Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) 2014

Παρουσίαση με θέμα: "Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) 2014"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) 2014
Λύσσα Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) 2014

2 Συνοπτικά …. Η Λύσσα (αγγλικά Rabies ) αποτελεί ένα ιογενές νόσημα του κεντρικού νευρικού συστήματος, είναι μια λοιμώδης ασθένεια που προκαλείται από διηθητό ιό. Ο ιός αυτός μεταδίδεται στον άνθρωπο και στα άλλα ζώα από δάγκωμα κι από το σάλιο ζώων που πάσχουν από λύσσα ή και με την επαφή με κάποιο σημείο του δέρματος που έχει κάποια πληγή. Ο ιός μεταναστεύει από την πύλη εισόδου του στον εγκέφαλο του θύματος. Κατά τη διάρκεια της περιόδου επώασης, η οποία στον άνθρωπο διαρκεί ημέρες ενώ στα άλλα ζώα ημέρες, δεν εκδηλώνονται συνήθως κλινικά συμπτώματα. Από τη στιγμή που ο ασθενής, ο οποίος έχει προσβληθεί από τον ιό της λύσσας, παρουσιάσει κλινικά συμπτώματα δεν υπάρχει περίπτωση σωτηρίας και ο θάνατος θα επέλθει μετά από λίγες ημέρες. Από το έτος 2007, η «Συμμαχία για τον Έλεγχο της Λύσσας» (ARC) καθιέρωσε την 28η Σεπτεμβρίου ως Παγκόσμια Ημέρα κατά της Λύσσας . Ο Πανελλήνιος Κτηνιατρικός Σύλλογος υπενθυμίζει ότι η λύσσα είναι μια θανατηφόρος ζωοανθρωπονόσος, που οφείλεται σε στελέχη του ραβδοϊού Lyssavirus. Ο ιός μεταδίδεται μέσω του σάλιου, συνήθως από δάγκωμα λυσσασμένου ζώου ή με την επαφή σε σημείο του δέρματος που έχει κάποια πληγή.

3 Επιδημιολογικά Δεδομένα
Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας: εκτιμώνται θάνατοι από λύσσα κάθε χρόνο, κυρίως στις αγροτικές περιοχές Αφρικής και Ασίας. Ευρώπη 2012: >6.000 κρούσματα σε ζώα, 9 κρούσματα σε ανθρώπους κυρίως ταξιδιώτες Ελλάδα: τελευταίο ανθρώπινο κρούσμα 1970 και τελευταίο κρούσμα σε ζώο 1987 επανεμφάνιση Οκτώβριος 2012

4 Κρούσματα λύσσας σε ζώα στην Ελλάδα, Οκτώβριος 2012- Φεβρουάριος 2014
Κόκκινο: άγρια ζώα (37 κόκκινες αλεπούδες) Μπλε, πράσινα: οικόσιτα ζώα (5 σκύλοι, 1 γάτα, 2 αγελάδες) Πηγή: ΚΕΕΛΠΝΟ

5 Κρούσματα λύσσας σε ζώα, Ελλάδα και γειτονικές χώρες, 2010-2012

6 ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΛΥΣΣΑΣ
ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΛΥΣΣΑΣ Ο ιός της λύσσας μεταδίδεται: Mε το σάλιο των μολυσμένων ζώων μέσω δαγκώματος ή εκδοράς σε ανθρώπους ή άλλα ζώα. Μπορεί επίσης να μεταδοθεί όταν σάλιο ή νευρικός ιστός (π.χ. εγκέφαλος) του μολυσμένου ζώου έρθει σε επαφή με ανοιχτές πληγές, εκδορές, αμυχές του δέρματος, και βλεννογόνους (μάτια, μύτη, στόμα). Δεν μεταδίδεται με την επαφή με αίμα, ούρα, κόπρανα ή με το απλό άγγιγμα / χάδι του ζώου.

