Κεφάλαιο 1ο Βασικές Οικονομικές Έννοιες

Κεφάλαιο 1ο Βασικές Οικονομικές Έννοιες
Κεφάλαιο 1ο Βασικές Οικονομικές Έννοιες

Κύριο οικονομικό πρόβλημα
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης Η δομή του κεφαλαίου Αντικείμενο Οικονομικής Επιστήμης η μελέτη τεσσάρων προβλημάτων : 1. Ποια αγαθά θα παραχθούν και σε ποιες ποσότητες; 2. Με ποιον τρόπο θα παραχθούν; 3. Πώς θα γίνει η διανομή; 4. Πώς θα αυξηθεί η ποσότητα; Ιδιότητες αναγκών 1. Πολλαπλασιασμός 2. Εξέλιξη 3. Κορεσμός (προσωρινός) Εξαιτίας αυτών των ιδιοτήτων, οι ανάγκες είναι άπειρες. Κύριο οικονομικό πρόβλημα Η ικανοποίηση των άπειρων αναγκών με τα περιορισμένα οικονομικά αγα-θά. Καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων. Κόστος ευκαιρίας. Αγαθά 1. Ελεύθερα 2. Οικονομικά, αυτά που παράγο-νται από τον άνθρωπο. Αυτά ενδιαφέρουν την οικ. επιστήμη, διότι είναι περιορισμένα.

Αντικείμενο της Οικονομικής επιστήμης
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης Αντικείμενο της Οικονομικής επιστήμης Αντικείμενο της Πολιτικής Οικονομίας (ή Οικονομικής Επιστήμης) είναι η μελέτη των οικονομικών προβλημάτων που εμφανίζονται σε κάθε κοινω- νία. Τα προβλήματα αυτά κατατάσσονται σε τέσσερεις κατηγορίες : 1. Ποια προϊόντα παράγονται και σε ποιες ποσότητες; 2. Με ποιον τρόπο παράγονται; 3. Πώς γίνεται η διανομή των προϊόντων στα μέλη της κοινωνίας; 4. Πώς μπορεί να αυξηθεί η ποσότητα των παραγόμενων προϊόντων (ανά- πτυξη);

Αντικείμενο της Οικονομικής επιστήμης
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης Αντικείμενο της Οικονομικής επιστήμης Χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα την πιο απλή οικονομία του Ροβινσώνα Κρούσου, του ναυαγού ήρωα του ομώνυμου έργου του Daniel Defoe (ή της ταινίας «Ο ναυαγός» με τον Τομ Χανκς), διακρίνουμε την προσπάθεια απά- ντησης των παραπάνω ερωτημάτων : 1. Για να ικανοποιήσει τις ανάγκες του για τροφή, ένδυση και στέγη ο Κρού- σος θα πρέπει να εξασφαλίσει συγκεκριμένα αγαθά. 2. Θα πρέπει να αποφασίσει με ποιο τρόπο θα «παράγει» τα αγαθά. 3. Φυσικά θέμα διανομής δεν υπάρχει μια και είναι μόνος του στο νησί. 4. Τέλος, θα πρέπει να βρει τρόπους και τεχνικές να παράγει περισσότερα αγαθά. Στις σύγχρονες οικονομίες εκατομμύρια άτομα λαμβάνουν ταυτόχρονα, αλ- λά και χωριστά τέτοιες αποφάσεις, μέσω του μηχανισμού της αγοράς.

Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης
Οι ανάγκες Η συμπεριφορά των ανθρώπων χαρακτηρίζεται από την προσπάθειά τους να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους. Οι ανθρώπινες ανάγκες διακρίνονται από τρεις ιδιότητες : Εξέλιξη, δηλαδή διαφοροποίηση των αγαθών που χρησιμοποιούνται για την ικανοποίηση της ίδιας ανάγκης. Πολλαπλασιασμός, δηλαδή δημιουργία νέων αναγκών. Βασικοί λόγοι ύ-παρξης των δύο αυτών ιδιοτήτων είναι : 1. Η τεχνολογία, με τη δημιουργία νέων προϊόντων. 2. Η μίμηση 3. Η συνήθεια 4. Η διαφήμιση, που οδηγεί στην «υπερκατανάλωση». Κορεσμός, δηλαδή πλήρης ικανοποίηση μίας ανάγκης για κάποια χρονική περίοδο μετά από την κατανάλωση μίας συγκεκριμένης ποσότητας ενός αγαθού. Ο κορεσμός, όμως, είναι προσωρινός, διότι η ανάγκη θα επανέλ-θει κάποια άλλη χρονική περίοδο. Εξαιτίας των παραπάνω ιδιοτήτων, οι ανάγκες στο σύνολό τους είναι απε-ριόριστες κι ακόρεστες.

