H πόλη και οι γειτονιές της

Παρουσίαση με θέμα: "H πόλη και οι γειτονιές της"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 H πόλη και οι γειτονιές της
Project 3 H πόλη και οι γειτονιές της

2 Το project έχει ως αντικείμενο μελέτης την εξέλιξη της Βέροιας ως προς την φυσιογνωμία της, την οικονομική της ανάπτυξη και ως προς τις πολιτιστικές αλλαγές. Έχουμε χωριστεί σε τέσσερις ομάδες και συγκεκριμένα τις : Θεωρητικό Πλαίσιο, Αρχειακό Υλικό, Βιβλιογραφία και Μαρτυρίες.

3 Γενικές πληροφορίες για την Βέροια
Η Βέροια είναι πόλη της Κεντρικής Μακεδονίας και πρωτεύουσα της περιφερειακής ενότητας Ημαθίας. Είναι κτισμένη στους πρόποδες του Βερμίου. Είναι γνωστή για την παραδοσιακή αρχιτεκτονική στις παλαιές γειτονιές της και τις πολυάριθμες βυζαντινές εκκλησίες της

4 Ο προσδιορισμός της ετυμολογίας του ονόματός της
Δεν υπάρχει σαφής προσδιορισμός της ετυμολογίας του ονόματος και υπάρχουν διάφορες εκδοχές . Η πρώτη εκδοχή είναι : Σύμφωνα με τους γλωσσολόγους, η κατάληξη -ροια είναι παράγωγο του ρήματος ρέω και προσδίδεται σε πόλεις πλούσιες σε υδάτινα αποθέματα, πράγμα το οποίο ισχύει για την περιοχή της Βέροιας. Ωστόσο το ρήμα φέρω στην αρχαία ελληνική ενέχει και την έννοια είμαι πλούσιος σε κάτι και στην περίπτωση της Βέροιας σημαίνει φέρει πολλά νερά. Οι Τούρκοι κατακτητές την αποκαλούσαν Καραφέρρια, δηλαδή Μαυρο-Βέροια λόγω του χρώματος που είχε ο ουρανός πολλές φορές και αυτός είναι ο λόγος που παλιότερα γραφόταν Βέρροια με δύο ρο. Μια άλλη γλωσσολογική ερμηνεία είναι η φράση «φέρειν ρόιας» που σημαίνει παράγει ρόδια , πράγμα το οποίο επίσης ισχύει για την περιοχή. Παρ’ όλα αυτά αυτή η εκδοχή δεν έχει και μεγάλη επικράτεια καθώς πολλοί επισημαίνουν ότι δεν ήταν δυνατόν να ευδοκιμούν στην περιοχή ροδιές λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών κατά τη χειμερινή περίοδο.

5 Μία ακόμα εκδοχή η οποία χρονολογείται από τα αρχαία χρόνια ήταν πως χτίστηκε από τον Μακεδόνα στρατηγό, Φέρωνα, ο οποίος έδωσε και τα όνομά του στην πόλη. Το γράμμα Φ όμως εκείνη την εποχή προφερόταν ως Β και γι αυτό καθιερώθηκε το όνομα Βέροια. Τέλος η εκδοχή της μακεδονικής μυθολογίας λέει ότι η πόλη κτίστηκε από το βασιλιά Βέρητα, ο οποίος της έδωσε το όνομα της μιας από τις κόρες του. Τα ονόματα των κορών του ήταν Βέροια, Μίεζα (χωριό κοντά στην Βέροια). Το όνομα Βέροια πήραν από τη μακεδονική μητρόπολη πολλές πόλεις του κόσμου, όπως η Βέροια ή Βερόη της Θράκης (πλέον Στάρα Ζαγόρα της Βουλγαρίας), τα Βέρρια ή Βέρροια της Λακωνίας, η Berea του Οχάιο των Η.Π.Α. (και άλλοι οικισμοί της Αμερικής), μια συνοικία του Γιοχάνεσμπουργκ της Αφρικής, κ.ά.

