Εργασία στην Αναπτυξιακή Ψυολογία

Παρουσίαση με θέμα: "Εργασία στην Αναπτυξιακή Ψυολογία"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Εργασία στην Αναπτυξιακή Ψυολογία
Κώστας Σκορδάς Σωτήρης Κούλης Νίκος Μονιάκης Χρήστος Χριστοδούλου

2 Χρήση πολλαπλών και μεταβλητών στρατηγικών
Οι θεωρητικοί της γνωστικής ανάπτυξης αναγνωρίζουν ότι τα παιδιά κάθε ηλικίας, όταν καλούνται να λύσουν κάποιο πρόβλημα, έχουν στη διάθεσή τους μία ποικιλία στρατηγικών από τις οποίες επιλέγουν. Το 1989 ο Robert Siegler και οι συνεργάτες του διερευνώντας τις στρατηγικές αριθμητικής των μικρών παιδιών διαπίστωσαν πως εκείνα χρησιμοποιούν τις στρατηγικές σε οποιαδήποτε ηλικία, αν και η συχνότητα με την οποία χρησιμοποιούν την καθεμία διαφέρει ανάλογα με την ηλικία και την περιπλοκότητα των στρατηγικών.

3 Αργότερα ο Siegler και οι επόμενοι συνεργάτες του κατάφεραν να μοντελοποιήσουν τη χρήση πολλαπλών στρατηγικών από τα παιδιά. Το μοντέλο επιλογής στρατιγικής του Siegler περιγράφει την αλλαγή στρατηγικών με την πάροδο του χρόνου.Υποστηρίζει ότι υπάρχουν πολλές στρατηγικές μέσα στο γνωστικό ρεπερτόριο ενός παιδιού σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή και ότι οι στρατηγικές αυτές ανταγωνίζονται η μία την άλλη για τη χρήση τους. Αυτό σημαίνει πως με την εξάσκηση και την ωρίμαση,οι στρατηγικές που απαιτούν περισσότερη προσπάθεια και είναι περισσότερο αποτελεσματικές εμφανίζονται με μεγαλύτερη συχνότητα έναντι των πιο "απλών". Συμπερασματικά, τα παιδιά κάθε ηλικίας έχουν πολλαπλές στρατηγικές στη διάθεσή τους και οι μεταβολές που συμβαίνουν με την πρόοδο της ηλικίας στην επιλογή και τη χρήση αυτών των εργαλείων είναι μια σημαντική πτυχή της γνωστικής νάπτυξης.

4

5 Η ανάπτυξη της προσοχής
Ένα άτομο πρέπει να εντωπίσει και να προσέξει πρωτα μια πληροφορία, για να την κωδικοποιήσει,να τη συγκρατήσει ή να τη χρησιμοποιήσει για την επίλυση προβλημάτων.Δεν είναι όμως το ίδιο ανά ηλικία.Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, καταφέρνουν να συγκεντρώνουν για περισσότερο χρόνο την προσοχή τους, επιλέγουν περισσότερο το τι θα προσέξουν και αποκτούν την ικανότητα να κατατρώνουν και να θέτουν σε εφαρμογή συστηματικά σχέδια για τη συλλογή πληροφοριών.

6 Μεταβολές στη διάρκεια συγκέντρωσης της προσοχής
Η διάρκεια συγκέντρωσης της προσοχής είναι η ικανότητα συγκέντρωσης της προσοχής για αρκετό χρόνο σε ένα συγκεκριμένο ερέθισμα ή δραστηριότητα. Γίνεται  αντιληπτό πως τα μικρά παιδιά έχουν πολύ μικρή διάρκεια συγκέντρωσης.Η αδυναμία του μικρού παιδιού να "συγκεντρθεί" οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι η προσοχή του αποσπάται εύκολα από άλλα ερεθίσματα και ότι συχνά δεν μπορεί να εμποδίσει αυτές τις εισβολές σκέψεων άσχετων με αυτό που κάνει εκείνη τη στιγμή.

7 Η ικανότητα συγκέντρωσης της προσοχής για αρκετό χρονικό διάστημα βελτιώνεται σταδιακά στη διάρκεια της παιδικής ηλικίας και της πρώιμης εφηβίας και η βελτίωση αυτή οφείλεται κατά ένα μέρος στην ωρίμαση του κεντρικού νευρικού συστήματος. Πιο συγκεκριμένα του δικτυωτου σχηματισμού, μια περιοχή του εγκεφάλου η οποία είναι υπεύθυνη για το συντονισμό της προσοχής και δεν έχει εμμυελωθεί πλήρως μέχρι την εφηβία.

