Έρευνα για τη δημιουργία στέγης συνταξιούχων δημοσίων υπαλλήλων ΕΡΕΥΝΑ ΜΕ ΘΕΜΑ « ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ » Ιούλιος.

Παρουσίαση με θέμα: "Έρευνα για τη δημιουργία στέγης συνταξιούχων δημοσίων υπαλλήλων ΕΡΕΥΝΑ ΜΕ ΘΕΜΑ « ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ » Ιούλιος."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Έρευνα για τη δημιουργία στέγης συνταξιούχων δημοσίων υπαλλήλων ΕΡΕΥΝΑ ΜΕ ΘΕΜΑ « ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ » Ιούλιος 2007 Αρχή κατά του Ρατσισμού και των Διακρίσεων Αρχή Ισότητας

2 2 2 "This survey is supported by the European Community Action Programme to combat discrimination (2001-2006). This programme was established to support the effective implementation of new EU anti-discrimination legislation. The six-year Programme targets all stakeholders who can help shape the development of appropriate and effective anti- discrimination legislation and policies, across the EU-25, EFTA and EU candidate countries. The Action Programme has three main objectives. These are:  To improve the understanding of issues related to discrimination  To develop the capacity to tackle discrimination effectively  To promote the values underlying the fight against discrimination For more information see: http://ec.europa.eu./comm/employment_social/fundamental_rights/index_en.htm The contents of this publication do not necessarily reflect the opinion or position of the European Commission Directorate-General Employment, Social Affairs and Equal Opportunities. Neither the European Commission nor any person acting on its behalf is responsible for the use which might be made of the information in this publication."

3 3 3 Ανάθεση: Γραφείο Επιτρόπου Διοικήσεως Θέμα: « Κοινωνικές απόψεις και αντιλήψεις σχετικά με τα άτομα με αναπηρίες » Εκτέλεση: Κέντρο Ερευνών Cyprus College Μέθοδος:Τυχαία στρωματοποιημένη δειγματοληψία Συλλογή πληροφοριών: Προσωπικές συνεντεύξεις στα σπίτια Πληθυσμός: Όλοι οι κάτοικοι της Κύπρου ηλικίας 18 χρονών και άνω που διαμένουν σε αστικές και αγροτικές περιοχές Αριθμός πετυχημένων επισκέψεων: 773 Αρνήθηκαν συμμετοχή: 70 (9,5%) Μέγεθος δείγματος;663 Περίοδος διεξαγωγής: 19 Ιουνίου – 3 Ιουλίου Στατιστικό σφάλμα:3.8 % Ταυτότητα της έρευνας

4 4 4 ΦΥΛΟ Άντρας -> 49 % Γυναίκα -> 51 % ΗΛΙΚΙΑ 18-24 -> 15% 25-44 -> 39% 45-59 -> 25% 60+ ->21% ΜΟΡΦΩΣΗ Μέχρι και δημοτικό -> 22% Μέση εκπαίδευση -> 49% Κολέγιο/ Πανεπιστήμιο -> 29% ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ Α-Β -> 12% C1 ->24% C2 -> 26% D-E -> 13% Άνεργος/ Φοιτητής -> 5% Συνταξιούχος / Νοικοκυρά -> 19% ΕΠΑΡΧΙΑ Λευκωσία -> 41% Λεμεσός -> 28% Λάρνακα/ Aμμόχ. -> 22% Πάφος -> 9% ΠΕΡΙΟΧΗ Αστική -> 70% Αγροτική -> 30% ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Ελεύθερος -> 24% Συζώ με κάποιο άτομο -> 4% Παντρεμένος -> 63% Χωρισμένος -> 5% Χήρος -> 4% Έχετε παιδιά; Ναι -> 69% Όχι -> 31% Αν το άτομο έχει αναπηρία Σωματική αναπηρία -> 1% Αισθητηριακή αναπηρία -> 2% Διανοητική αναπηρία -> - Όχι -> 97% Δομή δείγματος Η δομή του δείγματος δείχνει τα ποσοστά που έγιναν σε κάθε υποκατηγορία του πληθυσμού και την αντιπροσώπευση ανάμεσα στις κατηγορίες του φύλου, των ηλικιών, της μόρφωσης, του επαγγέλματος, της επαρχίας και της περιοχής.

