Κατέβασμα παρουσίασης
Η παρουσίαση φορτώνεται. Παρακαλείστε να περιμένετε
1
Α΄,Β΄,Γ', Δ', Ε' ΤΑΞΗ 4ο Δ.Σ.ΡΟΔΟΥ 2009-2010
Χειμώνας Χειμώνας ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ: ΚΑΠΠΑ ΜΑΡΙΝΑ Α΄,Β΄,Γ', Δ', Ε' ΤΑΞΗ 4ο Δ.Σ.ΡΟΔΟΥ
2
Ο χειμώνας σε ..προτάσεις
Ο χειμώνας είναι μία από τις 4 εποχές του έτους. Ο χειμώνας έχει τους μήνες Δεκέμβριο, Ιανουάριο και Φεβρουάριο. Το χειμώνα κάνει κρύο, βρέχει και χιονίζει. Ο χειμώνας φέρνει τα Χριστούγεννα και τον ΑΪ -Βασίλη με τα δώρα. Α΄,Β΄,Γ', Δ', Ε' ΤΑΞΗ 4ο Δ.Σ.ΡΟΔΟΥ
3
Ο χειμώνας και τα έθιμά του
Χριστουγεννιάτικα έθιμα Τα Χριστούγεννα, η Πρωτοχρονιά και τα Φώτα γιορτάζονται απ’ όλους τους Έλληνες με λαμπρό τρόπο. Προετοιμασίες: Στολίζουμε το σπίτι με ένα σωρό χριστουγεννιάτικα στολίδια και κοντά στο παράθυρο ένα μεγάλο δέντρο με πολλά φωτάκια, η ένα καραβάκι (στα νησιά). Φτιάχνουμε γλυκά και στολίζουμε το χριστουγεννιάτικο τραπέζι με ένα σωρό φαγητά. Δοξασίες: [καλικάτζαροι ,γούρι, τύχη, ποδαρικό], Τα κάλαντα: Την παραμονή των Χριστουγέννων τα παιδιά γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι και λένε τα κάλαντα. Α΄,Β΄,Γ', Δ', Ε' ΤΑΞΗ 4ο Δ.Σ.ΡΟΔΟΥ
4
Α΄,Β΄,Γ', Δ', Ε' ΤΑΞΗ 4ο Δ.Σ.ΡΟΔΟΥ 2009-2010
Πρωτοχρονιά Το έθιμο του ροδιού της πρωτοχρονιάς διατηρείται και σήμερα. Την ώρα που αλλάζει ο χρόνος στην εξώπορτα του σπιτιού πετάνε και σπάνε ένα ρόδι και μπαίνουν μέσα στο σπίτι με το δεξί πόδι κάνοντας το ποδαρικό, ώστε ο καινούργιος χρόνος να τα φέρει όλα δεξιά, καλότυχα. Τα παιδιά κρεμούν, την παραμονή της πρωτοχρονιάς, τα παπούτσια και τις κάλτσες τους στα παράθυρα ή στο τζάκι περιμένοντας να περάσει ο Άη Βασίλης να τα γεμίσει δώρα. Με την Πρωτοχρονιά είναι συνδεδεμένες και πολλές προλήψεις. Τη μέρα αυτή αποφεύγουν να πληρώνουν χρέος, να δανείσουν λεφτά, να δουλέψουν ή να δώσουν φωτιά. Όλα αυτά ξεκινούν από την προληπτική σκέψη: ό,τι κάνει και πάθει κανείς αυτή τη μέρα θα εξακολουθεί να συμβαίνει όλο το χρόνο ! Α΄,Β΄,Γ', Δ', Ε' ΤΑΞΗ 4ο Δ.Σ.ΡΟΔΟΥ
5
Α΄,Β΄,Γ', Δ', Ε' ΤΑΞΗ 4ο Δ.Σ.ΡΟΔΟΥ 2009-2010
Φώτα Για τα Φώτα ο λαός πιστεύει πως είναι ο καιρός, η γιορτή που φεύγουν οι καλικάντζαροι γιατί φοβούνται την αγιαστούρα του παπά. Ο τρόμος τους αρχίζει από την παραμονή των Φώτων που γίνεται ο μικρός αγιασμός των παπάδων. Γι αυτό και το έθιμο του λαού λέει: «Στις πέντε του Γενάρη Φεύγουν οι καλικαντζάροι...» [Μιχ. Κ. Τσώλης, Γιορτές της Ρωμηοσύνης] Αλκυονίδες μέρες Ως Αλκυονίδες μέρες ονομάζονται από τους Έλληνες οι ημέρες του Ιανουαρίου κατά τις οποίες επικρατεί ωραίος καιρός με ηλιοφάνεια. Η ονομασία είναι αρχαία ελληνική και προέρχεται από τον Αριστοτέλη. Α΄,Β΄,Γ', Δ', Ε' ΤΑΞΗ 4ο Δ.Σ.ΡΟΔΟΥ
6
Α΄,Β΄,Γ', Δ', Ε' ΤΑΞΗ 4ο Δ.Σ.ΡΟΔΟΥ 2009-2010
