εισαγωγή της ελονοσίας στην Ευρώπη

Παρουσίαση με θέμα: "εισαγωγή της ελονοσίας στην Ευρώπη"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 εισαγωγή της ελονοσίας στην Ευρώπη

2 ΕΛΟΝΟΣΙΑ Τύπος: ΤΟ ΠΙΟ ΣΟΒΑΡΌ ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΟ ΜΕ ΑΡΘΡΟΠΟΔΑ λοιμώδες παρασιτικό νόσημα . ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗΣΑιτιολογικός παράγοντας: Plasmodium spp. Tα πλασμώδια ανήκουν στα ΣΠΟΡΟΖΩΑ και χαρακτηρίζονται από την έλλειψη κινητικότητας και την εναλλαγή άφυλης και έμφυλης αναπαραγωγής. Μετάδοση: θηλυκά κουνούπια Anopheles spp. Έμφυλη αναπαραγωγή-Τελικός ξενιστης Άνθρωπος –άφυλη αναπαραγωγή σχιζογονία σε 2 φάσεις-ενδιάμεσος ξενιστής / διαφορετικά είδη κουνουπιών. 35 από αυτά μολύνουν τον άνθρωπο. Στην Ελλάδα, 15 ενδημούν και από αυτά 5 θεωρούνται ξενιστές της ελονοσίας.

3 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ-ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ
2012  207 εκατομμύρια κρούσματα ελονοσίας και θάνατοι. 2013  97 χώρες υπό ενεργή μετάδοση ελονοσίας. 50% του πληθυσμού της Γης βρίσκεται σε κίνδυνο. ΕΛΛΑΔΑ Ενδημική ασθένεια μέχρι την δεκαετία του ΄60 Ελεύθερη ελονοσίας το έτος 1974

4 ΕΙΔΗ ΠΑΡΑΣΙΤΟΥ ΣΠΟΡΟΖΩΑ Έλλειψη κινητικότητας και εναλλαγές έμφυλου και άφυλου πολλαπλασιασμού Plasmodium falciparum Plasmodium vivax Plasmodium malariae Plasmodium ovale Plasmodium knowlesi Ομοιάζον με Plasmodium malariae. Κανονικά μολύνει πιθήκους της ΝΑ Ασίας (Macaca fascicularis & nemestrina) 1965 πρώτο περιστατικό. 2004 έξαρση κρουσμάτων στο Sarawak του Μαλαισιανού Βόρνεο. Οι νοσούντες εμφάνισαν μόνο την οξεία μορφή της νόσου.

5 ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ Πυρετός, πονοκέφαλος, μυοσκελετικός πόνος-εξάντληση, ρίγη και έμετος. Χαρακτηριστική είναι η περιοδική εμπύρετη κατάσταση η οποία έχει δύο .είδη, τον τριταίο και τεταρταίο πυρετό. ΤΡΙΤΑΙΟΣ ΠΥΡΕΤΟΣ Plasmodium falciparum Plasmodium vivax Plasmodium ovale ΤΕΤΑΡΤΑΙΟΣ ΠΥΡΕΤΟΣ Plasmodium malariae

6 Χρόνοι επώασης P. vivax 13-14d P.malariae 30d P.falciparum 12-13d
Ανοξία ιστών, πολλαπλές θρομβώσεις μικρών αγγείων, νορμόχρωμη αναιμία, παροξυσμοί λευκοπενίας, ήπαρ υπόσκληρο, διογκωμένο, σπληνομεγαλία (ηβική σύμφυση), αυξημένη διαπερατότητα του πλακούντα- συγγενής λοίμωξη

7

8

9 Θηλυκός κώνωπας-----σποροζωίδια---ηπατικά κύτταρα---1)προερυθροκυτταρική σχιζογονία (άωρο σχιστό-ώριμο σχιστό- απελευθέρωση μικρομεροζωϊδιων-είσοδος στα ερυθρά) P.vivax & P.ovale (υπνοζωίτες) πολλά υπνοζωίτες πολλά χρόνια