Προϊόντα ή Οικονομικά Αγαθά
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης Προϊόντα ή Οικονομικά Αγαθά Αγαθά ονομάζουμε τα μέσα με τα οποία ικανοποιούμε τις ανάγκες μας. Ο- ρισμένα από αυτά είναι ελεύθερα στη φύση, όπως το φως ή η θερμότητα του ήλιου. Τα περισσότερα, όμως, είναι αποτέλεσμα της ανθρώπινης προσπάθειας. Αυτά ονομάζονται οικονομικά αγαθά ή προϊόντα (επειδή παράγονται με κά- ποια διαδικασία) ή εμπορεύματα (επειδή γίνονται αντικείμενο αγοραπωλη- σίας. Κύριο χαρακτηριστικό των οικονομικών αγαθών είναι ότι βρίσκονται σε σχε- τική έλλειψη, σε σχέση με τις ανάγκες που ικανοποιούν. Για το λόγο αυτό είναι αυτά που ενδιαφέρουν την οικονομική επιστήμη. Στο εξής, όταν μιλάμε για αγαθά, θα εννοούμε τα οικονομικά αγαθά. Τα αγαθά ταξινομούνται σε κατηγορίες με διάφορα κριτήρια : Υλικά Διαρκή Κεφαλαιουχικά Οικονομικά Αγαθά Άϋλα Καταναλωτά Καταναλωτικά Ελεύθερα

Μερικά παραδείγματα Κάθε αγαθό μπορεί να ταξινομηθεί σε τρεις κατηγορίες, με βάση τρία δια-φορετικά κριτήρια. Παρακάτω παρουσιάζονται κάποια παραδείγματα. Αγαθό Αυτοκίνητο 1ο Κριτήριο Υλικό 2ο Κριτήριο Διαρκές 3ο Κριτήριο Καταναλωτικό Αγαθό Βενζίνη 1ο Κριτήριο Υλικό 2ο Κριτήριο Καταναλωτό 3ο Κριτήριο Καταναλωτικό Αγαθό Μουσική συναυλία 1ο Κριτήριο Άυλο 2ο Κριτήριο Καταναλωτό 3ο Κριτήριο Καταναλωτικό Αγαθό Ιατρικά εργαλεία 1ο Κριτήριο Υλικά 2ο Κριτήριο Διαρκή 3ο Κριτήριο Κεφαλαιουχικά Ορισμένες φορές, το πώς θα ταξινομηθεί ένα αγαθό, εξαρτάται από τη χρή-ση του. Για παράδειγμα, εάν το αυτοκίνητο ανήκει σε μία επιχείρηση, τότε δεν είναι καταναλωτικό αγαθό, αλλά κεφαλαιουχικό.

Μερικά παραδείγματα Υλικά Διαρκή Καταναλωτικά
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης Μερικά παραδείγματα Ένας άλλος τρόπος για να κατανοήσουμε την ταξινόμηση των αγαθών είναι ο παρακάτω (διάγραμμα Venn). Υλικά Καταναλωτικά Διαρκή Βιβλίο

Η Αγορά Τα οικονομικά αγαθά παράγονται για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες κά- ποιων άλλων ανθρώπων που θα τα αποκτήσουν. Ο χώρος όπου γίνονται οι αγοραπωλησίες των αγαθών, αλλά και όλοι οι τρόποι με τους οποίους μπο- ρεί να γίνει αυτή η αγοραπωλησία, ονομάζονται αγορά. Τέτοια παραδείγματα είναι η λαϊκή αγορά, το εμπορικό κέντρο, η αγορά με- σω διαδικτύου, μέσω τηλεφώνου κ.λ.π.

Η έννοια της παραγωγής Τα οικονομικά αγαθά είναι αποτέλεσμα της παραγωγικής διαδικασίας. Ως παραγωγική διαδικασία εννοούμε όλους τους τρόπους με τους οποίους ο άνθρωπος μετασχηματίζει την ύλη για να της δώσει μορφή χρήσιμη για τη ζωή του. Για να γίνει ο μετασχηματισμός πρέπει να χρησιμοποιηθούν κάποια μέσα. Τα στοιχεία που συντελούν στην παραγωγική διαδικασία ονομάζονται συ- ντελεστές παραγωγής. Τα στοιχεία αυτά κατατάσσονται σε τρεις κατηγο- ρίες : Εργασία, καταβολή ανθρώπινης προσπάθειας, σωματικής και πνευματι- κής για την παραγωγή προϊόντος. Το σύνολο των γνώσεων και ικανοτήτων που αποκτά ένα άτομο με τη μόρφωση και την εμπειρία ονομάζεται ανθρώ- πινο κεφάλαιο. Έδαφος. Περιλαμβάνει τη γεωγραφική έκταση, επιφάνεια, υπέδαφος, λί- μνες, ποτάμια, θάλασσες και τις ιδιότητες του εδάφους που είναι χρήσιμες στην παραγωγική διαδικασία. Κεφάλαιο, τα προϊόντα που χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικα- σία για την παραγωγή άλλων προϊόντων.

