών και οικοδομικών υλικών (30,7% των επιχειρήσεων) Ο τριτογενής τομέας είναι ο δυναμικότερος τομέας οικονομικής δραστηριότητας της Περιφέρειας. Τα τελευταία χρόνια, ο τουρισμός έγινε η κυρίαρχη μορφή της τριτογενούς δραστηριότητας και τα Ιόνια Νησιά έχουν κατακτήσει μιαν εξέχουσα θέση στην ελληνική τουριστική αγορά, προσελκύοντας το 7% των αφίξεων, το 10% των διανυκτερεύσεων και προσφέροντας το 11% των ξενοδοχειακών κλινών της χώρας. Πρόκειται όμως για ένα είδος τυποποιημένου τουρισμού, που μειώνει τις ευκαιρίες αποκόμισης ωφελειών από τον τόπο προορισμού (μείωση πληρότητας). Η αγορά των κρουαζιέρων παρουσιάζει άνοδο τα τελευταία χρόνια. Σε ότι αφορά την εμπορική δραστηριότητα, αυτή αντλούσε την σημαντικότητά της από τους σχετικά αυξημένους τζίρους, πολλαπλάσιους των άλλων δραστηριοτήτων. Πρωτογενής – Δευτερογενής – Τριτογενής Τομέας

5 Ανταγωνιστικότητα και Οικονομία 4 Υφιστάμενη Κατάσταση ΠΙΝ Και η ανταγωνιστικότητα της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων απειλείται κυρίως από: το μακροχρόνιο εγκλωβισμό σε παραγωγικές μονομέρειες (μαζικός τουρισμός, εκτατικές καλλιέργειες) μέτριας & χαμηλής παραγωγικότητας την ατελή διασύνδεση των τοπικών παραγωγικών τομέων, που ακόμη και έτσι ασκούν παραδοσιακά έναν συμπληρωματικό ρόλο (χωρίς βεβαίως να παραγνωρίζονται οι επιπτώσεις της νησιωτικότητας και οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης ) …………. Πρωτογενής – Δευτερογενής – Τριτογενής Τομέας Σε μια περίοδο που: νέα πρότυπα, προϊόντα & υπηρεσίες τείνουν να επικρατήσουν διεθνώς και αναδύονται συνεχώς νέοι ανταγωνιστές. η ζήτηση ευνοεί τοπικά, παραδοσιακά, ποιοτικά, τυποποιημένα προϊόντα υψηλής κατά κύριο λόγο προστιθέμενης αξίας

6 Ανταγωνιστικότητα και Οικονομία  Η υψηλή αναγνωρισιμότητά της ως δημοφιλούς και διεθνώς γνωστού τουριστικού προορισμού της Μεσογείου.  Η γεω-μορφολογία και οι ποικίλοι (φυσικοί, πολιτιστικοί, παραγωγικοί) πόροι που προσφέρουν τις προϋποθέσεις για διαφοροποίηση του παραγωγικού υποδείγματος  Λειτουργία Πανεπιστημιακών και Τεχνολογικών Ιδρυμάτων και η εξειδίκευσή τους σε θέματα άμεσου περιφερειακού ενδιαφέροντος (περιβάλλον, πολιτισμός, ΤΠΕ κλπ)  Ύπαρξη τηλεπικοινωνιακών υποδομών σύνδεσης με το εθνικό και διεθνές δίκτυο και αυξανόμενη χρήση διαδικτύου Αλλά να αξιοποιήσει τις Ευκαιρίες που προσφέρουν κυρίως:  Η διεθνώς προωθούμενη αειφορία του τουριστικού μοντέλου, στην κατεύθυνση της διασύνδεσης των παραγωγικών τομέων και  Οι δυνατότητες διασύνδεσης της έρευνας-καινοτομίας με τους παραγωγικούς τομείς και αξιοποίησης της ψηφιακής τεχνολογίας για την τόνωση της ανταγωνιστικότητας των Επιχειρήσεων, αλλά και την αντιμετώπιση αρνητικών πτυχών της νησιωτικότητας, βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής 5 Η Περιφέρεια καλείται να αναδείξει τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα, τα «Δυνατά της Σημεία», που είναι:

7 Ανταγωνιστικότητα και Οικονομία Στρατηγικοί Στόχοι Με εργαλεία: 6 ΠοιότηταΚαινοτομία Δικτύωση Ποιοτική αναβάθμιση των ήδη προσφερομένων προϊόντων & υπηρεσιών (πιστοποίηση, ταυτότητα) Δημιουργία νέων προϊόντων & υπηρεσιών (τυπικά, πιστοπ. προϊόντα, ειδικές μορφές τουρισμού, δημιουργική οικονομία κλπ), που ενσωματώνουν καινοτομίες, αποτελέσματα έρευνας & τεχνολογίες Προώθηση συνεργατικών σχημάτων παραγωγών ή και ερευνητικών ιδρυμάτων, με οριζόντια ή κάθετη διάταξη Ταυτότητα Ποιοτική αναβάθμιση Προϊόντων & υπηρεσιών Ποιοτική αναβάθμιση Προϊόντων & υπηρεσιών Διαφοροποίηση παραγωγικού συστήματος στο πλαίσιο μιας στρατηγικής «Έξυπνης Εξειδίκευσης» Δημιουργία «νέων» Προϊόντων & υπηρεσιών Δημιουργία «νέων» Προϊόντων & υπηρεσιών Προώθηση δικτύων συνεργασίας Προώθηση δικτύων συνεργασίας

