Ελληνικό Τμήμα της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Περιφερειακής Επιστήμης 7ο επιστημονικό συνέδριο Αθήνα, 7-8 Μαΐου 2005 Αικατερίνη Κόκκινου – Γιάννης Ψυχάρης ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ.

Παρουσίαση με θέμα: "Ελληνικό Τμήμα της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Περιφερειακής Επιστήμης 7ο επιστημονικό συνέδριο Αθήνα, 7-8 Μαΐου 2005 Αικατερίνη Κόκκινου – Γιάννης Ψυχάρης ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Ελληνικό Τμήμα της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Περιφερειακής Επιστήμης 7ο επιστημονικό συνέδριο Αθήνα, 7-8 Μαΐου 2005 Αικατερίνη Κόκκινου – Γιάννης Ψυχάρης ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ ΑΜΕΣΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΚΙΝΗΤΡΑ ΚΑΙ ΕΛΚΥΣΤΙΚΟΤΗΤΑ

2 Σκοπός Πρόσφατες τάσεις μεταβολής στην εισροή Ξένων Άμεσων Επενδύσεων στην ΕλλάδαΠρόσφατες τάσεις μεταβολής στην εισροή Ξένων Άμεσων Επενδύσεων στην Ελλάδα Τον προσδιορισμό του τόπου εγκατάστασης των Ξένων Άμεσων Επενδύσεων στην ΕλλάδαΤον προσδιορισμό του τόπου εγκατάστασης των Ξένων Άμεσων Επενδύσεων στην Ελλάδα Την διερεύνηση προσδιοριστικών παραγόντων της επιλογής του τόπου εγκατάστασης των Ξένων Άμεσων Επενδύσεων στην ΕλλάδαΤην διερεύνηση προσδιοριστικών παραγόντων της επιλογής του τόπου εγκατάστασης των Ξένων Άμεσων Επενδύσεων στην Ελλάδα

3 Στοιχεία Τράπεζα της ΕλλάδαςΤράπεζα της Ελλάδας Υπουργείο Οικονομίας και ΟικονομικώνΥπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών ΕΛΚΕΕΛΚΕ UNCTADUNCTAD

4 H σημασία των ξένων άμεσων επενδύσεων στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ)στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) στο ακαθάριστο εθνικό πάγιο κεφάλαιοστο ακαθάριστο εθνικό πάγιο κεφάλαιο στη βελτίωση του ισοζυγίου πληρωμώνστη βελτίωση του ισοζυγίου πληρωμών στην καλύτερη εξυπηρέτηση του εξωτερικού δανεισμούστην καλύτερη εξυπηρέτηση του εξωτερικού δανεισμού στην αύξηση των εξαγωγών (σύμφωνα με την UNCTAD, το ένα τρίτο των εξαγωγών παγκοσμίως, γίνονται από θυγατρικές πολυεθνικών επιχειρήσεων)στην αύξηση των εξαγωγών (σύμφωνα με την UNCTAD, το ένα τρίτο των εξαγωγών παγκοσμίως, γίνονται από θυγατρικές πολυεθνικών επιχειρήσεων) στη δημιουργία κερδών από συνάλλαγμα.στη δημιουργία κερδών από συνάλλαγμα.

5 Προσδιοριστικοί παράγοντες των άμεσων ξένων επενδύσεων το μέγεθος της εγχώριας αγοράς η οικονομική και δημοσιονομική πολιτική που ακολουθείται το επίπεδο των διαθέσιμων υποδομών ο φυσικός πλούτος τα χαρακτηριστικά της αγοράς εργασίας (κόστος, διαθεσιμότητα, ευελιξία, συνδικαλιστικά θέματα) η ύπαρξη ή όχι εξειδικευμένου προσωπικού η πολιτική σταθερότητα η ύπαρξη εγχώριων προμηθευτών η ύπαρξη δικτύων τοπικών επιχειρήσεων, η γεωγραφική θέση κ.ά. κίνητρα

