Η γέννηση της γραφής Δεν είναι η πρώτη φορά που αναρωτιόμαστε για το πότε και πώς δημιουργήθηκε η γραφή, ποιοι ήταν οι λόγοι που οδήγησαν τον άνθρωπο να.

Παρουσίαση με θέμα: "Η γέννηση της γραφής Δεν είναι η πρώτη φορά που αναρωτιόμαστε για το πότε και πώς δημιουργήθηκε η γραφή, ποιοι ήταν οι λόγοι που οδήγησαν τον άνθρωπο να."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Η γέννηση της γραφής Δεν είναι η πρώτη φορά που αναρωτιόμαστε για το πότε και πώς δημιουργήθηκε η γραφή, ποιοι ήταν οι λόγοι που οδήγησαν τον άνθρωπο να αρχίσει να καταγράφει γεγονότα και περιστατικά της καθημερινότητας ή και επιτεύγματα σπουδαίων ανθρώπων, όπως για παράδειγμα του ηγέτη της περιοχής στην οποία ζει, ιστορίες που αφορούν τους θεούς στους οποίους πιστεύει, αξιοπερίεργες τελετές που έχει ο ίδιος παρατηρήσει να εκτελούν οι ιερείς και άλλα. Τι ήταν όμως αυτό που τους οδήγησε να θελήσουν να καταγράφουν και να μεταφέρουν την ιστορία τους στις επόμενες γενιές; Το ταξίδι μας στο χρόνο και το χώρο ξεκινά.

2 Η Ετυμολογία Ελληνικά: γράφω σήμαινε αρχικά ζωγραφίζω ελαφρά, ξύνω, σκαλίζω. ιχνογραφώ, δηλαδή σχεδιάζω και ευρύτερα ζωγραφίζω, Από αυτή τη σημασία εξελίσσεται προς δυο κατευθύνσεις: σχεδιάζω σημεία. Αγγλικά: write προέρχεται από την αρχαία γερμανική λέξη rizan που σημαίνει αρχικά ξύνω μια επιφάνεια υπέστη πολλές μετατροπές, οι οποίες οδήγησαν στο να πάρει ο τύπος τη σημερινή μορφή του σημαίνει υπογραμμίζω και αργότερα γράφω. Γαλλικά: écrire προέρχεται από το αρχαίο γαλλικό escribere το οποίο προέρχεται από το λατινικό scribere (scribο= ξύνω) έχει ινδοευρωπαϊκή καταγωγή από το skribh.

3 Κινέζικα: xiezi (σχϊετζου) σημαίνει ζωγραφίζω
το zi (τζου) προέρχεται από την λέξη hanzi, η οποία σημαίνει ιδεόγραμμα. Γιαπωνέζικα: kaku (γράφω) προήλθε από την μίξη διασκευασμένων αρχαίων ιδεογραμμάτων, και σημαίνει χρησιμοποιώ μια βούρτσα με μελάνι σε χαρτί πολλές φορές η προφορά της αλλάζει με αποτέλεσμα να αλλάζει και η σημασία της κάποιες φορές σημαίνει βιβλίο και άλλες φορές σημαίνει καλλιγραφία.

4 Πρώτες προσπάθειες γραφής
Η γραφή αναμειγνύεται, λοιπόν, αρχικά με την τέχνη ως απλή έκφραση και αναπαράσταση της σκέψης. Δείγματα γραφής παρατηρούμε κατά την παλαιολιθική εποχή περίπου το π.Χ. , τα οποία βρίσκονται χαραγμένα πάνω σε πέτρες και κόκκαλα σε ίση απόσταση μεταξύ τους. Σπήλαια στη Γαλλία ίσως αποκαλύπτουν την πρώτη προσπάθεια του ανθρώπου να επικοινωνήσει μέσω της γραφής. Τα σπήλαια είχαν ανακαλυφθεί πριν από πολλά χρόνια και έχουν ήδη χρονολογηθεί ότι δημιουργήθηκαν πριν από με χρόνια. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε, ύστερα από μία νέα ανάλυση και πιο προσεκτική εξέταση των σχεδίων που υπάρχουν εκεί, οι ζωγραφιές δεν αποτελούν μόνο μία καλλιτεχνική έκφραση αλλά μέσα σε αυτές είναι πιθανό να υπάρχουν και στοιχεία γραφής.

