ΒΟΡΕΙΟΙ ΠΑΡΑΜΕΘΟΡΙΟΙ ΝΟΜΟΙ - ΝΗΣΙΑ ΚΟΝΤΑ ΣΤΑ ΤΟΥΡΚΙΚΑ ΠΑΡΑΛΙΑ- ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΕΝΤΟΠΙΣΤΗΚΕ ΚΡΟΥΣΜΑ ΛΥΣΣΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΙ ΝΟΜΟΙ Το ζώο μπορεί να ελεγχθεί.

Παρουσίαση με θέμα: "ΒΟΡΕΙΟΙ ΠΑΡΑΜΕΘΟΡΙΟΙ ΝΟΜΟΙ - ΝΗΣΙΑ ΚΟΝΤΑ ΣΤΑ ΤΟΥΡΚΙΚΑ ΠΑΡΑΛΙΑ- ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΕΝΤΟΠΙΣΤΗΚΕ ΚΡΟΥΣΜΑ ΛΥΣΣΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΙ ΝΟΜΟΙ Το ζώο μπορεί να ελεγχθεί."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΒΟΡΕΙΟΙ ΠΑΡΑΜΕΘΟΡΙΟΙ ΝΟΜΟΙ - ΝΗΣΙΑ ΚΟΝΤΑ ΣΤΑ ΤΟΥΡΚΙΚΑ ΠΑΡΑΛΙΑ- ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΕΝΤΟΠΙΣΤΗΚΕ ΚΡΟΥΣΜΑ ΛΥΣΣΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΙ ΝΟΜΟΙ Το ζώο μπορεί να ελεγχθεί με επείγουσα εξέταση 5 δείγματος για λύσσα (υπάρχει διαθέσιμο δείγμα), το συντομότερο δυνατό, εντός 24 ωρών 8 ; Άμεση έναρξη χορήγησης εμβολίου. Αν το δείγμα βγει θετικό, τότε άμεση χορήγηση επιπλέον και ορού 7. ΕΛΛΑΔΑ ΕΚΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΩΝ Το ζώο μπορεί να ελεγχθεί με εξέταση δείγματος για λύσσα, (υπάρχει διαθέσιμο δείγμα), το συντομότερο δυνατό, εντός 48 ωρών 8 ; Άμεση έναρξη χορήγησης εμβολίου. Αν το δείγμα βγει θετικό, τότε άμεση χορήγηση επιπλέον και ορού 7. Υψηλής επικινδυνότητας 1 έκθεση σε άγριο ζώο π.χ. λύκος, αλεπού, κουνάβι, ασβός, νυχτερίδα 1 ή Υψηλής επικινδυνότητας 1 έκθεση σε συμπεριφερόμενο σαν λυσσασμένο 4 σκύλο, γάτα ή άλλο οικόσιτο ζώο 3. Επαφή με την Κτηνιατρική Αρχή της περιοχής του συμβάντος και διερεύνηση για τυχόν επιβεβαιωμένο ή ύποπτο περιστατικό λύσσας σε ζώο, τα τελευταία δύο χρόνια έως σήμερα†. Αν υπάρχει τέτοιο, τότε άμεση έναρξη χορήγησης εμβολίου και ορού 7 αν δεν υπάρχει, χορήγηση μόνο εμβολίου (σε εμφανές δάγκωμα από νυχτερίδα, άμεση έναρξη χορήγησης εμβολίου και ορού 7 ). Χαμηλής 1 ή υψηλής επικινδυνότητας 1 έκθεση σε φυσιολογικά συμπεριφερόμενο 9 σκύλο, γάτα ή άλλο οικόσιτο ζώο. ΕΛΛΑΔΑ - ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΠΕΡΙΟΧΗ + (α) Ζωντανό ζώο. Μπορεί να τεθεί σε παρακολούθηση για 15 ημέρες 6 ; (β) Νεκρό ζώο. Μπορεί να ελεγχθεί με εξέταση δείγματος για λύσσα (υπάρχει διαθέσιμο δείγμα), το συντομότερο δυνατό, εντός 48 ωρών 8 ; Καθυστερούμε την έναρξη αντιλυσσικής αγωγής 7. Αν το ζώο εκδηλώσει συμπτώματα λύσσας ή γίνει εργαστηριακή διάγνωση λύσσας, τότε γίνεται άμεση έναρξη χορήγησης εμβολίου και ορού 7. Η αντιλυσσική αγωγή διακόπτεται αν αποκλειστεί το ενδεχόμενο λύσσας στο ζώο. Οποιαδήποτε έκθεση σε μικρό τρωκτικό (π.