6 Εισροές ξένων άμεσων επενδύσεων ως ποσοστό του ΑΕΠ ΕΤΗ/ ΧΩΡΕΣ 19981999 Αυστρία2,161,34 Βέλγιο / Λουξεμβούργο8,455,91 Γαλλία2,042,73 Γερμανία0,981,27 Δανία3,854,23 Ελλάδα0,580,72 Ηνωμένο Βασίλειο4,515,70 Ιρλανδία9,9419,62 Ισπανία2,021,56 Ιταλία0,260,42 Ολλανδία10,658,58 Πορτογαλία2,510,50 Σουηδία8,1624,84 Φινλανδία9,412,34

7 Εξέλιξη αποθέματος ξένων άμεσων επενδύσεων ανά κύρια χώρα προέλευσης (ποσά σε εκατ. USD)

8 Εξέλιξη αποθέματος ξένων άμεσων επενδύσεων ανά κύριους κλάδους

9 Εξέλιξη αποθέματος ξένων άμεσων επενδύσεων ανά τομέα

10 Ξ.Α.Ε. μέσω ΕΛ.Κ.Ε. το διάστημα 1996-2002, ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας ΚλάδοςΞ.Α.Ε. (εκατ. Ευρώ)Ποσοστό Φαρμακευτικά - Χημικά338.4218.16 Ενέργεια299.0116.05 Μέταλλα – Ορυχεία270.8714.54 Υφάσματα204.3810.97 Τρόφιμα - Ποτά185.419.95 Εξόρυξη89.574.81 Ξενοδοχεία70.713.79 Υψηλή τεχνολογία66.323.56 Τουρισμός (εκτός ξενοδοχείων)46.022.47 Εκδόσεις41.682.24 Χαρτικά32.11.72 Πλαστικά17.340.93 Ξυλεία15.30.82 Ηλεκτρικός εξοπλισμός14.850.8 Λοιποί κλάδοι171.419.2

11 Ξ.Α.Ε. μέσω ΕΛ.Κ.Ε., 1996-2002 ανά περιφέρεια ΠεριφέρειαΠοσοστό Ξ.Α.Ε. μέσω ΕΛ.Κ.Ε. Ανατολική Μακεδονία και Θράκη20.8 Κεντρική Ελλάδα20.1 Αττική18.8 Κεντρική Μακεδονία12.8 Θεσσαλία9.4 Δυτική Ελλάδα6.0 Πελοπόννησος5.4 Νότιο Αιγαίο3.4 Κρήτη1.3 Δυτική Μακεδονία0.7 Ιόνια Νησιά0.7

12 Συσχέτιση επιπέδου ανάπτυξης και τόπου εγκατάστασης Α.Ξ.Ε.

13 Συσχέτιση εκπαιδευτικού επιπέδου πληθυσμού και τόπου εγκατάστασης Α.Ξ.Ε.

14 Συμπεράσματα 1.Οι Ξένες Άμεσες Επενδύσεις εμφανίζουν τάσεις συγκέντρωσης στις πιο αναπτυγμένες χώρες Σύμφωνα με τα στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών, το 70% του συνόλου των εισροών σε ξένες άμεσες επενδύσεις για το 2000, είχαν προορισμό τη Βόρεια Αμερική και τη Δυτική Ευρώπη, δηλαδή τις πιο ανεπτυγμένες περιοχές του πλανήτη.

15 Συμπεράσματα 2.Οι μέχρι σήμερα επιδόσεις της Ελλάδας στην προσέλκυση Ξένων Άμεσων Επενδύσεων δεν είναι καθόλου ικανοποιητικές. Οι λόγοι των χαμηλών επιδόσεων της Ελλάδας στην προσέλκυση ξένων άμεσων επενδύσεων, μπορούν να διακριθούν σε αντικειμενικούς και υποκειμενικούς.