10 2) Ερυθροκυτταρική σχιζογονία
Μικρομεροζωίδια μέσα στα ερυθρά– κατανάλωση αιμοσφαιρίνης—δακτυλιοειδείς μορφές άωρος τροφοζωίτης ώριμος τροφοζωίτης άωρο σχιστό ώριμο σχιστό -ρήξη ερυθρού -απελευθέρωση μεροζωιδίων-είσοδος σε νέα ερυθρά ή εξέλιξη σε γαμετοκύτταρα (μακρογαμέτης –μικρογαμέτης) (2-4d P.vivax, 15d P.malariae 10-14d P.falciparum)

11 Γεύμα αίματος από ανωφελή κώνωπα πρόσληψη γαμετοκυττάρων (20-30) Γονιμοποίηση μακρογαμετών από μικρογαμέτες-ζυγώτης Ωοκινέτης Σχηματισμός ωοκύστης με σποροζωίδια (στομάχι εντόμου-ρήξη ωοκύστης-τα σποροζωίδια λόγω χημειοτακτισμού στους σιελογόνους αδένες) Bέλτιστη θερμοκρασία 30οC Αναστολή ανάπτυξης <17οC >32-35oC

12 ΓΑΜΕΤΟΚΥΤΤΑΡΑ

13

14

15 P. falciparum Κανονική διάμετρος ερυθροκυττάρων
Κηλίδες Maurer στο κυτταρόπλασμα Επικυτταρικές μορφές (νεαροί τροφοζωίτες έχουν κολλήσει στην περιφέρεια του ερυθροκυττάρου με δύο κοκκία χρωματίνης) πολλές φορές δύο σε κάθε κύτταρο Συνήθως άωροι ή ημιώριμοι τροφοζωίτες (μονότονη εικόνα) Παρουσία ώριμων τροφοζωιτών ή παρουσία σχιστών –δυσμενής εξέλιξη Αριθμός μεροζωιδίων στα ώριμα σχιστά 8-24

16

17 Αιμόλυση Αναιμία Θρομβοπενία Ίκτερος Αιμοσφαιρινουρία Οξεία νεφρική ανεπάρκεια Υπογλυκαιμία Πνευμονικό οίδημα Βαρειές λοιμώξεις: γαστρεντερικές (ναυτία, έμετος, διάρροιες), παγετώδεις (ψυχρό δέρμα,παρατεταμένη διάρροια, αδυναμία), εγκεφαλική (κεφαλαλγία, νωθρότητα, παραλήρημα, κώμα, σπασμοί)

18 P. vivax Δακτυλιοειδείς μορφές Αριθμός πυρήνων (σχιζογονία) 16-20
Eρυθρά αιμοσφαίρια ωχρά, ευμεγέθη με κοκκίωση Schuffner Επικυττάριες μορφές σπάνιες Μεροζωίδια στα ώριμα σχιστά 16-20 Παρουσία ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΣΤΑΔΙΩΝ στο περιφερικό αίμα

19

20 P. malariae Ερυθρά φυσιολογικού μεγέθους Δακτυλιοειδείς μορφές
Ταινιοειδείς μορφές (εξελικτική φάση του ώριμου τροφοζωίτη και ημιώριμου σχιστου) Μεροζωίδια στα ώριμα σχιστά 8-12 κατανέμονται ομαλά σαν μαργαρίτα Παρουσία στο αίμα ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΣΤΑΔΙΩΝ

21

22 P. ovale Ποικίλου μεγέθους ερυθρά Κοκκία Schuffner
Μεροζωίδια στα ώριμα σχιστα 6-12 Ολες οι μορφές στο περιφερικό αίμα

23

24 ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΔΔ γρίπη, ιογενής ηπατίτιδα, ιογενής εγκεφαλίτιδα, μηνιγγίτιδα, ιογενής αιμορραγικός πυρετός. Δείγματα πριν την έναρξη της θεραπείας, πριν το πυρετικό κύμα (κάθε 6-12 ώρες Χ2-3 συνεχόμενες ημέρες). Παχιά σταγόνα (2 τουλάχιστον από κάθε ασθενή), λεπτή στοιβάδα (2 τουλάχιστον από κάθε ασθενή).

