ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ – Ο ΕΛΛΗΝΑΣ.

Παρουσίαση με θέμα: "ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ – Ο ΕΛΛΗΝΑΣ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ – Ο ΕΛΛΗΝΑΣ.

2 Μία προβολή με θέμα τους θρησκευτικούς πίνακες του Έλληνα Δομήνικου Θεοτοκόπουλου.
ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΗΣ Β΄ ΤΑΞΕΩΣ ΤΟΥ 2ου ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ ΜΕ ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΤΗΝ ΣΜΑΡΑΓΔΑ ΦΑΡΙΔΟΥ. ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ :

3 ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ: Στοχεύουμε σε μία διαθεματική διδασκαλία, όπου συνδυάζονται τα Θρησκευτικά με την Αισθητική Αγωγή και λίγο και με την Ισπανική – λόγω Θεοτοκόπουλου, αλλά και επειδή είναι μία από τις νεοεισαχθείσες γλώσσες στα σχολεία, αν και όχι και στο δικό μας – και ασφαλώς στοχεύουμε στο να μπορεί ο μαθητής βλέποντας ένα πίνακα να αφηγείται το θρησκευτικό γεγονός που απεικονίζεται και γιατί όχι; : να τον συγκρίνει και με μια αντίστοιχη βυζαντινή αγιογραφία.

4 Αυτοπροσωπογραφία του ζωγράφου σε ώριμη ηλικία
Αυτοπροσωπογραφία του ζωγράφου σε ώριμη ηλικία. Τοποθετείται μεταξύ Μητροπολιτικό Μουσείο Ν. Υόρκης. Ελαιογραφία σε καμβά, 59  46 εκ. Ο ζωγράφος απεικονίζεται σε προχωρημένη ηλικία .

5 ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ :
ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ : 1. Nació en Candía, hoy Heraklion, en 1541. 1. Γεννήθηκε στον Χάνδακα , το σημερινό Ηράκλειο, το 1541. 2. Doménicos estudió pintura en su isla natal, Creta, y se convirtió en pintor de iconos en el estilo postbizantino. 2. Ο Δομήνικος σπούδασε ζωγραφική στη γενέτειρά του, την Κρήτη, και έγινε Αγιογράφος της υστεροβυζαντινής τεχνοτροπίας.

6 Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΛΟΥΚΑΣ ΖΩΓΡΑΦΙΖΕΙ ΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΗ ΒΡΕΦΟΚΡΑΤΟΥΣΑ.
(ΠΡΙΝ ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ. (ΑΘΗΝΑ). ΑΥΓΟΤΕΜΠΕΡΑ ΣΕ ΞΥΛΟ, 41Χ 33 ΕΚ.).

7 (π. 1567, Εκκλησία της Παναγίας των Ψαριανών).
Η Κοίμηση της Παναγίας (π. 1567, Εκκλησία της Παναγίας των Ψαριανών). Ανακαλύφθηκε το 1983 στη Σύρο. Είχε μεταφερθεί εκεί πιθανότατα από Ψαριανούς εποίκους μετά την καταστροφή των Ψαρών. Αποτελεί το πρώτο σωζόμενο έργο του Θεοτοκόπουλου με την υπογραφή του. Μαζί με τη φορητή εικόνα «Ο ευαγγελιστής Λουκάς ζωγραφίζει την Παναγία» ( , Μουσείο Μπενάκη), αποτελούν σημαντική πηγή πληροφοριών για την τεχνοτροπία του νεαρού Θεοτοκόπουλου.

8 Υπογραφή του Θεοτοκόπουλου
Υπογραφή του Θεοτοκόπουλου. Ο Θεοτοκόπουλος παραμένει γνωστός με το προσωνύμιο «Eλ Γκρέκο» ("El Greco"), δηλαδή «ο Έλληνας», που τού δόθηκε στην Ιταλία. Το άρθρο "El" προέρχεται ενδεχομένως από τη βενετική διάλεκτο ή από τα ισπανικά. Το αντίστοιχο προσωνύμιο στην ισπανική γλώσσα θα ήταν «Ελ Γριέγο» ("El Griego"). Στην Ιταλία και στην Ισπανία, ήταν γνωστός ως "Dominico Greco", δηλαδή Δομήνικος ο Έλληνας, ενώ το προσωνύμιο Ελ Γκρέκο επικράτησε μετά το θάνατό του.

9 ΣΤΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ: PERIODO VENECIANO : Venecia, en aquel tiempo, era el mayor centro artístico de Italia: ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ: (Ο Δομήνικος) από την Κρήτη στη Βενετία: Η Βενετία, εκείνη την εποχή, ήταν το μεγαλύτερο καλλιτεχνικό κέντρο της Ιταλίας.