Ο χειμώνας στην ποίηση «Ο Φεβρουάριος» Φλεβάρη, κουτσοφλέβαρε, με τις πολλές βροχές σου γλυκειά μυρίζουν άνοιξη οι παγερές αυγές σου. αν τύχεις και φλεβίσεις, όλα τα ξεροπήγαδα αμέσως θα γεμίσεις. Ανοίγει το τριώδιο και φέρνεις καρναβάλι κι οι γεωργοί οργώματα αρχίζουνε και πάλι. ΧΕΙΜΩΝΑΣ Κάτω απ’ τη στέγη του ζευγά στα καπνισμένα ξύλα, φυσά ο βοριάς στην έρημη φωτιά μ’ανατριχίλα. Και σέρνει τα μηνύματα της βαρυχειμωνιάς κατά τον κάμπο χύνοντας το δάκρυ του ο χιονιάς. Τα στάχυα δε βεργολυγούν τ’ αλώνια δε γυρίζουν, τα βοϊδαμάξια σώπασαν στη ρύμη πια να τρίζουν. Και πέρα μεσ’ στο διάπλατο του κάμπου, μοναχός σαλεύει τ’ αργοπάτητα τα πρόβατα ο βοσκός. Α΄,Β΄,Γ', Δ', Ε' ΤΑΞΗ 4ο Δ.Σ.ΡΟΔΟΥ
7
Α΄,Β΄,Γ', Δ', Ε' ΤΑΞΗ 4ο Δ.Σ.ΡΟΔΟΥ 2009-2010
Κάλαντα Χριστουγέννων Καλήν εσπέραν, άρχοντες, αν είναι ορισμός σας, Χριστού τη θεία γέννησιν να πω στ’ αρχοντικό σας. Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλει, οι ουρανοί αγάλλονται, χαίρει η κτίσις όλη. Πάει ο παλιός ο χρόνος ας γιορτάσουμε , παιδιά, και του χωρισμού ο πόνος ας κοιμάται στην καρδιά. Καλή χρονιά, χρόνια πολλά χαρούμενη , χρυσή Πρωτοχρονιά. Γέρε χρόνε φύγε τώρα, πάει η δική σου η σειρά, ήρθε ο νέος με τα δώρα, με τραγούδια , με χαρά. Καλή χρονιά, χρόνια πολλά χαρούμενη , χρυσή Πρωτοχρονιά!! Α΄,Β΄,Γ', Δ', Ε' ΤΑΞΗ 4ο Δ.Σ.ΡΟΔΟΥ
8
Α΄,Β΄,Γ', Δ', Ε' ΤΑΞΗ 4ο Δ.Σ.ΡΟΔΟΥ 2009-2010
Εργασίες του χειμώνα Γεωργία Το χειμώνα μετά τη σπορά οι γεωργοί μάζευαν τις ελιές τους μέχρι να μεγαλώσουν αρκετά τα σπαρτά και να αρχίσουν το βοτάνισμα των χωραφιών τους. Στα σταροχώραφα της περιοχής μας φύτρωναν πολλών ειδών παράσιτα και αμέτρητα άλλα φυτά. Το βοτάνισμα όλων αυτών έπρεπε να γίνεται με μεγάλη προσοχή και ήταν πολύ κοπιαστικό. Διαρκούσε από τα τέλη Φεβρουαρίου μέχρι τον Απρίλιο και το επαναλάμβαναν συνήθως δύο φορές. Α΄,Β΄,Γ', Δ', Ε' ΤΑΞΗ 4ο Δ.Σ.ΡΟΔΟΥ
9
Α΄,Β΄,Γ', Δ', Ε' ΤΑΞΗ 4ο Δ.Σ.ΡΟΔΟΥ 2009-2010
Με την εμφάνιση των φυτοφαρμάκων οι γεωργοί μας απαλλάχτηκαν απ' αυτή την κοπιαστική απασχόληση που δεν παρείχε καμία άμεση απόδοση. Κηπουρική Κλάδεμα των θάμνων (τριανταφυλλιές) και των δέντρων. Υλοτομία Κόψιμο ξύλων για το τζάκι, τους λέβητες και τις σόμπες. Α΄,Β΄,Γ', Δ', Ε' ΤΑΞΗ 4ο Δ.Σ.ΡΟΔΟΥ
10
Α΄,Β΄,Γ', Δ', Ε' ΤΑΞΗ 4ο Δ.Σ.ΡΟΔΟΥ 2009-2010
Γιορτές Δεκέμβριος Αγίας Βαρβάρας ( 4/12) «Αγιά Βαρβάρα γέννησε Αγίου Σάββα (5/12) κι ο Άγιος Σάββας το δέχτει Αγίου Νικολάου (6/12) κι ο Άγιος Νικόλας έτρεξε να πάει να το βαφτίσει.» Αγίας Άννης (9/12) Αγίου Ελευθερίου (15/12) Χριστούγεννα (25/12) Ιανουάριος Αγίου Βασιλείου-Πρωτοχρονιά (1/1) Τα Άγια Θεοφάνια (6/1) Αγίου Ιωάννου (8/1) Αγίου Αντωνίου (17/1) Αγίου Αθανασίου (18/1) Γρηγορίου του Θεολόγου (25/1) Τριών Ιεραρχών (30/1) Φεβρουάριος Αγίου Χαραλάμπους (10/2) Α΄,Β΄,Γ', Δ', Ε' ΤΑΞΗ 4ο Δ.Σ.ΡΟΔΟΥ
11
Α΄,Β΄,Γ', Δ', Ε' ΤΑΞΗ 4ο Δ.Σ.ΡΟΔΟΥ 2009-2010
Παροιμίες του χειμώνα ΓΙΑ ΤΟ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟ 1. Δεκέμβριος, Χρίστου γέννηση και καλός μας Χρόνος. 2. Το τραγούδι με τον τρύγο, το Δεκέμβρη παραμύθι. 3. Χιόνι του Δεκεμβρίου, χρυσάφι του καλοκαιριού. 4. Να 'ναι Χριστούγεννα στεγνά, τα Φώτα χιονισμένα,χαρά σ' εκείνο το γεωργό, πού 'χει πολλά σπαρμένα. 5. Να 'ναι Χριστούγεννα στεγνά, τα Φώτα χιονισμένα, και τα Λαμπρά βρεχούμενα, αμπάρια γιομισμένα. Α΄,Β΄,Γ', Δ', Ε' ΤΑΞΗ 4ο Δ.Σ.ΡΟΔΟΥ
12