5 Οι πρώτες, όμως, μορφές γραφής είναι στενά συνδεδεμένες με τη γλώσσα και πολύ πιο κοντά στη γραφή απ’ ότι το έργο τέχνης, όπως το εννοούμε σήμερα.

6 Αριθμητική γραφή Ο άνθρωπος από τα αρχαιότερα χρόνια χρησιμοποίησε την αριθμητική γραφή, για να προσδιορίσει την ποσότητα, τις διαστάσεις και τη μορφή διαφόρων αντικειμένων. Για να το πετύχει αυτό, δημιούργησε κάποια στοιχεία που ονομάστηκαν θεμελιώδεις αριθμοί. Οι Αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποίησαν γράμματα που αντιστοιχούσαν σε αριθμούς. Για τους αριθμούς χρησιμοποιούνταν τα εξής γράμματα: Γράμμα Αξία Α´ 1 Ι´ 10 Ρ´ 100 ͵Α 1000 Β´ 2 Κ´ 20 Σ´ 200 ͵Β 2000 Γ´ 3 Λ´ 30 Τ´ 300 ͵Γ 3000 Δ´ 4 Μ´ 40 Υ´ 400 ͵Δ 4000 Ε´ 5 Ν´ 50 Φ´ 500 ͵Ε 5000 Ϛ´ 6 Ξ´ 60 Χ´ 600 ͵Ϛ 6000 Ζ´ 7 Ο´ 70 Ψ´ 700 ͵Z 7000 Η´ 8 Π´ 80 Ω´ 800 ͵H 8000 Θ´ 9 Ϟ´ 90 Ϡ´ 900 ͵Θ 9000

7 Στον πίνακα που ακολουθεί παρατηρούμε τα σύμβολα με τα οποία αναπαριστούσε ο κάθε πολιτισμός τους αριθμούς που χρησιμοποιούσε.

8 Νευροφυσιολογία και γραφή
Σε ποια ηλικία, όμως, είναι ικανός ο άνθρωπος να μάθει να γράφει; Η επιστημονική έρευνα αποκαλύπτει πως, αν και ο μέσος όρος των παιδιών μαθαίνει να γράφει στο Δημοτικό, ένα παιδί έχει τη δυνατότητα να μάθει να γράφει σε ηλικία μεταξύ 3½ μέχρι 5, αν βρεθεί φυσικά σε κατάλληλες συνθήκες: α) κατάλληλο περιβάλλον β) βοήθεια υλικού ειδικά σχεδιασμένου γι’ αυτό το σκοπό.

9 Οι κοινωνικό-οικονομικές συνθήκες που οδήγησαν στην επινόηση της γραφής
Μέχρι το π.Χ. η επιβίωση του ανθρώπου βασίζεται στο κυνήγι και στη συλλογή καρπών. Ο άνθρωπος δεν έχει μόνιμη κατοικία και ζει νομαδικά. Κατά τη νεολιθική εποχή, όμως, ο άνθρωπος βρίσκει μόνιμη κατοικία και δημιουργούνται οι πρώτοι οικισμοί. Βάση της οικονομίας είναι η γεωργία και η κτηνοτροφία. Την 7η χιλιετία εμφανίζεται μια νέα ομάδα ατόμων, οι τεχνίτες. Γύρω στο π.Χ. οι μικροί οικισμοί εξελίσσονται σε πόλεις, οι οποίες αναπτύσσονται ραγδαία. Η οικονομική και κοινωνική δομή των πόλεων δημιουργούν ανάγκες που εξυπηρετούνται από τη γραφή. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα πρώτα γραπτά να έχουν λογιστικό περιεχόμενο για την καταγραφή εμψύχων και αψύχων.