7 Πως εκδηλώνεται H λύσσα έχει μια περίοδο επώασης στην οποία ο ασθενής δεν βιώνει σχεδόν κανένα κλινικό σύμπτωμα. Αυτή η περίοδος αποτελεί τη μοναδική ευκαιρία για την επιτυχή θεραπεία της νόσου. Μόλις εμφανιστούν τα κλινικά συμπτώματα, η νόσος είναι σχεδόν πάντοτε θανατηφόρος. Στην αρχή τα συμπτώματα της λύσσας είναι παρόμοια με αυτά της γρίπης, επίσης στην αρχή μπορεί να εκδηλωθεί κνησμός, ερεθισμός και πόνος στο σημείο εισόδου του ιού ενώ όλα αυτά μπορεί να ακολουθηθούν από μελαγχολία, σωματική κατάπτωση, φαρυγγικούς σπασμούς καθώς και με διαταραχές στον ύπνο. Κατόπιν ακολουθεί η δυσλειτουργία της καρδιάς και η διαταραχή της αναπνοής ενώ αυξάνεται και ο πυρετός ο οποίος μπορεί να φτάσει και τους 40 °C. Ο ασθενής αναπτύσσει μεγάλη ευερεθιστότητα, φωτοφοβία και υδροφοβία. Όταν η ασθένεια έχει προχωρήσει αρκετά ο ασθενής αρχίζει να βιώνει σπασμούς που συνοδεύονται από σιελόρροια και έντονη δίψα. Με το πέρασμα του χρόνου ο άρρωστος παραλύει, χάνει την ψυχική του ισορροπία καθώς και την αίσθηση του περιβάλλοντος και στην συνέχεια καταλήγει στο θάνατο

8 ΧΡΟΝΟΣ ΕΠΩΑΣΗΣ ΛΥΣΣΑΣ Συνήθως 2-8 εβδομάδες
Σπάνια παρατηρείται επώαση σε λιγότερο από 9 ημέρες ενώ έχει αναφερθεί και επώαση μετά από 7 ολόκληρα χρόνια! 1. Όσο πιο μακριά από τον εγκέφαλο βρίσκεται το σημείο εισόδου του ιού, τόσο περισσότερο παρατείνεται η επώαση και κατά συνέπεια η εκδήλωση των συμπτωμάτων. 2. Βαθύ τραύμα ευνοεί τη συντόμευση της εκδήλωσης των συμπτωμάτων περισσότερο από ένα επιφανειακό. 3. Η αιμορραγία μετά το δάγκωμα απομακρύνει μεγάλο μέρος του ιού από την πληγή. 4. Όσα περισσότερα νεύρα υπάρχουν στην περιοχή του δαγκώματος, τόσο μικρότερος είναι ο χρόνος εμφάνισης των συμπτωμάτων. 5. Τα ρούχα στο σημείο του δαγκώματος επιμηκύνουν το χρόνο εμφάνισης των συμπτωμάτων καθώς αυτά απορροφούν μεγάλο μέρος του μολυσμένου σάλιου το οποίο περιέχει τον ιό.

9 ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ
Πυρετός Πονοκέφαλος Γενικευμένη αδιαθεσία Εκδηλώνονται σταδιακά Αδυναμία Γαστρεντερικές διαταραχές . Eιδικά συμπτώματα: Αϋπνία, άγχος, ψευδαισθήσεις, σιελόρροια, δυσκαταποσία (υδροφοβία). Πόνος ή νευρολογικά συμπτώματα (παραισθησία) στο σημείο του τραύματος. Δύο κλινικές μορφές της νόσου: μανιακή (70%) και παραλυτική (30%) Προοδευτικά εγκαθίσταται κώμα και επέρχεται θάνατος.