25

26 ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΑΧΕΩΣ ΤΥΠΟΥ
ΜΕΓΑΛΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΠΡΟΖΩΝΗΣ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΑΚΡΙΒΕΙΑ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ PCR Multiplex ΜΕΓΙΣΤΗ ΑΚΡΙΒΕΙΑ ΟΧΙ ΑΜΕΣΑ / ΚΟΣΤΟΣ

27 ΘΕΡΑΠΕΙΑ - ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ
Μη οξείες περιπτώσεις: Συνδυαστική θεραπεία βασιζόμενη στην Αρτεμισινίνη (ACT) Οξείες περιπτώσεις: Ενδοφλέβιο Αρτεσουνικό Οξύ (IVA) Εικόνα 2. Η Artemisia annua (Qinghao – αψιθιά) [wikipedia.org/wiki/Artemisia_annua]

28 ΟΜΑΔΕΣ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ
Νεαρά παιδιά σε περιοχές διαρκούς παρουσίας της νόσου τα οποία δεν έχουν αναπτύξει ακόμη μερική φυσική ανοσία. Μη ανοσοποιημένες έγκυες γυναίκες. Μερικώς ανοσοποιημένες έγκυες γυναίκες σε περιοχές υψηλού κινδύνου. Ασθενείς του AIDS . Ταξιδιώτες από μη ενδημικές περιοχές που επισκέπτονται ενδημικές περιοχές. Μετανάστες από ενδημικές περιοχές, κάτοικοι πλέον μη ενδημικών περιοχών, που επισκέπτονται τακτικά φίλους και συγγενείς σε ενδημικές περιοχές. Η θνησιμότητα αυξάνεται με την ηλικία Λόγος ηλικιωμένων που απεβίωσαν προς νέους (18-35 ετών) 10,68.

29 ΟΜΑΔΕΣ ΑΤΟΜΩΝ ΠΟΥ ΕΙΣΑΓΟΥΝ ΤΗ ΝΟΣΟ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ
ΟΜΑΔΕΣ ΑΤΟΜΩΝ ΠΟΥ ΕΙΣΑΓΟΥΝ ΤΗ ΝΟΣΟ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ Ευρωπαίοι που επισκέπτονται για τουρισμό ενδημικές χώρες (υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας). Άτομα που διαμένουν σε ενδημικές χώρες και επισκέπτονται για τουρισμό την Ευρώπη. Άτομα που διαμένουν στην Ευρώπη και επισκέπτονται συγγενείς και φίλους σε ενδημικές χώρες (χαμηλότερο ποσοστό θνησιμότητας). Μετανάστες με καταγωγή ενδημικές χώρες.

30 ΟΔΟΙ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΤΗΣ ΕΛΟΝΟΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ
α) Αεροπορικές μετακινήσεις β) Ακτοπλοϊκές μετακινήσεις γ) Αποσκευές ταξιδιωτών δ) Ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις Οι επιβάτες που μεταφέρονται παγκοσμίως, ετήσια, μόνον αεροπορικά, ξεπερνούν το 1 δισεκατομμύριο και οι προγραμματισμένες πτήσεις είναι 40 χιλιάδες.

31 Εικόνα 3. Χώρες-πηγές εισαγωγής ελονοσίας στην Ευρώπη σύμφωνα με το TropNetEurop το 2007 (αριθμός περιστατικών=453) [Jelinek, 2008]

32 Εικόνα 4. Κατανομή κρουσμάτων ελονοσίας στην Ελλάδα μεταξύ με βάση τις ηπείρους προέλευσης των ασθενών [Vakali et al., 2012]

33 Εικόνα 5. Χώρες της Ευρώπης όπου κατεγράφησαν περιστατικά ελονοσίας
κατά τα έτη A) 2000 και Β) Από το λευκό προς το ερυθρό, ο αυξανόμενος αριθμός κρουσμάτων [data.euro.who.int/cisid]