Ένα παράδειγμα Μπορούμε αλήθεια να ταξινομήσουμε τα στοιχεία εκείνα που συντελούν στην παραγωγή του αγαθού που ονομάζεται συναυλία; Σε ποιους συντελε-στές παραγωγής θα τα κατατάσσαμε;

Ένα παράδειγμα Μπορούμε αλήθεια να ταξινομήσουμε τα στοιχεία εκείνα που συντελούν στην παραγωγή γλυκών ενός ζαχαροπλαστείου; Σε ποιους συντελεστές παραγωγής θα τα κατατάσσαμε;

Ορισμένες παρατηρήσεις
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης Ορισμένες παρατηρήσεις Τα στοιχεία που ονομάζονται συντελεστές παραγωγής θεωρούνται ως τέτοιοι μόνο όταν χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία. Για πα- ράδειγμα, η ικανότητα του ατόμου να παράγει θεωρείται ως εργασία μόνο όταν τη χρησιμοποιεί για να παράγει κάτι. Όταν κάθεται στο σπίτι και βλέπει τηλεόραση, θεωρείται απλά ως εν δυνάμει συντελεστής. Ορισμένοι θεωρούν ότι υπάρχει κι ένας τέταρτος συντελεστής παραγω- γής που ονομάζουνε επιχειρηματικότητα. Ως επιχειρηματικότητα εννο- ούν την ικανότητα που έχουν ορισμένοι άνθρωποι να διαβλέπουν κέρδος σε διάφορες οικονομικές δραστηριότητες και να αναλαμβάνουν να συνδυ- άσουν τους άλλους τρεις συντελεστές, για να γίνει η παραγωγή. Πάντως, οι περισσότεροι θεωρούν ότι η επιχειρηματικότητα είναι απλά μία ιδιαί- τερη μορφή εργασίας. Οι συντελεστές παραγωγής θεωρούνται για κάθε οικονομία, για ορισμένη χρονική περίοδο, δεδομένοι, δηλαδή σταθεροί. Αυτό σημαίνει ότι και τα προϊόντα που παράγονται είναι δεδομένα.

Το κύριο οικονομικό πρόβλημα
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης Το κύριο οικονομικό πρόβλημα Το κύριο οικονομικό πρόβλημα κάθε κοινωνίας προέρχεται από τη διαφορά που υπάρχει μεταξύ του πλήθους των αναγκών που οι άνθρωποι επιδιώ- κουν να ικανοποιήσουν και των περιορισμένων αγαθών που υπάρχουν για την ικανοποίηση αυτών των αναγκών. Κάθε κοινωνία, δηλαδή, προσπαθεί να αντιμετωπίσει τη σχετική έλλειψη ή αλλιώς τη στενότητα των αγαθών, που οφείλεται στο γεγονός ότι επιδιώ- κουμε να ικανοποιήσουμε τις απεριόριστες ανάγκες με τα περιορισμένα οικονομικά αγαθά. Εφόσον τα οικονομικά αγαθά παράγονται με τη βοήθεια των συντελεστών παραγωγής, η στενότητα αγαθών είναι ουσιαστικά στενότητα παραγωγικών συντελεστών.

Καμπύλη Παραγωγικών Δυνατοτήτων (Κ.Π.Δ.)
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης Καμπύλη Παραγωγικών Δυνατοτήτων (Κ.Π.Δ.) Ένα εργαλείο που χρησιμοποιείται για την καλύτερη κατανόηση του κύριου οικονομικού προβλήματος είναι η Καμπύλη Παραγωγικών Δυνατοτήτων. Η κατασκευή της καμπύλης βασίζεται σε τρεις υποθέσεις : 1. Η οικονομία χρησιμοποιεί όλους τους παραγωγικούς συντελεστές με τον πλέον αποδοτικό τρόπο. 2. Η τεχνολογία παραγωγής είναι δεδομένη, δηλαδή σταθερή. 3. Η οικονομία παράγει μόνο δύο αγαθά Χ και Ψ. Συνδυασμοί Αγαθό Χ Αγαθό Ψ Α 17 Β 20 15 Γ 40 10 Δ 60 Έστω, λοιπόν, ότι με βάση τις παραπάνω υποθέσεις μία φανταστική οικονομία μπο- ρεί να παράγει τους συνδυασμούς ποσοτή- των από τα δύο αγαθά που φαίνονται στον διπλανό πίνακα.

Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης Καμπύλη Παραγωγικών Δυνατοτήτων (Κ.Π.Δ.) Αγαθό Ψ 18 17 16 15 14 12 10 8 6 4 2 Α Συνδυασμοί Αγαθό Χ Αγαθό Ψ Α 17 Β 20 15 Γ 40 10 Δ 60 Αγαθό Χ

Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης Καμπύλη Παραγωγικών Δυνατοτήτων (Κ.Π.Δ.) Αγαθό Ψ 18 17 16 15 14 12 10 8 6 4 2 Α Συνδυασμοί Αγαθό Χ Αγαθό Ψ Α 17 Β 20 15 Γ 40 10 Δ 60 Β Αγαθό Χ

Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης Καμπύλη Παραγωγικών Δυνατοτήτων (Κ.Π.Δ.) Αγαθό Ψ 18 17 16 15 14 12 10 8 6 4 2 Α Συνδυασμοί Αγαθό Χ Αγαθό Ψ Α 17 Β 20 15 Γ 40 10 Δ 60 Β Γ Αγαθό Χ

Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης Καμπύλη Παραγωγικών Δυνατοτήτων (Κ.Π.Δ.) Αγαθό Ψ 18 17 16 15 14 12 10 8 6 4 2 Α Συνδυασμοί Αγαθό Χ Αγαθό Ψ Α 17 Β 20 15 Γ 40 10 Δ 60 Β Γ Δ Αγαθό Χ

Ερμηνεία της Κ.Π.Δ. Κάθε συνδυασμός της καμπύλης δεί- χνει τις μεγαλύτερες ποσότητες ε- νός προϊόντος που μπορούν να πα- ραχθούν, για κάθε δεδομένη ποσό- τητα του άλλου προϊόντος. Π.χ. για δεδομένη ποσότητα 20 μον. του αγαθού Χ, η μεγαλύτερη ποσότη- τα του αγαθού Ψ που μπορεί να πα- ραχθεί είναι 15 μονάδες. Αυτό οφείλεται στις υποθέσεις : δεν υπάρχουν άλλοι αχρησιμοποίητοι συ- ντελεστές και η τεχνολογία δεν μπο- ρεί να αλλάξει. Αγαθό Ψ 20 15 10 5 Α Β Γ Δ Αγαθό Χ Όλοι οι συνδυασμοί που βρίσκονται πάνω στην καμπύλη ονομάζονται «εφι- κτοί και μέγιστοι».

Ερμηνεία της Κ.Π.Δ. Κάθε συνδυασμός που βρίσκεται αρι- στερά της καμπύλης δείχνει ποσότη- τες που μπορούν να παραχθούν, αλλά δεν είναι οι μεγαλύτερες δυνατές. Π.χ. ο συνδυασμός Κ δείχνει ότι πα- ράγονται 20 μονάδες από το αγαθό Χ και 10 μονάδες από το αγαθό Ψ. Αν συγκρίνουμε τον Κ με έναν μέγιστο συνδυασμό, όπως τον Γ, θα βλέπαμε ότι για 10 μονάδες του Ψ μπορούν να παραχθούν μέχρι και 40 μονάδες του Χ. Τέτοιοι συνδυασμοί εκφράζουν υποα- πασχόληση των συντελεστών, δηλαδή δεν ισχύει η πρώτη υπόθεση. Αγαθό Ψ 20 15 10 5 Α Β Κ Γ Δ Αγαθό Χ Όλοι οι συνδυασμοί που βρίσκονται αριστερά της καμπύλης ονομάζονται «εφικτοί».

Ερμηνεία της Κ.Π.Δ. Αγαθό Ψ Κάθε συνδυασμός που βρίσκεται δε- ξιά της καμπύλης δείχνει ποσότητες που δεν μπορούν να παραχθούν από την οικονομία. Π.χ. ο συνδυασμός Λ δείχνει ότι πα- ράγονται 40 μονάδες από το αγαθό Χ και 15 μονάδες από το αγαθό Ψ. Όμως αυτές οι ποσότητες δεν μπο- ρούν να παραχθούν ταυτόχρονα, διό- τι σύμφωνα με τον συνδυασμό Γ για 40 μονάδες του Χ μπορούν να παρα- χθούν το πολύ 10 μονάδες από το Ψ. Όλοι οι συνδυασμοί που βρίσκονται δεξιά της καμπύλης ονομάζονται «α- νέφικτοι». 20 15 10 5 Α Λ Β Γ Δ Αγαθό Χ Τέτοιοι συνδυασμοί μπορούν να γίνουν εφικτοί, εάν αλλάξουν οι υποθέσεις, δηλαδή εάν αυξηθούν οι παρ. συντελεστές ή εάν βελτιωθεί η τεχνολογία σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μετακινηθεί η Κ.Π.Δ. προς τα δεξιά.