10 Τρόπος επικοινωνίας Από τις λίγες πληροφορίες που έχουμε μαθαίνουμε πως οι άνθρωποι για να επικοινωνούν από μακρινές αποστάσεις είναι πιθανό να χρησιμοποιούσαν τύμπανα και κόρνες. Κόρνα από την εποχή των Βίκινγκς

11 Έντυπη και ηλεκτρονική βιβλιογραφία
Εγκυκλοπαίδεια «Για σας, παιδία», εκδ. Αυλός Εγκυκλοπαίδεια «Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα», εκδ. Το Βήμα Αρχαιολογία, τεύχος 5, έτος 1982 Αποτελεσματική μάθηση γραφής και ανάγνωσης στην προσχολική ηλικία μέσω μιας πολυαισθητηριακής μεθόδου, έρευνα τμήμα επιστήμων προσχολικής αγωγής και εκπαίδευσης, Παιδαγωγική Σχολή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, έτος 2000 Etumonline.com Dictionary.reference.com Wictionary.ancientfaces.com Myetumology.com Linternaoute.com Pyles.tv Eisatopon.blogspot.com Thanasiskopadis.blogspot.com Καραβιβέρη Αλεξάνδρα Α’3

12 <<Το μαγικό αυτό ταξίδι μας στο χώρο και στο χρόνο συνεχίζεται τώρα στις όχθες του ποταμού Νείλου. Ο Νείλος ονομάστηκε δώρο της Αιγύπτου. Τα ιερογλυφικά ήταν η γραφή των Αιγυπτίων>>

13 ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΑ Οι κάτοικοι της Αιγύπτου επινόησαν την ιερογλυφική γραφή.
Η λέξη ιερογλυφικό προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη γλύφω, που σημαίνει χαράσσω. Οι Αιγύπτιοι έγραφαν σε οριζόντιες ή σε κάθετες γραμμές. Στα ιερογλυφικά δεν υπάρχει αλφάβητο αλλά μόνο εικόνες . Τα σημεία τα σχεδίαζαν σε προφίλ σύμφωνα με το αιγυπτιακό σχέδιο κρατούσαν μόνο τα βασικά χαρακτηριστικά. Μόνο το ανθρώπινο πρόσωπο και ο σκαραβαίος σχεδιάζονταν κατά μέτωπο.

14 Τα ιερογλυφικά χρησιμοποιούνταν:
Α) Στο στρατό σε περίοδο πολέμου από τους στρατιωτικούς, οι οποίοι έπρεπε να επικοινωνούν μεταξύ τους. Γι΄ αυτό το λόγο οι στρατιωτικοί εκπαιδεύονταν πρώτα ως γραφείς. Β) Στη διοίκηση. Η διοίκηση διατηρούσε αρχεία σχετικά με την χώρα αυτό τους βοηθούσε να επεξεργάζονται τα δεδομένα σχετικά με το πώς λειτουργούσε η χώρα. Λόγου χάρη κοίταζαν τα αρχεία προηγούμενων χρόνων και έλεγχαν πόσα ζώα είχαν συλλέξει από τους φόρους.  Γ) Η γραφή ήταν επίσης βασικό διακοσμητικό στοιχείο στους τάφους. Οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι βοηθούσαν τους Φαραώ να μεταβούν στη μετά θάνατο ζωή. Μάλιστα στους τείχους γράφονταν ξόρκια. Δ) Οι ναοί ήταν ο οίκος των θεών και οι τοίχοι τους ήταν διακοσμημένοι με γράμματα αλλά και με εικόνες.

15 Γραφείς Οι γραφείς είχαν πολύ υψηλή κοινωνική θέση στην
Αίγυπτο. Ως μαθητές είχαν πολύ δύσκολη δουλεία . Μάθαιναν να καταγράφουν πληροφορίες και να διαβάζουν. Πέρναγαν ατελείωτες ώρες γράφοντας σύμβολα μέχρι να τα τελειοποιήσουν. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι γραφείς στην αντιγραφή παλιών κειμένων μάθαιναν να αναγνωρίζουν Και να γράφουν σύμβολα λέξεις και φράσεις αλλά και τη σημασία του κειμένου που έγραφαν. Αλλά δεν μάθαιναν την έννοια των λέξεων που έγραφαν τη σύνταξη και το λεξιλόγιο. Οι γραφείς αποτελούσαν τον κοινωνικό περίγυρο του Φαραώ επειδή κατέγραφαν τη ζωή τους τα κατορθώματα τους αλλά και γενικά Την καθημερινότητα τους. Επίσης έγραφαν στις τοιχογραφίες των τάφων. ΦΑΡΑΩ ΓΡΑΦΕΙΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ ΔΟΥΛΟΙ