5 5 5 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΕΥΡΗΜΑΤΩΝ Στα πλαίσια της λειτουργίας του ως Αρχή κατά του Ρατσισμού και των Διακρίσεων και Αρχή Ισότητας, το Γραφείο του Επιτρόπου Διοικήσεως διεξήγαγε, μέσω του Κέντρου Ερευνών του Cyprus College, παγκύπρια ποσοτική έρευνα με αντικείμενο τις αντιλήψεις και απόψεις των Κυπρίων πολιτών γύρω από τα θέματα των ατόμων με αναπηρίες. Η έρευνα έγινε από τις 19 Ιουνίου μέχρι τις 3 Ιουλίου 2007 με δείγμα 663 ατόμων ηλικίας 18 χρονών και άνω. Τα κυριότερα ευρήματα της έρευνας παρουσιάζονται συνοπτικά πιο κάτω. Φιλίες με άτομα που έχουν σωματική ή διανοητική αναπηρία Ψηλά είναι τα ποσοστά των Ε/ Κυπρίων που δεν είχαν και ούτε έχουν στενές φιλίες με άτομα που έχουν είτε σωματική (67%) είτε διανοητική (82%) αναπηρία. Το ερώτημα είναι αν πρόκειται για συνειδητή επιλογή τους ή δεν έτυχε να βρεθούν σε κοινό περιβάλλον με τα άτομα αυτά. Πάντως θα πρέπει να αναφερθεί ότι ενώ ανάμεσα στους ερωτηθέντες υπήρξαν άτομα που έχουν κάποια αναπηρία (σωματική, αισθητηριακή ή διανοητική) κάποια απ’ αυτά δήλωσαν ότι δεν έχουν στενές φιλίες με άλλα άτομα που έχουν κάποια αναπηρία. Από την άλλη οι πολίτες εμφανίζονται να έχουν περισσότερες φιλίες με άτομα που έχουν κάποια σωματική (τρεις στους δέκα) αντί κάποια διανοητική αναπηρία (δύο στους δέκα). Τα ποσοστά αυτά είναι εξίσου τα ίδια στις διάφορες υποκατηγορίες του πληθυσμού, ενώ ανάμεσα σ’ αυτούς που είπαν ότι διατηρούν στενές φιλίες με άτομα που είναι διανοητικά ανάπηρα τα ποσοστά είναι αυξημένα ανάμεσα στα πιο ηλικιωμένα άτομα και στα άτομα που έχουν χαμηλότερη μόρφωση μέχρι και το Δημοτικό. Έκταση των διακρίσεων στην Κύπρο Όσον αφορά την έκταση του φαινομένου των διακρίσεων εις βάρος ατόμων με φυσική ή διανοητική αναπηρία στην Κύπρο, οι μισοί πολίτες τις θεωρούν «σχετικά διαδεδομένες» ενώ ένας στους πέντε «πολύ διαδεδομένες». Αποτελούν μειοψηφία όσοι θεωρούν ότι οι διακρίσεις αυτές είναι είτε σχετικά σπάνιες ή πολύ σπάνιες. Τα πιο πάνω συγκλίνουν προς την εντύπωση ότι το φαινόμενο αυτό στην Κύπρο είναι διαδεδομένο.

6 6 6 ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΒΑΣΗ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ Αναπηρία: Πλεονέκτημα ή μειονέκτημα; Επτά στους δέκα πολίτες εκτιμούν ότι το να έχει κάποιο άτομο αναπηρία αποτελεί μειονέκτημα στη διεκδίκηση μιας επαγγελματικής θέσης, ενώ δύο στους δέκα πολίτες πιστεύουν ότι κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. Ανάμεσα σ’ αυτούς που εκτιμούν ότι το να έχει κάποιο άτομο αναπηρία αποτελεί μειονέκτημα στη διεκδίκηση μιας επαγγελματικής θέσης, τα ποσοστά είναι αυξημένα ανάμεσα στην ηλικιακή ομάδα 45-59 χρονών, στους συνταξιούχους και τις νοικοκυρές και στα άτομα που έχουν χαμηλή μόρφωση. Γνώση των νόμων κατά των διακρίσεων βάση αναπηρίας Η σχετική πλειοψηφία των πολιτών (τέσσερις στους δέκα) δεν γνωρίζει ότι στην Κύπρο υπάρχουν νόμοι που απαγορεύουν τις διακρίσεις στις προσλήψεις στη βάση αναπηρίας. Τα ποσοστά είναι ψηλότερα ανάμεσα στις γυναίκες, στην ηλικία 18-24 χρονών, στην επαρχία Λεμεσού και στα άτομα με κολεγιακή ή πανεπιστημιακή μόρφωση. Τούτο ισχύει ακόμα και ανάμεσα στους πολίτες που εργάζονται στην ανώτερη κοινωνικοοικονομική κατηγορία (η οποία συμπεριλαμβάνει τους περισσότερους εργοδότες), το 45% γνωρίζουν την ύπαρξη σχετικών νόμων. Υπάρχει κατά συνέπεια μεγάλο περιθώριο ενημέρωσης γύρω από το θέμα αυτό. Εφαρμογή θετικών διακρίσεων Σχεδόν όλοι οι πολίτες (95%) υποστηρίζουν την εφαρμογή θετικών διακρίσεων υπέρ των ατόμων με αναπηρία, δηλαδή να δημιουργηθούν θέσεις στο δημόσιο τομέα που η πλήρωση τους να γίνεται αποκλειστικά από άτομα με αναπηρία. Αυτό ισχύει σε όλες τις υποκατηγορίες του πληθυσμού ακόμα και στην ηλικία 18-24 χρονών (όπου το ποσοστό συμφωνίας φτάνει το 94%), παρά το γεγονός ότι η εφαρμογή ενός τέτοιου μέτρου θα επηρέαζε τους ίδιους αρνητικά στις πιθανότητες πρόσληψης τους. Επιπλέον, η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών συμφωνεί στην υιοθέτηση θετικών διακρίσεων στην περίπτωση που δύο άτομα με ισότιμα προσόντα διεκδικούν την ίδια θέση και αν ένα από αυτά είναι ανάπηρο να υποχρεώνονται με νόμο οι εργοδότες να εργοδοτούν το άτομο με αναπηρία. Επιβεβαιώνεται δηλαδή η κοινωνική ευαισθησία των Ε/ Κυπρίων γύρω από το θέμα των αναπήρων και της ένταξης τους στην αγορά εργασίας. Τα ποσοστά συμφωνίας είναι αυξημένα στα πιο ηλικιωμένα άτομα, στην επαρχία Λάρνακας και Αμμοχώστου, στα άτομα που έχουν χαμηλή μόρφωση και όπως θα ανέμενε κανείς στα άτομα που έχουν κάποια αναπηρία. Αντίθετα καταγράφονται ψηλότερα ποσοστά διαφωνίας στην επαρχία Πάφου, στα άτομα με κολεγιακή ή πανεπιστημιακή μόρφωση, ανάμεσα στους ανέργους, στους ελεύθερους και αυτούς που δεν έχουν παιδιά.