6 Παραδοσιακές συνοικίες

7 Μπαρμπούτα Στα μέσα του 19ου αιώνα η πόλη είχε 16 "μαχαλάδες" (συνοικίες). Μερικά πέτρινα γεφύρια σενέδεαν τις συνοικίες της πόλης με την ύπαιθρο χώρα. Καθ' όλη τη διάρκεια της τουρκοκρατίας, τα εμπορικά καταστήματα ήταν συγκεντρωμένα στη Βυζαντινή αγορά, στο παζάρι. Οι πιο γνωστές από αυτές που διασώζονται σήμερα είναι η εβραϊκή και η χριστιανική. Όλες οι συνοικίες μαζί, συνέθεταν τον αστικό ιστό εκείνης της εποχής: Έλληνες, Τούρκοι, Εβραίοι και Αθίγγανοι, ζούσαν στην ίδια πόλη διατηρώντας όμως τα δικά τους έθιμα και συνήθειες. Η Μπαρμπούτα είναι η εβραϊκή συνοικία, που χρονολογείται από τα ρωμαϊκά χρόνια (50 μ.Χ.) και οφείλει το όνομά της σε μία βρύση στην περιοχή, που διατηρείται ακόμα και σήμερα. Βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα της πόλης, δίπλα στον ποταμό Τριπόταμο. Η Μπαρμπούτα αποτελούσε ένα περίκλειστο και απομονωμένο "γκέτο", με τη συναγωγή και το μοναδικό εμπορικό δρόμο της εποχής, την οδό Χάβρας. Το πέτρινο κτήριο με περίτεχνο εσωτερικό διάκοσμο της συναγωγής βρισκόταν στην καρδιά της εβραϊκής συνοικίας. Πίσω από αυτήν υπήρχε θρησκευτικό λουτρό το Μικβέ και σε αντίθεση με τις χριστιανικές συνοικίες (που είχαν την εκκλησία στη μέση) η Συναγωγή ήταν στην ίδια ευθεία με τα σπίτια. Στην σημερινή εποχή είναι κλειστή και ανοίγει σε περίπτωση που Εβραίοι ταξιδέψουν και έρθουν να προσευχηθούν. Επιπλέον στην συναγωγή κήρυξε και ο Απόστολος Παύλος όταν επισκέφθηκε την πόλη το 51 και το 57 μ.Χ. Ακόμα προς το τέλος του 15ου αιώνα μ.Χ. ο αριθμός των Εβραίων στην πόλη μεγάλωσε με την άφιξη πολυάριθμων Εβραίων από την Ισπανία και την Πορτογαλία. Χαρακτηριστικά αρχιτεκτονικά στοιχεία της γειτονιάς αποτελούν τα περίφημα σαχνισιά (οι προεξοχές των κτιρίων), ο υπερυψωμένος πάνω από τη στέγη ηλιακός και οι δίφυλλες βαριές εξώπορτες με οριζόντια και διαγώνια ξύλα, που φέρουν πλατυκέφαλα καρφιά.

8 Μπαρμπούτα

9

10

11 Κυριώτισσα Κυριώτισσα ήταν μια χριστιανική κοινότητα που χρονολογείται από τον 18ο αιώνα μ.Χ. με τα στενά καλντερίμια , λιθόστρωτα σοκάκια και στέγες των σπιτιών που μοιάζουν να ακουμπούν μεταξύ τους. Πίσω από τους ψηλούς αυλόγυρους και δίπλα στα σοκάκια ξεπροβάλλουν μικρές λιθόκτιστες εκκλησίες. Η συνοικία περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό χριστιανικών και βυζαντινών εκκλησιών. Η Κυριώτισσα ακολουθεί το αρχιτεκτονικό στυλ της Μπαρμπούτας με τα σαχνισιά και τις βαριές πόρτες. Πολλά από τα διατηρητέα σπίτια έχουν αναπαλαιωθεί και έχουν μετατραπεί σε χώρους αναψυχής και διασκέδασης.