Α΄,Β΄,Γ', Δ', Ε' ΤΑΞΗ 4ο Δ.Σ.ΡΟΔΟΥ 2009-2010
6. "Αγια Βαρβάρα μίλησε κι ο Σάββας απεκρίθη : «Μαζέψτε ξύλα κι άχυρα και συρτέ και στο μύλο, γιατί Αι - Νικόλας έρχεται στα χιόνια φορτωμένος». 7.Χιόνι του Δεκεμβρίου, χρυσάφι του καλοκαιριού. 8.Δεκέμβρη μου, με πάγωσες και πώς να ξεπαγιάσω ΓΙΑ ΤΟΝ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟ 1. Χιόνισ' έβρεξ' ο Γενάρης, ;oλ' οι μύλοι μας θ' αλέθουν 2. Χιόνι πέφτει το Γενάρη, χαρές θα 'ν' τον αλωνάρη 3. Του Γενάρη το φεγγάρι ήλιος της ημέρας μοιάζει. 4. Χαρά στα Φώτα τα στεγνά και τη Λαμπρή βρεμένη 5. Γενάρη μήνα κλάδευε και λίγο μη γυρεύεις. Α΄,Β΄,Γ', Δ', Ε' ΤΑΞΗ 4ο Δ.Σ.ΡΟΔΟΥ
13
Α΄,Β΄,Γ', Δ', Ε' ΤΑΞΗ 4ο Δ.Σ.ΡΟΔΟΥ 2009-2010
ΓΙΑ ΤΟ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟ 1. Ό Φλεβάρης με νερό, κουτσός μπαίνει στο χορό. 2. Σου ΄πανε, Φλεβάρη, βρέξε κι αλησμόνησες να πάψεις. 3. Ό Φλεβάρης κι αν χιονίσει, πάλι άνοιξη θ' ανθίσει. 4. Ό Φλεβάρης κι αν φλεβίζει, πάλι ή άνοιξη μυρίζει μα κι αν τύχη να θυμώσει, μες στα χιόνια θα μας χώσει. 5. Παπαντή καλοβρεμμένη, ή κοφίνα γεμισμένη. Α΄,Β΄,Γ', Δ', Ε' ΤΑΞΗ 4ο Δ.Σ.ΡΟΔΟΥ
14
Φρούτα και ξηροί καρποί του χειμώνα
Φρούτα και ξηροί καρποί του χειμώνα Τα φρούτα του χειμώνα είναι: πορτοκάλια, μανταρίνια, μήλα, γκρέϊπφρουτ, κουμκουάτ . Α΄,Β΄,Γ', Δ', Ε' ΤΑΞΗ 4ο Δ.Σ.ΡΟΔΟΥ
15
Α΄,Β΄,Γ', Δ', Ε' ΤΑΞΗ 4ο Δ.Σ.ΡΟΔΟΥ 2009-2010
Ξηροί καρποί του χειμώνα είναι: Κάστανα, καρύδια. Α΄,Β΄,Γ', Δ', Ε' ΤΑΞΗ 4ο Δ.Σ.ΡΟΔΟΥ
17
Το φθινόπωρο σημαίνει την εποχή που τελειώνουν τα φρούτα, ή που έρχεται μετά τα φρούτα « Μετόπωρον». Ο λαός το λέει και «χειμώπορο», «χυνόπωρο»,»μοθόπωρο», «ψιμόπωρο» ή «στενοκαίρι». Είναι δεμένο άρρηκτα με τον άνθρωπο της υπαίθρου , το γεωργό, τον κτηνοτρόφο Είναι η εποχή των χρωμάτων , των αρωμάτων και των γεύσεων! Η εποχή της χαράς της συγκομοδής , μα και της έντασης , της δουλειάς και της προετοιμασίας για τις δύσκολες ημέρες του χείμώνα. Που έρχεται...
18
Φθινόπωρο. ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΞΕΝΟΠΟΥΛΟΣ Διάπλασις των παίδων, 1920
Ο ουρανός σήμερα είναι ασυννέφιαστος, ολογάλανος και ο ήλιος λάμπει και θερμαίνει σαν καλοκαιριάτικος. Κοιτάζοντας έξω από το ανοιχτό παράθυρο, θα μπορούσα να γελαστώ και να νομίσω, πως ο ημεροδείκτης τρελάθηκε. Μα οι φωνές, που ακούω από το δρόμο, με πείθουν πάλι, πως είναι Οκτώβρης. Ένας από δω φωνάζει: -Κάστανα! Κάστανα ζεστά! Κι άλλος από εκεί: -Κούμαρα! Κούμαρα! Έπειτα είναι η μυρωδιά του σπιτιού. Σήμερα μυρίζει ναφθαλίνη. Καταλαβαίνετε γιατί: έχουν βγη από τα μπαούλα τα χειμωνιάτικα ρούχα κι είναι απλωμένα εδώ κι εκεί να ξεζαρώσουν και να ξεμυρίσουν: Χοντρά κοστούμια, βαριά επανωφόρια, φανέλλες, χαλιά, μπερντέδες - η πανοπλία, που θα φορέσουν οι άνθρωποι στο σπίτι, για να πολεμήσουν με τον άγριο χειμώνα που έφτασε. Όχι ο ημεροδείκτης μου ο καημένος δεν τρελάθηκε. Μόνο ο ουρανός σήμερα έχει τις ιδιοτροπίες του. Και αντί να φορή κι αυτός ή να ετοιμάζη τα χειμωνιάτικά του, τα φθινοπωρινά του τουλάχιστο, παρουσιάζεται ψιλοντυμένος με τα γαλάζια του.