10 Το Τρίπτυχο της Μοντένα (1568, κύρια όψη).
TRÍPTICO DE MODENA Το Τρίπτυχο της Μοντένα (1568, κύρια όψη). Τέμπερα σε ξύλο, 37 x 23,8 εκ. (μεσσαίο φύλλο), 24 x 18 εκ. (πλάγια φύλλα), Μόντενα, Γκαλερί Εστένσε. Το τρίπτυχο περιείχε στην κύρια όψη τρεις σκηνές, τη Στέψη του Χριστιανού ιππότη, την Προσκύνηση των ποιμένων και τη Βάπτιση του Χριστού. Στην πίσω όψη ο Γκρέκο φιλοτέχνησε μία Άποψη του Όρους Σινά, τον Ευαγγελισμό και τους πρωτόπλαστους. Τα τοπία που ζωγράφισε πάνω στο ξύλο με φωτεινά χρώματα παραπέμπουν σε έργα των Βενετσιάνων Δασκάλων.

11 TRÍPTICO DE MODENA: η πίσω όψη: Ευαγγελισμός, Σινά, Πρωτόπλαστοι.

12 Ο Μυστικός Δείπνος (1568, Εθνική Πινακοθήκη Μπολόνιας)
Ο Μυστικός Δείπνος (1568, Εθνική Πινακοθήκη Μπολόνιας). Είναι εμφανής η διάθεσή του να αναπαραστήσει με φυσικό τρόπο την κίνηση των σωμάτων και τη θέση τους στο χώρο

13 Η σκηνή από το Μρ ΙΔ΄ 29 – 31: «ὁ δὲ Πέτρος ἔφη αὐτῷ· καὶ εἰ πάντες σκανδαλισθήσονται, ἀλλ᾿ οὐκ ἐγώ. καὶ λέγει αὐτῷ ὁ ᾿Ιησοῦς· ἀμὴν λέγω σοι ὅτι σὺ σήμερον ἐν τῇ νυκτὶ ταύτῃ πρὶν ἢ δὶς ἀλέκτορα φωνῆσαι τρὶς ἀπαρνήσῃ με. ὁ δὲ Πέτρος ἐκ περισσοῦ ἔλεγε μᾶλλον· ἐάν με δέῃ συναποθανεῖν σοι, οὐ μὴ σε ἀπαρνήσομαι. ὡσαύτως δὲ καὶ πάντες ἔλεγον» . Και το : Ιω ΙΓ΄ 21 – 23: Ταῦτα εἰπὼν ὁ ᾿Ιησοῦς ἐταράχθη τῷ πνεύματι, καὶ ἐμαρτύρησε καὶ εἶπεν· ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι εἷς ἐξ ὑμῶν παραδώσει με ἔβλεπον οὖν εἰς ἀλλήλους οἱ μαθηταί, ἀπορούμενοι περὶ τίνος λέγει. ἦν δὲ ἀνακείμενος εἷς ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ ἐν τῷ κόλπῳ τοῦ ᾿Ιησοῦ, ὃν ἠγάπα ὁ ᾿Ιησοῦς…» . Ξεχωρίζει σε πρώτο πλάνο ο σκοτεινός Ιούδας.

14 Στα τελευταία χρόνια παραμονής του στη Βενετία, ανήκει ο πίνακας Θεραπεία του Τυφλού (1567, Πινακοθήκη Δρέσδης), έργο που χαρακτηρίζεται από την επίδραση του Τιντορέτο, ως προς τη διάταξη των μορφών αλλά και την απόδοση των κτιρίων που φαίνονται στο βάθος .

15 Ο πίνακας ιστορεί το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο, κεφάλαιο Θ΄, στίχοι 1 – 38, όπου η διήγηση περί της θεραπείας του τυφλού με όλες τις αντιδράσεις των Φαρισαίων. Βλέπουμε την χαρακτηριστική κίνηση του Χριστού, να αλείφει τα μάτια του τυφλού με πηλό, κίνηση που παραπέμπει στη Δημιουργία του ανθρώπου.

16 PERIODO ROMANO: – Cuando El Greco vivió en Roma, Miguel Ángel y Rafael habían muerto, pero la herencia de estos grandes maestros dominaba el escenario artístico de Roma: Όταν ο Ελ Γκρέκο ζούσε στη Ρώμη, ο Μιχαήλ Άγγελος και ο Ραφαήλ είχαν πεθάνει, όμως η κληρονομιά αυτών των μεγάλων ζωγράφων κυριαρχούσε στο καλλιτεχνικό σκηνικό της Ρώμης.