12

13 Εβραϊκά σπίτια Τα εβραϊκά σπίτια είναι διακριτά από μακριά καθώς δεν είχαν καπνοδόχους αφού οι Εβραίοι δεν είχαν τζάκια αλλά μεγάλα μαγγάλια με ρόδες (ένα σκεύος που πάνω από την βάση του είχε ένα στρογγυλό ταψί όπου τοποθετούσαν αναμμένα κάρβουνα). Στην πρόσοψη του σπιτιού συνήθως ανάμεσα από το παράθυρα υπήρχαν λαϊκά διακοσμητικά σχέδια. Αυτά τα σχέδια ήταν άλλοτε ρόδα με πολλές αχτίνες και γύρω κάποια γιρλάντα που μοιάζει κάπως με την ρόδα του κύκλου της ζωής και άλλοτε παραστάσεις σπιτιών μέσα σε πλαίσια σχεδιασμένα με πολύ μεγάλες αφαιρέσεις , με δύο χρώματα που μοιάζουν στο ύφος πάρα πολύ με τις αντίστοιχες λαϊκές τοιχογραφίες στις όψεις των μουλσουμανικών σπιτιών στην Αραβία και στην Αίγυπτο. Πιο συχνά όμως συνήθιζαν μέσα σε πλαίσια να έχουν κάποιες επιγραφές τι οποίες πλούτιζαν με γιρλάντες και λουλούδια που ανάμεσα στα φύλλα τους πλέκονταν η χρονολογία (κάτι ανάλογο συνήθιζαν να κάνουν οι Τούρκοι). Επίσης μέσα σε πλαίσια υπήρχαν αποσπάσματα ψαλμών με εβραϊκά γράμματα.

14

15

16 Βυζαντινές εκκλησίες Η Βέροια είναι μία από τις αρχαιότερες πόλεις στην Ευρώπη, και είναι γνωστή για τις πολυάριθμες βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες που διαθέτει(περίπου 48 σωζόμενες σήμερα και 72 αρχικά και γι αυτό τον λόγο ονομαζόταν και μικρή Ιερουσαλήμ). Έχει τον μεγαλύτερο αριθμό εκκλησιών μαζί με την Καστοριά σε όλη την Β. Ελλάδα. Ακόμα έχει σημαντικές συλλογές βυζαντινών εικόνων. Οι εκκλησίες που κτίστηκαν εκείνη την εποχή ήταν κρυμμένες μέσα στα τοιχογυρισμένα οικοδομικά τετράγωνα, αόρατες στον περαστικό διαβάτη. Εξωτερικά ήταν δύσκολο να τις διακρίνει κανείς με τη δίρριχτη ή σαμαρωτή τους στέγη ,που έφθανε συχνά έως το έδαφος γιατί το ύψος των εξωτερικών τοιχών ήταν μικρό και οι ναοί ήταν υπόσκαφοι. Επιπλέον εξυπηρετούσαν κι άλλον ένα σκοπό που ήταν χτισμένες σε αυλέ σπιτιών καθώς έτσι όλη η περιουσία του ιδιοκτήτη του σπιτιού ανήκε στην εκκλησία και οι έφοροι δεν μπορούσαν να τα πάρουν για να ξεπληρώσουν τους φόρους που τυχόν χρωστούσε. Σπάνια υπήρχαν παράθυρα και το ελάχιστο φως έμπαινε από τις φωτιστικέ θυρίδες. Σχεδόν κάθε τετράγωνο είχε και την εκκλησία του. Μάλιστα η γενική μορφολογία επηρεαζόταν απόλυτα από την τοποθεσία του ναού (π.χ. Αγίου Κηρύκο και του Χριστού). Δυστυχώς όμως οι νέοι δρόμοι κατέστρεψαν την μορφή που είχε κατορθώσει να διατηρήσει η Βέροια μέχρι τις μέρες μας. Άλλοι σημαντικοί ναοί είναι: Ναός της Αναστάσεως του Σωτήρου (επονομαζόμενος «η εκκλησία του χριστού») Του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου (13ος αιώνας) Ναός των Αγίων Κυρήκου και Ιουλίττης(16ος αιώνας) Ναός των Αγίων Πέτρου και Παύλου (11ος αιώνας)