16 Ένας γραφέας μιλάει για τα πλεονεκτήματα του επαγγέλματος του (βιβλίο ιστορίας Α’ Λυκείου Α. Gardiner «Η Αίγυπτος του Φαραώ) Μου λένε ότι εγκατέλειψες το γράψιμο και άρχισες τις διασκεδάσεις , ότι προτιμάς να δουλεύεις στα χωράφια και γύρισες την πλάτη σου στα γράμματα. Δεν θυμάσαι την κατάσταση του καλλιεργητή που αντιμετωπίζει την καταγραφή του φόρου της σοδειάς , όταν το φίδι έχει πάρει το μισό σιτάρι και ο ιπποπόταμος έχει καταβροχθίσει το υπόλοιπο; Τα ποντίκια είναι αρκετά στα χωράφια . Οι ακρίδες έρχονται… Τα βόδια καταβροχθίζουν. Τα σπουργίτια φέρνουν καταστροφή στον καλλιεργητή. Ό,τι μένει τελικά στο αλώνι τα παίρνουν οι κλέφτες. Το ζευγάρι τα βόδια πέθαναν , ενώ όργωναν και αλώνιζαν. Και τώρα έρχεται ο γραφέας στην όχθη του ποταμού για να καθορίσει το φόρο τη σοδειάς. Οι επιστάτες κρατάνε ξύλα και οι Νούβιοι ραβδιά από φοίνικα και λένε ‘’ Φέρτε το σιτάρι’’ αν και δεν υπάρχει καθόλου… Δέρνουν τον καλλιεργητή , τον δένουν και τον πετάνε στο πηγάδι με το κεφάλι προς τα κάτω. Έδεσαν την γυναίκα του μπροστά του και τα παιδιά του είναι στα δεσμά. Οι γείτονες του τους παρατάνε και φεύγουν. Έτσι το σιτάρι τους χάνεται. Όμως ο γραφέας είναι πάνω απ’ όλους. Αυτός που δουλεύει στο γράψιμο δε φορολογείται, δεν έχει να πληρώσει χρέη. Πρόσεξέ το καλά

17 Μαθηματικά Βέβαια ας μην ξεχνάμε ότι και τα μαθηματικά είναι ένα είδος στο οποίο οι μαθητές να σπουδάσουν μαθηματικά αλλά γνωρίζουν πρακτικά μαθηματικά που συναντούσαν στη καθημερινότητα τους. Τα μαθηματικά των Αιγυπτίων βασίζονταν στο 10 όπως τα σύγχρονα μαθηματικά. Η μόνη διαφορά βρισκόταν στο μηδέν (0) αφού δεν είχαν κάποιο σύμβολο για να Το συμβολίζουν γιατί πίστευαν ότι αφού το μηδέν δηλώνει το τίποτα δεν χρειαζόταν σύμβολο! Γι αυτό και οι Αιγύπτιοι δημιούργησαν διάφορα σύμβολα για να δείχνουν τις δυνάμειςτου 10 παραδείγματος χάρη με ένα δάχτυλο συμβόλιζαν το Στη αρχιτεκτονική χρησιμοποιούνταν τα μαθηματικά δηλαδή στους επιβλητικούς ναούς , τάφους αλλά και των ανακτόρων

18 Γραφική Ύλη Ο πάπυρος ήταν ένα φυτό το οποίο υπήρχε σε αφθονία στις όχθες του Νείλου. Ο πρώτος που δίδαξε την επεξεργασία του παπύρου παραμένει άγνωστος. Όπως αναφέρει και ο Πλίνιος υπήρχαν διάφορες ποιότητες παπύρου. Η πρώτη ονομαζόταν αυγούστειος και κάθε φύλλο της ποιότητας αυτής ήταν 24cm πλατύ. Οι άλλες ποιότητες ήταν γνωστές με τα ονόματα λιβιανός, ιερατικός, φανιανός , σαιτικός , ταινεωτικός και εμπορικός δηλαδή ο πάπυρος που χρησιμοποιούταν στο εμπόριο για περιτύλιγμα και το οποίο δεν ξεπερνούσε τα 11cm . Οι αρχαίοι τεχνίτες συγκολλούσαν τα φύλλα του παπύρου το ένα δίπλα στο άλλο κατά μέσο όρο είκοσι έτσι ώστε όταν τα τύλιγαν σχηματιζόταν ένας κύλινδρος. Οι διαστάσεις ενός παπύρινου κυλίνδρου ήταν συνήθως 43x43cm το δε μέσο μήκος του κυλίνδρου έφτανε τα 4,5m. Ήταν δυνατόν για τιςανάγκες του κειμένου που θα γραφόταν στο πάπυρο να κοπεί ένας κύλινδρος ή αντίθετα να προσθέσουν και άλλα φύλλα. Σύμφωνα με πληροφορίες που αντλούμε από επιγραφικά και παπύρινα κείμενα της αρχαιότητας υπήρξαν περίοδοι στις οποίες ο πάπυρος ήταν φτηνός αλλά πολλές φορές ήταν αρκετά ακριβός.