Η έννοια του κόστους Στην καθημερινή μας ζωή η λέξη «κόστος» συνδέεται με το χρήμα. Υπάρχει, όμως και μία άλλη έννοια του κόστους, περισσότερο ουσιαστική, που έχει να κάνει με το βασικό οικονομικό πρόβλημα. Επειδή οι παραγωγικοί συντελεστές είναι περιορισμένοι για κάθε οικονομία, οι ποσότητες των αγαθών που μπορούν να παραχθούν είναι περιορισμένες. Εάν, λοιπόν, μία οικονομία θέλει να αυξήσει την ποσότητα του ενός αγαθού, θα πρέπει να χρησιμοποιήσει περισσότερους συντελεστές στην παραγωγή του και συνεπώς θα μειωθεί η ποσότητα κάποιου ή κάποιων άλλων αγαθών. Συνεπώς, η παραγωγή ενός αγαθού σημαίνει και θυσία των άλλων αγαθών που θα μπορούσαν να παραχθούν με τους ίδιους παραγωγικούς συντελεστές. Αυτό είναι το πραγματικό κόστος και ονομάζεται κόστος ευκαιρίας ή εναλλα- κτικό κόστος.

Παραδείγματα κόστους ευκαιρίας
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης Παραδείγματα κόστους ευκαιρίας Εάν μία οικονομία θελήσει να κατασκευάσει περισσότερα σχολεία, δηλαδή να αυξήσει τις παραγόμενες μονάδες του αγαθού «εκπαίδευση», θα πρέπει να θυσιάσει την παραγωγή κάποιου άλλου αγαθού, όπως η «υγεία» ή οι «εξοπλισμοί». Κι αυτό, διότι καμία οικονομία δεν διαθέτει άπειρους πόρους για την αύξηση των παραγόμενων ποσοτήτων όλων των αγαθών. Συνεπώς, το κόστος ευκαιρίας της κατασκευής σχολείων είναι τα νοσοκομεία ή τα όπλα που δεν θα αποκτηθούν. Η έννοια του κόστους ευκαιρίας συναντάται και στην καθημερινή μας ζωή. Εάν, για παράδειγμα, θελήσουμε να παρακολουθήσουμε μία τρίωρη θεατρι- κή παράσταση, αναγκαστικά θα θυσιάσουμε κάποιες άλλες δραστηριότητες που θα μπορούσαμε να κάνουμε κατά τη διάρκεια των τριών ωρών, όπως να μελετήσουμε ή να αθληθούμε. Όλες αυτές οι δραστηριότητες που θα θυσιαστούν, επειδή επιλέξαμε να πάμε στο θέατρο αποτελούν το κόστος ευκαιρίας της επιλογής μας. Κι αυτό συμβαίνει, διότι κάθε ημέρα περιορί- ζεται στις 24 ώρες.

Υπολογισμός του κόστους ευκαιρίας
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης Υπολογισμός του κόστους ευκαιρίας Το κόστος ευκαιρίας μπορεί να υπολογιστεί με τη χρήση ενός απλού τύπου, ο οποίος ουσιαστικά είναι αποτέλεσμα του ορισμού. μονάδες του αγαθού Ψ που θυσιάζονται Κόστος ευκαιρίας του αγαθού Χ = (σε όρους του αγαθού Ψ) μονάδες του αγαθού Χ που παράγονται ΔΨ ή ΚΕΧ = και εκφράζει τις μονάδες του αγαθού Ψ που θυσιάζονται ΔΧ για κάθε μία επιπλέον μονάδα του αγαθού Χ που παράγεται. μονάδες του αγαθού Χ που θυσιάζονται Κόστος ευκαιρίας του αγαθού Ψ = (σε όρους του αγαθού Χ) μονάδες του αγαθού Ψ που παράγονται ΔΧ ή ΚΕΨ = και εκφράζει τις μονάδες του αγαθού Χ που θυσιάζονται ΔΨ για κάθε μία επιπλέον μονάδα του αγαθού Ψ που παράγεται.

Κόστος ευκαιρίας αγαθού Χ Κόστος ευκαιρίας αγαθού Ψ
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης Υπολογισμός του κόστους ευκαιρίας Χρησιμοποιώντας το ίδιο αριθμητικό παράδειγμα που χρησιμοποιήσαμε για την Κ.Π.Δ. υπολογίζουμε το ΚΕΧ για κάθε δύο διαδοχικούς συνδυασμούς. Συνδυασμοί Αγαθό Χ Αγαθό Ψ Κόστος ευκαιρίας αγαθού Χ Κόστος ευκαιρίας αγαθού Ψ Α 17 Β 20 15 Γ 40 10 Δ 60 0,1 0,25 0,5 ΔΨ Α Β ΚΕΧ =  ΔΧ 17-15 ΚΕΧ =  20-0 2 ΚΕΧ =  20 1 ΚΕΧ = = 0,1 10 ΔΨ Β Γ ΚΕΧ =  ΔΧ 15-10 ΚΕΧ =  40-20 5 ΚΕΧ =  20 1 ΚΕΧ = = 0,25 4 ΔΨ Γ Δ ΚΕΧ =  ΔΧ 10-0 ΚΕΧ =  60-40 10 ΚΕΧ =  20 1 ΚΕΧ = = 0,5 2

Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης Υπολογισμός του κόστους ευκαιρίας Στη συνέχεια υπολογίζουμε το ΚΕΨ για κάθε δύο διαδοχικούς συνδυασμούς. Συνδυασμοί Αγαθό Χ Αγαθό Ψ Κόστος ευκαιρίας αγαθού Χ Κόστος ευκαιρίας αγαθού Ψ Α 17 Β 20 15 Γ 40 10 Δ 60 0,1 10 0,25 4 0,5 2 ΔΧ Δ Γ ΚΕΨ =  ΔΨ 60-40 ΚΕΧ =  10-0 20 ΚΕΧ =  10 2 ΚΕΧ = = 2 1 ΔΧ Γ Β ΚΕΨ =  ΔΨ 40-20 ΚΕΧ =  15-10 20 ΚΕΧ =  5 ΚΕΧ = 4 ΔΧ Β Α ΚΕΨ =  ΔΨ 20-0 ΚΕΧ =  17-15 20 ΚΕΧ =  2 ΚΕΧ = 10

Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης Παρατηρήσεις σχετικά με το κόστος ευκαιρίας Συνδυασμοί Αγαθό Χ Αγαθό Ψ Κόστος ευκαιρίας αγαθού Χ Κόστος ευκαιρίας αγαθού Ψ Α 17 0,1 0,25 0,5 10 4 2 Β 20 15 Γ 40 Δ 60 Το κόστος ευκαιρίας είναι πάντα θετικός αριθμός, διότι οι διαφορές στον τύπο λαμβάνονται με θετικό πρόσημο. Το ΚΕΧ είναι πάντα το αντίστροφο του ΚΕΨ για το ίδιο ζευγάρι συνδυα- σμών, δηλαδή ισχύει : 1 ΚΕΧ = ΚΕΨ

Κόστος ευκαιρίας αγαθού Χ
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης Παρατηρήσεις σχετικά με το κόστος ευκαιρίας Συνδυασμοί Αγαθό Χ Αγαθό Ψ Κόστος ευκαιρίας αγαθού Χ Α 17 0,1 0,25 0,5 Β 20 15 Γ 40 10 Δ 60 Αγαθό Ψ Α Β Γ Το κόστος ευκαιρίας δεν είναι πάντα σταθερός αριθμός. Συνήθως είναι αυ-ξανόμενος, καθώς αυξάνεται η παρα-γωγή του αγαθού. Δ Αγαθό Χ Αυτό συμβαίνει, διότι οι παραγωγικοί συντελεστές δεν είναι εξίσου κατάλ-ληλοι για την παραγωγή όλων των αγαθών. Καθώς αυξάνεται η παραγωγή του ενός αγαθού, θα αποσπώνται όλο και λιγότερο κατάλληλοι συντελεστές από την παραγωγή του άλλου αγαθού. Συνεπώς, θα αποσπώνται όλο και περισσότεροι και άρα η θυσία του άλλου αγαθού θα είναι όλο και μεγαλύ-τερη.

Μία εφαρμογή Μία οικονομία παράγει με πλήρη απασχόληση των παραγωγικών της συντε-λεστών και δεδομένη τεχνολογία δύο αγαθά Κ και Λ, οι μέγιστοι συνδυασμοί των οποίων δίνονται στον παρακάτω πίνακα. Ζητείται : α) Να συμπληρώσετε τα κενά του πίνακα και να κατασκευάσετε την καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων. β) Πόσες μονάδες από το αγαθό Λ πρέπει να θυσιαστούν, έτσι ώστε να αυ-ξήσουμε την παραγωγή του Κ από 20 σε 100 μονάδες; γ) Να εξετάσετε αν είναι εφικτοί οι συνδυασμοί : Α(K=60, Λ=140) και Β(Κ=180, Λ=60). Συνδυασμοί Αγαθό Κ Αγαθό Λ Κ.Ε.Κ Α 250 2 Β ; 150 0,9 Γ Δ 300

Μία εφαρμογή α) Να συμπληρώσετε τα κενά του πίνακα και να κατασκευάσετε την καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων. Συνδυασμοί Αγαθό Κ Αγαθό Λ Κ.Ε.Κ Α 250 2 Β 150 0,9 Γ Δ 300 50 60 0,4 ΔΛ Α Β ΚΕΚ =  ΔΚ 100 2 =  ΚΒ - 0 2ΚΒ = 100  ΚΒ = 50 ΔΛ Β Γ ΚΕΚ =  ΔΚ 150-ΛΓ 0,9 =  100 90 = ΛΓ  ΛΓ = 60 ΔΛ Γ Δ ΚΕΚ = ΔΚ 60 = = 0,4 150