17 La Purification del templo Galería Nacional de Artes, Washington. Η εκδίωξη των εμπόρων από το Ναό. Αυγοτέμπερα σε ξύλο, 65 83 Εθνική πινακοθήκη, Ουάσιγκτον.

18 Η ΕΚΔΙΩΞΗ ΤΩΝ ΕΜΠΟΡΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΝΑΟ.
Ευαγγέλιο του Ιωάννη, κεφάλαιο Β΄ , στίχοι 14 κ.εξ ./ Ευαγγέλιο του Ματθαίου, κεφάλαιο ΚΒ΄, στίχοι 13 κ.εξ.

19 La Anunciación. (1570). Museo del Prado, Madrid. Ο Ευαγγελισμός. (1570). Μουσείο του Πράδο, Μαδρίτη. Αυγοτέμπερα σε ξύλο, 26  29 εκ.

20 Στην απεικόνιση του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, εξιστορείται
το Λκ Α΄, 26 – 38. Ο αρχάγγελος εδώ δεν κρατά σκήπτρο, ως σύμβολο εξουσίας, όπως στην αντίστοιχη βυζαντινή αγιογραφία.

21 El Entierro de Cristo. 1570. Atenas

22 Contini –Bonacossi, Φλωρεντία) Ελαιογραφία σε καμβά, 117 98 εκ.
La Anunciación. (1572). O Ευαγγελισμός (Συλλογή Contini –Bonacossi, Φλωρεντία) Ελαιογραφία σε καμβά, 117 98 εκ.

23 Ο αρχάγγελος κρατά το σκήπτρο και απεικονίζεται η απορία της Παναγίας: « Πώς θα μου συμβεί αυτό…», αλλά και τη συγκατάθεσή της: « Είμαι μια δούλη Κυρίου…» . Ο Greco χρησιμοποιεί στα έργα του τα επιμήκη σώματα, τα μεγάλα μάτια, την ασυμμετρία των σωμάτων με τα μικρά κεφάλια, τα χρώματα με την φωτεινή λάμψη. Η αδιαφορία του επίσης για την τρίτη διάσταση, μας βεβαιώνει ότι τα Βυζαντινά πρότυπα επιδρούνε στην όλη μορφολογία της τέχνης του. Ένα ακόμα ισχυρό δείγμα που μας δείχνει την επίδραση της Βυζαντινής ζωγραφικής στην τεχνοτροπία του είναι ο συμπυκνωτικός λειτουργικός τρόπος παράστασης των σκηνών του: Εδώ π.χ. απεικονίζονται η Θεοτόκος, ο αρχάγγελος Γαβριήλ, το Άγιο Πνεύμα και πλήθος αγγέλων. Όλη αυτή λοιπόν η παράσταση δεν είναι τοποθετημένη κάπου δηλαδή τοπικά, επειδή λείπει παντελώς το σπίτι από την παράσταση και έτσι ο θεατής έχει την αίσθηση πως συμβαίνει τώρα αυτό.

24 La Piedad. (1577). Museo de Arte , Filadelfia

25 Κατά Ματθαίον, κεφάλαιο 27, στ. 57 κ. εξ.
Κατά Ματθαίον, κεφάλαιο 27, στ. 57 κ. εξ. Θυμόμαστε επίσης τα εγκώμια της Μ. Παρασκευής. Σύγκριση με την εικόνα του βιβλίου μας στη σελ. 128.

26 PERIODO TOLEDANO INICIAL: 1577 – 1586: Desde 1577 residió en Toledo

27 ESPAÑA: IΣΠΑΝΙΑ.

28 Bandera de Toledo: Η σημαία του Τολέδο.
Escudo de Toledo: Το εθνόσημο του Τολέδο.

29 Το μεγάλο ρετάμπλ του Αγίου Δομήνικου.
ΤΟΛΕΔΟ. Το μεγάλο ρετάμπλ του Αγίου Δομήνικου. Το πρώτο έργο που του ανατέθηκε στο Τολέδο, το 1577.

30 ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΘΕΝΟΥ,
ΜΕΓΑΛΟ ΡΕΤΑΜΠΛ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ.

31 Αγίου Δομήνικου, Τολέδο. Ο Άγιος Ιωάννης ο Ευαγγελιστής.
Ο Άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής. 1577. Μοναστήρι του Αγίου Δομήνικου, Τολέδο. Ο Άγιος Ιωάννης ο Ευαγγελιστής.