16 Συμπεράσματα 2.1. Οι κυριότεροι αντικειμενικοί περιορισμοί που αντιμετωπίζει η χώρα μας είναι: το μικρό μέγεθος της εγχώριας αγοράς η μεγάλη απόσταση, σχεδόν γεωγραφική απομόνωση, από την αναπτυγμένη Κεντρική Ευρώπη η γειτνίαση με χώρες της Βαλκανικής ιδιαίτερα ασταθείς πολιτικά και οικονομικά, αλλά και ανταγωνιστικές σε όρους αμοιβής εργασίας η αρνητική εικόνα της οικονομίας τις προηγούμενες δεκαετίες, η οποία ως ένα βαθμό δημιούργησε στάση αναμονής και στη διάρκεια των πρόσφατων θετικών εξελίξεων (αναπτυξιακοί ρυθμοί, ένταξη στην ΟΝΕ κλπ).

17 Συμπεράσματα 2.2. Από την άλλη μεριά, η ελληνική οικονομία παρουσιάζει συγκεκριμένα αρνητικά χαρακτηριστικά, ως προς την αποτελεσματική προώθηση των ξένων άμεσων επενδύσεων, τα κυριότερα εκ των οποίων αφορούν: στο χαμηλό βαθμό ανταγωνιστικότητας και παραγωγικότητας σε διαρθρωτικά προβλήματα στην απουσία ολοκληρωμένης εθνικής πολιτικής προς την κατεύθυνση της προσέλκυσης ξένων επενδύσεων. στην ύπαρξη αρκετά ισχυρών αντικινήτρων (δαιδαλώδεις διατάξεις, γραφειοκρατία, συνεχείς μεταβολές, κλπ) στο αναποτελεσματικό σύστημα κινήτρων

18 Συμπεράσματα 3. ΟΙ Ξ.Α.Ε. στην Ελλάδα τείνουν να εγκαθίστανται κυρίως σε αναπτυγμένες περιφέρειες και σε περιφέρειες όπου υπάρχει υψηλού μορφωτικού επιπέδου ανθρώπινο δυναμικό Οι περιφέρειες που προσελκύουν Ξ.Α.Ε. διαφέρουν από τις περιφέρειες – στόχους των αναπτυξιακών νόμων. Τα παρεχόμενα κίνητρα δεν είναι πάντα επαρκή για την προσέλκυση Ξ.Α.Ε. στις περιφέρειες – στόχους

19 Συμπεράσματα 4. Παρόλο που οι Ξ.Α.Ε. τείνουν να ενισχύουν την ανάπτυξη, η περιφερειακή συνοχή και ισόρροπη ανάπτυξη δεν διασφαλίζονται πάντα.

20 Προτάσεις Αναφορικά με την προσέλκυση των ξένων άμεσων επενδύσεων, η Ελλάδα δεν μπορεί να προσφέρει τα πλεονεκτήματα του χαμηλού κόστους παραγωγής και των αδιαφανών προνομίων ή του υψηλού προστατευτισμού. Μπορεί όμως να προσφέρει τα πλεονεκτήματα μίας σύγχρονης οικονομίας, μέσω:

21 Προτάσεις της σταθερής πολιτικής και δημοσιονομικής κατάστασης της αναμόρφωσης του εκπαιδευτικού συστήματος για την παροχή ανθρώπινου δυναμικούς υψηλής στάθμης των φορολογικών κινήτρων της ανάπτυξης ανταγωνιστικής πολιτικής και κινήτρων για την προσέλκυση ξένων άμεσων επενδύσεων με κλαδικές προτεραιότητες της απλοποίησης των γραφειοκρατικών διαδικασιών στο δημόσιο τομέα της εκμετάλλευσης του Γ’ ΚΠΣ και των Ολυμπιακών Αγώνων της αύξησης των δαπανών για έρευνα και τεχνολογία και την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών της εκμετάλλευσης της πλεονεκτικής θέσης που κατέχει και των διασυνδέσεων στις αγορές της ευρύτερης περιοχής της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

22 Ως προς την περιφερειακή ελκυστικότητα Το προβάδισμα φαίνεται θα έχουν οι περιφέρειες που έχουν ξεπεράσει ένα αναπτυξιακό κατώφλι Για τις υπόλοιπες χρειάζεται εξειδίκευση των περιφερειακών κινήτρων και ανάπτυξη του ενδογενούς δυναμικού