10 Αντιμετώπιση γενικά.. Η Πρόληψη της Λύσσας είναι πρωταρχικά η εξάλλειψη της νόσου από τα ζώα φορείς και κυρίως από τα σκυλιά και τις αλεπούδες (στην Ελλάδα) και στά σκυλιά Η πρόληψη γίνεται με αντιλυσσικό εμβόλιο ζώων χορηγούμενο είτε άμεσα στό ζώο από κτηνίατρο είτε με δολώματα στή φύση. Πέραν αυτού η φροντίδα εκ μέρους των Δήμων στό θέμα των αδέσποτων σκύλων είναι πρωταρχικής σημασίας. Η νομοθεσία είναι πλέον επαρκής και σαφέστατη. προστατεύει τόσο τα δικαιώματα των σκύλων και των φιλόζωων, όσο και των άλλων πολιτών[6]. Η θεραπεία της Λύσσας είναι πρωτογενής και δευτερογενής: Η πρωτογενής γίνεται ΑΜΕΣΩΣ μόλις δαγκώσει το ζώο άνθρωπο. Χρειάζεται άμεσα καθαρισμός του τραύματος από το δήγμα του ζώου, και χορήγηση αντιλυσσικού εμβολίου (Rabies Vaccine) γιά ανθρώπους και αντιλυσσικού ορού (αντιλυσσική υπεράνοση σφαιρίνη, Antirabies Immune Globulin). Παράλληλα ελέγχεται το ζώο και παρακολουθείται. Στην περίπτωση που ο δαγκωθείς άνθρωπος ασθενήσει, τα πράγματα είναι δύσκολα. Φάρμακο ιοστατικό που να σκοτώνει τον ιό της Λύσσας δεν είναι διαθέσιμο. Ο ασθενής χρειάζεται μονάδα εντατικής θεραπείας και άμεση έναρξη θεραπείας. Εάν υπάρξει υποψία έκθεσης στον ιό της λύσσας, ακόμα και αυτοί που έχουν εμβολιαστεί θα πρέπει, μετά την έκθεσή τους, να κάνουν μια περιορισμένη σειρά πρόσθετων ενέσεων αντιλυσσικού εμβολίου. Αυτοί που δεν έχουν εμβολιαστεί πριν από την έκθεσή τους στον ιό θα πρέπει, εφόσον εκτεθούν, να υποβληθούν σε μακρύτερης διάρκειας θεραπεία, η οποία περιλαμβάνει ενέσεις αντιλυσσικού εμβολίου και αντιλυσσικής υπεράνοσης σφαιρίνης.

11 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ – ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ ΛΥΣΣΑΣ
ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ EΚΔHΛΩΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΩΝ (Θνητότητα σχεδόν 100%) Ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος πρόληψης από τη λύσσα μετά από πιθανή έκθεση είναι: Η τοπική περιποίηση & καθαρισμός της περιοχής έκθεσης (αφού εντοπιστούν όλα τα τραύματα, τοπικός καθαρισμός π.χ. με σαπούνι και νερό ή με χειρουργική πλύση και εφαρμογή αντισηπτικού). Η μετα-εκθεσιακή προφυλακτική αγωγή με εμβόλιο και κατά περίπτωση με αντιλυσσικό ορό.

12 Προφυλακτική αγωγή για τη λύσσα
Ι. Αντιλυσσικό εμβόλιο πριν την έκθεση (προληπτικά)- 3 δόσεις εμβολίου μετά την έκθεση- 5 δόσεις εμβολίου το εμβόλιο γίνεται ενδομυϊκά στο χέρι. ΙΙ. Αντιλυσσικός ορός (ειδική ανοσοσφαιρίνη) Έτοιμα αντισώματα Χορηγείται κατά την κρίση του θεράποντα ανάλογα με την επικινδυνότητα των επαφών Ένεση κυρίως μέσα και γύρω από το τραύμα με τοπικές διηθήσεις Ενέχει μεγαλύτερο κίνδυνο παρενεργειών και γι’αυτό χορηγείται σε νοσοκομείο Εμβόλιο και ορός διαθέσιμα μόνο σε νοσοκομείο ή υπηρεσίες δημόσιας υγείας.

13 Παρενέργειες Αντιλυσσικό Εμβόλιο
Τοπικές αντιδράσεις: ερυθρότητα, πόνος, σκληρία, οίδημα, κνησμός Αλλεργική αντίδραση στην νεομυκίνη Ήπιες συστηματικές αντιδράσεις: Πυρετός, κεφαλαλγία, ζάλη, μυϊκοί πόνοι, αδυναμία, συμπτώματα από γαστρεντερικό Αντιλυσσική Ανοσοσφαιρίνη (ορός) Τοπικές αντιδράσεις (συχνές): παροδική ευαισθησία, δερματικές αντιδράσεις, πυρετός Συστηματικές αντιδράσεις (σπάνιες): ναυτία, έμετος, ταχυκαρδία ή βραδυκαρδία, εφίδρωση, ίλιγγος, αλλεργική αντίδραση, shock