8 Ανταγωνιστικότητα και Οικονομία Έρευνα, Τεχνολογική Ανάπτυξη και Καινοτομία (1/2)  Υποστήριξη του τομέα της έρευνας, μέσω της δημιουργίας κατάλληλων δομών και υποδομών (εργαστηριακών κλπ)  Δημιουργία και προώθηση μεταπτυχιακών προγραμμάτων και δράσεων κατάρτισης ερευνητών  Προώθηση της καινοτομίας με προτεραιότητα στους τομείς του τουρισμού, του πολιτισμού, του περιβάλλοντος, του κοινωνικού και του πρωτογενή τομέα  Προώθηση καινοτόμου επιχειρηματικότητας νέων  Ανάπτυξη διασυνδέσεων Πανεπιστημιακών-Τεχνολογικών ιδρυμάτων και παραγωγικού ιστού - διάχυσης & αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας και καινοτομίας στην τοπική κοινωνία – οικονομία. 7 Κατευθύνσεις Πολιτικής

9 Ανταγωνιστικότητα και Οικονομία Ψηφιακή Σύγκλιση  Ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων-μάθησης  Επέκταση των ευρυζωνικών υπηρεσιών και των σχετικών δικτύων υψηλών ταχυτήτων - δικτυακή κάλυψη «κενών» ειδικά στα μικρά νησιά  Προώθηση των εφαρμογών ΤΠΕ, με έμφαση στις υπηρεσίες, στη μάθηση, στον πολιτισμό, στην υγεία, στο περιβάλλον και τον τουρισμό  Αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών με την ενσωμάτωσή τους στη λειτουργία των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.  Εγκατάσταση δικτύου υπερτοπικής εμβέλειας και δημιουργία κέντρων αποθήκευσης & υπολογισμού δεδομένων (data centers) 8 Κατευθύνσεις Πολιτικής

10 Ανταγωνιστικότητα και Οικονομία Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ΜΜΕ  Ποιοτική αναβάθμιση τουριστικού δυναμικού – ενίσχυση επιχειρηματικής δραστηριοποίησης & υποδομών σε ειδικές & νέες μορφές τουρισμού  Ενίσχυση αγροτικού τομέα και μεταποίησης (με έμφαση στα τοπικά προϊόντα και το «καλάθι» της Περιφέρειας) στην κατεύθυνση της τυποποίησης  Ενδυνάμωση της αναγνωρισιμότητας Τοπικών Προϊόντων (πιστοποίηση - χρήση βιολογικών μεθόδων) και Προώθησή τους στις αγορές  Στήριξη της «δημιουργικής οικονομίας» και του σύγχρονου πολιτισμού (κινηματογράφος, οπτικοακουστικά μέσα, εκδόσεις, design, κλπ)  Αξιοποίηση των δυνατοτήτων της θαλάσσιας (μπλε) οικονομίας  Προώθηση της εξωστρέφειας των ΜΜΕ-προώθηση/δημιουργία δικτύων με επίκεντρο τον τουρισμό  Προώθηση καινοτόμων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων που διασυνδέουν τον τουρισμό με τον πολιτισμό & τον πρωτογενή τομέα  Ενεργειακή απόδοση και χρήση ΑΠΕ στις ΜΜΕ 9 Κατευθύνσεις Πολιτικής

11 Ανταγωνιστικότητα και Οικονομία Πολιτισμός & Περιβάλλον  Ανάδειξη και αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και του τοπίου με την οργάνωση θεματικών διαδρομών και δικτύων  Σύνδεση αρχαιολογικών χώρων και τόπων ιστορικής μνήμης με πολιτιστικούς θεσμούς και φορείς  Δημιουργία βιώσιμων πολιτιστικών θεσμών, διεθνούς εμβέλειας και ενδιαφέροντος  Διάσωση, διατήρηση και ανάδειξη των πολιτιστικών και παραδοσιακών αρχιτεκτονικών χαρακτηριστικών, του λαϊκού πολιτισμού & της γαστρονομίας  Ανάδειξη της φυσιογνωμίας, της εικόνας και της ιστορίας των πόλεων στο πλαίσιο της ανάδειξης και προβολής της πολιτιστικής και άυλης κληρονομιάς  Προστασία, ανάδειξη και ήπια αξιοποίηση περιοχών που χαρακτηρίζονται για τη μοναδικότητά τους ως οικοσυστήματα, τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και γενικά ως στοιχεία της φυσικής κληρονομιάς, περιλαμβανομένου του αγροτικού τοπίου 10 Κατευθύνσεις Πολιτικής

12 Ανταγωνιστικότητα και Οικονομία Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης Τα παραπάνω αποτελούν συνιστώσες της στρατηγικής για την «Έξυπνη Εξειδίκευση» της Π.Ι.Ν. Πρόκειται για μία στρατηγική που ενισχύει τα τοπικά συγκριτικά πλεονεκτήματα με νέες και καινοτόμες προσεγγίσεις και με την αξιοποίηση της τεχνολογίας και επιστήμης. 11

13 Ανταγωνιστικότητα και Οικονομία Μια στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης στοχεύει:  Στην Ανανέωση Παραδοσιακών Κλάδων με τον προσανατολισμό σε δραστηριότητες υψηλότερης προστιθέμενης αξίας και νέες αγορές  Στον Εκσυγχρονισμό με την υιοθέτηση και διάδοση νέων τεχνολογιών  Στην Τεχνολογική Διαφοροποίηση από υφιστάμενες εξειδικεύσεις σε συναφή πεδία  Στην Ανάπτυξη Νέων Οικονομικών Δραστηριοτήτων μέσω ριζικής τεχνολογικής ανανέωσης και καινοτομίας  Στην Αξιοποίηση Νέων Μορφών Καινοτομίας, όπως ανοικτή καινοτομία, καινοτομία από τους χρήστες, κοινωνική καινοτομία, καινοτομία στις υπηρεσίες 12