Βασικές Αρχές Ψυχομετρικής Θεωρίας

Παρουσίαση με θέμα: "Βασικές Αρχές Ψυχομετρικής Θεωρίας"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Βασικές Αρχές Ψυχομετρικής Θεωρίας
Μάθημα: Ψυχολογική Αξιολόγηση Διάλεξη 3η

2 Η έννοια της ακρίβειας στη μέτρηση
Κανένα εργαλείο μέτρησης δεν είναι απολύτως αξιόπιστο ή ακριβές. Για παράδειγμα, όλα τα ρολόγια δεν δείχνουν ποτέ την ίδια ώρα. Ακόμη και εάν η διαφορά τους μετριέται σε nanoseconds, η διαφορά αυτή υπάρχει. Το ίδιο συμβαίνει και με την ψυχολογική μέτρηση: Η βαθμολογία ενός ατόμου σε κάποιο τεστ ποτέ δεν είναι η ίδια, επειδή επιδρούν διάφοροι παράγοντες (σφάλμα)

3 Η θεωρία της Πραγματικής Βαθμολογίας
Στα πλαίσια της Κλασικής Θεωρίας των Τεστ (Classical Theory), κάθε επίδοση (βαθμολογία) που παίρνουμε από ένα τεστ, περιλαμβάνει δύο μέρη: Την Πραγματική Βαθμολογία (Π) Το Σφάλμα της Μέτρησης (ΣφΜ) Βθμ = Π + ΣφΜ

4 Είδη σφάλματος μέτρησης
Τυχαίο Σφάλμα Συστηματικό Σφάλμα

5 Παραδείγματα Τυχαίου Σφάλματος
Φυσική κατάσταση του ατόμου (κρυωμένος, πονοκέφαλος, κ.ά) Συναισθηματικά Προβλήματα Κούραση Όχι αναπαυτικά καθίσματα Γύρισμα δύο σελίδων κατά λάθος Χαμηλής ποιότητας τεστ

6 Παραδείγματα Συστηματικού Σφάλματος
Ένα κακής ποιότητας στοιχείο (π.χ. δεν υπάρχει σωστή απάντηση) Βαθμός δυσκολίας ενός στοιχείου (π.χ. πολύ εύκολο) Λάθος οδηγίες συμπλήρωσης από τον υπεύθυνο της χορήγησης Λανθασμένο χρονικό πλαίσιο χορήγησης

7 Το τυπικό σφάλμα Μέτρησης
Επειδή είναι αδύνατον να υπολογίσουμε το ακριβές σφάλμα μέτρησης, χρησιμοποιώντας ένα μαθηματικό μοντέλο, υπολογίζουμε το ΤΥΠΙΚΟ ΣΦΑΛΜΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΤΣφΜ = τ.α (1-rtt) Όπου, ΤΣφΜ = τυπικό σφάλμα μέτρησης τ.α = τυπική απόκλιση rtt = αξιοπιστία τεστ

8 Η Αξιοπιστία Η διαδικασία με την οποία διαπιστώνουμε κατά πόσο ένα τεστ μετρά με ακρίβεια, αυτό για το οποίο κατασκευάστηκε να μετρά. Με άλλα λόγια, όταν χορηγήσουμε το τεστ πάλι στο ίδιο άτομο, θα έχουμε το ίδιο αποτέλεσμα; Το παράδειγμα της Ζυγαριάς Οι τιμές που παίρνει ο δείκτης αξιοπιστίας είναι από:

9 Μέθοδοι Υπολογισμού της Αξιοπιστίας
Αξιοπιστία Επαναληπτικών Μετρήσεων Αξιοπιστία Εναλλακτικών Τύπων Αξιοπιστία Εσωτερικής Συνοχής Αξιοπιστία Δύο Ημίσεων Δείκτης Alpha Αξιοπιστία Βαθμολογητών

10 Χρήσεις Δείκτη Αξιοπιστίας
Για τον υπολογισμό του Σφάλματος Μέτρησης Για την εκτίμηση του τεστ (πόσο καλό είναι) Όσο πιο κοντά στο 1, τόσο πιο αξιόπιστο

11 Διαφορετικά κριτήρια για κάθε είδος τεστ:
Νοημοσύνης >0.90 Προσωπικότητας > 0.70 Δημιουργικότητας > 0.60 Προβολικά τεστ > 0.30

12 Παράγοντες που επηρεάζουν την αξιοπιστία ενός τεστ
Το μέγεθος του τεστ (όσο περισσότερα στοιχεία τόσο μεγαλύτερη η αξιοπιστία του τεστ) Η ομοιογένεια των στοιχείων (όσο πιο όμοια εννοιολογικά τα στοιχεία του τεστ τόσο μεγαλύτερη η αξιοπιστία) Ο βαθμός δυσκολίας ενός στοιχείου (πολύ εύκολα ή πολύ δύσκολα στοιχεία αυξάνουν ή μειώνουν την αξιοπιστία του τεστ) Το διάστημα ανάμεσα στις δύο χορηγήσεις (όσο πιο μεγάλο το διάστημα τόσο μικρότερη η αξιοπιστία) Η Χορήγηση του τεστ (σωστή χορήγηση του τεστ μειώνει τις πιθανές πηγές σφάλματος, δηλαδή αυξάνει την αξιοπιστία)