17

18

19 Αναστάσεως του Χριστού

20 Οθωμανικά μνημεία Η Βέροια όπως και όλη η Ελλάδα ήταν περίπου 4 αιώνες υπό την οθωμανική κατοχή. Γι’ αυτό το λόγο στοιχεία του πολιτισμού της έχουνε παραμείνει και στην σημερινή εποχή. Τα μνημεία που έχουν διασωθεί και σήμερα είναι η παλαιά μητρόπολη, το Χουνκιάρ τζασίμι, το Καζακτσί και Όρτα τζαμί τα οποία ήταν παλιές εκκλησίες που μετατράπηκαν από τους Τούρκους σε τζαμί(15ο αιώνα). Ένα από τα νεότερα μουσουλμανικό τέμενο χρονολογείται γύρω στον 19ο αιώνα και είναι τα Μεντρεσέ τζαμί και πήρε το όνομά του μουλσουμανικό ιεροδιδασκαλείο.

21 Χουνκιάρ Τζαμί - Παλιά Μητρόπολη

22 Ορτά Τζαμί

23 Μεντρεσέ Τζαμί

24 Βεροιώτικα σπίτια Την εξωτερική διαμόρφωση των κλειστών τετραγώνων, την σχηματίζουν οι εξωτερικές όψεις των σπιτιών και σπάνια συμπληρωματικοί ,ψηλοί μανδρότοιχοι. Πάντοτε υπήρχαν λίγες και ελεγχόμενες εξωτερικές εισόδοι, που δεν είχαν τίποτε το ξεχωριστό από τις συνηθισμένες δίφυλλες βεροιώτικες εξώθυρες, μόνο που εσωτερικά διαμορφώνονταν σαν δίοδοι, σαν <<διαβατικοί >>,όπως τα βυζαντινά <<βαστέρνια>>, δηλαδή περνούσαν κάτω από τα σπίτια και οδηγούσαν στην κοινόχρηστη αυλή. Σε μερικές περιπτώσεις θύρες προς το δρόμο, που επικοινωνούσαν όμως μόνο με αποθήκες ή με χώρους που είχαν τη μορφή μαγαζιών, ώστε και αν παραβιαζώνταν η θύρα, ο εχθρός να βρεθεί απομονωμένος σε κλειστό χώρο και όχι όπως κατά κανόνα συμβαίνει με τα βεροιώτικα σπίτια, στην τυπική εσωτερική υπόστυλη αυλή. Στα ισόγεια των σπιτιών, για μυστική επικοινωνία ανάμεσα στις ιδιοκτησίες, για την διαφυγή σε δύσκολες στιγμές ή για να συγκεντρώνονται αθέατοι στους εσπερινούς ή για κάποιες άλλες άγνωστες συγκεντρώσεις. Η διάταξη αυτή των κλειστών τετραγώνων εξασκεί μια ιδιαίτερη γοητεία , που επηρέασε σε μεγάλο βαθμό τις σχέσεις τις μικρής απομονωμένης κοινωνίας της πόλης. Η συναίσθηση της κοινής γειτονιάς μείωσε την αναγκαστική απομόνωση και την απαγόρευση της νυχτερινής κυκλοφορίας.