7 7 7 Κοινωνικός αποκλεισμός στα άτομα που έχουν αναπηρία Όσον αφορά μια σειρά από αίτια που μπορεί να προκαλέσουν κοινωνικό αποκλεισμό στα άτομα με αναπηρία, οι πολίτες δηλώνουν ότι πρώτα απ’ όλα η έλλειψη μεταφορικών μέσων για διακίνηση προκαλεί κοινωνικό αποκλεισμό με μέσο όρο 1.4 (σε μια κλίμακα 1 μέχρι 4 όπου 1 = σε μεγάλο βαθμό και 4 = καθόλου). Ακολουθούν η περιορισμένη πρόσβαση σε κτίρια και υπηρεσίες (μ=1.55), η έλλειψη εξειδικευμένων υπηρεσιών (μ=1.56) και η έλλειψη ή η περιορισμένη πρόσβαση στην αγορά εργασίας (μ=1.58), όπου οι μέσοι όροι κυμαίνονται μεταξύ μεγάλου και κάποιου βαθμού περιθωριοποίησης. Επιπλέον οι πολίτες δηλώνουν ότι ο ιδρυματισμός των αναπήρων, η ελλιπής παροχή επιδομάτων και η έλλειψη ή η ανεπαρκής εκπαίδευση συμβάλλουν στην περιθωριοποίηση των αναπήρων. Συνύπαρξη με άτομα που έχουν αναπηρία Η μεγάλη πλειοψηφία των Κυπρίων δηλώνει σχετικά άνετα ή πολύ άνετα από τη συνύπαρξη με άτομα που έχουν σωματική ή διανοητική αναπηρία. Η παρατήρηση αυτή ισχύει για όλες τις κατηγορίες του πληθυσμού. Ενδιαφέρον εύρημα της έρευνας είναι το γεγονός ότι τρεις στους δέκα πολίτες νοιώθουν είτε σχετικά άβολα είτε πολύ άβολα με την συνύπαρξη με άτομα που έχουν κάποια διανοητική αναπηρία. H παρατήρηση αυτή ισχύει σε όλες τις υποκατηγορίες του πληθυσμού.

8 8 8 Ίσες ευκαιρίες όπως ο υπόλοιπος πληθυσμός; Επτά στους δέκα πολίτες δηλώνουν ότι τα άτομα με αναπηρία δεν έχουν τις ίδιες ευκαιρίες όπως ο υπόλοιπος πληθυσμός σε τομείς όπως η εργασία, στις ευκαιρίες κατάρτισης και ανέλιξης στην εργασία, στη συμμετοχή στα κέντρα αποφάσεων, ακόμα και για ευκαιρίες που έχουν να κάνουν με γάμο και παιδιά. Επιπρόσθετα, περισσότεροι από έξη στους δέκα πολίτες δηλώνουν ότι τα ανάπηρα άτομα δεν έχουν τις ίδιες ευκαιρίες για ψυχαγωγικές δραστηριότητες αλλά ούτε και τις ίδιες ευκαιρίες για συμμετοχή στα κοινά. Αυτά τα αποτελέσματα είναι ενδεικτικά της δυσμενούς θέσης των ατόμων με αναπηρία στις διάφορες πτυχές της κοινωνικής ζωής. Όσον αφορά τις ευκαιρίες που έχουν τα ανάπηρα άτομα σε μόρφωση ή και πρόσβαση σε κοινωνικές υπηρεσίες οι απόψεις των πολιτών διίστανται αφού οι μισοί πιστεύουν ότι τα ανάπηρα άτομα έχουν τις ίδιες ευκαιρίες όπως ο υπόλοιπος πληθυσμός ενώ οι άλλοι μισοί πιστεύουν το αντίθετο. Από εννέα τομείς που αφορούσαν το δικαίωμα των ευκαιριών των αναπήρων στην κοινωνική ζωή όπως ο υπόλοιπος πληθυσμός, μόνο στον τομέα πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας, έξι από τους δέκα Κύπριους δήλωσαν ότι τα ανάπηρα άτομα έχουν τις ίδιες ευκαιρίες όπως ο υπόλοιπος πληθυσμός, αν και σ’ αυτή την περίπτωση τέσσερις στους δέκα Κύπριους δεν πιστεύουν σε κάτι τέτοιο. Αλλαγή στη στάση απέναντι στα άτομα με αναπηρία Όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο έχει αλλάξει η στάση των Κυπρίων απέναντι στα άτομα με αναπηρία, οι ίδιοι οι πολίτες εκτιμούν στην πλειοψηφία τους (59%) ότι αποδέχονται περισσότερο τώρα τα άτομα με αναπηρίες απ’ ότι παλαιότερα. Αντίθετα υπάρχει μια μειοψηφία που δηλώνει ότι η Κυπριακή κοινωνία αποδέχεται λιγότερο τα άτομα που έχουν κάποια αναπηρία τώρα απ’ ότι παλαιότερα.