χ. ποντίκι, αρουραίος, λαγός ή κουνέλι) 2 ΕΛΛΑΔΑ - ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΠΕΡΙΟΧΗ + Δεν χρειάζεται να συλληφθεί και να ελεγχθεί εργαστηριακά το ζώο εκτός και αν υπάρχουν ασυνήθεις περιστάσεις 2. Δεν συντρέχει λόγος για χορήγηση αντιλυσσικής αγωγής 7 εκτός και αν υπάρχουν ασυνήθεις περιστάσεις 2. Επαφή με την Κτηνιατρική Αρχή της περιοχής του συμβάντος και διερεύνηση για τυχόν επιβεβαιωμένο ή ύποπτο περιστατικό λύσσας σε ζώο, τα τελευταία δύο χρόνια έως σήμερα†. Αν υπάρχει τέτοιο, τότε χορήγηση εμβολίου 7, αν δεν υπάρχει, καμία ενέργεια. Χαμηλής επικινδυνότητας 1 έκθεση σε άγριο ζώο π.χ. λύκο, αλεπού, κουνάβι, ασβό, νυχτερίδα. Χαμηλής επικινδυνότητας έκθεση 1 σε συμπεριφερόμενο σαν λυσσασμένο σκύλο, γάτα ή άλλο οικόσιτο ζώο. ΝΑΙ ΟΧΙ ΝΑΙ ΟΧΙ *Το εργαλείο αυτό είναι ενδεικτικό. Οι τελικές αποφάσεις λαμβάνονται από τον επαγγελματία υγείας τον επιβλέποντα το περιστατικό. † Πάντα θα πρέπει να υπάρχει άμεση επικοινωνία με την Κτηνιατρική Διεύθυνση της περιοχής του συμβάντος για ενημέρωση για τυχόν πρόσφατη (τα τελευταία 2 χρόνια) υποψία ή παρουσία λύσσας στον εμπλεκόμενο Νομό ή στους παρακείμενους και για εκτίμηση πιθανότητας παρουσίας λύσσας στο ζώο. ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΣΕ ΠΙΘΑΝΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΙΟ ΤΗΣ ΛΥΣΣΑΣ*† ΟΧΙ Ά μεση έναρξη χορήγησης εμβολίου και ορού 7. ΝΑΙ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΕΚΘΕΣΗΣΠΕΡΙΟΧΗ – ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ Α Α Β ΑΒ ΑΒ

2 1.Ορισμός έκθεσης Έκθεση. Η λύσσα μεταδίδεται με την είσοδο του ιού στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω ανοιχτών τραυμάτων, πληγών ή μέσω επαφής με τους βλεννογόνους. Στο μολυσμένο ζώο, ο ιός (μπορεί να) βρίσκεται στο σάλιο ή στον νευρικό ιστό. Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι έκθεσης: Μη έκθεση. Επαφή όπως χάιδεμα, κράτημα ενός ζώου ή επαφή ακέραιου δέρματος με σάλιο, ή οποιαδήποτε επαφή με αίμα, ούρα ή κόπρανα ενός ζώου δεν συνιστά έκθεση. 2.Μικρά τρωκτικά (ποντίκια, αρουραίοι, guinea pigs, hamsters, σκίουροι, τυφλοπόντικες κλπ), λαγοί και κουνέλια είναι απίθανο να μεταδώσουν λύσσα. Δεν συστήνεται προφυλακτική αγωγή για τυχόν έκθεση εκτός και αν υπάρχουν ασυνήθιστες περιστάσεις (π.χ. εντελώς ασυνήθιστη συμπεριφορά – ενδείξεις τραύματος από μεγαλύτερο ζώο). 3.Αγροτικά Οικόσιτα ζώα: άλογο, βοοειδές, αίγα, πρόβατο, χοίρος. 4.