25 Φυλές Εκτός από τους ντόπιους Βεροιώτες Έλληνες που είναι και οι παλαιότεροι κάτοικοι της πόλης, υπήρχαν και άλλες τέσσερις διαφορετικές φυλετικές ομάδες, που κατοικούσαν σε διαφορετικές περιοχές της πόλεως, με ιδιαίτερη εσωτερική συγκρότηση των μαχαλάδων. Είδαμε ότι οι Έλληνες κατοικούσαν το ανατολικό τμήμα, το Βαρόσι, αλλά και άλλες νότιες περιοχές της πόλεως. Οι Βλάχικες συνοικίες καταλάμβαναν ιδιαίτερο τμήμα της πόλεως, πού υπάρχει και σήμερα και ονομάζεται (Τα βλάχικα). Η Εβραιϊκή συνοικία, ο Εβραιομαχαλάς, βρισκόταν από τα πολύ παλιά χρόνια, ίσως πριν και από την εποχή του αποστόλου Παύλου ,κοντά στο λεγόμενο γύφτικο ποταμό, τον Τριπόταμο, τελείως κλειστός και απομονωμένος , με καθαρή αμυντική πολεοδομική συγκρότηση, ένα «γκέτο», με τη συναγωγή και το μοναδικό κεντρικό εμπορικό δρόμο την οδό Χάβρας. Πίσω από την Εβραϊκή συνοικία ήταν η Ακρόπολη (πιθανόν η ίδια που υπήρχε και στην βυζαντινή εποχή).

26 Πληθυσμός Όπως αναφέρει ο Felix Beaujour στα τέλη του 18ου αιώνα ( ) η Βέροια είχε περίπου κατοίκους. Ο αριθμός τους όμως αυξήθηκε ταχύτατα και το 1831 οι κάτοικοι αριθμούνται σε και Τούρκοι και Έλληνες. Αργότερα το 1834 ο W.M. Leake γράφει πως η Βέροια είχε οικογένειες οι οποίες οι ήταν ελληνικές. Στις αρχές του 20ου αιώνα ο A. Struck έδωσε περισσότερες πληροφορίες για τον πληθυσμό της Βέροιας, αναλυτικότερα : σπίτια και κάτοικοι οι οποίοι οι είναι Μουσουλμάνοι, Έλληνες, Βλάχοι, 800 Τουρκόγυφτοι (τσιγγάνοι) και 600 πρόσφυγες Ισπανοεβραίοι. Το με την ανταλλαγή πληθυσμών Τούρκοι έφυγαν από την Βέροια και η απογραφή του 1928 αναφέρει 367 Εβραίους οι οποίοι χάθηκαν με την γερμανική κατοχή. Δεν μπορεί όμως να χαρακτηριστεί πολυπολιτισμική καθώς όλες αυτές οι φυλετικές κοινότητες κατοικούσαν στους απομονωμένους μαχαλάδες τους με τις δικές τους συνήθειες, έθιμα, και τελείως κλειστή ζωή του.Μόνο η αγορά και το παζάρι αποτελούσαν το κοινό σημείο επαφής.

27 Η άμυνα και η οχύρωσή της
Η Βέροια την περίοδο της τουρκοκρατίας είχε διατηρήσει το παλιότερο αμυντικό σύστημα. Η ακρόπολη βρισκόταν στη δεξιά όχθη του γύφτικου ποταμού ανάμεσα στην οθωμανική και την ιουδαϊκή συνοικία. Ήταν περιτειχισμένη από στενά τείχη και στην ΒΔ πλευρά είχε ψηλό πύργο με χαντάκι που το γέμιζαν με νερό σε στιγμές πολιορκίας ο οποίος ονομαζόταν Καϊλια και τον χρησιμοποιούσαν και ως διοικητήριο. Η απότομη πτώση του εδάφους στα όρια του πλατώματος που είναι χτισμένη Βέροια αποτελεί μια φυσική οχύρωση και τα τείχη της δυναμώνουν απλώς τα πιο ευκολοπροσπέλαστα σημεία. Σε άλλες πλευρές οι ψηλοί τοίχοι των σπιτιών δημιουργούσαν τεχνητά τείχη που εξασφάλιζαν την άμυνα σε εκείνα τα σημεία. Σ’ όλη την περίοδο της τουρκοκρατίας οι πύλες της πόλης φρουρούνταν με ιδιαίτερη επιμέλεια ιδιαίτερα μετά την δύση του ήλιου. Μάλιστα στις αρχές του 19ου αιώνα υπήρχαν πυροβόλα και είχαν δημιουργηθεί οι κατάλληλες «τάπιες» στα τείχη της εισόδου.