Μία εφαρμογή β) Πόσες μονάδες από το αγαθό Λ πρέπει να θυσιαστούν, έτσι ώστε να αυ-ξήσουμε την παραγωγή του Κ από 20 σε 100 μονάδες; Συνδυασμοί Αγαθό Κ Αγαθό Λ Κ.Ε.Κ Α 250 Α’ 20 Λ1 2 Β 50 150 Β’ 100 Λ2 0,9 Γ 60 ΔΛ Α Α’ ΚΕΚ =  ΔΚ 250-Λ1 2 =  20 40 = 250-Λ1  Λ1 = 210 ΔΛ Β Β’ ΚΕΚ =  ΔΚ 150-Λ2 0,9 =  50 45 = 150 – Λ2  Λ2 = 105 Θα πρέπει να θυσιαστούν : ΔΛ = 210 – 105 = 105 μονάδες.

Μία εφαρμογή γ) Να εξετάσετε αν είναι εφικτοί οι συνδυασμοί : Α(K=60, Λ=140) και Β(Κ=180, Λ=60) Α (Κ=60 , Λ=140). Έστω Κ = 60 δεδομένο. Για την ποσότητα αυτή ψάχνουμε το Λmax. Συνδυασμοί Αγαθό Κ Αγαθό Λ Κ.Ε.Κ Β 50 150 Β’ 60 Λmax 0,9 Γ ΔΛ Β Β’ ΚΕΚ =  ΔΚ 150-Λmax 0,9 =  10 9 = 150-Λmax  Λmax = 141 Άρα, ο συνδυασμός Α είναι εφικτός, διότι είναι μικρότερος από τον μέγιστο συνδυασμό Β’ που υπολoγίσαμε. Β (Κ=180 , Λ=60) Από τον πίνακα βλέπουμε ότι για Λ = 60, η μέγιστη ποσότητα του Κ = Άρα, ο συνδυασμός Β είναι ανέφικτος, διότι είναι μεγαλύτερος από τον μέγι- στο συνδυασμό Γ.

Ο καταμερισμός των έργων
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης Ο καταμερισμός των έργων Στις αρχικές κοινωνίες, κάθε άτομο παρήγαγε όλα εκείνα τα αγαθά που χρει- αζόταν για να ικανοποιήσει τις ανάγκες του. Αντίθετα, στη σύγχρονη εποχή, κάθε άτομο απασχολείται στην παραγωγή ε- νός μόνο αγαθού (ή κι ενός μέρους του αγαθού), ενώ ταυτόχρονα καταναλώ- νει πλήθος άλλων στην παραγωγή των οποίων δεν συμμετέχει. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται καταμερισμός των έργων ή της εργασίας.

Ο καταμερισμός των έργων
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης Ο καταμερισμός των έργων Στο φαινόμενο αυτό οφείλεται το πλήθος των αγαθών που απολαμβάνουμε στη σημερινή εποχή. Κι αυτό, διότι έχει τρία βασικά πλεονεκτήματα : 1. Κάθε άτομο μπορεί να απασχοληθεί εκεί όπου μπορεί να αποδώσει καλύ- τερα, αντί να ασχολείται με εργασίες στις οποίες δεν είναι αποδοτικός. 2. Η συνεχής ενασχόληση με μία μόνο εργασία αυξάνει τις δεξιότητες και την ικανότητα του ατόμου γι’ αυτή και το κάνει ακόμα πιο αποδοτικό. 3. Λόγω της μεγάλης εξειδίκευσης, δημιουργήθηκαν πολλές εφευρέσεις για βελ- τίωση του τρόπου παραγωγής, με αποτέλεσμα την αύξηση της παραγωγής. Το σημαντικό, όμως, μειονέκτημα του καταμερισμού των έργων είναι η ρου- τίνα από τη συνεχή επανάληψη των ίδιων κινήσεων, που καθιστούν την απα- σχόληση ανιαρή.

Το χρήμα Ο καταμερισμός των έργων συνεπάγεται ότι κάθε άτομο αποκτά όλα σχεδόν τα αγαθά που χρειάζεται για να καλύψει τις ανάγκες του μέσα από την ανταλλαγή. Οι ανταλλαγές, όμως, ενός αγαθού με ένα άλλο είχαν ένα πολύ βασικό μειονέκτημα, το γεγονός ότι έπρεπε να συμπίπτουν οι επιθυμίες των συναλλασσομένων για το είδος και την ποσότητα του αγαθού που θα αντάλ- λαζαν. Για το λόγο αυτό, οι κοινωνίες χρησιμοποίησαν διάφορα μέσα ανταλ- λαγών. Χρήμα θεωρείται κάθε αντικείμενο που είναι γενικά αποδεκτό ως μέσο συ- ναλλαγών. Με το χρήμα, η ενιαία πράξη της ανταλλαγής δύο αγαθών χωρίζεται σε δύο πράξεις, μία πώληση και μία αγορά, η κάθε μία εκ των οποίων συνοδεύεται από μία μεταβίβαση χρήματος.