19 Παρασκευή γραφικής ύλης
. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι έκοβαν τους παπύρους από τις όχθες του Νείλου. Αφαιρούσαν τη φλούδα από το κλώνο του φυτού και έκοβαν καθέτως την ινώδη εσωτερική ύλη σε πολύ λεπτές λωρίδες. Τις λωρίδες αυτές τις τοποθετούσαν τη μία κολλητά στην άλλη πάνω σε μια ξύλινη πλάκα βρεγμένη με νερό του Νείλου. Στη συνέχεια , τοποθετούσαν μια δεύτερη σειρά από λωρίδες εγκάρσια στη πρώτη. Οι δύο στρώσεις συμπιέζονταν με τη βοήθεια ενός πλατυκέφαλου σφυριού και απλώνονται στον ήλιο για να στεγνώσουν. Όταν στέγνωναν τα παπύρινα φύλλα τα έτριβαν με ελαφρόπετρα και λεία , πια εύκαμπτα ήταν έτοιμα να δεχτούν τη γραφή. Κύριος λόγος έλξης αλλά και συνάμα καταστροφής των παπύρων ήταν το άρωμα που ανέδιναν όταν καιγόταν.

20 Η αποκρυπτογράφηση Η στήλη της Ροζέτας αποτελείται από βασάλτη ( πέτρωμα μαύρο ή σκοτεινόχρωμο που έχει μεγάλη αντοχή στη πίεση) και τώρα βρίσκεται στο Βρετανικό μουσείο. Ανακαλύφθηκε το 1799 κοντά στο Δέλτα του Νείλου λίγο πιο πέρα από τη κωμόπολη της Ροζέτας λένε μάλιστα ότι ήταν χτισμένη σε τοίχος. Αυτή η στήλη είχε 3 διαφορετικά κείμενα τα οποία ήταν γραμμένα σε 2 διαφορετικές γλώσσες, αλλά σε 3 διαφορετικά συστήματα γραφής. Το τρίτο κείμενο ήταν γραμμένο στα Ελληνικά και γι αυτό νόμιζαν ότι εύκολα θα μπορούσαν να αποκρυπτογραφήσουν και τα αλλά 2 κείμενα γιατί πίστευαν ότι έγραφαν τα ίδια πράγματα. Ο Ναπολέων ανέθεσε σε κάποιους ειδικός την αποκρυπτογράφηση της στήλες αλλά εκείνοι απέτυχαν αφού κατάλαβαν ότι το δεύτερο κείμενο ήταν μια ιερογλυφική παραλλαγή του πρώτου. Ο άνθρωπος ο οποίος κατάφερε ύστερα από πολλές έρευνες να αποκρυπτογραφήσει τη Στήλη ήταν ο Γάλλος λόγιος-φιλόλογος Champollion,ο οποίος διαπίστωσε ότι περιείχε σε ιερογλυφική , δημοτική και Ελληνική γραφή ψήφισμα των ιερέων της Μέμφιδας προς τιμήν του Πτολεμαίου του Επιφανούς ( π.Χ).Ο Champollion βοηθήθηκε από τα χαραγμένα κύρια ονόματα αλλά και από την Κοπτική γλώσσα ( μεταγενέστερη γλώσσα των Αιγυπτίων)

21 Έντυπη και ηλεκτρονική βιβλιογραφεία
Πάπυρος Larousse Britannica O σύμβουλος των νέων (εγκυκλοπαίδεια) Αρχαιολογία τεύχος 5 ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ Καμπίσιου Ειρήνη Α’3