19
Μα αλήθεια τόση τρέλα έχει σήμερα ο ουρανός; Πώς τον αφήνει ο γεροχειμώνας, πώς δεν του θυμίζει, πως θα κρυώσει με τα λινά; Βγαίνω στο παράθυρο, για να ιδώ καλύτερα. Α. όχι! Ό,τι γίνεται στο σπίτι, γίνεται και στον ουρανό; Σύννεφα ατμοί, ομίχλες, να τα απλωμένα εκεί κάτω στους μακρινούς ορίζοντες. Λες πως ότι βγήκαν κι αυτά από τα ουράνια μπαούλα και κρεμάστηκαν στις άκρες, για να ξεζαρώσουν και να ξεμυρίσουν από τη ναφθαλίνη. Κι αύριο μεθαύριο ο ουρανός, θέλοντας και μη, θα τα φορέση και το γαλάζιο του φόρεμα θα σκεπαστή κι ο λαμπρός ήλιος θα κρυφτή. Ωστόσο το θέαμα είναι ωραίο. Κανείς δεν μπορεί ν' αρνηθή, πως η φθινοπωριάτικη φύση παρουσιάζει ένα σωρό ομορφιές. Το φως κάνει χίλια τρελοπαίχνιδα μ' εκείνα τα μακρινά σύννεφα, τους ατμούς, τις ομίχλες. Τα χρωματίζει με τρόπο, που θα 'φερνε σ' απελπισία οιοδήποτε ζωγράφο. Και τα βουνά ολόγυρα, τι ζωηρά χρώματα που παίρνουν; Και τα δέντρα με τα κίτρινα ή κοκκινωπά φύλλα πόσο αλλιώτικα φαίνονται! Και η χλόη ακόμη η πράσινη, με πόσα χρυσάφια έχει στολιστή! Και το χώμα, το σχεδόν άσπρο χώμα του καλοκαιριού, πως έγινε βαθύτερο, ζωηρότερο! Κι όλο το τοπίο, πόλη μαζί και εξοχή, πώς φαίνεται σαν καθαρισμένο, σαν ξανανιωμένο! Γιατί και το φθινόπωρο για μια στιγμή παρουσιάζει το ξανάνιωμα της ανοίξεως. Με τη διαφορά, πως αυτό είναι σταθερό, ενώ εκείνο, το φθινοπώρου, είναι απατηλό, ψεύτικο. Το φθινόπωρο είναι λιγάκι ύπουλο. Προσποιείται το καλοκαίρι, αλλά στο βάθος είναι πάντα χειμώνας. Ιδιοτροπίες σαν τις σημερινές τα' ουρανού, που βγήκε με τα λινά του, είναι πολύ επικίνδυνες. Περιοδικό: Η διάπλασις των παίδων
20
Παρατηρούμε τη φωτογραφία
Παρατηρούμε τη φωτογραφία . Μια άλλη μορφή τέχνης Ακούμε μουσική « έρχονται τα σύννεφα » του Χατζηδάκη … ο καιρός αλλάζει από εποχή σε εποχή Και μετά τα σύννεφα … « η βροχή» του Χατζηδάκη. Πόσο χρήσιμη είναι η βροχή για τούς αγρότες; Πρέπει να το ξοδεύουμε;
21
Δε μ΄ακούς; Έρχομαι μαζί με τα κιτρινισμένα φύλλα. Έλα, έλα κοριτσάκι,
μυρίζω νοτισμένο χώμα και γομολάστιχα. Έλα, έλα αγοράκι, κάτσε σ΄ένα ιπτάμενο φύλλο να φύγουμε μαζί, Φτιάξε χάρτινες βαρκούλες να τις πάρει ηβροχή. Σ΄αρέσει η καινούρια σου τσάντα; Για κοίτα πόσο ψήλωσε η Βάνα! Έρχομαι μαζί με τα πρωτοβρόχια. Τρέξε, τρέξε να ψήσουμε κάστανα. Γέμισαν πάλι τα΄ανθοπωλεία πολύχρωμα χρυσάνθεμα. Πώς οργώνουν τα χωράφια τα τρακτέρ! Πάτα, πάτα το μούστο καλά, βάλε και μπόλικο σουσάμι στη μουσταλευριά. Έρχομαι μαζί με τη βαριά μυρουδιά των σταφυλιών του τρύγου. Έλα, έλα αγοράκι, έλα, έλα κοριτσάκι. Δε μ΄ακούς; Είμαι το φθινόπωρο.
22
Σεπτέμβριος Πρώτος μήνας του φθινοπώρου ,λέγεται και «Τρυγητής», και «Βεντεμάς» ( βένδεμα: ο τρύγος και κάθε συγκομιδή) λόγω του τρύγου ή «Σποριάρης» λόγω της προετοιμασίας για τη σπορά, «Ορτυκολόγος» (λόγω του περάσματος των ορτυκιών ου αποδημούν), . Με την εκκλησιαστική αρχιχρονιά οι ζευγάδες , στα νησιά και στις πεδινές επαρχίες κάνουν αγιασμό και ξεχωρίζουν το σπόρο για τη σπορά. Είναι και ο μήνας των σχολείων , των οποίων ο αυλόγυρος πλημμυρίζει με χαρούμενες φωνές παιδιών, είτε για τα πρωτάκια , είτε για τα μεγαλύτερα που συναντιούνται μετά τις καλοκαιρινές διακοπές
23
Οκτώβριος Δεύτερος μήνας ο Οκτώβριος. Ο ελληνικός λαός του δίνει τα ονόματα: «Βροχάρης», «Παχνιστής» από την πάχνη που πέφτει στους αγρούς. Οι γεωργοί οργώνουν βαθιά τη γη, για τα σιτηρά. Οι αμπελουργοί ολοκληρώνουν τον τρύγο και γεμίζουν τα βαρέλια με μούστο για να φτιάξουν κρασί Στα πατητήρια φτιάχνουν το μούστο και οι νοικοκυρές ετοιμάζουν νόστιμη και αρωματική μουσταλευριά. Μάζεμα φθινοπωρινών φρούτων. Οι κηπουροί καίνε τα φυτά, που έδωσαν καρπούς, για να καταστρέψουν τα αυγά των εντόμων. Οι βοσκοί κατεβαίνουν από τα βουνά στους χαμηλούς κάμπους. οι δενδροκόμοι ασβεστώνουν τους κορμούς των δένδρων, οργώνουν και λιπαίνουν τα δέντρα.
24
Νοέμβριος Ο λαός τον αποκαλεί «Βροχάρη» (γιατί πέφτουν πολλές βροχές), «Χαμένο» (γιατί έχει τις μικρότερες σε διάρκεια ημέρες), «Ανακατεμένο (από τον άστατο καιρό), «Σκιγιάτης» (σκιά, νύχτα), «Κρασομηνάς» (επειδή τότε άνοιγαν τα καινούρια κρασιά), και «Σποριάς» (μιας κι είναι ο καταλληλότερος μήνας για τη σπορά των σιτηρών) ή «Μεσοσπορίτης» (τότε οι περισσότεροι γεωργοί βρίσκονται στο μέσο της σποράς). Οι γεωργοί μαζεύουν τις ελιές. Συνεχίζεται η σπορά οσπρίων & σιτηρών. Οι αμπελουργοί κάνουν «Ξελάκωμα» στ' αμπέλια. Οι αμπελουργοί μεταφέρουν τις κυψέλες στις οριστικές θέσεις τους για τον χειμώνα. οι ανθοκόμοι φυτεύουν γαρίφαλλα, τριανταφυλλιές, διάφορα λουλούδια.