32 «San Sebastian» (1578). Catedral de San Antolín, Palencia
«San Sebastian» (1578). Catedral de San Antolín, Palencia. Ο Άγιος Σεβαστιανός. Καθεδρικός Ναός της Palencia. Ελαιογραφία σε καμβά, 191  152 εκ.

33 Ο Άγιος Σεβαστιανός θανατώθηκε μαρτυρικά με βέλη σε όλο του το κορμί
Ο Άγιος Σεβαστιανός θανατώθηκε μαρτυρικά με βέλη σε όλο του το κορμί. Η φιγούρα του κατά καιρούς ενέπνευσε πολλούς καλλιτέχνες να ασχοληθούν μαζί του, δεδομένης της αξιοπρέπειας με την οποία αντιμετώπισε το μαρτύριο του. Ενώ η παρουσία του στην Ορθόδοξη εικονογραφία είναι σπάνια, αποτελεί αγαπημένο θέμα των ζωγράφων της Αναγέννησης. Σημαντική είναι η απεικονισή του από το Δομήνικο Θεοτοκόπουλο (Ελ Γκρέκο).

34 Το 1579, ο βασιλιάς της Ισπανίας Φίλιππος Β΄ ανέθεσε στο Γκρέκο να φιλοτεχνήσει το Μαρτύριο του Αγίου Μαυρικίου και της Θηβαϊκής Λεγεώνας. Λάδι σε μουσαμά, 448x301εκ., Εσκοριάλ, Μοναστηριακή Εκκλησία Αγίου Λαυρεντίου. Ο Άγιος Μαυρίκιος απεικονίζεται στον πίνακα δύο φορές, σε πρώτο πλάνο στραμμένος προς το θεατή και στο αριστερό άκρο του πίνακα, δίπλα από την αποκεφαλισμένη μορφή.

35 Αυτόν τον πίνακα ανέθεσε αρχικά στο Δομήνικο Θεοτοκόπουλο το 1580 ο βασιλιάς Φίλιππος Β΄ της Ισπανίας για το καθολικό του Εσκοριάλ, στη Μαδρίτη.

36 CATEDRAL SANTA MARÍA DE TOLEDO, TOLEDO. (1579).
EL ESPOLIO. CATEDRAL SANTA MARÍA DE TOLEDO, TOLEDO. (1579). ΕΣΠΟΛΙΟ: ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΙΜΑΤΙΩΝ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ. ΚΑΘΕΔΡΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΙΑΣ ΤΟΥ ΤΟΛΕΔΟ, ΤΟΛΕΔΟ. (1579). Ελαιογραφία σε καμβά 285  173 εκ.

37 O Διαμερισμός των ιματίων του Χριστού υπήρξε το δεύτερο σημαντικό έργο που φιλοτέχνησε στο Τολέδο, για το οποίο οι εκπρόσωποι του καθεδρικού ναού εξέφρασαν αντιρρήσεις ως προς το περιεχόμενο του, που οδήγησαν σε περαιτέρω οικονομική διαφωνία με τον Γκρέκο, σχετικά με την αμοιβή του.

38 «Ο Κύριος Αίρει το Σταυρό». Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης
1580. Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης Νέα Υόρκη.

39 LÁGRIMAS DE SAN PEDRO. 1580. BOWES MUSEUM. BARNARD CASTLE
LÁGRIMAS DE SAN PEDRO BOWES MUSEUM. BARNARD CASTLE. Η Μετάνοια του Αγίου Πέτρου. Μουσείο BOWES . Μ. Βρετανία. Ελαιογραφία σε καμβά. 106  88 εκ.

40 Ένα από το σημαντικότερα έργα του Θεοτοκόπουλου «Τα δάκρυα του Αγίου Πέτρου».
Μία τέλεια αποτύπωση της μετανοίας του αποστόλου Πέτρου μετά και την τρίτη άρνησή του, ανήκε στα έργα που έκανε ο Θεοτοκόπουλος για το μεροκάματό του .