8 Ανάπτυξη στρατηγικών προσοχής που απαιτούν σχεδιασμό
Σε ηλικία 4-5 ετών οι προσπάθειες των παιδιών να επιλύσουν προβλήματα γίνονται πιο επίμονες και μπορούμε να διακρίνουμε κάποια στοιχεία σχεδιασμού τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά συλλέγουν τις πληροφορίες που χρειάζονται. Με την πρόοδο της ηλικίας, τα παιδιά χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο το σχεδιασμό και κάποιο σύστημα τη συλλογή πληροφοριών. Η ικανότητα του σχεδιασμού αναπτύσσεται σταδιακά κατά τη μέση παιδική ηλικία.

9 Επιλεκτική Προσοχή Επιλεκτική Προσοχή είναι η ικανότητα να επικεντρώνει κανείς την προσοχή του σε πλευρές της εμπειρίας που είναι σετικές με μια εργασία, αγνοώντας πηροφορίες που είναι άχρηστες ή αποσπούν την προσοχή. Διαπιστώνεται ότι τα μεγαλύτερα παιδιά μπορούν να συγκεντρωθούν πολύ καλύτερα στις πληροφορίες που έχουν σχέση με μία συγκεκριμένη εργασία και να μην επιτρέψουν στις άσχετες πληροφορίες να εμποδίσουν την αποτελεσματική εκτέλεση της εργασίας.

10 Τι γνωρίζουν τα παιδιά για την προσοχή;
Παρ΄όλο που τα τετράχρονα παιδιά δεν καταφέρνουν γενικά να ξεπεράσουν την τάση να αποσπώνται από άσχετα ερεθίσματα, φαίνεται ότι έχουν επίγνωση του γεγονότος ότι τα ερεθίσματα που αποσπούν την προσοχή μπορεί να είναι πρόβλημα. Παρ'ολη τη σχετικη επίγνωση αποσυντονιστικά ερεθίσματα,τα παιδιά προσχολικής ηλικίας δεν αντιλαμβάνονται ακριβως πως λειτουργεί η επιλεκτική προσοχή.

11 Συνοψίζοντας, η ανάπτυξη της προσοχής φαίνεται οτι είναι μια μακροχρόνια διαδικασία κατά την οποία το παιδί μαθαίνει πρώτα να μεταφράζει αυτά που γνωρίζει σε κατάλληλες ενέργειες και στη συνέχεια αρχίζει σιγά σιγά να βασίζεται σε αυτές τις στρατηγικές που σταδιακά αυτοματοποιούνται και γίνονται αποτελεσματικά μέσα για τη συλλογή πληροφοριών και την επίτευξη των αντικειμενικών σκοπών του παιδιού. 

12 ΜΝΗΜΗ: ΣΥΓΚΡΑΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΚΛΗΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ

13 Όταν τα παιδιά λάβουν ένα ερέθισμα, προσπαθούν να βρουν ένα τρόπο να το συγκρατήσουν, ώστε να μάθουν από τις εμπειρίες τους ή να χρησιμοποιήσουν το ερέθισμα αυτό, για την επίλυση ενός προβλήματος στο μέλλον. Θα αναλύσουμε την ανάπτυξη δύο ειδών μνήμης: Της μνήμης γεγονότων και  Tης στρατηγικής μνήμης. 

14 MNΗΜΗ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ Η μνήμη γεγονότων αναφέρεται στις αποθηκευμένες αναμνήσεις γεγονότων και επίσης περιλαμβάνει τις αυτοβιογραφικές αναμνήσεις γεγονότων του κάθε ατόμου ( οι οποίες συνδέονται με την έννοια του «εαυτού» μας. Τα στοιχεία αυτά μας βοηθούν να σχηματίζουμε  συνεχώς μια ενιαία αντίληψη για την ιστορική διαδρομή μας στη ζωή).

15 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΜΝΗΜΗ Η στρατηγική μνήμη, σε αντίθεση με τη μνήμη γεγονότων, αναφέρεται στους τρόπους με τους οποίους συγκρατούμε ή ανασύρουμε πληροφορίες .Η στρατηγική μνήμη διευκολύνεται πολύ με τις μνημονικές στρατηγικές τις οποίες αποκτούμε στα σχολικά χρόνια για τη συγκράτηση (χρήσιμων) πληροφοριών.  Οι στρατηγικές αυτές περιλαμβάνουν την οργάνωση,  την επεξεργασία, την εσωτερική επανάληψη και την ανάκληση.

16 Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής - Υπερκινητικότητα
Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής - Υπερκινητικότητα Τα παιδιά που παρουσιάζουν αυτή τη διαταραχή εμφανίζουν τρία βασικά συμπτώματα:  1) είναι ιδιαίτερα παρορμητικά (ενεργώντας συχνά χωρίς να σκεφτούν), 2) είναι απρόσεκτα (δεν ακούν και είναι ανίκανα να συγκεντρωθούν και να τελειώσουν μια δουλεία), 3) είναι υπερκινητικά (διαρκώς κινούνται και είναι ανήσυχα και νευρικά).