9 9 9 Επαρκείς οι προσπάθειες κατά των διακρίσεων βάση αναπηρίας; Οι τοποθετήσεις της μεγάλης πλειοψηφίας των πολιτών μοιράζονται ανάμεσα στην εντύπωση ότι οι προσπάθειες κατά των διακρίσεων βάση αναπηρίας είναι στο «σωστό βαθμό» και στην εντύπωση ότι γίνονται πιο λίγες προσπάθειες από όσες πρέπει. Πολύ λίγοι πολίτες θεωρούν ότι στην Κύπρο σήμερα οι προσπάθειες που γίνονται για την καταπολέμηση διαφόρων διακρίσεων είναι υπερβολικές. Στο στρατόπεδο αυτών που θα ήθελαν να δουν περισσότερες προσπάθειες καταπολέμησης των διακρίσεων κατά των αναπήρων τα ποσοστά είναι αυξημένα στην ηλικιακή ομάδα 18-24 χρονών. ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΒΑΣΗ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ Διάφορες αντιλήψεις Οχτώ στους δέκα Κύπριους δηλώνουν ότι δεν θα τους ενοχλούσε στην τάξη του παιδιού τους να έχει παιδί με μαθησιακές δυσκολίες. Η αντίληψη αυτή είναι σχεδόν η ίδια σε όλες τις υποκατηγορίες του πληθυσμού, ενώ όσον αφορά αυτούς που αντιτίθενται σε κάτι τέτοιο, τα ποσοστά είναι πιο αυξημένα στην επαρχία Πάφου, στις αγροτικές περιοχές και ανάμεσα σ’ αυτούς που έχουν χαμηλή μόρφωση μέχρι το Δημοτικό. Επιπρόσθετα το 78% των Κυπρίων δηλώνει ότι δεν θα τους ενοχλούσε να λειτουργήσει δίπλα από το σπίτι τους ίδρυμα ατόμων με ειδικές ανάγκες. Πολύ πιο «ανοικτοί» στην ιδέα αυτή παρουσιάζονται οι κάτοικοι Λεμεσού και Πάφου και τα άτομα που έχουν κάποια αναπηρία. Αντίθετα φαίνεται να υιοθετείται η αντίληψη ότι τα άτομα με αναπηρίες είναι υπερευαίσθητα αφού το 76% των Κυπρίων συμφωνούν με αυτή την δήλωση. Αυτή η αντίληψη αυξάνεται τόσο όταν αυξάνεται η ηλικία των ερωτώμενων όσο και όταν χαμηλώνει το επίπεδο μόρφωσης τους.

10 10 Περισσότερες δαπάνες και υπηρεσίες προς διευκόλυνση των ατόμων με αναπηρίες Πάνω από εννέα στους δέκα Κύπριους (95%) δηλώνουν ότι η κοινωνία θα πρέπει να προσφέρει υπηρεσίες για να υποστηρίζει τα άτομα με αναπηρίες, και επίσης ότι περισσότερα χρήματα θα πρέπει να δαπανώνται στο να παρέχονται διευκολύνσεις για τα άτομα με αναπηρία (ποσοστό συμφωνίας 89%). Όταν οι ερωτώμενοι κλήθηκαν να απαντήσουν στο κατά πόσο θα ήταν διατεθειμένοι να πληρώνουν περισσότερους φόρους νοουμένου ότι τα χρήματα αυτά θα δίδονταν για βοήθεια στους αναπήρους το ποσοστό μειώνεται κατά εικοσιμία εκατοστιαίες μονάδες από το ποσοστό που δήλωσαν ότι θα πρέπει να δίδονται περισσότερα χρήματα για διευκολύνσεις προς τους ανάπηρους. Θα πρέπει όμως να επισημανθεί ότι το ποσοστό αυτών που δηλώνουν ότι θα ήταν διατεθειμένοι να πληρώνουν περισσότερους φόρους για βοήθεια στους αναπήρους, χαρακτηριστικά το 68%, είναι αρκετά ψηλό και αξιοπρόσεκτο. Θέματα εργασίας Η πλειοψηφία των Κυπρίων (66%) δηλώνει ότι δεν θα τους ήταν δύσκολο να εργάζονται με άτομα που έχουν κάποια φυσική ή διανοητική αναπηρία, ενώ οι μισοί περίπου Κύπριοι (53%) δηλώνουν ότι υπάρχουν διακρίσεις ενάντια στους ανάπηρους που εργάζονται. Για την δεύτερη περίπτωση αυτό που δεν γνωρίζουμε είναι αν αυτή η δήλωση προέρχεται από γνώση - εμπειρία των ερωτουμένων ή αν αποτελεί αφηρημένη αντίληψη. Επιπλέον επτά στους δέκα Κύπριους συμφωνούν με την δήλωση ότι οι άνθρωποι προσλαμβάνονται σε κάποια δουλειά με βάση τη φυσική τους κατάσταση παρά για τις ικανότητες τους. Γάμοι με ανάπηρα άτομα Η πλειοψηφία των Κυπρίων δηλώνει ότι δεν θα παντρευόταν κάποιο παραπληγικό άτομο και επίσης ότι θα τους ενοχλούσε να παντρευτεί το παιδί τους κάποιο παραπληγικό άτομο (73% και στις δύο περιπτώσεις). Επιπρόσθετα ποσοστό 67% δηλώνει ότι δεν θα παντρευόταν κάποιο τυφλό άτομο και ότι θα τους ενοχλούσε αν το παιδί τους έκανε το ίδιο (71%). Όσον αφορά τη μειοψηφία που συμφωνεί με τα πιο πάνω τα ποσοστά είναι κάπως πιο αυξημένα ανάμεσα στους άνδρες, στα άτομα που έχουν κάποια αναπηρία, στα άτομα που προέρχονται από την επαρχία Λεμεσού, και στα άτομα που ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα 25-44 χρονών.