25
Σεπτέμβριος Η γέννηση της Θεοτόκου (8/9)
Ύψωση του Τίμιου Σταυρού (14/9) γι΄ αυτό λέγεται και «Σταυριάτης».
26
Οκτώβριος 12 ΟΚΤΩΒΡΗ (1944). Η απελευθέρωση της Αθήνας από τους Γερμανούς. Αγίου Δημητρίου (26/10) γι’ αυτό λέγεται και «Αϊ-Δημητριάτης». Η γιορτή αυτή θεωρείται ορόσημο του χειμώνα και συνδυάζεται με του Αγ. Γεωργίου στις 23 Απριλίου. Στο γεωργικό καλαντάρι οι 2 αυτές γιορτές αποτελούν τις χρονικές τομές που χωρίζουν το έτος σε 2 ίσα μέρη, στο χειμερινό και το θερινό εξάμηνο αντίστοιχα. 28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ (1940). Η επέτειος του «ΟΧΙ» στο φασισμό.
27
Νοέμβριος Αγίων Αναργύρων (1/11)
Μιχαήλ και Γαβριήλ των Ταξιαρχών (8/11) γι‘ αυτό λέγεται και «Αϊ-Ταξιάρχης», «Αϊ-Στράτηγος», «Αρχαγγελίτης» ή «Αρχαγγελιάτης». Του Αγ. Μηνά (11/11) «Αγιομηνάς» , και η Απελευθέρωση της Χίου. Του Αγ. Φιλίππου (14/11), «Φιλιππιάτης» «ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ» (17/11). Το «ξεφάντωμα της… ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ». Τα Εισόδια της Θεοτόκου (21/11). Η ανάδειξη του θεϊκού γυναικείου στοιχείου στον Χριστιανισμό. Αγίας Αικατερίνης (25/11) Αγίου Στυλιανού (26/11) Του Αγ. Ανδρέα (30/11) «Αντριάς».
28
«Αν βρέξει ο τρυγητής, χαρά στον τυροκόμο».
Σεπτέμβριος «Τον Σεπτέμβρη τα σταφύλια, τον Οκτώβρη τα κουδούνια». «Αν βρέξει ο τρυγητής, χαρά στον τυροκόμο». «Τον τρυγητή τ' αμπελουργού, πάνε χαλάλι οι κόποι» «Στον τρυγητή σιτάρι σπείρε και στο πανηγύρι σύρε». «Του Σεπτέμβρη οι βροχές, πολλά καλά μας φέρνουν» «Το Σεπτέμβρη θέσε να βρεις.» «Βοηθάει ο Αι- Γιάννης και ο Σταυρός, γιομίζει το αμπάρι κι ο ληνός. «
29
Οκτώβριος «Οκτώβρη και δεν έσπειρες, οκτώ σακιά δε γέμισες». «Οκτώβρη και δεν έσπειρες, τρία καλά δεν έκαμες». «Όποιος σπέρνει τον Οκτώβρη, έχει οκτώ σειρές στ' αλώνι». «Αν δε χορτάσει ο Οκτώβριος τη γη, πούλησε τα βόδια σου και αγόρασε σιτάρι.» «Αι- Δημητράκη, μικρό καλοκαιράκι.»
30
Νοέμβριος «Ο Νοέμβρης έκλεισε; Τα ζευγάρια είναι στο στάβλο». «Νοέμβρη οργώματα κι ελιές, δεν απολείπουν οι δουλειές». «Το Νοέμβρη και Δεκέμβρη φύτευε καταβολάδες» «Η Πούλια βασιλεύοντας, το μήνυμά της στέλνει. Ούτε τσοπάνος στα βουνά ούτε ζευγάς στους κάμπους». «Νιόμπρης με τα νια νερά» «Σ’ τσι τριάντα, τ’ Αγι-Αντριός, αντριεύεται το κρύο.» «Ο Νοέμβρης έκλεισε, τα ζευγάρια είν΄ στο στάβλο κι ούτε ζευγάς στον κάμπο.»
31
Το φθινόπωρο φτιάχνουμε μουσταλευριά και γλυκό του κουταλιού σταφύλι και κυδώνι. Με το κυδώνι φτιάχνουν οι νοικοκυρές και κυδωνόπαστο.. Τα φρούτα του φθινοπώρου είναι πολλά: Τα ρόδια, τα σταφύλια, αχλάδια , κυδώνια μήλα, βατόμουρα και κούμαρα. Με τα φρούτα του φθινοπώρου φτιάχνουμε νόστιμες μαρμελάδες.
32
Η άνοιξη στη λαϊκή μας παράδοση
ΜΑΡΤΙΟΣ Οι Ρωμαίοι έλεγαν το Θεό Άρη Mars και από αυτόν πήρε την ονομασία του ο Μάρτιος. Είναι ο μήνας της καλής σοδιάς και της βλάστησης. Τον λέμε και Ανοιξιάτη, Βλάσταρο, Παλουκοκαύτη
33
ΑΠΡΙΛΙΟΣ Aperio στα λατινικά θα πει ανοίγω, άρα ο Απρίλιος είναι αφιερωμένος στην άνοιξη και τη χαρά. Ο λαός μας τον λέει και Ανοιξιάτη, Λαμπριάτη, Αιγιωργίτη
34
ΜΑΪΟΣ Οι Έλληνες τον λέμε Λούλουδο, Φουσκοδέντρη, Κερασάρη
ΜΑΪΟΣ Οι Έλληνες τον λέμε Λούλουδο, Φουσκοδέντρη, Κερασάρη. Το όνομά του όμως, προέρχεται από το majores = πρόγονοι.
35
Η άνοιξη σε ... προτάσεις Η άνοιξη είναι μια από τις τέσσερις εποχές του χρόνου. Την άνοιξη ανθίζουν τα λουλούδια. Η άνοιξη είναι η πιο όμορφη εποχή. Οι μήνες της άνοιξης είναι ο Μάρτιος, ο Απρίλιος και ο Μάιος. Την άνοιξη έρχονται τα χελιδόνια.