Συμπεριφορά ύποπτη για λύσσα: συνδυασμός από νευρολογικά συμπτώματα που καλύτερα ερμηνεύονται από κτηνίατρο που περιλαμβάνουν αλλαγή της συνηθισμένης συμπεριφοράς, μη αναγνώριση οικείων προσώπων, υπερβολική επιθετικότητα, παραλύσεις, σπασμούς, υπερβολική σιελόρροια, δυσκολία κατάποσης- άρνηση φαγητού νερού ή αλλαγή φωνής, ασυνήθιστο γαύγισμα-νιαούρισμα –οιμωγές, συχνά παρατηρείται βράγχος (βραχνάδα). Συμπεριφορά ύποπτη για λύσσα (λυσσύποπτο) θεωρείται ότι έχει και ζώο το οποίο ανευρίσκεται νεκρό χωρίς προφανή αιτία που να αποκλείει το ενδεχόμενο λύσσας. 5.Η επείγουσα εξέταση δείγματος για λύσσα απαιτεί συνεννόηση με τις τοπικές Κτηνιατρικές υπηρεσίες και το ΚΚΙΑ*, Ινστιτούτο Λοιμωδών & Παρασιτικών Νοσημάτων, Τμήμα Ιολογίας, Νεαπόλεως 25, Αγ. Παρασκευή, 15 310 Αθήνα (Τηλ. 210-60 11 499, FAX 210-60 11 499) και (210 6010903, εσωτ. 126), e-mail: viruslab.ath@gmail.com. Θα πρέπει να γίνει συνεννόηση με το εργαστήριο για τον ελάχιστο χρόνο που θα χρειαστεί για να εξαχθεί το πρώτο αξιόπιστο αποτέλεσμα (dFAT†, Άμεσος Ανοσοφθορισμός) και να γίνει η ολοκλήρωση των εξετάσεων. Αν υπάρχει η δυνατότητα για εξέταση δείγματος για λύσσα, θα πρέπει να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια να γίνει εντός 48 ωρών από την έκθεση, επειδή στην πλειοψηφία τους τα ζώα θα δώσουν αρνητικό εργαστηριακό αποτέλεσμα και δε θα υπάρχει ανάγκη για προφυλακτική αγωγή. Βεβαιωθείτε ότι το δείγμα προς αποστολή είναι πράγματι από το ζώο που προκάλεσε την πιθανή έκθεση στον άνθρωπο και ζητείστε οδηγίες από το εργαστήριο για την αποστολή του. Αν η αποστολή χρειασθεί να καθυστερήσει, το δείγμα να παραμείνει στο ψυγείο του αποστολέα και να αποσταλεί το συντομώτερο δυνατόν. viruslab.ath@gmail.com * ΚΚΙΑ: Κέντρο Κτηνιατρικών Ιδρυμάτων Αθηνών † dFAT: direct Fluorescent Antibody Test Δάγκωμα που διαπερνά το δέρμα– Κάθε τρώση του δέρματος με τα δόντια του ζώου με ταυτόχρονη εκροή αίματος. Δαγκώματα στο κεφάλι, στα χέρια και πολλαπλά δαγκώματα ενέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο. Έκθεση βλεννογόνου σε σάλιο ή νευρικό ιστό του ζώου. Υψηλής επικινδυνότητας έκθεση Μικρής έντασης δαγκώματα, χωρίς εκροή αίματος (που δεν διαπερνούν την επιδερμίδα). Εκδορές, γρατζουνιές, αμυχές ή κακώσεις που προκαλούνται από ένα ζώο, χωρίς εκροή αίματος. Χαμηλής επικινδυνότητας έκθεση