34 ΕΛΕΓΧΟΣ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ
Σωστή φαρμακευτική αγωγή. Μελέτη της συμπεριφοράς των ξενιστών (επιλογές νήξης, περιοχές ανάπαυσης-αναπαραγωγής). Έλεγχος πληθυσμού κουνουπιών. i) Eνδοοικιακοί ψεκασμοί (Indoor Residual Spraying - IRS), ii) Χρήση επεξεργασμένων με εντομοκτόνο κουνουπιέρων (ITNs - Insecticide- Treated mosquito Nets). Εικόνα 6. Ενδεικτική κουνουπιέρα επεξεργασμένη με εντομοκτόνο [malariakabremarida.weebly.com]

35 Επίσης έχουν χρησιμοποιηθεί:
iii) «φραγμoί» με εντομοκτόνα- Πυρεθροειδή και DDT-(barrier spraying), iv) λαβροβόρα ψάρια (Gambusia sp.). Αποτελεσματικότερο για τον έλεγχο της μετάδοσης είναι η μείωση του προσδόκιμου ζωής των κουνουπιών και όχι του πληθυσμού τους. Εικόνα 7. Το λαβροβόρο ψάρι Gambusa sp. με μέγεθος που σπάνια ξεπερνάει τα 7cm [hbs.bishopmuseum.org]

36 ΜΕΛΕΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ
ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ Αποκέντρωση Υπηρεσιών Υγείας. Διάλυση ομάδων εξειδικευμένου προσωπικού. ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΗ ΤΑΚΤΙΚΗ Χρήση του DDT σε οικιακούς ψεκασμούς κατά των κουνουπιών. Ευρεία χρήση της χλωροκίνης ως θεραπευτικής αγωγής. ΕΠΑΝΕΜΦΑΝΙΣΗ ΝΟΣΟΥ ανάπτυξη αντοχής στην χλωροκίνη. ανάπτυξη αντοχής στα εντομοκτόνα.

37 ΕΛΛΑΔΑ ΛΗΦΘΕΝΤΑ ΜΕΤΡΑ 2009 α) ενδυνάμωση του ελέγχου ξενιστών(κουνουπιών), β) ενίσχυση της παθητικής επίβλεψης, γ) εκπαίδευση στην μικροσκοπική παρατήρηση για την διάγνωση της νόσου, δ) οργάνωση πρωτοκόλλων εργασίας και ε) σύσταση διαύλων φαρμακευτικών παροχών για την κατάλληλη ανθελονοσιακή αγωγή. ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΛΗΦΘΕΝΤΩΝ ΜΕΤΡΩΝ (P.vivax-Ευρώτας) α) έγκαιρη ανίχνευση, διάγνωση και ιατρική αντιμετώπιση των κρουσμάτων. β) ενίσχυση ενεργής ανίχνευσης. γ) περιορισμός - έλεγχος ξενιστών (κουνουπιών). δ) παροχή ιατρικής παιδείας και εκπαίδευσης στο κοινό. ε) λήψη ακόμα αυστηρότερων μέτρων στους ελέγχους διακινούμενου αίματος.

38 ΣΗΜΕΙΑ ΚΛΕΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ
Ταχεία και τακτική επεξεργασία των νέων γνώσεων από ομάδα εξειδικευμένων επιστημόνων. Μοριακή ανάλυση των αρχικών και των δευτέρου χρόνου κρουσμάτων. Λήψη συνεντεύξεων των αρχικών και των δευτέρου χρόνου κρουσμάτων, καθώς και του εμπλεκόμενου προσωπικού. Πραγματοποίηση τοπικής εντομολογικής ανάλυσης. Ενημέρωση φορέων και ιατρών και ανακοινώσεις σε ΜΜΕ. Συνεργασία φορέων και επιστημόνων. Δόμηση στρατηγικών με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής. Σημασία βιολογικής περιόδου επώασης του παρασίτου στο μολυσμένο κουνούπι.

39