36
Γιορτές Απόκριες Καθαρά Δευτέρα Αγίου Θεοδώρου (11/3)
25η Μαρτίου Εθνική γιορτή. Ευαγγελισμός της Θεοτόκου. (25/3) Λαζάρου Βαΐων Πάσχα Κυριακή του Θωμά ( η Κυριακή μετά το Πάσχα) Ζωοδόχου Πηγής (Παρασκευή μετά το Πάσχα) Πρωτομαγιά (1/5) Γιορτή της μητέρας (πρώτη Κυριακή του Μαΐου)
37
Φρούτα της άνοιξης
38
Παροιμίες για τους μήνες της άνοιξης
ΜΑΡΤΙΟΣ – ΑΠΡΙΛΙΟΣ- ΜΑΪΟΣ Μάρτης βρέχει, θεριστάδες χαίρονται. Λείπει ο Μάρτης απ’ τη Σαρακοστή; Αν κάνει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης ένα, χαρά σε εκείνο το ζευγά, που ‘χει στη γη σπαρμένα. Μάρτης είναι χάδια κάνει , πότε κλαίει πότε γελάει. Ένας κούκος δε φέρνει την Άνοιξη. Απρίλη, Απρίλη δροσερέ και Μάη με τα λουλούδια. Μάης άβρεχτος, χρόνια ευτυχισμένα. Έπαιρνε το Μάη εργάτες κι ας είν’ και ακαμάτες. Ο Μάης ρίχνει τη δροσιά κι ο Απρίλης το λουλούδι.
39
Ποιήματα και τραγούδια της άνοιξης
H άνοιξη, περαστικιά (Tέλλος Άγρας) H άνοιξη, περαστικιά απ’ το σπίτι, έσυρε μια χαρακιά στο φεγγίτη. Xάραξε κλαδιά πλεχτά σα γαϊτάνι, και τα φύλλα τα δετά σε στεφάνι, και τ’ αγέρι όταν περνά στα κοτσάνια, κάνουν όλα ταπεινά μια μετάνοια. Πέρασε απ’ τις γνωστικές τις κοπέλες κι άνθισαν ποδιές λευκές και κορδέλες. Άγιασε τα χώματα μ’ άγια μύρα, κι είν’ ευκές τα χρώματα, γύρα-γύρα.
40
Δε μ’ ακούς; (Μάρω Λοΐζου)
Δε μ’ ακούς; (Μάρω Λοΐζου) Έρχομαι μέσα απ’ τα δέντρα Έλα, έλα, κοριτσάκι Μυρίζω πασχαλιά και μαντζουράνα Έλα, έλα, αγοράκι Κυλίσου στο χώμα Κάνε κολωτούμπες στο γρασίδι Αγκάλιασε σφιχτά τη γάτα σου Ρίξε μια πέτρα στο χελιδόνι που σε κοιτά Στο συρματόπλεγμα Βγάλε μια δυνατή φωνή να ξελαφρώσεις Δώσε μια κλοτσιά στη μπάλα σου να φτάσει
41
Στα ουράνια Έρχομαι μέσα απ’ τα δέντρα Κλέψε ένα τριαντάφυλλο απ’ τον κήπο Του γείτονα Γύρνα στη σούβλα το πασχαλιάτικο αρνί Κόψε μια μαργαρίτα μ’ αγαπά - δε μ’ αγαπά Φτιάξε μαγιάτικο στεφάνι Με παπαρούνες, χαμομήλια και πράσινα στάρια Έλα, έλα, αγοράκι Έλα, έλα, κοριτσάκι Δε μ’ ακούς; Είμαι η άνοιξη.
42
Γεωργικές εργασίες την περίοδο της άνοιξης
ΜΑΡΤΙΟΣ: Γεωργικές ασχολίες είναι το κλάδεμα, η σπορά λαχανικών, το όργωμα καπνών
43
ΑΠΡΙΛΙΟΣ: Οι γεωργοί σπέρνουν καλαμπόκι, βαμβάκι, καρπούζια, πεπόνια. Προσέχουν πολύ πιθανή χαλαζόπτωση. Φυτεύουμε φυτά που θα ανθίσουν το καλοκαίρι.
44
ΜΑΪΟΣ: Οι αγρότες φοβούνται αυτήν την εποχή το χαλάζι, τη βροχή, τα ζωύφια που μπορεί να καταστρέψουν την παραγωγή τους.
46
Αποκριές Τα αποκριάτικα έθιμα πηγάζουν από την ανάγκη των ανθρώπων να επικαλεστούν ανώτερες δυνάμεις, ώστε να εξασφαλίσουν υγεία, ευημερία και γονιμότητα κατά την αλλαγή των εποχών. Ανάλογα έθιμα τελούνταν τα αρχαία χρόνια στην αρχή της άνοιξης [Διονύσια, Ανθεστήρια, Λήναια] και σήμερα εορτάζονται τρεις εβδομάδες [Προφωνή, Κρεατινή, Τυρινή] πριν τη Μ. Σαρακοστή. Το όργωμα, η σπορά, ο θάνατος, η ανάσταση κυριαρχούν στα έθιμα του τόπου μας και παρουσιάζονται μέσα από τις μεταμφιέσεις, τα αθυρόστομα τραγούδια και τις ανατροπές των κοινωνικών ρόλων.
47
Την τσικνοπέμπτη ψήνουμε κρέας στα κάρβουνα για να «τσικνίσουμε».
Φτιάχνουμε μάσκες, καπέλα, και ντυνόμαστε μασκαράδες. Τα παιδιά γυρνάνε από σπίτι σε σπίτι και οι νοικοκυραίοι αφού μαντέψουν ποιος κρύβεται πίσω από κάθε στολή προσφέρουν στα παιδιά καραμέλες και γλυκά.
48
Την Καθαρή Δευτέρα πετάμε το
χαρταετό στον ουρανό, πηγαίνοντας εκδρομή στην εξοχή. Γαϊτανάκι. Είναι αποκριάτικος χορός, όπου τα παιδιά χορεύουν κυκλικά γύρω από ένα κοντάρι στο οποίο κρέμονται κορδέλες, και όπως τις κρατούν τα παιδιά πλέκονται σιγά σιγά σαν σε πλεξίδα.
