Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ & ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ Παπαγιαννάκης Λευτέρης Οικονομολόγος,

Παρουσίαση με θέμα: "Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ & ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ Παπαγιαννάκης Λευτέρης Οικονομολόγος,"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ & ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ Παπαγιαννάκης Λευτέρης Οικονομολόγος, Οικονομολόγος, Καθηγητής ΕΜΠ Συνέδριο ΤΕΕ, 3-7-2006

2 Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 Βασικές Διαπιστώσεις

3 Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 Σύνολο Μεταποίησης (Προστιθέμενη Αξία, % του ΑΕΠ, 1980-2002) Πηγή: ΟΟΣΑ, Βάση Δεδομένων STAN, 2006 (Επεξεργασία στοιχείων: Λ. Παπαγιαννάκης, Καθηγητής ΕΜΠ – ΕΒΕΟ)

4 Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 Κλάδοι «έντασης τεχνολογίας» στη Μεταποίηση (Προστιθέμενη Αξία, % της Μεταποίησης, 2002) Πηγή: ΟΟΣΑ, Βάση Δεδομένων STAN, 2006 (Επεξεργασία στοιχείων: Λ. Παπαγιαννάκης, Καθηγητής ΕΜΠ – ΕΒΕΟ)

5 Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 Κλάδοι «έντασης τεχνολογίας» στο ΑΕΠ (Προστιθέμενη Αξία, % του ΑΕΠ, 2002) Πηγή: ΟΟΣΑ, Βάση Δεδομένων STAN, 2006 (Επεξεργασία στοιχείων: Λ. Παπαγιαννάκης, Καθηγητής ΕΜΠ – ΕΒΕΟ)

6 Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 Ικανότητα Διεθνοποίησης ?

7 Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 Δείκτης Επίδοσης σε Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (θέση σε 140 χώρες, μ.ο. κυλιόμενης 3ετίας) Πηγή: World Investment Report, UN, 2003 (επεξεργασία στοιχείων: Λ.Παπαγιαννάκης, ΕΒΕΟ - ΕΜΠ) 0 20 40 60 80 100 120 140 1988- 199089-9190-9291-9392-9493-9594-9695-9796-9897-9998-0099-0100-0201-03 2002- 2004 ΙΡΛ ΦΙΝ ΕΛΛ

8 Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 Εξαγωγές αγαθών / ΑΕΠ (%, 2002) Πηγή: Institute for Management and Development, 2003 (επεξεργασία στοιχείων: Λ.Παπαγιαννάκης, ΕΒΕΟ - ΕΜΠ)

9 Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 4% 6% 8% 10% 12% 1960196219641966196819701972197419761978198019821984198619881990 1992 19941996199820002002 Εξαγωγές αγαθών / ΑΕΠ (%, μ.ο. κυλιόμενης 3ετίας, 1960-2003) Πηγή: Κέντρο Εξαγωγικών Ερευνών & Μελετών (επεξεργασία στοιχείων ΕΣΥΕ & Εθνικών Λογαριασμών), 2005

10 Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 14% 16% 18% 20% 22% 24% 26% 28% 1960196219641966196819701972197419761978198019821984198619881990 199219941996199820002002 Εισαγωγές αγαθών / ΑΕΠ (%, μ.ο. κυλιόμενης 3ετίας, 1960-2003) Πηγή: Κέντρο Εξαγωγικών Ερευνών & Μελετών (επεξεργασία στοιχείων ΕΣΥΕ & Εθνικών Λογαριασμών), 2005

11 Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 30% 40% 50% 1960196219641966196819701972197419761978198019821984198619881990 1992 19941996199820002002 Κάλυψη Εισαγωγών από Εξαγωγές αγαθών (%, μ.ο. κυλιόμενης 3ετίας, 1960-2003) Πηγή: Κέντρο Εξαγωγικών Ερευνών & Μελετών (επεξεργασία στοιχείων ΕΣΥΕ & Εθνικών Λογαριασμών), 2005