11 11 ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

12 12 Είχατε ή έχετε επί του παρόντος στενές φιλίες με άτομα που είναι διαφορετικά από εσάς και συγκεκριμένα άτομα με..... Περισσότερες φιλίες με άτομα που έχουν κάποια σωματική (σχεδόν ένας στους τρεις) αντί κάποια διανοητική αναπηρία εμφανίζονται να έχουν οι πολίτες. Τα ποσοστά αυτά είναι εξίσου τα ίδια στις διάφορες υποκατηγορίες του πληθυσμού, ενώ ανάμεσα σ’ αυτούς που είπαν ότι διατηρούν στενές φιλίες με άτομα που είναι διανοητικά ανάπηρα (δύο στους δέκα) τα ποσοστά είναι αυξημένα ανάμεσα στα πιο ηλικιωμένα άτομα, στα άτομα που έχουν μόρφωση μέχρι και το Δημοτικό και στους συνταξιούχους ή και νοικοκυρές. Ψηλά είναι τα ποσοστά των Ε/ Κυπρίων που δεν είχαν και ούτε έχουν στενές φιλίες με άτομα που έχουν κάποια αναπηρία. Το ερώτημα είναι αν πρόκειται για συνειδητή επιλογή τους ή δεν έτυχε να βρεθούν σε κοινό περιβάλλον με τα άτομα αυτά. Πάντως θα πρέπει να αναφερθεί ότι ενώ ανάμεσα στους ερωτηθέντες υπήρξαν άτομα που έχουν κάποια αναπηρία (σωματική, αισθητηριακή ή διανοητική) κάποια απ’ αυτά δήλωσαν ότι δεν έχουν στενές φιλίες με άλλα άτομα που έχουν κάποια αναπηρία.

13 13 Θα λέγατε ότι το φαινόμενο των διακρίσεων εις βάρος ατόμων με φυσική ή διανοητική αναπηρία στην Κύπρο είναι... Όσον αφορά την έκταση του φαινομένου των διακρίσεων εις βάρος ατόμων με φυσική ή διανοητική αναπηρία στην Κύπρο, οι μισοί πολίτες τις θεωρούν «σχετικά διαδεδομένες» ενώ ένας στους πέντε «πολύ διαδεδομένες». Αποτελούν μειοψηφία όσοι θεωρούν ότι οι διακρίσεις αυτές είναι είτε σχετικά σπάνιες ή πολύ σπάνιες. Τα πιο πάνω συγκλίνουν προς την εντύπωση ότι το φαινόμενο αυτό στην Κύπρο είναι διαδεδομένο.

14 14 Ας υποθέσουμε ότι μια επιχείρηση ή οργανισμός έχει να επιλέξει μεταξύ δύο υποψηφίων για δουλειά και τα δύο αυτά άτομα κατέχουν ισότιμα προσόντα και δεξιότητες. Αν ένας από τους δύο έχει κάποια αναπηρία, πιστεύετε ότι θα βρεθεί σε μειονεκτική θέση; Επτά στους δέκα πολίτες εκτιμούν ότι το να έχει κάποιο άτομο αναπηρία αποτελεί μειονέκτημα στη διεκδίκηση μιας επαγγελματικής θέσης, ενώ δύο στους δέκα πολίτες πιστεύουν ότι κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. Ανάμεσα σ’ αυτούς που εκτιμούν ότι το να έχει κάποιο άτομο αναπηρία αποτελεί μειονέκτημα στη διεκδίκηση μιας επαγγελματικής θέσης, τα ποσοστά είναι αυξημένα ανάμεσα στην ηλικιακή ομάδα 45-59 χρονών, στους συνταξιούχους και τις νοικοκυρές και στα άτομα που έχουν χαμηλή μόρφωση.