13 Η Εγκυρότητα Η διαδικασία με την οποία διαπιστώνουμε κατά πόσο ένα τεστ μετρά αυτό για το οποίο κατασκευάστηκε

14 Παράδειγμα: Ένα τεστ δίνει πληροφορίες για τη συναισθηματική προσαρμογή ενός ατόμου Τα άτομα απαντούν σε μια σειρά από προτάσεις που αναφέρονται σε συναισθήματα και συμπεριφορές, και αξιολογούν κατά πόσο το περιεχόμενο τα χαρακτηρίζει. Με βάση τις απαντήσεις, κρίνουμε αν το άτομο έχει καλή συναισθηματική προσαρμογή ή όχι

15 Σχόλιο: Όμως, το να κάνουμε εκτιμήσεις στηριζόμενοι στην απόκριση των ατόμων πάνω σε ένα κομμάτι χαρτί, είναι μια διαδικασία περιορισμένης αξίας, πολύ περισσότερο μάλιστα, όταν από αυτή τη διαδικασία εξάγουμε συμπεράσματα με τα οποία χαρακτηρίζουμε ένα άτομο (π.χ. ότι πάσχει από συναισθηματική δυσπροσαρμοστικότητα)

16 Στόχος της ψυχολογικής Αξιολόγησης
Θα πρέπει να βρούμε έναν τρόπο για να κατοχυρώσουμε το ότι το τεστ πράγματι αντικατοπτρίζει τη συμπεριφορά μου μετράμε. Αυτό είναι η εγκυρότητα.

17 Είδη Εγκυρότητας και τρόποι υπολογισμού της
Φαινομενική Εγκυρότητα Εγκυρότητα Περιεχομένου Εγκυρότητα σε σχέση με το κριτήριο Συγχρονική Εγκυρότητα Προβλεπτική Εγκυρότητα Εγκυρότητα Εννοιολογικής Κατασκευής Συγκλίνουσα Εγκυρότητα Αποκλίνουσα Εγκυρότητα

18 Σχέση μεταξύ Αξιοπιστίας και Εγκυρότητας
Όταν ένα τεστ είναι έγκυρο, είναι οπωσδήποτε και αξιόπιστο. Όχι όμως και το αντίθετο. Μπορεί ένα τεστ να δίνει αξιόπιστα αποτελέσματα, αλλά να μην μετρά αυτό που υποτίθεται ότι έχει κατασκευαστεί ότι μετρά. Ποτέ δεν πρέπει να αρκούμαστε στους δείκτες αξιοπιστίας για να αξιολογήσουμε ένα τεστ.

19 Για να αξιολογήσουμε την επίδοση ενός ατόμου σε ένα τεστ:
Αξιολογώντας την επίδοση από ένα ψυχολογικό τεστ Για να αξιολογήσουμε την επίδοση ενός ατόμου σε ένα τεστ: Πρέπει να γνωρίζουμε: Τη δυσκολία του τεστ Την επίδοση των άλλων ατόμων στο ίδιο τεστ

20 Συμπέρασμα: Η βαθμολογία από ένα τεστ, έχει νόημα μόνο όταν μπορούμε να τη συγκρίνουμε με κάτι άλλο. Στην Ψυχομετρία, για να το κάνουμε αυτό χρησιμοποιούμε τις ΝΟΡΜΕΣ

21 Νόρμες: Νόρμα είναι μια δομημένη διαδικασία (μέθοδος) εννοιολογικής απόδοσης της βαθμολογίας ενός ατόμου σε ένα τεστ. Η μέθοδος αυτή, δεν είναι τίποτε άλλο από τη σύγκριση της βαθμολογίας από το τεστ, με το δείγμα της στάθμισης

22 Νόρμες: Α. Τεστ Κριτηρίων Β. Τεστ Νορμών
Υπάρχουν δύο ειδών μεγάλες κατηγορίες εννοιολογικής απόδοσης της βαθμολογίας ενός τεστ: Α. Τεστ Κριτηρίων Β. Τεστ Νορμών

23 Τεστ Κριτηρίων: Με αυτή τη μέθοδο μπορούμε να καθορίσουμε το βαθμό «απόκτησης» του χαρακτηριστικού που μας ενδιαφέρει (π.χ. ο Γιάννης έχει κατανοήσει το 80% της ύλης που διδάσκεται στην Πέμπτη τάξη του Δημοτικού. Διακρίνουμε σε: Ηλικιακές Ομάδες Εκπαιδευτικές Κλίμακες

24 Τεστ Νορμών: Με αυτή τη μέθοδο μπορούμε να καθορίσουμε τη θέση που έχει το άτομο σε σχέση με το γενικό ή ειδικό πληθυσμό (αναφορικά με την επίδοσή του στο τεστ). Π.χ. Ο Γιάννης είναι καλύτερος από το 60% των ατόμων της τάξης του.