28

29

30 Αγορά Ο M. Delacoulonche μας διέσωσε μια ενδιαφέρουσα παράδοση για τη θέση της παλιάς αγοράς της πόλεως στη νότια πλευρά σε μια τοποθεσία με τρία πλατάνια. Οι Έλληνες ονόμαζαν την τοποθεσία «Παλιοφόρο» και οι Τούρκοι μεταφράζοντας «Εσκί Μπαζαρί». Στα μέσα του 19ου αιώνα η πόλη είχε 16 μαχαλάδες. Ο Struck το 1908 μειώνει τον αριθμό των συνοικιών σε 12 και εξηγεί ότι στην είσοδο της πόλεως, στο Βαρόσι, κατοικούσαν οι Έλληνες. Τα εμπορικά καταστήματα ήταν συγκεντρωμένα σε όλη την περίοδο της Τουρκοκρατίας (θέση που θα κατείχαν από τη βυζαντινή εποχή), στην αγορά, στο παζάρι. Σε ένα έγγραφο του ιεροδικείου της Βέροιας βλέπουμε ότι οι εμπορευόμενοι και διάφοροι άλλοι επαγγελματίες διόριζαν νυχτοφύλακες με μισθό πέντε άσπρα. Επίσης υπήρχαν και άλλες ειδικότερες αγορές σε δρόμους οι οποίοι χαρακτηριζόταν ως εμπορικοί γιατί στα ισόγεια των οικοδομημάτων είχαν διαμορφωθεί σε αποθήκες, εργαστήρια, συνεργεία, και μαγαζιά εμπόρων και βιοτεχνών. Πάντα συνήθιζαν τα διάφορα μαγαζιά να συγκροτούνται κατά ειδικότητες από τις οποίες έπαιρνε και το όνομα ο δρόμος και η περιοχή (λ.χ. λαδαγορά).

31 Δρόμοι στη Βέροια Στις μεσαιωνικές καστρογυρισμένες πολιτείες, ο χώρος είναι πολύτιμος και η οικονομία γινόταν, συνήθως, σε βάρος του οδικού δικτύου. Έτσι και στη Βέροια, τα λιθόστρωτα καλντερίμια της τουρκοκρατίας, ήταν στενά, ποτέ δεν ακολουθούσαν ευθεία γραμμή, ούτε είχαν σε όλο το μήκος τους το ίδιο πλάτος. Οι διάφορες λύσεις στα σημεία συναντήσεως των δρόμων παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον από την άποψη των κλίσεων που παίρνουν τα τετράγωνα για να διευκολύνουν την επικοινωνία και να δημιουργούν σταυροειδείς συναντήσεις (σταυροδρόμια). Οι δευτερεύοντες δρόμοι σχημάτιζαν «Τ» στο σημείο συναντήσεώς τους με τον κύριο δρόμο. Πολύ συχνά συναντούμε τυφλούς δρόμους, αδιέξοδα. Οι οικοδομικές γραμμές των ιδιοκτησιών, προς το δρόμο, είναι άλλοτε κατά μικρά τμήματα ευθείες , που σπάνε ξαφνικά και ο δρόμος συνεχίζεται με μικρότερο ή μεγαλύτερο πλάτος, άλλοτε σχηματίζουν αμβλείες γωνίες και ο δρόμος συγκλίνει στο σημείο αυτό και άλλοτε αποτελούνται από τεθλασμένα μικρά τμήματα με ακαθόριστο σχήμα. Κάποτε, μάλιστα, οι οικοδομικές γραμμές σχηματίζουν τα πιο αναπάντεχα σχήματα, κοιλόκυρτα, τεθλασμένα και κάθε σχήμα που η τύχη και ο χρόνος κατόρθωσαν να δημιουργήσουν.