14 Μέτρα Πρόληψης της Λύσσας
Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων 2014

15 Μέτρα αποφυγής πιθανής έκθεσης στον ιό της λύσσας
Μέτρα αποφυγής πιθανής έκθεσης στον ιό της λύσσας Αποφύγετε την επαφή με άγρια ζώα και άγνωστα αδέσποτα. Μην αφήνετε εκτεθειμένα σκουπίδια ή ζωοτροφή, που προσελκύουν τα άγρια ζώα. Εμβολιάζετε τα κατοικίδιά σας κατά της λύσσας. Περιορίστε τα κατοικίδια σας σε προστατευμένο χώρο και φροντίστε να μην έρχονται σε επαφή με άγρια ζώα. Διδάξτε τους κανόνες στα παιδιά σας! Αν βρείτε κάποιο νεκρό ζώο ή ζώο που συμπεριφέρεται περίεργα ή σας φαίνεται άρρωστο, καλέστε το τοπικό Τμήμα Κτηνιατρικής.

16 ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΠΟΥ ΜΕ ΔΑΓΚΩΣΕΙ ΚΑΠΟΙΟ ΖΩΟ
Προσπαθώ να διακρίνω τι ζώο είναι - συγκρατώ τα χαρακτηριστικά του ζώου, αν είναι σκύλος ή γάτα. Ανταλλάσσω στοιχεία επικοινωνίας με τον ιδιοκτήτη, αν πρόκειται για σκύλο/ γάτα δεσποζόμενο – του εξηγώ ότι ενδεχομένως πρέπει να πάει το ζώο του για ένα απλό έλεγχο σε κτηνίατρο ακόμα και αν είναι εμβολιασμένο. Έτσι, θα αποκλειστεί και ο ελάχιστος κίνδυνος το ζώο να με κολλήσει λύσσα και να μπορώ να είμαι ήσυχος. Επισκέπτομαι γιατρό για να μου περιποιηθεί το τραύμα και να μου δώσει θεραπεία, αν χρειάζεται. Αν για οποιοδήποτε λόγο καθυστερήσω να πάω στον γιατρό, εντοπίζω τις πληγές πλένω καλά την πληγή με σαπούνι και άφθονο νερό (πάνω από 10 λεπτά) και μετά αντισηπτικό (π.χ. οινόπνευμα ή ιώδιο). Ο γιατρός θα μου δώσει συμβουλές και θα αποφασίσει αν χρειάζεται να μου χορηγήσει προφυλακτική αγωγή (εμβόλιο και ανάλογα ορό).

17 Σε κάθε συμβάν πιθανής έκθεσης, θα πρέπει να γίνεται προσπάθεια κτηνιατρικού ελέγχου του ζώου
Δεσποζόμενο ζώο Πείτε στον ιδιοκτήτη του ζώου ότι είναι σημαντικό για την ασφάλειά σας, να φροντίσει άμεσα για απλό έλεγχο του ζώου του από κτηνίατρο. Από τον έλεγχο και τη διαβεβαίωση του κτηνιάτρου ότι το ζώο είναι καλά, εξαρτάται η ασφάλειά σας και η φαρμακευτική αγωγή που θα σας χορηγήσει ο γιατρός. Αδέσποτο ζώο Επισκεφθείτε τον Δήμο της περιοχής του συμβάντος. Αν θυμάστε το συγκεκριμένο ζώο που ήρθατε σε επαφή, υποδείξτε το στην αρμόδια υπηρεσία για να μπορέσει να πραγματοποιηθεί κτηνιατρικός έλεγχος. Σύμφωνα με τη νομοθεσία οι Δήμοι είναι υπεύθυνοι για τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων της περιοχής τους και έχουν υποχρέωση να αναλάβουν την περισυλλογή, τον έλεγχο και την παρακολούθησή τους, εάν υπάρξει επικίνδυνη επαφή με άνθρωπο. Ο γιατρός σας θα σας δώσει έγγραφο που θα δηλώνει ότι είναι υποχρεωτικός ο κτηνιατρικός έλεγχος στο ζώο.