17 Όμως τι προκαλεί το ADHD;
Μερικοί άνθρωποι μπορεί να παρουσιάζουν μια γενετική προδιάθεση και γι' αυτό να εμφανίζουν αυτή τη διαταραχή.  Παράλληλα, το περιβάλλον παίζει σημαντικό ρόλο, αφού έχει αποδειχθεί ότι το ADHD εμφανίζεται σε παιδιά που κατά την εμβρυακή τους ηλικία είχαν εκτεθεί σε αλκοόλ, ναρκωτικά και κ.α.  Επίσης, οι αυστηροί γονείς που επιθυμούν να έχουν τον απόλυτο έλεγχο των παιδιών συχνά υπερβάλλουν με αποτέλεσμα να επιδεινώνουν το πρόβλημα.  

18 Η Ανάπτυξη Στρατηγικών Μνήμης Μια απλή αλλά αποτελεσματική στρατηγική που χρησιμοποιούν κυρίως οι ενήλικοι, είναι η εσωτερική επανάληψη, δηλαδή η συνεχής επανάληψη μιας πληροφορίας μέχρι που να τη θυμούνται. Τα παιδιά ηλικίας 3-4 ετών προκειμένου να θυμηθούν συγκεκριμένα αντικείμενα, τα κοιτάζουν πολύ προσεκτικά και συχνά τα ονομάζουν.

19 Ομοίως έγινε μια έρευνα σε παιδιά ηλικίας 5-10 ετών και διαπίστωσαν ότι η χρήση της στρατηγική της εσωτερικής επανάληψης αυξάνεται στις μεγαλύτερες ηλικίες. Τα παιδιά στην περίοδο της εφηβείας (12 ετών και άνω), χρησιμοποιούν μια διαφορετική μέθοδο απομνημόνευσης: Επαναλαμβάνουν σωρούς λέξεων και κάθε φορά που αναφέρουν μια καινούρια λέξη επαναλαμβάνουν και όλες τις προηγούμενες.

20 ΟΡΓΑΝΩΣΗ Μια άλλη μέθοδος απομνημόνευσης είναι η οργάνωση
ΟΡΓΑΝΩΣΗ Μια άλλη μέθοδος απομνημόνευσης είναι η οργάνωση. Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται ελάχιστα από τα παιδιά 9-10 ετών και αυτό δείχνει ότι τα παιδιά δεν οργανώνουν τις πληροφορίες για να τις ανακαλέσουν αργότερα.

21 Με ποιο τρόπο τα παιδιά μαθαίνουν τις στρατηγικές της οργάνωσης; Ένας βασικός τρόπος, είναι από τις εμπειρίες που είχαν τα παιδιά από το δάσκαλο τους, ο οποίος παρουσίαζε αντικείμενα με οργανωμένη σειρά. Επίσης υπάρχουν κάποιοι γονείς οι οποίοι επιλέγουν να παίζουν με τα παιδία τους παιχνίδια που απαιτούν στρατηγική σκέψη (π.χ. σκάκι). Έτσι με αυτό το τρόπο επιτυγχάνεται η νοητική ανάπτυξη των παιδιών ενώ οι γονείς περνούν ευχάριστα το χρόνο μαζί τους.

22 ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ Η Επεξεργασία ως στρατηγική για τη βελτίωση της μνήμης είναι ιδιαίτερα χρήσιμη όταν πρέπει να συνδέσουμε δύο ή και περισσότερα ερεθίσματα μεταξύ τους. Είναι μια στρατηγική που συνήθως χρησιμοποιείται από την ηλικία της εφηβείας και μετά.

23 Μεταμνήμη και Επιδόσεις Μνήμης
Μεταμνήμη και Επιδόσεις Μνήμης  Η μεταμνήμη είναι η γνώση που έχει κάνεις για τη μνήμη και τις διεργασίες της μνήμης. Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας έχουν αντιληφθεί ότι η νόηση έχει περιορισμένη χωρητικότητα και ότι ορισμένα πράγματα είναι ευκολότερο να τα θυμάται κανείς από κάποια άλλα. Τα παιδιά ήδη από τα πέντε τους χρόνια κατανοούν την παροδικότητα της μνήμης και αναπτύσσουν ορισμένες στρατηγικές για να μπορέσουν να θυμούνται κάτι ευκολά σε αρχικό όμως στάδιο. Στα επτά τους δεν έχουν επίγνωση των στρατηγικών αυτών , κυρίως επειδή δεν μπορούν να καταλάβουν την χρησιμότητα τους.