15 15 Γνωρίζετε αν, στην Κύπρο υπάρχουν νόμοι που απαγορεύουν διακρίσεις στις προσλήψεις νεοπροσληφθέντων ατόμων στην βάση αναπηρίας; Η σχετική πλειοψηφία των πολιτών (τέσσερις στους δέκα) δεν γνωρίζει ότι στην Κύπρο υπάρχουν νόμοι που απαγορεύουν τις διακρίσεις στις προσλήψεις στη βάση αναπηρίας. Τα ποσοστά είναι ψηλότερα ανάμεσα στις γυναίκες, στην ηλικία 18-24 χρονών, στην επαρχία Λεμεσού και στα άτομα με κολεγιακή ή πανεπιστημιακή μόρφωση. Τούτο ισχύει ακόμα και ανάμεσα στους πολίτες που εργάζονται στην ανώτερη κοινωνικοοικονομική κατηγορία (η οποία συμπεριλαμβάνει τους περισσότερους εργοδότες), το 45% γνωρίζουν την ύπαρξη σχετικών νόμων. Υπάρχει κατά συνέπεια μεγάλο περιθώριο ενημέρωσης γύρω από το θέμα αυτό.

16 16 αποκλειστικά Είστε υπέρ ή εναντίον στα να δημιουργηθούν θέσεις στον δημόσιο τομέα που η πλήρωση τους να γίνεται αποκλειστικά από άτομα με αναπηρία; Σχεδόν όλοι οι πολίτες υποστηρίζουν την εφαρμογή θετικών διακρίσεων υπέρ των ατόμων με αναπηρία, δηλαδή να δημιουργηθούν θέσεις στο δημόσιο τομέα που η πλήρωση τους να γίνεται αποκλειστικά από άτομα με αναπηρία. Αυτό ισχύει σε όλες τις υποκατηγορίες του πληθυσμού ακόμα και στην ηλικία 18-24 χρονών (όπου το ποσοστό συμφωνίας φτάνει το 94%), παρά το γεγονός ότι η εφαρμογή ενός τέτοιου μέτρου θα επηρέαζε τους ίδιους αρνητικά στις πιθανότητες πρόσληψης τους.

17 17 Σε περίπτωση που δύο άτομα έχουν ισότιμα προσόντα και δεξιότητες και ένα από αυτά έχει κάποια αναπηρία, είστε υπέρ ή εναντίον στα να υποχρεώνονται με νόμο οι εργοδότες να εργοδοτούν το άτομο με αναπηρία; Σε συνέχεια του προηγούμενου γραφήματος, η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών συμφωνεί στην υιοθέτηση θετικών διακρίσεων στην περίπτωση που δύο άτομα με ισότιμα προσόντα διεκδικούν την ίδια θέση και ένα από αυτά είναι ανάπηρο να υποχρεώνονται με νόμο οι εργοδότες να εργοδοτούν το άτομο με αναπηρία. Επιβεβαιώνεται δηλαδή η κοινωνική ευαισθησία των Ε/ Κυπρίων γύρω από το θέμα των αναπήρων και της ένταξης τους στην αγορά εργασίας. Τα ποσοστά συμφωνίας είναι αυξημένα στα πιο ηλικιωμένα άτομα, στην επαρχία Λάρνακας και Αμμοχώστου, στα άτομα που έχουν χαμηλή μόρφωση και αναμενόμενα στα άτομα που έχουν κάποια αναπηρία. Από την άλλη, καταγράφονται ψηλότερα ποσοστά διαφωνίας στην επαρχία Πάφου, στα άτομα με κολεγιακή ή πανεπιστημιακή μόρφωση, ανάμεσα στους ανέργους (ποσοστό διαφωνίας 34%), ανάμεσα στους ελεύθερους και αυτούς που δεν έχουν παιδιά.

18 18 Για το καθένα από τα παρακάτω αίτια παρακαλώ δηλώστε σε ποιο βαθμό πιστεύετε ότι προκαλεί προβλήματα κοινωνικού αποκλεισμού (δηλαδή τους περιθωριοποιεί) στα άτομα που έχουν αναπηρία.

19 19 Σε ποιο βαθμό πιστεύετε ότι τα πιο κάτω προκαλούν προβλήματα κοινωνικού αποκλεισμού στα άτομα που έχουν αναπηρία

20 20 Σε ποιο βαθμό πιστεύετε ότι τα πιο κάτω προκαλούν προβλήματα κοινωνικού αποκλεισμού στα άτομα που έχουν αναπηρία

21 21 Μέσοι όροι σε κλίμακα 1 μέχρι 4, όπου 1= σε μεγάλο βαθμό και 4= καθόλου Όσον αφορά μια σειρά από αίτια που μπορεί να προκαλέσουν κοινωνικό αποκλεισμό στα άτομα με αναπηρία, οι πολίτες δηλώνουν ότι πρώτα απ’ όλα η έλλειψη μεταφορικών μέσων για διακίνηση προκαλεί κοινωνικό αποκλεισμό με μέσο όρο 1.4 (σε μια κλίμακα 1-4 όπου 1= σε μεγάλο βαθμό και 4= καθόλου). Ακολουθούν η περιορισμένη πρόσβαση σε κτίρια και υπηρεσίες, η έλλειψη εξειδικευμένων υπηρεσιών και η έλλειψη ή η περιορισμένη πρόσβαση στην αγορά εργασίας, όπου οι μέσοι όροι κυμαίνονται μεταξύ μεγάλου και κάποιου βαθμού περιθωριοποίησης. Επιπλέον οι πολίτες δηλώνουν ότι ο ιδρυματισμός των αναπήρων, η ελλιπής παροχή επιδομάτων και η έλλειψη ή η ανεπαρκής εκπαίδευση συμβάλλουν στην περιθωριοποίηση των αναπήρων.