18 ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΖΩΟΥ με το οποίο υπήρξε επικίνδυνη επαφή
(δάγκωμα ή γρατζούνισμα) Θα πρέπει να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια να τεθεί το ζώο υπό παρακολούθηση το συντομότερο δυνατό! Η παρακολούθηση του ζώου συνεχίζεται για15 μέρες από την ημέρα της έκθεσης. Αν στο διάστημα αυτό το ζώο δεν αρρωστήσει ή πεθάνει, τότε δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος μετάδοσης λύσσας τη χρονική στιγμή της έκθεσης. Από τη στιγμή που το ζώο τεθεί υπό παρακολούθηση και κριθεί ότι δεν εμφανίζει εικόνα λυσσύποπτου από τον κτηνίατρο: Δεν χρειάζεται να χορηγηθεί στον εκτεθειμένο φαρμακευτική αγωγή (εμβόλιο με ή χωρίς ορό). Αν η αγωγή είχε ήδη ξεκινήσει, θα πρέπει να διακοπεί.

19 Εμβολιασμός Aλεπούδων
Σκοπός η ανοσία στις αλεπούδες και η αποτροπή εξάπλωσης της λύσσας. Η διανομή γίνεται από αέρος με ελικόπτερο ή με αεροσκάφη. Περίοδος εφαρμογής: άνοιξη και φθινόπωρο. Περιοχές που εξαιρούνται: αστικές, περιαστικές, επιφάνειες υδάτων, δρόμοι, κτίρια. Πυκνότητα δολωμάτων: περίπου 25/τετραγωνικό χλμ. Πολλαπλές ρίψεις ανάλογα με την πορεία, τις καιρικές συνθήκες κλπ. Κατά την περίοδο διανομής εμβολίων-δολωμάτων πρέπει να ενημερώνονται συστηματικά: Παιδιά σε αγροτικές περιοχές Κυνηγοί Περιπατητές / Ορειβάτες Φυσιολάτρες Φιλοζωικές οργανώσεις κ.λ.π. Γενικά όλοι οι κάτοικοι περιοχών όπου γίνονται ρίψεις πρέπει να ενημερώνονται συστηματικά για να αποφεύγονται επαφές με τα εμβόλια – δολώματα!

20 Εμβολιασμός Aλεπούδων
Τα εμβόλια-δολώματα για τα άγρια ζώα περιέχουν ζωντανό εξασθενημένο ιό λύσσας, και αποτελούνται από: Μία κάψουλα με το υγρό αντιλυσσικό εμβόλιο Εξωτερικό σκληρό καφέ περίβλημα ελκυστικό για την αλεπού (οσμή ψαριού) Σφραγίδα με εμφανή προειδοποίηση (προσοχή αντιλυσσικό εμβόλιο - μην αγγίζετε- τηλέφωνο επικοινωνίας). Το εμβόλιο είναι ανθεκτικό στο περιβάλλον για αρκετές ημέρες (σε Θ 25ο C για 7 ημέρες). Το εμβόλιο-δόλωμα περιέχει ιδιαίτερα εξασθενημένο ιό λύσσας που δεν έχει προκαλέσει ποτέ νόσο στον άνθρωπο. Όμως, επαφή ανθρώπου με το εμβόλιο-δόλωμα (ιδιαίτερα επαφή με το υγρό περιεχόμενο της κάψουλας) πρέπει να εκτιμηθεί από επαγγελματία υγείας σε συνεργασία με το ΚΕΕΛΠΝΟ (τηλεφωνικά).

21 ΡΟΗ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ
ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. ΔΙΕΥΘΥΝΤΕΣ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ - ΓΟΝΕΙΣ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΕΝΤΥΠΟΥ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΟ ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ.

22 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ)
ΤΗΛ. 210 – ΚΕΕΛΠΝΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΗΛ & Κέντρο Επιχειρήσεων (ΚΕΠΙΧ) ΚΕΕΛΠΝ ΤΗΛ.210 – 52120

23 Ευχαριστούμε για την προσοχή σας. www. keelpno
Ευχαριστούμε για την προσοχή σας! ακολουθήστε μας στο