24 Μέσω μιας ερευνάς σε παιδιά προσχολικής ηλικίας διαπίστωσαν πως η κατονομασία ως στρατηγική μνημόνευσης είχε αποτέλεσμα μόνο σε παιδιά που γνώριζαν το λόγο για τον οποίο η πρακτική αυτή τα βοηθούσε. Η σύνδεση μνήμης μεταμνήμης συχνά συνδέονται στενά μεταξύ τους σε παιδιά άνω των 10 ετών καθώς ανακαλύπτουν πλέον την αιτία της επιτυχούς μνημονικής στρατηγικής.

25 Γνωστική Βάση και Ανάπτυξη της Μνήμης
Γνωστική Βάση και Ανάπτυξη της Μνήμης  Όταν τα παιδιά έχουν αποκτήσει εμπειρία σε έναν τομέα έχουν μεγαλύτερη χωρητικότητα μνήμης όταν ζητούνται πληροφορίες πάνω σε αυτόν. Τα παιδιά επινοούν δίκες τους στρατηγικές που σκοπό έχουν να διευκολύνουν την επεξεργασία νέων πληροφοριών , που αφορούν την ειδικότητα τους , ώστε να τις θυμούνται. Διαπιστώνεται ότι οι ειδικοί πάνω σε έναν τομέα μπορούν να θυμούνται περισσότερα από τους αρχάριους στον τομέα αυτό, ακόμα και αν η διανοητική ικανότητα των πρώτων είναι πιο περιορισμένη έναντι των δεύτερων. Συμπερασματικά όσο περισσότερα γνωρίζει κάποιος για ένα θέμα τόσο περισσότερα μπορεί να μάθει και να θυμάται.

26

27 Η ανάπτυξη της μνήμης γεγονότων και της αυτοβιογραφικής μνήμης.
Το μεγαλύτερο μέρος των  πληροφοριών που θυμούνται τα παιδιά και οι έφηβοι είναι επεισόδια η γεγονότα που συνέβησαν στους ίδιους. Οι αναμνήσεις που έχουμε από προσωπικές μας στιγμές είναι η αυτοβιογραφική μνήμη.  Προέλευση της μνήμης γεγονότων : Ο κάθε άνθρωπος έχει την ικανότητα να θυμάται  κάποια αντικείμενα η γεγονότα που έχουν συμβεί από την βρεφική ηλικία συγκεκριμένα από 8 έως 12 μηνών. Στην ηλικία αυτή τα παιδιά αρχίζουν να ψάχνουν και να βρίσκουν κρυμμένα παιχνίδια. Η ικανότητα αυτή ονομάζεται καθαρή ανάκλαση. Ακόμη τα βρέφη είναι ικανά να μιμούνται πράξεις ενηλίκων. Αυτό ονομάζεται ανακλητική μίμηση.

28 Ανάπτυξη της Σεναριογραφικής μνήμης
Τα γεγονότα που θυμούνται καλυτέρα τα νήπια και τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας είναι εκείνα που συμβαίνουν στα οικογενειακά περιβάλλοντα. Τα παιδιά οργανώνουν τα οικία καθημερινά συμβάντα σε σενάρια, δηλαδή σχήματα ορισμένων εμπειριών, τα οποία διατηρούν μια σειρά γεγονότων που εκτυλίσσονται. Η δημιουργία σεναρίων λοιπόν φαίνεται ότι είναι ένα μέσο με το οποίο τα παιδιά οργανώνουν και ερμηνεύουν τις εμπειρίες τους. Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, καταφέρνουν τελικά να θυμούνται πιο συγκεκριμένες πληροφορίες σε αντίθεση με την βρεφική ηλικία.

29 Τι συμβαίνει στις αναμνήσεις των πρώτων παιδικών μας χρόνων;
Παρ' όλο που τα παιδιά είναι ικανά  να θυμούνται αρκετά πράγματα, οι περισσότεροι ενήλικοι δεν θυμούνται σχεδόν τίποτα από όσα συνέβησαν πριν από τα τρία τους χρόνια. Σύμφωνα με μια έρευνα η μικρότερη ηλικία από την οποία μπορεί κανείς να έχει μια ανάμνηση που να έχει κάποιο νόημα είναι  η ηλικία των 2 ετών. Έγιναν πολλές μελέτες στο συγκεκριμένο  θέμα αλλά ακόμη δεν μπορούμε να εντοπίσουμε ακριβώς την αιτία της βρεφονηπιακής αμνησίας. Είναι σαφές ότι μια περίοδος της ζωής (η βρεφική ηλικία) η οποία είναι τόσο σημαντική είναι άγνωστη για τους περισσότερους  από εμάς.

30