22 22 Γενικά πόσο άνετα νοιώθετε να είστε γύρω από άτομα που έχουν κάποια αναπηρία;

23 23 Όπως έχουν τα πράγματα στην Κύπρο σήμερα, πιστεύετε τα άτομα με αναπηρίες έχουν τις ίδιες ευκαιρίες όπως ο υπόλοιπος πληθυσμός στους πιο κάτω τομείς;

24 24 Τα παραπάνω αποτελέσματα είναι ενδεικτικά της δυσμενούς θέσης των ατόμων με αναπηρία στις διάφορες πτυχές της κοινωνικής ζωής. Συγκεκριμένα, επτά στους δέκα πολίτες δηλώνουν ότι τα άτομα με αναπηρία δεν έχουν τις ίδιες ευκαιρίες όπως ο υπόλοιπος πληθυσμός σε τομείς όπως η εργασία, στις ευκαιρίες κατάρτισης και ανέλιξης στην εργασία, στη συμμετοχή στα κέντρα αποφάσεων, ακόμα και για ευκαιρίες που έχουν να κάνουν με γάμο και παιδιά. Επιπρόσθετα, περισσότεροι από έξη στους δέκα πολίτες δηλώνουν ότι τα ανάπηρα άτομα δεν έχουν τις ίδιες ευκαιρίες για ψυχαγωγικές δραστηριότητες αλλά ούτε και τις ίδιες ευκαιρίες για συμμετοχή στα κοινά. Όσον αφορά τις ευκαιρίες που έχουν τα ανάπηρα άτομα σε μόρφωση ή και πρόσβαση σε κοινωνικές υπηρεσίες οι απόψεις των πολιτών διίστανται αφού οι μισοί πιστεύουν ότι τα ανάπηρα άτομα έχουν τις ίδιες ευκαιρίες όπως ο υπόλοιπος πληθυσμός ενώ οι άλλοι μισοί πιστεύουν το αντίθετο. Από τους εννέα τομείς που αφορούν το δικαίωμα των ευκαιριών των αναπήρων στην κοινωνική ζωή όπως ο υπόλοιπος πληθυσμός, μόνο στον τομέα πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας, έξι από τους δέκα Κύπριους δήλωσαν ότι τα ανάπηρα άτομα έχουν τις ίδιες ευκαιρίες όπως ο υπόλοιπος πληθυσμός, αν και σε τέτοια περίπτωση τέσσερις στους δέκα Κύπριους δεν πιστεύουν σε κάτι τέτοιο.

25 25 Πιστεύετε ότι η σημερινή Κυπριακή κοινωνία αποδέχεται περισσότερο, το ίδιο ή λιγότερο τα άτομα με αναπηρίες απ’ ότι παλαιότερα; Όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο έχει αλλάξει η στάση των Κυπρίων απέναντι στα άτομα με αναπηρία, οι ίδιοι οι πολίτες εκτιμούν στην πλειοψηφία τους (59%) ότι αποδέχονται περισσότερο τώρα τα άτομα με αναπηρίες απ’ ότι παλαιότερα. Αντίθετα υπάρχει μια μειοψηφία που δηλώνει ότι η Κυπριακή κοινωνία αποδέχεται λιγότερο τα άτομα που έχουν κάποια αναπηρία τώρα απ’ ότι παλαιότερα.

26 26 Γενικά πως αξιολογείτε τις προσπάθειες που γίνονται για καταπολέμηση διακρίσεων κατά των αναπήρων στην Κύπρο; Πολύ λίγοι πολίτες θεωρούν ότι στην Κύπρο σήμερα οι προσπάθειες που γίνονται για την καταπολέμηση διαφόρων διακρίσεων είναι υπερβολικές. Οι τοποθετήσεις της μεγάλης πλειοψηφίας των πολιτών μοιράζονται ανάμεσα στην εντύπωση ότι οι προσπάθειες αυτές είναι στο «σωστό βαθμό» και στην εντύπωση ότι γίνονται πιο λίγες προσπάθειες από όσες πρέπει. Στο στρατόπεδο αυτών που θα ήθελαν να δουν περισσότερες προσπάθειες καταπολέμησης των διακρίσεων κατά των αναπήρων, τα ποσοστά είναι αυξημένα στην ηλικιακή ομάδα 18-24 χρονών.