49
Έθιμα του Πάσχα Το ελληνικό Πάσχα είναι από τα ωραιότερα χάρη στα έθιμά του. Την Κυριακή των Βαΐων όλες οι εκκλησίες είναι στολισμένες με βάγια. Ο παπάς μοιράζει βάγια και σταυρουδάκια από κλαδί φοίνικα.
50
Τη Μεγάλη Εβδομάδα, κυριαρχεί μια ατμόσφαιρα θλίψης και πένθους, οι πιστοί νηστεύουν και παρακολουθούν τακτικά τις ακολουθίες στις εκκλησίες. Τη Μεγάλη Τρίτη ψέλνεται το Τροπάριο της Κασσιανής και τη Μεγάλη Τετάρτη στο Ευχέλαιο ο παπάς αλείφει σταυρωτά το πρόσωπο κάθε χριστιανού με το λάδι που ευλογήθηκε.
51
Στο σπίτι οι ετοιμασίες έχουν αρχίσει
Στο σπίτι οι ετοιμασίες έχουν αρχίσει. Καθάρισμα, άσπρισμα, ζύμωμα τσουρεκιών, κουλουριών και πλάσιμο της κουλούρας της Λαμπρής. Στολίζεται με στολίδια από ζυμάρι και ένα κόκκινο αυγό στη μέση. Τη Μεγάλη Πέμπτη γίνεται το βάψιμο των αυγών για να θυμόμαστε το αίμα του Χριστού αλλά και τη χαρά της Ανάστασης.
52
Το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής γίνεται η ακολουθία της αποκαθήλωσης και ακολούθως, οι γυναίκες του χωριού στολίζουν με λουλούδια τον επιτάφιο. Οι καμπάνες χτυπούν λυπητερά. Μόλις σουρουπώσει καλούν τους πιστούς για την ακολουθία του επιταφίου. Αμέσως μετά αρχίζει η περιφορά του. Μπροστά ο σταυρός, ο επιτάφιος, οι παπάδες και παραπίσω το πλήθος με αναμμένα κεριά, που ψάλει τα εγκώμια.
53
Το Μεγάλο Σάββατο ετοιμάζουμε τη μαγειρίτσα, καθώς και τα φαγητά για την επόμενη μέρα (αρνί, κοκορέτσι κ.λ.π.) Όταν οι καμπάνες χτυπήσουν χαρμόσυνα φοράμε τα γιορτινά μας ρούχα και κρατάμε άσπρες λαμπάδες. Μεσάνυχτα ακριβώς, ο παπάς ψέλνει το «δεύτε λάβετε φως» και όλοι ανάβουν τις λαμπάδες τους με το Άγιο φως. Οι πιστοί μέσα κι έξω στην εκκλησία δίνουν μεταξύ τους το φιλί της αγάπης που δίδαξε ο Χριστός. Σε ορισμένες περιοχές ανάβουν βαρελότα, είτε πυροτεχνήματα και βεγγαλικά. Ακόμη, συνηθίζεται να σχηματίζουμε με τον καπνό της λαμπάδας ένα μαύρο σταυρό στο ανώφλι της εξώπορτας και να ανάβουμε με το νέο φως το καντήλι του σπιτιού. Τέλος, καθόμαστε στο γιορτινό τραπέζι τρώμε μαγειρίτσα και τσουγκρίζουμε κόκκινα αυγά.
54
Το πρωί της Λαμπρής, ο νοικοκύρης ετοιμάζει τη φωτιά και τις σούβλες για το αρνί και το κοκορέτσι. Στην αυλή του σπιτιού ακολουθεί γλέντι με το γύρισμα της σούβλας.
55
ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ
56
Το καλοκαίρι σε ..προτάσεις
Το καλοκαίρι είναι μία από τις εποχές του έτους. Το καλοκαίρι περιλαμβάνει τους μήνες Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο. Το καλοκαίρι κάνει ζέστη και πηγαίνουμε στη θάλασσα. Το καλοκαίρι είναι κλειστά τα σχολεία και κάνουμε διακοπές. Το καλοκαίρι τρώμε παγωτά και δροσερά φρούτα.
57
Το καλοκαίρι και τα έθιμά του!
Δωδεκάνησα Πανηγύρι του Αγίου Παντελεήμονα Όθος, Κάρπαθος Στις 27 Ιουλίου, στο πανηγύρι του Αγίου Παντελεήμονα, συγκεντρώνεται όλο το νησί και προσφέρεται πιλάφι με κρέας. Στρώνονται τραπέζια και τρώνε όλοι μαζί. Μετά το φαγητό ασπάζονται την εικόνα του Αγίου και δίνουν τον οβολό τους. Ακολουθεί γλέντι με λαϊκά όργανα και ντόπιους
58
Πανηγύρι του Αγίου Παντελεήμονα Μεγάλο Χωριό, Τήλος
Μεγάλο τριήμερο πανηγύρι, στο μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα, στις 27 Ιουλίου. Το γλέντι αρχίζει από την προπαραμονή και συγκεντρώνει όλη την Τήλο, μαζί με τους ξενιτεμένους της. Προσφέρεται κρέας με σαντούρι. Χορεύονται συρτός, σούστα, κι άλλοι χοροί.
59
Δεκαπενταύγουστος Το Δεκαπενταύγουστο οι Σιατιστινοί δίνουν εξαιρετική σημασία στο γραφικότερο των εθίμων, στους παναϋριώτες (καβαλάρηδες), με κέντρο το μοναστήρι της Παναγίας Μικροκάστρου, που απέχει από τη Σιάτιστα 8 χιλιόμετρα. Την ημέρα εκείνη μεγάλες παρέες με στολισμένα άλογα πηγαίνουν στο μοναστήρι, για να προσευχηθούν και να ασπαστούν τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Το μεσημέρι επιστρέφουν στην πόλη, όπου τους υποδέχονται οι αρχές όλοι οι Σιατιστινοί και πολλοί επισκέπτες. Ακολουθεί παρέλαση και στη συνέχεια χορός και γλέντι μέχρι το πρωί. Έθιμα τηρούνται σε εκδηλώσεις, όπως στο γάμο, στη βάφτιση, στη θεμελίωση καινούριου σπιτιού, κατά την κατασκευή στέγης (μπαχτσίσια),και κατά την κατάταξη των νέων στο στρατό.