32

33 Γενικές παλιές φωτογραφίες από την Βέροια

34 Αστυνομία

35 Γέφυρα Ρολόι-Προμηθέα

36

37 Εληά

38 Κινηματογράφος Ζάππειον

39 Πλατεία Κεντρικής

40 Πανόραμα

41 Ρολόι

42 Σιδ/μικος Σταθμός

43

44

45

46 Γαστρονομία της πόλης Η τοπική κουζίνα της Βέροιας περιλαμβάνει φαγητά με μαγειρεμένα κρέατα, το χασάπικο, το χοιρινό με σέλινο ή πράσο, την τηγανιά,σαρμάδες, τα κεφτεδάκια (τοπική διάλεκτο λέγονται «μπαρμπούρια», παραδοσιακές πίτες με σκληρό φύλλο κρούστας με γέμιση πράσου, τυριού ή χόρτων και τον αλμυρό μπάτσο (είδος τυριού). Τα πιο γνωστά όμως εδέσματα της πόλης είναι ο φασουλονταβάς (φασόλια + τάβας, που στα τούρκικα τα τάβας σημαίνει τα ταψί) και το σιροπιαστό γλυκό με βάση από σιμιγδάλι το ρεβανί, που συνδυάζονταν με παγωτό καϊμάκι . Επιπλέον γνωστοί είναι και οι σιροπιαστοί λουκουμάδες τους οποίους στις ταβέρνες σερβίροταν απαραιτήτως μετά το φαγητό ως κέρασμα.

47 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ 4 ΤΑΞΕΙΣ ΤΗΣ Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΟΥ 2ου ΓΕΛ

48 Σε ποιο κράτος ανήκε η Βέροια στις αρχές του 20ου αιώνα;

49 Πόσες εκκλησίες είχε η Βέροια και τότε και πόσες έχει τώρα;

50 Πώς χαρακτηρίζεται η Βέροια, λόγω των εκκλησιών της;

51 Πόσες γέφυρες έχει η Βέροια;

52 Πόσα τζαμιά έχει η Βέροια;

53 Τι ήταν το Δημαρχείο;

54 Τι ήταν το Βυζαντινό Μουσείο;

55 Τι ήταν το Κάστρο στην οδό Ανοίξεως;

56 Πώς ονομαζόταν η πλατεία Ωρολογίου;
Πώς ονομαζόταν η πλατεία Ωρολογίου;

57 Ποιο είναι το αρχαιότερο κτήριο της Βέροιας;

58 Ποιος ποταμός ονομάζεται «γύφτικος»;

59 Ποιο είναι το παραδοσιακό γλυκό της Βέροιας;

60 Ποιο είναι το παραδοσιακό φαγητό της Βέροιας;

61 Για ποιο φρούτο φημίζεται η πόλη της Βέροιας;

62 Ικανοποιεί η πόλη σας τις ανάγκες των νέων; Αν όχι, που υστερεί;
Που υστερεί: Χώροι αναψυχής Αθλητικές εγκαταστάσεις Μαγαζιά Χώροι νυχτερινής διασκέδασης Επαγγελματική αποκατάσταση Πάρκα και πεζοδρόμια Αύξηση ωραρίων λειτουργίας των Μ.Μ.Μ.

63 Θεωρητικό πλαίσιο και ιστορικό πλαίσιο
Ελένη Λύχνα Θεοδόσης Πατρίκας Δάφνη Στολτίδου Δημήτριος Παπουλίδης Κωνσταντίνα Κρομμύδα

64 Αρχειακό υλικό Δανάη Στολτίδου Ευαγγελία Τσαχουρίδου
Στέφανος Ντινόπουλος Γιώργος Παπαδόπουλος Γιάννης Παπαγεωργίου

65 Ερωτηματολόγιο Εμμανουήλ Γεωργαλής Κελεσίδης Αντώνιος
Παναγιώτα Μαραντίδου Ελένη Μήτσα Σάββας Δημόπουλος 65