12 Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 Μεταποίηση: Βαθμός Διεθνοποίησης (Εισαγωγική Διείσδυση & Εξαγωγική Επίδοση, %, 2002) Πηγή: ΟΟΣΑ, Βάση Δεδομένων STAN, 2006 (Επεξεργασία στοιχείων: Λ. Παπαγιαννάκης, Καθηγητής ΕΜΠ – ΕΒΕΟ) ΙΑΠ ΠΟΛ ΝΟΡ ΗΒ ΙΤΑ ΠΟΡ ΗΒ ΚΑΝ ΓΕΡ ΑΥΣ ΦΙΝ ΕΛΒ ΙΣΛ ΕΕ ΤΣΕ ΙΣΠ G7 ΣΟΥ ΔΑΝ ΟΛΛ ΗΠΑ ΣΛΚ ΙΡΛ ΟΥΓ ΚΟΡ ΜΕΞ 0 50 100 050100 Εισαγωγική Διείσδυση (Εισαγωγές / Φαινομενική Κατανάλωση) Εξαγωγική Επίδοση (Εξαγωγές / Παραγωγή) ΕΛΛ (46,22)

13 Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 0% 5% 10% 15% 20% 25% 1953-571958-621963-671968-721973-771978-821983-871988-921993-971998-00 Χημικά, Μέταλλα & Προϊόντα Τσιμέντα, Υφάσματα Ρούχα Τα «κύματα» της εκβιομηχάνισης (Εξαγωγές ομάδων προϊόντων, % συνόλου εξαγωγών, μ.ο. 5ετίας, 1953-2001) Πηγή: Κέντρο Εξαγωγικών Ερευνών & Μελετών, 2005 (επεξεργασία στοιχείων: Λ.Παπαγιαννάκης, ΕΒΕΟ - ΕΜΠ)

14 Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 Επενδύουμε στη Γνώση ?

15 Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 Πηγή: EU, «European Innovation Scoreboard 2005» (επεξεργασία: Λ. Παπαγιαννάκης, ΕΒΕΟ - ΕΜΠ) Δαπάνες για Έρευνα & Τεχνολογική Ανάπτυξη (% του ΑΕΠ ή λόγος, 2003) 0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 ΦΙΝΙΡΛΕΛΛ ΣΥΝΟΛΟ (% ΑΕΠ) x3 (μ.ο. ΕΕ25) x6 x2 ΔΗΜΟΣΙΕΣ (%) x2,5 x1,7 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ (%) x12 x6 x4 ΕΠΙΧ / ΔΗΜ (Λόγος) x5 x4

16 Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 Επενδύουμε στο Ανθρώπινο Κεφάλαιο ?

17 Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 0 10 20 30 40 50 60 25-3455-64 ΕΛΛ ΙΡΛΦΙΝΗΠΑΙΑΠ Πτυχιούχοι Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (% πληθυσμού, 25-34 & 55-64 ετών, 2002) Πηγή: OECD, «Education at a glance, 2003» (επεξεργασία: Λ. Παπαγιαννάκης, ΕΒΕΟ - ΕΜΠ)

18 Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 Πηγή: OECD, «STI, Scoreboard 2005» (επεξεργασία: Λ. Παπαγιαννάκης, ΕΒΕΟ - ΕΜΠ) Ερευνητές - Σύνολο & σε Επιχειρήσεις ( 0 / 00 απασχολουμένων, 2003) 0 5 10 15 20 25 ΦΙΝΙΡΛΕΛΛΕΕ15ΟΟΣΑ ανά 1.000 απασχολούμενους Σύνολο Ερευνητών Ερευνητές σε Επιχειρήσεις 10% 5% 10% 3% 4% 57% 64%27% 48%64% x 10 x 3,5 x 3x 4

19 Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 Πηγή: OECD, «Education at a Glance, 2005» (επεξεργασία: Λ. Παπαγιαννάκης, ΕΒΕΟ - ΕΜΠ) Ανεργία & Επίπεδο Εκπαίδευσης (% ατόμων ηλικίας 25-29 ετών, 2003) 0 5 10 15 ΕΛΛΙΡΛΦΙΝΟΟΣΑ Δημοτικό+ΓυμνάσιοΛύκειο +Τριτοβάθμια

20 Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 Πηγή: ΕΣΥΕ, επεξεργασία: ΙΝΕ/ΓΣΕΕ, Περιοδικό «Ενημέρωση», τ. 127, Απρίλιος 2006 Ανεργία & Επίπεδο Εκπαίδευσης (% κατά κατηγορία, άτομα ηλικίας 15-29 ετών, 2005) 0 5 10 15 20 25 Δημοτικό Γυμνάσιο Λύκειο Τριτοβάθμια

21 Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 Επιχειρηματικότητα ?