25 Η βασική Αρχή των Νορμών
34,1% 34,1% 13,6% 13,6% 2,1% 2,1% Η Κανονική Κατανομή

26 Βασικά Στοιχεία ενός συστήματος Νορμών
Κάθε σύστημα Νορμών αποτελείται από δύο βασικά στοιχεία Την αρχική ή ακατέργαστη τιμή (την επίδοση που παίρνουμε από το τεστ) και 2. Την κλίμακα μέτρησης της Νόρμας (το εύρος των τιμών που έχει η συγκεκριμένη νόρμα)

27 Είδη Νορμών Εκατοστημόρια Τυπικές Τιμές Ομαλοποιημένες Τιμές Z-τιμές
Τ-τιμές Νόρμες Νοητικού Πηλίκου Stanine

28 Εκατοστιαίες Τιμές ή Εκατοστημόρια
Μας δίνουν πληροφορίες για τη θέση που έχει το άτομο σε μια εκατοστιαία κλίμακα σε σχέση με τον πληθυσμό στον οποίο ανήκει Π.χ. 87η εκατοστιαία θέση σημαίνει, ότι το 87% του πληθυσμού με τον οποίο συγκρίνεται το άτομο έχει επίδοση μικρότερη ή ίση. Το βασικό πλεονέκτημα: υπολογίζετε εύκολα, γίνεται κατανοητό εύκολα Το βασικό μειονέκτημα: είναι η παραποίηση της μετρικής κλίμακας (διαστρεβλώνει το σχετικό μέγεθος των διαφορών)

29 Εκατοστιαίες Τιμές ή Εκατοστημόρια
Εκατοστημόριο Αρχική Τιμή 100 67 99 66 98 65 97 64 96 63 95 62 94 61 , 52 39 51 38 50 37 49 36 48 35 25 13 24 12

30 Τυπικές Τιμές z- Τιμές Μ.Ο= 0 Τ.Α= 1 -3 ως +3 Ψυχομετρικές Ιδιότητες
Εύρος τιμών -3 ως +3 Ο τύπος

31 Τυπικές Τιμές z- Τιμές Πόσες τυπικές αποκλίσεις από το μέσο όρο βρίσκεται η βαθμολογία του ατόμου Εκφράζονται με τη μορφή δεκαδικών αριθμών. π.χ. - 2,25 σημαίνει ότι το άτομο απέχει 2,25 τυπικές αποκλίσεις χαμηλότερα από το μέσο όρο

32 Τυπικές Τιμές Ένα παράδειγμα: Χ = 35 Μ= 55 SD=15

33 Ομαλοποιημένες Τιμές Τ- Τιμές Ψυχομετρικές Ιδιότητες Εύρος τιμών
Μ.Ο= 50 Τ.Α= 10 Εύρος τιμών 20 ως 80 Εκφράζεται με τη μορφή Υψηλή – Μέτρια – Χαμηλή βαθμολογία Τύπος υπολογισμού: Τ = 10 (z) + 50 π.χ. Τ = 10 (- 2,25) + 50 = -22, = 27,5 = 28

34 Τ- Τιμές (66-80) (45-65) (20-44) Υψηλό Μετριο Χαμηλό Τ-Τιμές
Αρχική Τιμή 80 87 79 86 78 85 . 67 75 66 74 65 55 66. 54 46 48 45 47 44 25 43 .24 13 24 12 Υψηλό (66-80) Μετριο (45-65) Χαμηλό (20-44)

35 Ομαλοποιημένες Τιμές IQ- Τιμές Ψυχομετρικές Ιδιότητες Εύρος τιμών
Μ.Ο= 100 Τ.Α= 15 Εύρος τιμών 40 ως 160 Ακολουθούν τις κατηγορίες ταξινόμησης του Νοητικού Πηλίκου (IQ)

36 Νόρμες Νοητικού Πηλίκου

37 Άλλα είδη Ομαλοποιημένων Τιμών
Sten Scores (π.χ.16 PF) M.O = 5,5 T.A = 1,5 Όρια = 1-10 Stenine Scores M.O = 5 T.A = 2 Όρια = 1-9 Tetronics (π.χ. MMPI) Μ.Ο = 50 Τ.Α = 10 Όρια =

38 Σχέσεις μεταξύ Τυπικών Βαθμών

39 Δημιουργία Νορμών Διαφορετικά δείγματα στάθμισης ανάλογα τους πληθυσμούς που μας ενδιαφέρουν Επιλογή δείγματος στάθμισης Αντιπροσωπευτικό Δείγμα του πληθυσμού Μεγάλος αριθμός ατόμων