41 PERIODO TOLEDANO MADUREZ ( : 1586 – 1596) : en este periodo se han incluido las obras desde 1586, en que le contrataron EL ENTIERRO DEL CONDE DEL ORGAZ, hasta 1596, en que le confiaron EL RETABLO DE DOÑA MARÍA DE ARAGÓN: ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΩΡΙΜΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΤΟΛΕΔΟ: ( : 1586 – 1596) : Η περίοδος αυτή περιλαμβάνει τα έργα από το 1586, οπότε του ανέθεσαν να ζωγραφίσει ΤΗΝ ΤΑΦΗ ΤΟΥ ΚΟΜΗΤΑ ΤΟΥ ΟΡΓΚΑΘ, μέχρι το 1596, οπότε του ανέθεσαν ΤΟ ΡΕΤΑΜΠΛ ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΤΗΣ ΑΡΑΓΟΝΙΑΣ.

42 LA ORACION DEL HUERTO. – 1590- GALERÍA NACIONAL, LONDRES.
«Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΣΤΟΝ ΚΗΠΟ» –ΕΘΝΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΣΤΟ ΛΟΝΔΙΝΟ.

43 Ο πίνακας «προσευχή στην Γεθσημανή» φιλοτεχνήθηκε από τον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο το 1590 και τώρα βρίσκεται στην Πινακοθήκη του Λονδίνου. Το γεγονός που ιστορεί ο πίνακας βρίσκεται στο Κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο ΙΖ κεφάλαιο. Στην εικόνα του βιβλίου των θρησκευτικών αφού την παρατηρήσουμε προσεκτικά είμαστε σε θέση να κρίνουμε εικαστικά τον πίνακα. Αρχικά παρατηρούμε ότι στο φόντο κυριαρχούν τα σκούρα χρώματα όπως το καφέ, το μαύρο και το γκρι. Σε αντίθεση όμως, τα χρώματα που ο ζωγράφος χρησιμοποιεί για να αναπαραστήσει τον Χριστό είναι πιο ανοικτά για να τονίσουν το ότι είναι ο Θεάνθρωπος. Τέλος, το βλέμμα του Ιησού χαρακτηρίζεται από ταπείνωση προς τον Πατέρα και αγωνία για ό , τι θα επακολουθήσει…

44 Ο ΑΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΙ Ο ΑΓΙΟΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ. 1595. ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΟΥ ΠΡΑΔΟ. ΜΑΔΡΙΤΗ. Ελαιογραφία σε καμβά. 167  113 εκ.

45 Μuseo del Prado, Madrid.

46 «Ο ΑΓΙΟΣ ΜΑΡΤΙΝΟΣ ΚΑΙ Ο ΕΠΑΙΤΗΣ» ΕΘΝΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΤΕΧΝΩΝ ΣΤΗΝ
1599. ΕΘΝΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΤΕΧΝΩΝ ΣΤΗΝ ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ. Ελαιογραφία σε καμβά. 193  103 εκ.

47 Ο χειμώνας του 334 υπήρξε ιδιαίτερα δριμύς στην Αμιένη της Βορείου Γαλλίας. Μια πολύ ψυχρή μέρα ο άγιος Μαρτίνος ( ) συνάντησε ένα γυμνό φτωχό στην πύλη της πόλεως. Τι να κάνει όμως; Φορούσε μόνο τη στρατιωτική εξάρτηση και τον μανδύα του. Παίρνει λοιπόν το ξίφος του, σχίζει τον μανδύα, δίνει ένα κομμάτι στον φτωχό και αρκείται ο ίδιος στο υπόλοιπο. Στον δρόμο τον περιγελούν για την κολοβή του αμφίεση. Τη νύχτα όμως βλέπει στον ύπνο του τον Χριστό, ντυμένο με το κομμάτι του μανδύα που είχε δωρίσει, να λέει στους αγγέλους που τον ακολουθούσαν: -Ο Μαρτίνος με έντυσε μ’ αυτό το ένδυμα.

48 «Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ» Μουσείο του Πράδο Μαδρίτη. ΕΤΟΣ 1600.
Ελαιογραφία σε καμβά, 210  128 εκ. ΕΤΟΣ

49 Ένας από τους πιο διάσημους πίνακές του είναι η Ανάσταση.
Επηρεασμένος από τη βυζαντινή αλλά και από την (ιταλική) αναγεννησιακή τεχνοτροπία, δημιουργεί ένα τελείως προσωπικό στυλ. Ένα χαρακτηριστικό της τεχνοτροπίας του είναι τα κάπως μακρόστενα σώματα, πρόσωπα και άκρα των εικονιζομένων προσώπων. Ένας από τους πιο διάσημους πίνακές του είναι η Ανάσταση.

50 ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΟΠΟΥ ΕΖΗΣΕ Ο ΕΛ ΓΚΡΕΚΟ ΣΤΟ ΤΟΛΕΔΟ.

51