Το οικονομικό κύκλωμα Ο όρος οικονομικό κύκλωμα αφορά το σύνολο των σχέσεων συναλλαγών που δημιουργούνται μεταξύ των βασικών οικονομικών μονάδων ενός οικονομικού συστήματος. Στην πιο απλή μορφή περιλαμβάνει τα νοικοκυριά, τις επιχειρή- σεις και το κράτος. Δείχνει τις ροές αγαθών, συντελεστών και χρήματος σε μία οικονομία. Παρ.συντελεστές Χρήμα Νοικοκυριά Επιχειρήσεις Αγαθά Χρήμα Χρήμα Χρήμα Υπηρεσίες κ.λ.π. Υπηρεσίες κ.λ.π. Κράτος

Το οικονομικό κύκλωμα Παρ.συντελεστές Χρήμα Νοικοκυριά Επιχειρήσεις
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης Το οικονομικό κύκλωμα Παρ.συντελεστές Χρήμα Νοικοκυριά Επιχειρήσεις Αγαθά Χρήμα Χρήμα Χρήμα Υπηρεσίες κ.λ.π. Υπηρεσίες κ.λ.π. Κράτος Παρατηρήσεις Οι ροές είναι συνεχείς, δηλαδή συμβαίνουν κάθε στιγμή. Οι ροές δεν έχουν πάντοτε το ίδιο μέγεθος. Στην πραγματικότητα το οικ. κύκλωμα είναι πιο περίπλοκο, καθώς υπάρ- χουν ροές μεταξύ επιχειρήσεων, αλλά και οικ. μονάδων άλλων χωρών.

Η αβεβαιότητα στην οικονομική ζωή
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης Η αβεβαιότητα στην οικονομική ζωή Ένα χαρακτηριστικό της οικονομικής ζωής των ανθρώπων είναι η αβεβαι- ότητα ως προς το αποτέλεσμα των ενεργειών τους. Για παράδειγμα : Όταν ο γεωργός καλλιεργεί τη γη του, δεν μπορεί να γνωρίζει πόσο ικανο- ποιητική θα είναι παραγωγή, διότι αυτό εξαρτάται από παράγοντες που δεν μπορεί να ελέγξει. Ο επιχειρηματίας δεν μπορεί να γνωρίζει εάν η επιχείρησή του θα αποδώ- σει κέρδη. Οι περισσότεροι εργαζόμενοι δεν μπορούν να γνωρίζουν για πόσο χρονικό διάστημα θα παραμείνουν στη θέση τους. Συνεπώς, η λήψη των αποφάσεων των οικονομούντων ατόμων δεν βασίζεται στη βεβαιότητα του αποτελέσματος, αλλά στις προσδοκίες που τα άτομα διαμορφώνουν για τα αποτελέσματα των πράξεών τους.

Οι πληροφορίες Στην ανάλυση του οικονομικού συστήματος και του μηχανισμού της αγοράς γίνεται συνήθως η υπόθεση ότι τα άτομα έχουν πλήρη γνώση των δεδομένων που ισχύουν, έχουν δηλαδή τέλεια πληροφόρηση. Για παράδειγμα : Οι εργαζόμενοι γνωρίζουν όλους τους διαφορετικούς μισθούς που προ- σφέρουν οι διάφοροι εργοδότες και κάνουν την καλύτερη επιλογή. Οι καταναλωτές γνωρίζουν όλες τις διαφορετικές τιμές των προϊόντων που επιθυμούν να αποκτήσουν και κάνουν την καλύτερη επιλογή.

Κεφάλαιο 1ο Βασικές Οικονομικές Έννοιες

Παρόμοιες παρουσιάσεις

Παρουσίαση με θέμα: "Κεφάλαιο 1ο Βασικές Οικονομικές Έννοιες"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

Παρόμοιες παρουσιάσεις

Σχετικά με το έργο

Σχόλια

Είσοδος

Σύνδεση μέσω των κοινωνικών δικτύων:

Κεφάλαιο 1ο Βασικές Οικονομικές Έννοιες

Παρόμοιες παρουσιάσεις

Παρουσίαση με θέμα: "Κεφάλαιο 1ο Βασικές Οικονομικές Έννοιες"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

Παρόμοιες παρουσιάσεις

Σχετικά με το έργο

Σχόλια