3 6.Συνίσταται το ζώο να είναι περιορισμένο και να παρατηρείται επί 15 μέρες για τυχόν συμπτώματα λύσσας. Όλες οι δυνατές προσπάθειες θα πρέπει να γίνουν για να τεθεί το ζώο υπό 15 ήμερη παρακολούθηση. Εάν δεν εκδηλώσει στο διάστημα αυτό λύσσα, τότε δεν ήταν μεταδοτικό την στιγμή της έκθεσης (δεν υπήρχε ιός λύσσας στο σάλιο του) και δεν χρειάζεται να δοθεί προφυλακτική αγωγή. Πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψιν ακόμα και εμφανίσεις του έστω και μη αιχμαλωτισμένου ζώου που μαρτυρούν ότι είναι καλά στην υγεία του, κατά την περίοδο των 15 ημερών παρατήρησης κλπ. Αν ένα ζώο πέθανε ή αρρώστησε στην διάρκεια των 15 ημερών παρατήρησης, καλέστε άμεσα την οικεία Κτηνιατρική Υπηρεσία ή έναν Κτηνίατρο για να αξιολογήσει το ζώο όσο αφορά την λύσσα. 7.Αντιλυσσική αγωγή ή προφυλακτική αγωγή μετά την έκθεση (Post Exposure Prophylaxis, PEP). Η όσο το δυνατόν ΓΡΗΓΟΡΟΤΕΡΗ ΚΑΙ ΕΠΑΡΚΕΣΤΕΡΗ ΠΕΡΙΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΤΡΑΥΜΑΤΩΝ αποτελεί ουσιώδες μέτρο προφύλαξης (προηγείται της χορήγησης εμβολίου ή και ορού). Εντοπισμός όλων των τραυμάτων Άμεση και ενδελεχής πλύση τους σε βάθος με άφθονο νερό και σαπούνι ( ή έστω μόνο με νερό) για τουλάχιστον 10 λεπτά Εφαρμογή σε αυτά αιθανόλης 70% (οινόπνευμα), ιωδίου (βάμμα ή υδατικό διάλυμα) ή άλλων αντισηπτικών που μπορούν να αδρανοποιήσουν τον ιό της λύσσας Η αντιλυσσική αγωγή περιλαμβάνει μία δόση εμβολίου χορηγούμενο ενδομυϊκά στον δελτοειδή τις μέρες 0,3,7,14 και 28. Αν κριθεί ότι είναι απαραίτητος και ο αντιλυσσικός ορός (Rabies Immune Globulin, RIG), τότε αυτός χορηγείται ταυτόχρονα με την πρώτη δόση του εμβολίου ή το αργότερο μέχρι 8 ημέρες μετά, δηλαδή μέχρι και την ημέρα 7 (πλήρης αντιλυσσική αγωγή). Για να αποφευχθεί αποτυχία της αγωγής, τουλάχιστον η μισή ποσότητα ορού θα πρέπει να διηθείται μέσα και γύρω από την πληγή ή το τραύμα. Αν δεν είναι δυνατόν λόγω της θέσης του τραύματος, έκθεσης βλεννογόνου ή αγνώστου σημείου έκθεσης σε περιπτώσεις εύλογης πιθανότητας έκθεσης σε νυχτερίδα, η χορήγηση του ορού (ή του υπόλοιπου ορού) γίνεται ενδομυϊκά σε σημείο απομακρυσμένο από το σημείο εμβολιασμού π.χ. ο γλουτός ή ο δελτοειδής της αντίθετης πλευράς από αυτή που έγινε το εμβόλιο. Αυτοί που έχουν ανοσοποιηθεί πρόσφατα στο παρελθόν για λύσσα θα πρέπει να λάβουν μόνο το εμβόλιο τις μέρες 0 και 3 και 7 (χωρίς ορό). Θα πρέπει να ακολουθούνται οι οδηγίες του κατασκευαστή του ορού. Ενδεικτικά, λεπτομέρειες για τα θεραπευτικά σχήματα περιλαμβάνονται στο «Human Rabies Prevention-United States, 1999: συστάσεις της Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP), διαθέσιμο στην ηλ. διεύθυνση: http://www.nyc.gov/html/doh/downloads/pdf/cd/cd-cdrab-mmwr- 1999.pdf ή στο WHO expert consultation on rabies. First report. Geneva, World Health Organization, 2005, διαθέσιμο στην ηλ. διεύθυνση: http://www.who.int/rabies/trs931_%2006_05.pdf http://www.nyc.gov/html/doh/downloads/pdf/cd/cd-cdrab-mmwr- 1999.pdfhttp://www.who.int/rabies/trs931_%2006_05.pdf Ο χρόνος έναρξης της προφυλακτικής αγωγής είναι καθοριστικός για την αποτελεσματικότητά της. Όταν κρίνεται απαραίτητη η μικτή χορήγηση ορού και εμβολίου, σε περίπτωση που δεν είναι διαθέσιμος άμεσα ο ορός, η αγωγή θα πρέπει να ξεκινήσει αμέσως έστω και με χορήγηση μόνο του εμβολίου και κατόπιν του ορού, το συντομότερο δυνατόν. Αν ένα ζώο στο οποίο υπήρξε έκθεση, παρακολουθήθηκε για 15 ημέρες από την στιγμή της έκθεσης και δεν εμφάνισε συμπτώματα λύσσας, διακόπτεται η αντιλυσσική αγωγή που τυχόν ήδη χορηγείται. Αν η εργαστηριακή εξέταση δείγματος του ζώου δώσει αξιόπιστο αρνητικό αποτέλεσμα, διακόπτεται η αντιλυσσική αγωγή που τυχόν ήδη χορηγείται. Ο αντιλυσσικός ορός διατίθεται από το Ι.Φ.Ε.Τ. τηλ: 2132002500, 213 2002 400, 6946125642, 6947420961 (www.ifet.gr)www.ifet.gr 8.Εάν πρόκειται για υψηλής επικινδυνότητας έκθεση ο συνολικός χρόνος από την έκθεση μέχρι το πρώτο αξιόπιστο εργαστηριακό αποτέλεσμα δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 24 ώρες – 48 ώρες (ανάλογα την γεωγραφική περιοχή). Εάν πρόκειται για χαμηλής επικινδυνότητας έκθεση ο χρόνος μπορεί να φτάσει τις 48 ώρες. 9.Ένα ζώο μπορεί να επιτίθεται (π.χ. δαγκώνει) σαν μέρος της φυσιολογικής συμπεριφοράς του. Ένα φυσιολογικά συμπεριφερόμενο ζώο μπορεί να δαγκώσει όταν ενοχληθεί, αντανακλαστικά όταν αμύνεται ή όταν προστατεύει την περιοχή του (προκλητό δάγκωμα). Ορισμένα σκυλιά μπορεί να επιδεικνύουν αυξημένη επιθετικότητα στα πλαίσια της φυσιολογικής συμπεριφοράς τους π.χ. αδέσποτα σκυλιά σε αγέλες μερικές φορές εμφανίζο υν αυξημένη επιθετικότητα (φυσιολογική συμπεριφορά). Πηγές: 1.Current Who Guide Rabies Pre and Post-exposure Prophylaxis in Humans, Revised 30 June 2009 2.NEW YORK CITY DEPARTMENT of HEALTH and MENTAL HYGIENE 3.HUMAN RABIES POST-EXPOSURE PROPHYLAXIS (PEP) PROTOCOL, Michigan Department of Community Health Zoonotic and Special Projects Section, August 2009 4.Centre for Infections CLINICAL RABIES SERVICE,April 2010, Health Protection Agency, U.K. 5.Excerpt from “WHO recommended standards and strategies for surveillance, prevention and control of communicable diseases"