22 Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 Πηγή: GEM-IOBE, «Η Επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα», 2005 (επεξεργασία: Λ. Παπαγιαννάκης, ΕΒΕΟ - ΕΜΠ) Επιχειρηματικότητα – ποσότητα & ποιότητα (Δείκτης, Ελλάδα = 100, 2003) 60 80 100 120 140 160 Συνολική Υψηλών Δυνατοτήτων Εταιρική ΕΛΛΦΙΝΙΡΛ

23 Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 Πηγή: EU, «European Innovation Scoreboard, 2005» (επεξεργασία: Λ. Παπαγιαννάκης, ΕΒΕΟ - ΕΜΠ) Δείκτης Καινοτομικότητας (σύνθετος δείκτης, 2005) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 0123456789101112131415161718192021222324252627282930 ΓΕΡ ΣΟΥ ΦΙΝ ΕΛΒ ΓΑΛ ΙΣΛ ΑΥΣ ΗΒ ΟΛΛ ΒΕΛ ΔΑΝ ΙΤΑ ΝΟΡ ΙΡΛ ΛΟΥ ΛΙΘ ΠΟΡ ΒΟΥ ΛΕΤ ΤΣΕ ΟΥΓ ΕΣΘ ΣΛΝ ΙΣΠ ΡΟΥ ΚΥΠ ΠΟΛ ΕΛΛ ΣΛΚ

24 Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 και όμως...

25 Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 0% 5% 10% 15% 20% 25% 1953-571958-621963-671968-721973-771978-821983-871988-921993-971998-00 Χημικά, Μέταλλα & Προϊόντα Τσιμέντα, Υφάσματα Ρούχα Μηχανήματα, Εξοπλισμοί Το «νέο κύμα» της εκβιομηχάνισης (Εξαγωγές ομάδων προϊόντων, % συνόλου εξαγωγών, μ.ο. 5ετίας, 1953-2001) Πηγή: Κέντρο Εξαγωγικών Ερευνών & Μελετών, 2005 (επεξεργασία στοιχείων: Λ.Παπαγιαννάκης, ΕΒΕΟ - ΕΜΠ)

26 Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 Μεταποίηση Υψηλής Τεχνολογίας (% κάλυψης Εισαγωγών από Εξαγωγές, 1992-2002) Πηγή: OECD, STAN, 2003 (επεξεργασία στοιχείων: Λ.Παπαγιαννάκης, ΕΒΕΟ - ΕΜΠ) 5 10 15 20 25 19921993199419951996199719981999200020012002

27 Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 Συμπεράσματα ?

28 Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 Συμπεράσματα-1  Σταθερή διεθνοποίηση της κατανάλωσης  Επιστροφή σε παραγωγική εσωστρέφεια  Αρνητική αποβιομηχάνιση & παρακμή, τάση δύσκολα αντιστρεπτή  Αναλώνουμε αδιέξοδα το επιχειρηματικό μας «δαιμόνιο»  Δεν επενδύουμε σε Έρευνα & Ανάπτυξη  Δεν αξιοποιούμε το Ανθρώπινο δυναμικό

29 Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 Συμπεράσματα-2  Διαρθρωτική αδράνεια & αντίσταση στην οικονομία της γνώσης ?... σε ένα (άμεσα ή έμμεσα) «προστατευόμενο θερμοκήπιο», ικανό να επιβιώσει αιωνίως λόγω «ιστορικής αποστολής»  ή... ζούμε το «μύθο» μας... σε ένα (άμεσα ή έμμεσα) «προστατευόμενο θερμοκήπιο», ικανό να επιβιώσει αιωνίως λόγω «ιστορικής αποστολής» ?

30 Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006 Συμπεράσματα-3  Υπάρχει πρόβλημα κουλτούρας, πολιτικής και στρατηγικής,... αλλά όχι διαρθρωτική «εμπλοκή» !  Η αναγκαία προσαρμογή είναι δυνατή...... αλλά το ζήτημα της προσαρμογής...... προϋποθέτει πολλές προσαρμογές !