27 27 Με βάση αυτά που γνωρίζετε και πιστεύετε, παρακαλώ δηλώστε τον βαθμό που ΣΥΜΦΩΝΕΙΤΕ ή ΔΙΑΦΩΝΕΙΤΕ με τις ακόλουθες δηλώσεις

28 28 Μέσοι όροι (κλίμακα 1-5, όπου 5= συμφωνώ και 1= διαφωνώ) Οχτώ στους δέκα Κύπριους δηλώνουν ότι δεν θα τους ενοχλούσε στην τάξη του παιδιού τους να έχει παιδί με μαθησιακές δυσκολίες. Η αντίληψη αυτή είναι σχεδόν η ίδια σε όλες τις υποκατηγορίες του πληθυσμού, ενώ όσον αφορά αυτούς που αντιτίθενται σε κάτι τέτοιο, τα ποσοστά είναι πιο αυξημένα στην επαρχία Πάφου, στις αγροτικές περιοχές και ανάμεσα σ’ αυτούς που έχουν χαμηλή μόρφωση μέχρι το Δημοτικό. Επιπλέον το 78% των Κυπρίων δηλώνει ότι δεν θα τους ενοχλούσε να λειτουργήσει δίπλα από το σπίτι τους ίδρυμα ατόμων με ειδικές ανάγκες. Πολύ πιο «ανοικτοί» στην ιδέα αυτή παρουσιάζονται οι κάτοικοι Λεμεσού και Πάφου και τα άτομα που έχουν κάποια αναπηρία. Από την άλλη φαίνεται να υιοθετείται η αντίληψη ότι τα άτομα με αναπηρίες είναι υπερευαίσθητα αφού το 76% των Κυπρίων συμφωνούν με αυτή την δήλωση. Αυτή η αντίληψη αυξάνεται τόσο όταν αυξάνεται η ηλικία των ερωτώμενων όσο και όταν χαμηλώνει το επίπεδο μόρφωσης τους.

29 29 Παρακαλώ δηλώστε τον βαθμό που συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τις ακόλουθες δηλώσεις

30 30 Μέσοι όροι (κλίμακα 1-5, όπου 5= συμφωνώ και 1= διαφωνώ) Πάνω από εννέα στους δέκα Κύπριους (95%) δηλώνουν ότι η κοινωνία θα πρέπει να προσφέρει υπηρεσίες για να υποστηρίζει τα άτομα με αναπηρίες, και επίσης ότι περισσότερα χρήματα θα πρέπει να δαπανώνται στο να παρέχονται διευκολύνσεις για τα άτομα με αναπηρία (ποσοστό συμφωνίας 89%). Όταν οι ερωτώμενοι κλήθηκαν να απαντήσουν στο κατά πόσο θα ήταν διατεθειμένοι να πληρώνουν περισσότερους φόρους νοουμένου ότι τα χρήματα αυτά θα δίδονταν για βοήθεια στους αναπήρους το ποσοστό μειώνεται κατά εικοσιμία εκατοστιαίες μονάδες από το ποσοστό που δήλωναν ότι θα πρέπει να δίνονται περισσότερα χρήματα για διευκολύνσεις προς τους ανάπηρους. Θα πρέπει όμως να επισημανθεί ότι το ποσοστό αυτών που δηλώνουν ότι θα ήταν διατεθειμένοι να πληρώνουν περισσότερους φόρους για βοήθεια στους αναπήρους, χαρακτηριστικά το 68%, είναι αρκετά ψηλό και αξιοπρόσεκτο.

31 31 Παρακαλώ δηλώστε τον βαθμό που συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τις ακόλουθες δηλώσεις

32 32 Μέσοι όροι (κλίμακα 1-5, όπου 5= συμφωνώ και 1= διαφωνώ) Η πλειοψηφία των Κυπρίων (66%) δηλώνει ότι δεν θα τους ήταν δύσκολο να εργάζονται με άτομα που έχουν κάποια φυσική ή διανοητική αναπηρία, ενώ οι μισοί περίπου Κύπριοι (53%) δηλώνουν ότι υπάρχουν διακρίσεις ενάντια στους ανάπηρους που εργάζονται. Για την δεύτερη περίπτωση αυτό που δεν γνωρίζουμε είναι αν αυτή η δήλωση προέρχεται από γνώση - εμπειρία των ερωτουμένων ή αν αποτελεί αφηρημένη αντίληψη. Επιπλέον επτά στους δέκα Κύπριους συμφωνούν με την δήλωση ότι οι άνθρωποι προσλαμβάνονται σε κάποια δουλεία με βάση τη φυσική τους κατάσταση παρά για τις ικανότητες τους.

33 33 Παρακαλώ δηλώστε τον βαθμό που συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τις ακόλουθες δηλώσεις

34 34 Μέσοι όροι (κλίμακα 1-5, όπου 5= συμφωνώ και 1= διαφωνώ)  Η πλειοψηφία των Κυπρίων δηλώνει ότι δεν θα παντρευόταν κάποιο παραπληγικό άτομο και επίσης ότι θα τους ενοχλούσε να παντρευτεί το παιδί τους κάποιο παραπληγικό άτομο (73% και στις δύο περιπτώσεις). Επιπρόσθετα ποσοστό 67% δηλώνει ότι δεν θα παντρευόταν κάποιο τυφλό άτομο και ότι θα τους ενοχλούσε αν το παιδί τους έκανε το ίδιο (71%).  Όσον αφορά τη μειοψηφία που συμφωνεί με τα πιο πάνω τα ποσοστά είναι κάπως πιο αυξημένα ανάμεσα στους άνδρες, στα άτομα που έχουν κάποια αναπηρία, στα άτομα που προέρχονται από την επαρχία Λεμεσού, και στα άτομα που ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα 25-44 χρονών.

35 35 Γνωρίζετε κάποιο/α άτομο/α που αντιμετωπίζει αναπηρία, και αν ναι, ποιά είναι η σχέση σας μ’ αυτό/α ; n= 369, 55.6%

36 36 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ

37 37 ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