60
Ο ΚΛΗΔΟΝΑΣ (24/6, του Αη Γιαννιού)
Ο ΚΛΗΔΟΝΑΣ (24/6, του Αη Γιαννιού) Το πήδημα της φωτιάς είναι ένα έθιμο που κάπου - κάπου το βλέπουμε να τηρείται και στις μέρες μας από τους πιτσιρικάδες. Όμως τα παλιά χρόνια ενδιέφερε μικρούς και μεγάλους. Γιατί μετά το πήδημα της φωτιάς, οι κοπέλες έπαιρναν ένα δοχείο και το γέμιζαν από τρεις βρύσες με το «αμίλητο νερό». Το έλεγαν έτσι γιατί από τη στιγμή που θα ξεκινούσαν, μέχρι που θα γύριζαν, δεν έπρεπε να μιλήσουν σε κανένα. Μετά έβαζαν μέσα τα «ριζικάρια», διάφορα αντικείμενα με τα οποία θα έβλεπαν το ριζικό τους. Το σκέπαζαν μ ένα άσπρο πανί, και ανήμερα του Αη Γιαννιού, μια πρωτότοκη νέα, έβγαζε ένα – ένα τα αντικείμενα και σαν την Πυθία έλεγε το μέλλον της ενδιαφερόμενης. Που βέβαια δεν ήταν τίποτα το σίγουρο, ενώ πολλές φορές ήταν σατιρικό. ‘Ετσι έμεινε και η φράση « αυτά τα ακούω στον Κλήδονα». Σήμερα (2003) ο Δήμος Πόρου οργανώνει εκδήλωση «το πήδημα της φωτιάς».
61
Το καλοκαίρι στην ποίηση
ποίηση: Κωστή Παλαμά-μουσική: Κώστα Ν. Γεωργίου 1. Ο κόσμος λάμπει σαν έν αστέρι βουνά και κάμποι δέντρα νερά γιορτάζουν πάλι καθώς προβάλλει το καλοκαίρι Θεού χαρά 2. Φωνούλες γέλια φέρνει τ αγέρι μέσ απ τ αμπέλια τα καρπερά Παιδιά, αγγελούδια πέστε τραγούδια στο καλοκαίρι Θεού χαρά.
62
3. Την ώρα ετούτη σκορπά ένα χέρι χάδια και πλούτη κι η γη φορά σαν μια πλημμύρα ζωής πλημμύρα το καλοκαίρι Θεού χαρά 4. Η φύση πέρα Ω! νέοι και γέροι σαν μια μητέρα μας καρτερά η φύση όλη σαν περιβόλι το καλοκαίρι Θεού χαρά.
63
Εργασίες του καλοκαιριού
Ιούνιος Θερίζουμε τα σιτάρια. Εξακολουθούμε τα σκαλίσματα στα εαρινά. Μαζεύουμε ρόδια, φακή, ρεβίθια. Ψεκάζουμε τα αμπέλια. Ποτίζουμε συχνότερα τα οπορωφόρα και καταπολε- Μούμε τις αρρώστιες.
64
Ιούλιος Εξακολουθούμε το θέρισμα των σιτηρών και οσπριών. Συνεχίζουμε τα σκαλίσματα στα ώριμα. Σκαλίζουμε και ραντίζουμε τα αμπέλια. Φυτεύουμε κολοκύθια και αγγούρια.
65
Αύγουστος Μαζεύουμε το καλαμπόκι, καθαρίζουμε το σιτάρι και το αποθηκεύουμε. ραντίζουμε τα αμπέλια και αρχίζει ο τρύγος.
66
ΓΙΟΡΤΕΣ ΙΟΥΝΙΟΣ 29 Ιουνίου Αγίου Πέτρου και Παύλου ΙΟΥΛΙΟΣ
Ιουλίου γιορτή του προφήτη Ηλία ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 6 Αυγούστου της Μεταμορφώσεως 15 Αυγούστου Θρησκευτική γιορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου
67
Παροιμίες του καλοκαιριού
ΓΙΑ ΤΟΝ ΙΟΥΝΙΟ Γενάρη πίνουν το κρασί, το Θεριστή το ξύδι. Τον Ιούνιο αφήνουν το δρεπάνι και σπέρνουν το ρεπάνι. Μάρτης έβρεχε, Θεριστής τραγούδαγε. Από το θέρος ως τις ελιές, δεν λείπουν οι δουλειές.
68
ΓΙΑ ΤΟΝ ΙΟΥΛΙΟ Τον Αλωνάρη έβρεχε στον ποτισμένο τόπο.
Χιόνισε μέσα στο Γενάρη, να οι χαρές του Αλωνάρη. Τον Αλωνάρη δούλευε καλό χειμώνα να έχεις. Κότα, χήνα το Γενάρη και παπί τον Αλωνάρη. Έτσι το’ χει το λινάρι να ανθεί τον Αλωνάρη
69
ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΥΓΟΥΣΤΟ Ούτε ο Αύγουστος χειμώνας, ούτε ο Μάρτης καλοκαίρι.
Αύγουστε καλέ μου μήνα, να’ σουν δυο φορές το χρόνο. Κάθε πράγμα στον καιρό του κι ο κολιός τον Αύγουστο. Μακάρι σαν τον Αύγουστο να ’τανε οι μήνες όλοι. Ο Αύγουστος πουλά κρασί και ο Μάρτης σιτάρι. Καλός ο ήλιος του Μαγιού και τ’ Αυγούστου το φεγγάρι. Ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι και τον Αύγουστο σταφύλι.
70
Φρούτα του καλοκαιριού
Τα φρούτα του καλοκαιριού είναι: Το καρπούζι, το πεπόνι, ο ανανάς, η παπάγια, ροδάκινα, βερύκοκα.
Παρόμοιες παρουσιάσεις
© 2024 SlidePlayer.gr Inc.
All rights reserved.